HUIHOOI John Irvings debuut nu eindelijk vertaald S ONTDEK DE VERSCHILLEN te kunst" te keur WÊÊÊ w Kt Chagall Allerhande Textiel H Festival Cinemien OPLOSSING WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1984 STMüiUM msr Stilte hske en Wiske: De Lieve Lïlleham %>ie Happie in Alle Remmen Los Angeles Even Piekeren Boes T3Z PAGINA GIDS 2 L. de Jong i in een hele li, filmregisseur T2 - arlo van Ulft achter |beiaard in de toren i de St. Martinuskerk 7enlo- FOTO DE STEM ptukken voor piano ge maakte voor het caril |voorkeur van Carlo gaa uit naar klassieke stuk- Jaar zijn zeggen zijn du hem veel uitdagender als rasechte Venlonaa: er ook veel plezier ii |ijvoorbeeld met vasten een heel repertoire aai |valsliedjes te spelen. Al boven in de Martinus zit haak ik in op d fjes die de joekskapellei binnenstad spelen". De wolkenwagen. NOS: 19.02 tadiolympia. Marc Chagall's werk op pa pier. Centre Georges Pompidou, Parijs. Open: dagelijks (behalve dinsdags) van 10-22 uur. Tot 8 oktober. Een bezoek aan deze ex positie maakte ook duide lijk, dat er veel Nederlan ders in de Franse hoofdstad zijn en Chagall bezoeken. Willem de Kooning, die naast Chagall op de vijfde etage ook een expositie heeft (voor ieder betaal je 14 Frank entree) trekt minder. Chagall is al veel legendari- scher. De Kooning was on langs nog uitvoerig in Ne derland te zien. De Chagall- tentoonstelling is ingedeeld in periodes - vanaf zijn Rus sische geboorte-oord Vi tebsk (1907) tot de dag van vandaag; hij woont nu in Zuid-Frankrijk en is nog steeds werkzaam. Via een paar honderd tekeningen, die steeds minder kleurrijk worden met het verstrijken der jaren, is hier een schets boek van zijn leven te zien. Vroege tekeningen, die zijn jeugd documenteerden, zelfportretten uit de begin periode, die de mens Chagall in zijn ontwikkeling tonen en langzamerhand het geob sedeerd raken door de grote levensthema's. De mythi sche lyriek, vermengd met Joods-Russische nostalgie, onderging - zo is te zien - tijdgebonden invloeden als kubisme en expressionisme, maar blijft boven alles Cha gall. Niet alles is even be langrijk, want van zo'n be wonderd kunstenaar wordt tenslotte iedere krabbel hei lig verklaard. Vaak is er sprake van schetsstudies, die je in zijn doeken terug vind. De meest eigenstandige tekeningen zijn nog zijn tal rijke ontwerpen voor het theater in Frankrijk, Rus land en Amerika. De laatste tekeningen van de bijna 100- jarige Chagall zijn grote overdadig volgekrabbelde Chagall: Vava 1964; inkt, houtskool, gewassen, 76.4 x 56.5 cm. bladen met vooral mensen die zijn eerdere kunstwer ken hebben bevolkt. De Chagall die pupulair werd vind je met name in de veer tiger en vijftiger jaren te rug. Een belangwekkend overzicht, dat om geduldige aandacht te vragen. Zomer-beeldententoonstelling in het voormalige weeshuis te Zierikzee (tussen toren en post kantoor). Open: dagelijks van 10-18 uur. Tot 15 augustus. Het is een traditie, dat Ad Braat en zijn vrouw in hun patriciërshuis en fraaie tuin in de zomermaanden een beeldenuitstalling geven. Braat maakt er geen geheim van, dat hij - gezien de vele toeristen in Zierikzee - er een elk wat wils-gebeuren van maakt. Met andere woorden: rijp en groen, goed en minder goed (om het vriendelijk te zeggen) bij el kaar. Maar de formule werkt en de kunstenaars zijn kennelijk akkoord. En zo vind je het beestenspul (de bronzen honden e.d.) naast de monumentale stier en de prachtig ingetogen Se- bastiaan met hoge hoed van Pieter d'Hont. Tussen het groen verscho len staan aangename en on aangename verrassingen, J tentoonstellingen EINDREDAKTIE HENK F.GBERS maar het groen is altijd fraai. Het echtpaar Ravens- waay-Deege - ook al met veel beesten - maakt beel den, die de groots gemene deler tussen goed en slecht vertegenwoordigen. Maar er zijn ook mensen die daar mee blij kunnen zijn. Dan is dat andere echtpaar Henk Göbel - Marga Carlier beel dend van een andere orde - positieve uitspringers. Mar ga met haar typische eigen vrouwtjes en Henk met vooral kleine bronzen paar den. Knap werk. Hans van der Steen zette er goed ge componeerde monumentale Bogen neer, maar zijn hou ten 'kopzorg' is alleen maar leuk gevonden. Flory Italianer behoort, met vooral goed gemaakte naakten, tot de bekenden in deze zomerse beeldentuin. Voor Karei Gomes geldt hetzelfde. Als we goed ge zien hebben is Ernst Joa chim, met vooral goed opge bouwde gesloten vormen, de enige gesloten vormen, de enige Zeeuwse kunstenaar in dit gezelschap van ruim twintig kunstenaars met 221 beelden Het is dus wel véél wat er te zien is; en soms is het ook heel goed. Een aar dig doel voor zomerse (va- kantie)tochten. Bas de Groot, olieverf en teke ning. Stiltecentrum Oosterhout. Open: op werkdagen van 14-17 uur. Tot 11 augustus. Een aardig idee om in een stiltecentrum kunstwerken op te hangen, omdat je daar geconcentreerd met je ver beelding bezig kunt zijn. Maar wat heet stilte? De kunst van Bas de Groot is zowel inhoudelijk als vorm gevend nogal onrustig. Hij blijkt meer tekenaar dan schilder. In de opgang naar boven hangen etsen, pen- en krijttekeningen, die een goe de sfeer hebben; zelfs een zekere stilte. Maar de olie verven in het stiltecentrum zelf dienen zich met te grote nadruk aan. De schilder ge tuigt vanuit een wat gefor ceerde gedrevenheid; het geen afgezien van zijn te kenachtig handschrift met de kwast de opbouw van zijn taferelen te houterig en te brokkelig maakt. Daarbij is het kleurgebruik niet zo aangenaam. Het minst stoort dat alles bij enkele doeken met koppen, zoals die van Jona. De Groot probeert een enigszins hallucinerende sfeer op te roepen rond de ellende des levens. Grote grijparmen die uit bomen steken tegen woeste luchten, waarbinnen mensjes (tech nische nogal zwakke partij en) gevangen zitten. De beelden zijn ook wat cliché matig binnen dit verband. Doeken vol goede bedoelin gen, maar daarmee maak je nog geen indringende kunst, laat staan stilte. Verder staat er een kera mische hand, die nogal on handig is. En wat de ma quette van het nieuwe cul turele centrum in Ooster hout met de provocerende boom (vanwege de plaatse lijke voorgeschiedenis, waarbij onder heftig protest oude bomen het veld moes ten ruimen voor dit gebouw) op de achterwand, volgens een ontwerp van Bas de Groot, binnen dit Stiltecen trum doet is niet helemaal duidelijk. Het zal niet mee vallen om binnen de muren van dit centrum kunst op te hangen, die steun geven aan de bedoelingen ervan. Het initiatief zelf is goed. r: 7.00 Nws. 7.11 De wekkei K7.30, 8.00 en 8.30 Nws). NO! OS-sportief. 9.24 Waterstar .30 Nws. Teleac: 9.33 Spy (10). VARA: 10.03 De gl£ isser is geweest, hoorsp. 10., 'iaar! (10.30 Nws). 11.30 Nw Leef-tijd-genoe, h.voorl.: 12.16 Franco hui 12.26 Meded. v. land- en tuir 12.30 Nws. VARA: 12.36 Dir d. dag. 13.00 Nws. 13.10 Lee! ienoeg (13.30 Nws). 14.00 I jnde VARA: De Schuurpapi' Diergaarde Blijdorp. NO- 14.33 't Gif en ik. NOS: 151 in het ook. 15.30 Nws. 15.. .wereldwijzer. 16.00 Wat er 6.30 Nws. NCRV: 16.33 Stud B0 Nws. 17.36 Hier en Nu. 181 [Hum. Verb.: 18.30 Het voo' 'an de twijfel. NCRV: 191 '-Leerhuis. 19.15 Lied van 19.30 Religieuze muziek vj ïl. 20.00 Nws. 20.03 Leger d< vWartier. 20.18 De were, Gods lof. 21.00 Bij de tij, poëzie. RVU: 21.40 Over mei ;hten gesproken!? NOS: 22. i Maluku - Muziek. NCK Nws. 22.40 Nederland en z 23.00 Kleine jongen nar Kong. 23.25 Muziek van eigi 1.55 Nws. heel uur nieuws. KRO: H kan tussen 8.00-17.00, t fs en reklame, onderbroj« ;n voor aktual. van Echo. v ven begint na zeven, f Delewijn. 9.04 Formule 3. 1 'De Zwarte Roos'. 12.04 R ellevue. 14.04 And the De on... 15.04 Komt er nog w 17.04 Weeshuis van de ru 18.04 De avondspits. JU» KRO goes Brilcream. 22.02 Rocktempel: na' empel. T: 7.00 Nws. 7,02 Het leven< 1. 7.10 Preludium. 8.00 latennws. 8.45 Musica S nder de hoogtezon.10.00R uz. uit de Barok. 10.30 Kon eportret Haydn. U-®?, ®y2g, en concerten van J-, 3.00 Nws. 13.05 Kerkconcc Rob Nederlof, orgel. AVK Met open mond, een pr u operaliefhebbers. uz. v. Mozart, Brahms ik. 15.45 Van Boccheriru AVRO: 20.00 Kasteelconce indaag: optreden van 'I Fiammmghi in kas ongen. 21.30 Twintig* uit Oostenrijk. de AM-zender Hilversum 19.02 Nieuws voorbuitem 19.02 Bulletin in het Ma ;-Arabisch. 19-lo Bu' in h erbers. 19.20 Bulletini m 19.30 Bulletin m het Spa" Door Dirk Vellenga De vele liefhebbers van de werken van de Amerikaanse sthrijver John Irving kunnen nu ook kennis nemen van zijn illeerste roman, 'De beren los'. Het is in 1968 al in Amerika gepubliceerd, als 'Setting free (he bears', maar de Neder landse uitgever Agathon is pas na het succes van Irvings 'Garp' en 'Hotel New Hamps hire' tot vertaling overgegaan. 'De beren los' werd destijds door de Amerikaanse ciritici redelijk goed ontvangen, maar de verkooopcijfers bleven erg magertjes. Het is een zeer on Amerikaans boek. De hoofd rolspelers zijn Oostenrijkers en het boek speelt zich hele maal in en rond Wenen af. Kenners van het oeuvre van Irving zullen die locatie on middellijk herkennen. Ook in rijn latere boeken bracht Ir ving zijn hoofdpersonen naar Wenen. John Irving koos Wenen in 63 uit om er te gaan stude ren. Hij was geïnteresseerd in de oude Europese cultuur en de sfeer van de 19-de eeuw en tas Wenen vanwege 'its middleness and its East-West- De logica van Irving is •u eenmaal een beetje bizar. 1 oor hij vertrok leerde hij via een zomercursus even snel Duits. Wenen werkte ver vreemdend, maar oók inspire rend. i Terug in Amerika volgde hi] een schrijvers-programma aan de universiteit van Iowa, waar hij onder meer les kreeg van Kurt Vonnegut. Hij begon te schrijven, uiteraard met de Oostenrijkse ervaringen in zijn achterhoofd, en zo on stond zijn eerste roman, 'De beren los'. Irving stelde zich als eerste doel het zich zo. moeilijk mogelijk te maken. Als hij een verhaal zou kun nen vertellen dat zich in het verre Wenen en niet in het vertrouwde Amerika afspeel de, zou het schrijven daarna voor hem een makkie zijn, 'De beren los' is dus eigen lijk een soort oefenboek, stij len lopen door elkaar, heden en verleden eveneens, zuiver om literaire redenen, zoals Ir ving zelf in het boek toegeeft. Hoofdpersoon is Siggy Javot- John Irving. - FOTO ARCHIEF DE STEM nik, een ex-student, schrijver van spreuken, motorfiets-fa naat en dierenvriend. De ver teller is Graff, ook een misluk te student. Het tweetal jaagt per mo torfiets het platteland op, waar ze verzeild raken in kol derieke situaties in een onwe zenlijke, sprookjesachtige we reld. Irving past hier al zijn slapstick-techniek toe. Maffe ongelukken worden breeduit beschreven en heel serieus op genomen in de loop van het verhaal. Graff zit achter het meisje Gallen aan, brandt zijn benen aan de uitlaat van de motorfiets en boort zich in een kar vol bijenkorven. Siggy daarentegen begint enthou siast aan zijn levensdoel; het loslaten van de dieren in de Weense dierentuin. Middenstuk Het middenstuk van het boek bestaat uit de notities die Siggy gemaakt heeft en be slaat 181 pagina's. Het boek- in-het-boek is een van Irvings favoriete kunstgrepen. In dat middenstuk lopen weer twee verhalen door elkaar. Het ene gaat over de ervaringen van Siggy die zich heeft laten op sluiten in de dierentuin en daar zijn plannen ontwikkelt. Het andere gaat over zijn voorgeslacht en behandelt en passant een stuk Europese ge schiedenis. Via Siggy's notitieblok be schrijft Irving het Oostenrijk van vlak voor de Duitse 'over name'. Hij voert een zekere Zahn Glanz op, de minnaar van zijn moeder. Zahn vecht voor Von Schuschnigg en te gen het oprukkende fascisme, maar aan het eind van de hel denverhalen blijkt hij Siggy's vader net niet te worden. „Want ook al werd het dan niet via de genen doorgegeven, iets van Zahn Glanz moet ze ker in mij zitten. Ik wil alleen maar laten zien hoe Zahn Glanz het idee van mij in mijn moeder heeft gestopt, ook al stopte hij er niets anders in", zo rechtvaardigt Irving zijn uitvoerige aandacht voor deze man. Zijn echte vader werd de Joegoslaaf Vratno Javotnik, een motorgek, die zich bij het verzet tegen de Duitsers aan- Cosa, Oude Delft 145, Delft. Open maand, t/m vrijd. 13.30 - 17.30 uur, zat. 10 - 16 uur. Tot en met 25 augustus De gedachtengangen en ideeënstromen van 27 ont werpsters in woning- en kledingtextiel zijn op illu stratieve wijze weergege ven: zoals bijvoorbeeld de fleurig beschilderde banen katoen, die als coulissen aan het plafond hangen, naast modeschetsen, waarin deze dessins verwerkt zijn. Ideeën en praktische uit werking naast elkaar geven bijna altijd een totaal ver schillende indruk; lijnen en vlakken op stijf papier to nen nu eenmaal anders dan een in soepele plooien val lende stof. Het is daarom in teressant te zien in hoeverre de ontwerpsters met deze metamorfose al bij het ont werpen rekening hebben ge houden. Naast de collectie kleding, die gevormd wordt door zéér ruim vallende gewaden, aan jurken verwant, en fraaie mantels, worden er ook 'ideeën-voor-sieraden' ge toond. Hierin wordt het be grip toegepaste kunst ver naar de achtergrond ge drongen. De fraaie objecten van rijstpapier, stokjes en draadjes zouden ooit wel licht als kraag kunnen wor den uitgevoerd. De fragiele kunstige hoofdtooien echter, die bestaan uit aan elkaar genaaide blaadjes, zijn - denk ik- een zuivere uit laatklep voor iemand die al te zeer met toegepaste kunst is bezig geweest. De exposanten hebben of hadden allemaal een oplei ding aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. sluit. Via hem belanden we bij de merkwaardige Silvnica-fa- miliebende, die doet denken aan de familie die later Hotel New Hampshire runt, en bij de patriottische voorman Josip Broz Tito. Siggy signaleert in de die rentuin de oppasser O. Schrutt, die de arme dieren in de kooien dagelijks treitert. In de verhalen van vroeger heb ben we kunnen lezen dat deze O. Schrutt lid was van de na zi-partij in Wenen. Het helpt mee om de lezer te doen gelo ven in de rechtvaardigheid van Siggy's plannen om de Be roemde Aziatische Zwarte Beer en de andere dieren los te laten. Het debuut van Irving is wat stijver en minder explo sief dan de volgende boeken, maar is toch een heel aardig boek. 'De water-methode man' van 1972 is veel komischer en 'Garp' indrukwekkender, maar voor de volledigheid is 'De beren los' onmisbaar en zou tenslotte ook nog 'The 158- Pound Marriage' uit 1973 ver taald moeten worden, het liefst door C.A.G. van den Broek, die de andere Irving- boeken, met woordgrappen en al, subliem in het Nederlands heeft overgezet. GOES Grand Theater - 20 u. De wraak van de Ninja, 12 jr. HULST De Koning van Engeland - 14.30 en 20 u. Police academy, a.l. 14.30 en 20 u. Silkwood, a.l. TERNEUZEN Luxor - 20 u. Night Warriors, 12 jr. 20 u. Ciske de rat VLISSINGEN Alhambra I - 14,19 en 21.30 u. Indiana Jones and the temple of doom, a.l. 14 u. Billie Turf contra Kwel, a.l. Alhambra 2 - 19 u. Risky business, a.l. 21.30 u. Hij en zij in de Alpenwei, 16 jr. ANTWERPEN Rex - 12,14.20,16.45, 19.10 en 21.30 u. Against all odds. Rex-Club - 12,14.20,16.45, 19.10 en 21.30 u. Harry Son. Metro I - 12,14,16,18, 20 en 22 u. Savage islands, a.l. Metro II - 12,14,16,18,20 en 22 u Mad mission 3. Qdeon 12,14.20,16.45, 19.10en 21.30u. Bilitis, 18jr. Rubens - 12,14.20,16.45, 19.10 en 21.30 u. Cannonball 2 Sinjoor - 11.45, 14,16.30,19 en 21.30 u. Under fire, a.l. Vendome 14,16,18, 20 en 22 u. The sword of the valiant, a.l. Quellin I 11.45,14,16.30, 19 en 21.30 u. Terug naar de hel. Quellin II - 12,14,16,18,20 en 22 u. Monthy Python's life of Brian. Quellin III - 12,14,16,18,20 en 22 u. Terug naar de hel. a.l. Astra - 12,14,16 20 en 22 u. Rocky III, a.l. Astrid - 12,14,16,18, 20 en 22 u. Mickey, Donald, Goofy en Pluto op vakantie. Capitole - 12,14,16,18,20 en 22 u. Jungle warriors. Savoy - 12,14,16,18, 20 en 22 u Reifeprüfung auf der schul- bank. Ambassades - 12,14,16,18, 20 en 22 u. Zware jongens Ambassades-Club I - 12, 14, 16,18, 20 en 22 u. Shame of the jungle. Ambassades-Club II - 12, 14,16,18, 20 en 22 u. Private school. Ambassades-Club III - 11.45,14,16.30,19 en 21.30 u. Silkwood, a.l. Ambassades-Club IV - 12, 14,16,18, 20 en 22 u. Schatjes. Festa - gesloten wegens techn. heruitrusting. Brabo - 12,14,16,18, 20en 22 u. Scanners-gedachten die doden. Tijl - 12,14,16,18, 20en22 u. Die flambierte Frau, 18 jr. Wapper - 11.45,14,16.30,19 en 21.30 u. Yentl, a.l. BRUGGE Komplex Zwart—Huis Gulden Vlies 1 14.30 en 20 u. Trail of the pink panter, a.l. 22.30 u.Krull, a.l. Gulden Vlies 2 14.30 en 20 u.Concrete jungle. 22.30 u. Erotica Gulden Vlies 3 14.30, 20 en 22.30 u. Chauo pan tin, a.l. Memling 20 u. Ator, a.l. Rembrandt 20 u. Antropophagous, 18 jr. Studio Oostende 14.15 en 16.30 u. Zip Zapped 18.30 en 20.45 u. Harry and son 23 u. L'été Murtriez GENT Decascoop 1 - 15,17.30, 20 en 22.30 u. Private school 2 - 15,17.30,20en22.30u. Bounty 3 - 15,17.30, 20 en 22.30 u. Cannon ball 4 - 15,17 30, 20 en 22.30 u. Under fire 5 - 20 en 22.30 u. Yentl 6 - 15,17.30, 20 en 22.30 u. La cle 7 - 20 u. Carmen 8 - 15 en 17.30 u. Footloose 9 - 15,17.30, 20 en 22.30 u. Forced Vengeance 10 - 15 en 17.30 Mad mission 11 - 15,17.30, 20 en 22.30 u New York 20/9 12 - 15en 17.30u. Pinocchio 13 - 20 u. Terms of endearment 14 - 22 30 u. An officer and a gentleman 15 - 15 en 17.30 u. Zware jon gens 16 - 22.30 u. True confessiones 17 - 15,17.30, 20 en 22.30 u. Bloodbath PAAL P. Verras - 14.30 u. vakantie- schieting. KOEWACHT Café Oude Molen - 14.30 u va- kantieschieting. OSSENISSE Herberg Ossenisse - 19 u. va kantie gaaibolling MIDDELBURG Dam 43 - Beeldende kunst van Piet Dieleman, Bob Pingen, Ben Sleeuwenhoek, William Ver- straeten. Geop. dond. en zond. 14-17 u. en na afspraak (t/m 12 aug.). OOSTBURG Atelier 66 Oudestad 64-66, - Werken van Jan Verschoo- ren. Geop. za. en zo. 14-17 u Door de week dicht. VLISSINGEN Galerie Marquis, Nieuwendijk 15 - 'Zomertentoonstelling' Werken van bekende heden daagse beeldende kunstenaars Geop. za. en zo. 14-17 u. ANTWERPEN Stedelijk Prentenkabinet, Vrij dagmarkt 23, tot 19 augustus, Antwerpen en omstreken, gete kend door Thomas Roman BRUGGE Memlingmuseum, Sint Jans hospitaal, tot 30 september, Pie ter Pourbus (1524-1584) mees terschilder. AMSTERDAM (ANP) - Cine mien (vrouwenfilms) bestaat tien jaar en gaat dat feit vie ren met een festival dat van 13 september tot en met 17 okto ber wordt gehouden. Gedurende dat festival zul len 21 buitenlandse speelfilms worden vertoond in de film huizen van Arnhem, Delft, Den Haag, Leiden en Middel burg. Horizontaal en verticaal dienen dezelfde woorden te worden ingevuld. 1. handvat, 2. krijgsmacht, 3. bar, 4. opstandeling, 5. draaien, 6. erg, 7. werkelijk, 8. mannetjesputter, 9. roem, 10. eetgerei, 11. keukengerei, 12. keukengerei, 13. hoge schoen, 14. oogvocht, 15. pa pegaai. TUD gi 'UDVxi PI 'sxvv; £i %od zi 'jajaif u 'jadaj oi '-taa '6 '?aua^ g 'jaaau 'L 'xvq g 'uaxay g 'jaqax p '6xa Vafiaj -g 'jaajs 7 :6uisso;do %JVOÓEL KEN *OCH' MJ WAS WIER WZHTEWD VSCSS ■;sjoq do doouaj 'utooq uba i;e; 'stnq uea do; 's;qaaj a; -aapEiqaS 'puejjjep japuo 'uaa;sjooqos 'tueej T(in( ';nd 'stjuij utooq uba do; 'sjjui; aurqaBp;

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 15