'iNG. PIET VAN DEN BEL T ÖVÈR 'ZIJN' STRUD JN NEDERLANDS-INDIË;
W2
ZATERDAG 28 JUL11984
W3
Opnieuw worden ze boos. De Indische Nederlanders
en de na de oorlog uit Indië teruggekeerde
Nederlanders. Terwijl tal van
herdenkingsplechtigheden herinneren aan de afioop
van de Tweede Wereldoorlog in West-Europa, lijkt
hun oorlog in het Verre Oosten nog steeds vergeten.
Een oorlog die pas eindigde met de capitulatie van
Japan op 15 augustus in '45, na de val van de
atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.
Vergeten
Wachtgeld
»Lja Tour Eiffel is een vrouw. Een dame, die straks
haar honderdste verjaardag zal vieren. We hebben
haar gewassen, laten afslanken en vorm gegeven. Nu
gaan we aan de make-up denken; een toefje
lippenstift en een poeder voor het gezicht. Dan
krijgt ze nog nieuwe kleren en in 1989 kan ze als in
haar beste dagen pronken op het grote feest."
Deze dichterlijke vergelijking komt van Christian
Maresquier, directeur-generaal van de Société
Nouvelle d'Exploitation de la Tour Eiffel in Parijs.
Record
Eeuwfeest
3ert n Velzen
x hebben heel lang
ize idee rondgelo-
een ruw en onbe-
Ik zijn. Mensen met
.men, harde koppen
e mate van kort-
xzucht. Ze vragen
geven te weinig,
deel van premier
Zouidenze nu be-
Evenals kakkerlak-
reotypen moeilijk
n. Zelf zijn de En-
lachtoffer van niet
verstanden en valse
n.
ip het gebied van
n betrouwbaarheid
■en zeer negatief
door onthullingen
■.ollen' van de Rxxs-
J in de Britse gehei-
n en de regering
terkt. Stel je voor:
en 1974 is er door
mtra-spionage-
Irie maal toe een
ingesteld naar
moirbare connec-
r Harold Wilson, ex-
i thans Lord Wilson,
■emlin. Zelfs een di
neraal van de con-
gedienst, Sir Roger
een agent van de
x geweest. Als je
de in 1951 naarMos-
veken contraspion-
iurgess, Kim Philby
Mclean ontstaat er
pan monumentale
jkheid. Maar laten
x: de bloedige
ij in de MacDonald
sidro kan ook niet
gelden dat Ameri-
ssamoordenaars zijn.
urg wordt met grote
gheid beweerd dat
treek vrijwel exclu-
bewoond door vro-
taardige komieken,
ngelsen zijn eeuwen
geld met de platte
soms heroïsche bele-
„Ik weet", zo ver-
n Albion-hater die
eeuwen dood is,
de zon nooit onder-
t Britse wereldrijk:
ie Engelsman niet in
r alleen laten want
uwde hem niet."
x vinden de Engelsen
ige het oude spreek-
",en Engelsman zal
er branden om een
gen."De Engelsman
li en indolent zijn:
leidt het merkwaar-
hijnsel van een En-
die zelfmoord pleeg-
dagelijkse taak van
in uitkleden te ont-
t zal niemand verba-
apoleon Bonaparte
broeiende minach-
t verklaard: „De En-
bben geen hoog-
tntimenten; ze kun-
iaal worden ge-
Heine vindt de En-
saai: „Uit iedere En-
stijgt een soort gas op
lijke verstikkings-
x de verveling." Ja-
kan het anders met
dat, volgens Sidney
derhalve eeuw gele
nig amusement mis-
■eligie kende. Het
lemaal baren boos,
Engelsman heeft er
i nooit last van gehad.
Iernard Shaw kon met
nde zekerheid vast-
it de doorsnee Brit
eel is dat God een En-
is.
sman is, rtog steeds,
rieur wezen. Hij is ook
h: in het Victoriaanse
was kannibalisme ter
heepsrampen een veel
orkomende praktij k
meen wordt veron-
zo blijkt uit een zo-
schenen boek van
- Brian Simpson. De
:eeman was gentle-
:n ging pas tot kanni-
over na een formele
n het slachtofer aan te
tammer, old boyOn-
mxstandigheden bli]-
jentleman; zelfs de
hte Engelse beul Al-
•repoint was uiterst
ot het einde,
nday Times las ik, dat
■malig hoofd van de
mtra-spionagedienst,
in Fumival Jones,
tevreden was over de
landuiding in de pas
van zijn spionnen,
ind, wat kaaltjes: oyer-
btenaarSir Martin
ts van allure. Aldus
kozen voor: Gentle-
)at veroorzaakte soms
moeilijkheden aan de
van vreemde mo
len, want zelfs gentle-
t een certificaat van
l kunnen niet zonder
■yrden vertrouwd. Een
ian is tenslotte niet al-
heer. A
'Het wordt tijd
voor aandacht
voor onze oorlog'
ran
wt'
oP postuum
leeuw
Piet van den Belt: Er is nauwelijks iets gepubliceerd over de
eiland Tarakan. - foto de stem
slag op het
/johan van gurp
Door Mathieu Kothuis
DE BIJNA 68-jarige Piet van
den Belt uit Terheijden is een
opgewekt man en lijkt zoveel
jaar later fysiek noch mentaal
gebroken door de oorlogsont
beringen in Nederlands-In-
dië. Toch is zijn jeugd in Indië
een bewogen periode in zijn
leven geweest. In de Japanse
concentratiekampen vonden
zijn ouders de dood. Een jon
gere broer stierf voor God en
Vaderland als stoker op de
kruiser Java die in de slag in
de Javazee ten onder ging.
Zijn oudste broer, Jan Willem, een
oud KMA-cadet, sneuvelde als plaat
selijk oorlogsheld in de strijd tegen de
Jappen op het eiland Tarakan, ten
oosten van Borneo. Na een jarenlang
verblijf in verschillende concentra
tiekampen op Java, was het slechts
aan een flinke dosis geluk, overle
vingsdrang en zijn sterke, jonge ge
stel te danken dat Piet van den Belt
als enige uit zijn hele familie wist te
"overleven.
In '50 keerde hij, volledig berooid
en inmiddels getrouwd, naar Neder
land terug. Van de rijke bezittingen
die zijn familie voor de oorlog in In
dië had opgebouwd, was niets gered.
Na een jarenlang gevecht met de Ne
derlandse overheid die zijn pensioen
rechten als voormalig burgerambte
naar in Indië niet wilde erkennen,
streek hij tenslotte in Terheijden
neer. Daar groeide het gezin Van den
Belt uit tot tien kinderen.
Zeker niet verbitterd, maar wel
ontgoocheld kijkt Van den Belt terug
op zijn leven in Indië. Voor de oorlog
een erg goed leven, dat zeker. Een
droom in feite, die tenslotte wreed
werd verstoord door de oorlog tegen
de Jappen. Een oorlog waaraan pas
op 15 augustus '45 een einde kwam na
de atoombommen op Hiroshima en
Nagasaki. „En terwijl iedereen hier
nu zoveel medelijden heeft met die
Japanners die op zo'n afschuwelijke
manier werden gedood, waren wij in
ieder geval dolgelukkig dat voor ons
de oorlog was afgelopen. Dat dachten
we toen tenminste", aldus Van den
Belt.
Zijn ervaringen worden gedeeld
door duizenden Nederlanders en In
dische Nederlanders die na de oorlog
naar Nederland kwamen. Niet zozeer
de beëindiging van een goed leven in
Indië zit deze groep hoog, wél hun be
handeling daarna door de Nederland
se overheid. Hun oorlogsinspannin
gen in het verre Nederlands-Indië
werden en worden nog steeds, zoals
het lijkt, nauwelijks erkend.
De vergeten oorlog van Nederland
in Indië blijkt uit de publicaties over
die oorlog, of beter, zoals Van den
Belt zegt, uit het geringe aantal pu
blicaties daarover. Zoals bijvoorbeeld
over de felle slag die het Knil (Ko
ninklijk Nederlands- Indische Leger)
en burgers leverden op het eiland Ta
rakan. In een in Australië gedrukt
boekje in opdracht 'van de sectie XV
M. G. Overzeesche Gebiedsdeelen'
wordt uitvoerig over die slag ver
haald. Een slag waarin Piet van den
Belt's broer Jan Willem zo'n helden
rol vervulde en waarvoor hij in '48
door koningin Wilhelmina postuum
werd onderscheiden met de 'bronzen
leeuw'.
Als oud-cadet van de KMA voerde
Jan Willem Van den Belt als eerste
luitenant der genie in januari '42 de
leiding over een aantal vernielings-
ploegen die bij de aanval door de Ja-
pannen op het eiland de grote olie
opslagplaatsen moesten vernietigen.
De Jappen die er alles aan gelegen
was om deze belangrijke olie-instal
laties van de B.P.M. (Bataafse Petro
leum Maatschappij) in handen te
krijgen, hebben er uiteindelijk geen
druppel olie van kunnen redden. Jan
Willem van Belt slaagde er met zijn
ploegen in de installaties grondig en
juist op tijd bij de Japanse aanval op
het eiland op te blazen. Velen van de
1.000 Knil-militairen en burgers op
het eilandje, waaronder ook Jan Wil
lem, lieten daarbij het leven.
Piet van den Belt werd in '14 gebo
ren aan boord van een Amerikaans
schip in de haven van Curagao. Zijn
vader was destijds op het eiland
werkzaam als geweermaker en legde
daarmee, in die oorlogsjaren (de eer
ste wereldoorlog, '14-T8), de basis
voor zijn fortuin dat hij later in Indië
nog flink wist uit te bouwen. In '20
ging het hele gezin Van den Belt naar
Nederlands-Indië waar Van den Belt
senior, die inmiddels was opgeklom
men tot technisch ingenieur, werd in
geschakeld bij de opbouw van de
luchtmacht van het Knil.
Terug in Nederland, in '33, vestigde
het gezin Van den Belt zich in Am
sterdam-Oost waar Piet de MTS be
zocht. Hij studeerde er chemische
technologie. Na zijn praktijkervaring
bij Hembrug, de artillerie-inrichtin
gen in Amsterdam, aanvaarde hij een
aanbod om naar Indië te worden
overgeplaatst. En het hele gezin Van
den Belt reisde mee, opnieuw naar
Indië. In '40 werd Piet van den Belt er
chef laboratorium van de kininefa-
briek in Bandoeng. Vader van den
Belt reisde inmiddels kriskras het on
metelijke land door als adjudant van
een generaal-majoor van het Knil. In
zijn vrije tijd bouwde Van den Belt
senior zijn fortuin verder uit en be
legde zijn geld in koffie- en theeplan
tages. De familie Van den Belt werd
gefortuneerd.
Bij de komst van de Jappen op Ja
va studeerde Piet van den Belt nog in
zijn vrije tijd aan de technische hoge
school in Bandoeng voor chemisch in
genieur. De oorlog maakte een einde
aan die studie en Van den Belt werd,
gescheiden van zijn ouders, geïnter
neerd in een concentratiekamp. Va
der van den Belt stierf in een derge
lijk kamp tenslotte aan een hartaan
val. Na de dood van Jan-Willem op
Tarakan en de jongste zoon in de Ja
vazee, overleed Piet's moeder in een
vrouwenkamp in de buurt van Sema-
rang. Volgens Piet vooral van ver
driet om het verlies van vrijwel haar
hele gezin. Ze wist tenslotte niet dat
Piet nog in leven was.
Onder het Japanse bewind verbleef
Piet van den Belt tot augustus '45 op
Java in vier verschillende concentra
tiekampen. Medekampbewoners
stierven er bij bosjes aan hongeroe
deem en andere ziektes en Piet legde
ze af, samen met anderen. Honderden
kampbewoners heeft hij in die jaren
begraven en hun bezittingen zo goed
mogelijk in veiligheid gebracht om
die uit handen van de Jappen te hou
den.
Na de oorlog, op zoek naar hetgeen
over was van het ouderlijk huis in
Bandoeng, wachtte de grote teleur
stelling. Het huis was met de grond
gelijk gemaakt. Alle bezittingen die
zijn vader in al die jaren had opge
bouwd, waren verdwenen. Zonder fa
milie, berooid en 'beroofd', zoals Van
den Belt het noemt, kreeg hij uitein
delijk een klein pensioentje van het
geen zijn ouders hadden opgebouwd.
Met zijn vrouw, de baronesse Wil
helmina Gertruida Kluppell Van Sa-
voye (een nazaat van een eveneens
berooide buitenlandse adelijke fami
lie) waarmee hij in '47 in Indië was
getrouwd, keerde hij na zijn ontslag
bij de kininefabriek in '50 terug naar
Nederland. Een teleurstellende terug
keer, zoals al gauw bleek. Bij de over
heid kreeg hij al meteen te horen dat
hij geen aanspraak op enige pensioen
zou kunnen maken omdat hij in Indië
ontslag had genomen.
Piet van den Belt nu: „Ik was woe
dend. Als burger-ambtenaren waren
wij in die jaren in Indië volledig aan
ons lot overgelaten en in feite overge
leverd aan Soekarno. En dan het ver
wijt krijgen dat je ontslag neemt".
Overigens heeft Piet zelf niet te kla
gen, hij kan er nu goed van leven,
maar vele anderen zijn door de Ne
derlandse overheid schandalig in de
steek gelaten. „Ik heb me vaak afge
vraagd wat daar achter stak", aldus
Piet. En hij verhaalt van zijn schoon
vader die als particulier vóór de oor
log in Indië een comfortabel leven
had opgebouwd. Na zijn inlijving bij
het Knil werd hij zwaargewond in
gevechten met de Jappen. Bij zijn te
rugkeer in Nederland moest hij het
uiteindelijk doen met uitkering van
150 gulden per maand. „Die man heb
ben ze werkelijk schandalig behan
deld. En ik vraag me dan af hoe dat
allemaal mogelijk is geweest".
Pas in '57 hoorde Piet van den Belt
dat hij aanspraak kon maken op vijf
jaar wachtgeld over zijn in Indie ge
werkte jaren als ambtenaar. De be
lastingen snoepte dat extra-bedrag
vrijwel meteen voor een groot deel af.
Na een dienstverband bij Lips in
Drunen en vervolgens functies bij De
Poorter in Geertruidenberg en het
Hoogheemraadschap West-Brabant
is Van den Belt nu enkele jaren ge
pensioneerd. Hij 'geniet' nu, zoals hij
zelf zegt, van een pensioen dat is aan
gevuld met een bedrag van de stich
ting '40-'45.
„Ik heb niet te klagen, Ik klaag ah
leen over het feit dat onze mensen
daar in de steek zijn gelaten door de
Nederlanders, hier in Nederland".
Maar het financiële aspect aan hun
terugkeer naar Nederland zit de Indi
sche Nederlanders nog niet eens het
meest dwars. In alle verhalen van na
de oorlog werden zij niet of nauwe
lijks genoemd. Geen grootse herden
kingen, slechts een enkele medaille
hier en daar. Piet van den Belt: „Ik
heb vaak gezegd, laat maar zitten, ik
begin er niet meer over. Maar toch,
als je nu al die herdenkingen van de
oorlog hier in Europa weer ziet en
hoort, dan word ik toch weer kwaad.
Dan wordt het zo langzamerhand tijd
dat ook eens aandacht aan 'onze' oor
log wordt besteed".
Eiffeltoren nadert eeuwfeest
Door Bo van Huët
PARIJS - Net als de ambi
tieuze architect Gustave Eif
fel honderd jaar geleden,
denkt de Société Nouvelle
d'Exploitation de la Tour Eif
fel anno 1984 alleen in het
groot. Vorig jaar trok 's we
relds bekendste monument 3,7
miljoen bezoekers, die ruim 40
miljoen gulden in het laatje
brachten.
Een kwart van dat bedrag was no
dig voor grote onderhoudswerkzaam
heden. Zo had men onder andere 52
ton bruin-grijze verf nodig om de ij
zeren dame te verven. Een danaïden-
klus overigens, want om de zeven
jaar kunnen de schilders opnieuw be
ginnen.
In 1884 besloot de Franse staatsman
Jules Ferry tot de bouw van een me
talen toren van 300 meter hoogte voor
de wereldtentoonstelling, die in 1889
in Frankrijk zou worden gehouden.
Bovendien diende dit monument op
indrukwekkende wijze te herinneren
aan de Franse revolutie, een eeuw
daarvoor. Een prijsvraag werd uitge
schreven en het project van Gustave
Eiffel kreeg unaniem de voorkeur bo
ven zevenhonderd andere. Op 26 ja
nuari 1887 ging de eerste spa de grond
in voor de fundamenten en 800 dagen
later was de toren klaar. Sinds 1889
hebben meer dan honderd miljoen
bezoekers uit alle delen van de wereld
dit 'achtste wereldwonder' beklom-
Monsieur le directeur zit voldaan
aan een grote tafel. De zaken gaan
goed. Hij begint meteen met een pri
meur. „Dit jaar halen we zeker de
vier mij oen bezoekers. Ik heb de cij
fers tot en met juni gezien, fantasti-
que, dat wordt een nieuw record." De
vuurtoren van Parijs heeft net een
ingrijpende renovatie achter de rug.
Officieel budget: 80 Miljoen gulden.
De S.N.T.E. moest driekwart van dat
bedrag lenen van Franse banken. Om
die last niet op de schouders te leggen
van de Parijse belastingbetalers heeft
de stad Parijs, eigenaar van de toren,
de S.N.T.E. gedurende drie jaar van
alle contributies ontheven opdat men
de schuld zo snel mogelijk kon aflos
sen.
Volgend jaar moet de Eiffeltoren
weer een deel van de opbrengst af
dragen aan de stad. Een contract
waarin dat geregeld is bestaat
vreemd genoeg niet. „Een kwestie
van vertrouwen. We dragen zo'n tien
procent af", aldus Christian Mares
quier.
Een schilder doet zijn werk vlak onder de 312 meter hoge top van de
Eifeltoren. Onder hem de Seine en het 16-de district van Parijs. - fotoap
Over vijf jaar staat het eeuwfeest
van de Tour Eiffel op het programma,
de Franse revolutie viert dan haar
tweehonderdste verjaardag. Hoe de
ijzeren kolos bij de feestelijkheden
betrokken zal worden is voorlopig
nog in nevelen gehuld. „Alles is af
hankelijk van de politiek", zegt Ma
resquier. „Wie is er straks burge
meester van Parijs en wie president
van Frankrijk? Chirac en Mitterrand
zijn niet bepaald grote vrienden. Ver
geet niet, we herdenken in de eerste
plaats de Franse revolutie. De een
heeft meer reden tot uitbundigheid
dan de ander. We moeten afwachten."
„Hoe je het ook bekijkt, de Eiffelto
ren is hét symbool van Frankrijk.
Voor eeri land dat prat gaat op zijn
cultuurbesef misschien paradoxaal,
want in esthetische zin noem je zo
vijftig mooiere monumenten. Maar
ook al komen ze uit Patagonië, de Eif
feltoren kent iedereen. De S.N.T.E. en
het stadsbestuur van Parijs willen
meer van die bekendheid profiteren
om van de toren meer te maken dan
een uitkijktoren met lift. We hebben
geprobeerd nu een verband te leggen
tussen Gustave Eiffel, de architect en
wat hij zoal heeft gebouwd en zijn
wereldberoemde tijdgenoot Jules
Verne. Beiden zijn exponenten van
een tijd waarin de techniek het leven
van de mensen veranderde. We wil
len de bezoekers iets van dat prachti
ge stuk geschiedenis meegeven."
Een andere doelstelling van de di
recteur-generaal is de Eiffeltoren tot
een internationaal platform te maken
van kunstenaars en ondernemers. De
eerste etage biedt ruimte aan exposi
ties, bijeenkomsten en bedrijf srecep-
ties. Maar ook het ludieke wordt in
ere gehouden. Meer nog dan vroeger
staat de toren open voor bizarre re
cordpogingen of ander stuntwerk.
Pas nog reed een Franse motorexpert
de trappen op naar de tweede verdie
ping en hield een lyceum er estafette
wedstrijden. Christian Maresquier
vindt dat de S.N.T.E. aan dergelijke
evenementen hiets hoeft te verdienen.
De toren komt op verschillende ma
nieren in het nieuws, dat is belangrij
ker.
Sommigen vinden dat de nieuwt
heren van de Eiffeltoren wel eens wal
te ver gaan. Zo ook toen Maresquier
begin dit jaar een veiling organiseer
de om 'de originele wenteltrap van
Eiffel, tussen de tweede en derde eta
ge' op een veiling te verkopen. „Die
trap moest toch gedemonteerd wor
den in verband met nieuwe veilig
heidseisen", vertelt hij. „Toen we
nieuwe liften kregen was een andere
noodtrap noodzakelijk. Zaten we dus
met 160 meter verroeste wenteltrap.
Moet je die zo de hoogoven in kiepen?
Een idiote oplossing. We vonden het
beter de trap in stukken te snij den en
delen te schenken aan musea, die er
wat aan zouden kunnen hebben. Zelf
hielden we een stuk om de bezoekers
te tonen hoe die trap er uit zag. De
rest hebben we geveild, 14 stukken
zijn verkocht. Het eerste leverde
150.000 franc op, de laatste (lacht) gin
gen voor de helft van de prijs. Maar
liefst 21 televisieploegen hebben de
veiling gefilmd."
Voor 1989 moeten nog een aantal
zaken worden verbeterd of om in de
terminologie van Christian Mares
quier te blijven „de lippenstift moet
worden aangebracht." Momenteel is
de S.N.T.E. in onderhandeling met de
familie Eiffel over de aanschaf van
het kanon, waarmee de toren in 1889
werd ingewijd. Verder krijgt het per
soneel nieuwe uniformen en zullen
voor het eerst vrouwen de liften mo
gen bedienen. Ook zal een ruimte
worden ingericht, waar te zien is wel
ke beroemdheden de Eiffeltoren heb
ben bezocht. Een plaatsje in die ere-
gallerij krijgt zeker ook Roger Moore
alias James Bond. In augustus komt
007 naar Parijs om een van zijn te
genstanders op de trappen van de
Eiffeltoren achterna te zitten.