'MONUMENTEN UIT ISOLEMENT HALEN' r«sinsi*s« r anj-jin f RAADSELACHTIG, MAAR NIET ONVERWOESTBAAR STREEK k, Merijntje DINSDAG 24 JUL11984 BI EXTRA ROME - Het Colosseum van Rome, een van de indrukwekkendste monumenten uit de Romeinse oudheid, krijgt een ruimere be stemming. Het enorme bouwwerk behoudt zijn toeristische functie, maar zal daarnaast ook tentoonstellingen gaan herbergen. Peperduur e •N CAIRO - De sfinx van Gizeh krijgt op dit moment letterlijk een fa- ce-lift. De grote steenkolos, die al bijna 5000 jaar over de pirami den van Gizeh waakt, dreigt langzaam maar zeker onder te gaan aan een combinatie van zand en wind. Vriendelijk PERSONE1 NODIG? UTRECHT/BREDA Nederland vreest da hogingen van tien pi aanzienlijk vervoers Werkloosheic EG daalt, maar niet ech Overval op kasteel van Versailles Colosseum als expo Van onze correspondent Cees Manders Dit heeft het gemeentebestuur van Rome beslo ten. De eerste expositie in het Colosseum zal ge wijd zijn aan de 'Italiaanse economie tussen de twee oorlogen', de economie dus van het fascisme. Het Colosseum dateert uit de tijd van keizer Vespasia- nus (70-79), en heeft eeuwen lang gediend als amfithea ter, waarin gladiatoren, sla ven en wilde beesten hun krachten moesten meten. De overlevering wil zelfs dat christenen er voor de leeu wen zijn geworpen, in de tijd dat hun godsdienst nog ille gaal was. De natuur heeft het bouwwerk later flink toegetakeld, maar het res tant is nog steeds zo impone rend dat er dagelijks dui zenden belangstellenden op af komen. Rome zien zonder het Colosseum wordt door elke reisgids sterk ontraden. Voor de Romeinse burge rij heeft het gebouw de laat ste tijd de betekenis gekre gen van een protestpaal. Wekelijks klautert er iemand boven in het Colos seum om vanaf een hoogte van 57 meter te protesteren tegen iets wat volgens hem en de wereld beneden niet klopt. Vorige week klommen 12 mensen naar boven, uit protest tegen de opzegging van hun huurkontrakt. Het Colosseum is een pe perduur gebouw, dat de Ro meinse gemeenschap han denvol geld kost aan onder houd. En het Colosseum is in Rome niet het enige monu ment. Geschat wordt, dat nu de helft van alle monumen ten in deze oude stad in de steigers staat. Rome heeft het geld er best voor over, maar wil dat de gebouwen een aktievere functie in het culturele leven gaan vervul len. Als de monumenten hun isolement doorbreken, kun nen de uitgaven voor hun restauraties financieel ge makkelijker worden ge rechtvaardigd. Daar komt het idee van daan om van het Colosseum (althans een deel daarvan) een expositieruimte te ma ken. Enkele jaren geleden werd al de gedachte gelan ceerd om van dit Colosseum zomers een theater te maken of zelfs een open-luchtbio- scoop. De tijd was er toen nog niet rijp voor, en het voorstel verdween in de kast. Een ander wereldbe roemd monument, de Cara- calla, die een straat verder ligt, is inmiddels wel aktief ingeschakeld in het zomerse theatergebeuren in Rome. En nu wordt er over gedacht deze Caracalla om te bou wen tot een volwaardig open-luchttheater, met een echt toneel, met echte coulis sen en voorzien van de juist akoestiek. Toeristen Het Colosseum als expo- ruimte zal de bestaande toe ristische literatuur over dit monument niet achterhalen. Want voor de bezoekers van het amfi-theater verandert er niets of heel weinig. Het Colosseum is groot (omtrek 527 meter), en aan dat ge deelte dat altijd voor toeris ten open is geweest wordt niet getornd. De expo vol trekt zich in enkele hoger en lager gelegen galerijen, die tot nog toe niet voor het pu- üifWïïi Jfc t mm mrntmm (t Kr info .1 bliek toegankelijk waren. Om daar te komen wordt te gen de zuidkant van het Co losseum een 60 meter hoge houten toren gebouwd, die gemakkelijk weer is te ver wijderen. De toren, waarin de lichten worden aange bracht, is een replica van de stellage die er oorspronke lijk op dezelfde plek heeft gestaan en later door aarbe- vingen is vernield. Beneden in het amfi-theater wordt een deel van de arena afge dekt, maar zo dat het zicht erop nauwelijks wordt ge hinderd. De eerste expositie met alle verbouwingen erbij kost 6 miljard lire, dat is een kleine 5,5 miljoen. De ge meente Rome is niet zo rijk, en culturele manifestaties van dit soort worden hier dan ook altijd gesponsord door de grote bedrijven. De ze waren bereid te betalen op voorwaarde dat het Co losseum voor de tentoonstel ling zou worden gebruikt. Want juis het Colosseum als expo zou het prestige van de geldschieters vergroten. De gemeente is hiermee accoord gegaan, in de hoop en de verwachting dat het niet bij deze expo zal blijven en dat het Colosseuirfin de toe komst zijn oorspronkelijke functie van 'schouwburg' zal terugkrijgen. De protesten tegen deze 'ontheiliging' van het Colos seum waren voorspelbaar, en zijn dan ook niet uitge bleven. De een zegt dat op die manier het Colosseum zijn historische en monu mentale functie verliest en slechts zal gaan dienen als omlijsting van een exposi tieruimte. En volgens de an der mogen Rome's monu menten alleen zichzelf die nen, bestudeerd, bekeken en bewonderd worden, maar nooit voor een ander doel worden gebruikt. In sommi ge kringen heeft het ook verbazing gewekt dat de eerste Colosseum-expo ge wijd zal zijn aan een fascis tisch onderwerp, „terwijl het toch juist Mussolini en zijn fascistische bewind zijn geweest die destijds veel van wat in Rome nog van de oudheid over was hebben vernietigd voor het aanleg- - FOTO AP gen van straten en pleinen." De expositie de 'Italiaanse economie tussen de twee oorlogen' gaat in het najaar van start en belooft een van de indrukwekkendste ten toonstellingen te worden van de laatste jaren. Het is een vervolg op de grote ex positie 'Anni Trenta' die twee jaar geleden in Milaan is gehouden, en die betrek king had op de fascistische 'cultuur'. De sfinx krijgt 'face-lift' Door Katie Hickman Volgens professor Saleh Ahmed Saleh, die bij de vakgroep archeologie van de Universiteit van Cairo werkt, kan dit natuurlijke erosieproces bijzondere ernstige gevolgen hebben. DE raadselachtige Sfinx, die lijkt te waken over de piramides van Gizeh, krijgt zijn baard en neus terug. „Het hoofd van de sfinx is buitengewoon zwaar. Alles bij elkaar genomen weegt het 900 ton. De delen Van het gezicht die niet onmiddellijk door de nek gesteund wor den, nemen daarvan 140 ton voor hun rekening. De erosie van de nek veroorzaakt een geleidelijke verlegging van het zwaartepunt van het ge zicht, wat inhoudt dat het hoofd uiteindelijk topzwaar zal worden en waarschijn lijk zal afbreken. Plannen om de sfinx voor een dergelijk verlies van waardigheid te behoeden zullen het aangezicht, zoals we dat nu kennen voorgoed veranderen. De sfinx heeft in vroegere tijden niet alleen een neus gehad, - die er vermoedelijk door een speelse emir in de 14de eeuw is afgeschoten - maar ook een baard. Ar cheologen zijn nu van plan deze baard weer in ere te herstellen, om zo het hoofd en gezicht van de sfinx de zo hoognodige steun te bezor gen. De onderkant van de baard zou bevestigd moeten worden op de borst van de sfinx. Het is een verregaan de reddingsoperatie, maar volgens professor Saleh „gaan de Egyptische archeo logen alleen tot dergelijke reconstructies over als blijkt dat het noodzakelijk is voor het behoud van het monu ment zelf." Het is niet zeker of de sfinx, die in 2600 voor Chr. gemaakt is, altijd al een baard heeft gehad. De be staande fragmenten van de baard, die in het begin van de negentiende eeuw ont dekt werden, zijn moderne toevoegingen. Dat wil zeg gen, modern volgens Egypti sche maatstaven. Deskundigen vermoeden dat de baard waarschijnlijk toegevoegd is rond 1420 v.C., tijdens de regeringsperiode van farao Toetmosis. Op een grafsteen aan de voet van het beeld is een inscriptie te vinden die vertelt hoe de sfinx in een droom1 van Toetmosis verscheen, terwijl hij in de woestijn lag te sla pen. De sfinx smeekte Toet mosis om hulp en vroeg hem het zand weg te halen waar onder het beeld dreigde te verdwijnen. In ruil hiervoor beloofde de sfinx hem de troon van Egypte. Toetmosis deed wat van hem verlangd werd en voer de tegelijkertijd ook wat verdere herstelwerkzaam heden uit. Hieronder viel ook het aanbrengen van een gloednieuwe baard. Egypto logen zijn het er nog steeds niet over eens of Toetmosis nu een reconstructie maakte van een oudere baard of dat de toevoeging van de baard en door hemzelf verzonnen ideetje was. De nieuwe baard zal voor het grootste gedeelte uit mo derne materialen vervaar digd worden. Toch hoopt professor Saleh zoveel mo gelijk brokstukken van het origineel in te verwerken. Twee van de drie bewaard gebleven stukken baard, lig gen in het museum van Cai ro, het derde in het British Museum. Egypte hoopt het ontbrekende brokstuk „te rug te kunnen lenen" voor de reconstructie, ook al maakt dit derde brokstuk slechts eendertigste deel uit van het geheel. De onderhandelingen met het British Museum duren nu al twee jaar. Britse Egyptologen zijn het ermee eens dat het stuk steen ge bruikt moet worden in de reconstructie, maar daar mee is de kous nog niet af. „Zelfs al zou het British Mu seum het stuk baard terug willen geven - wat de meest voor de hand liggende oplos sing lijkt te zijn - dan mag dit volgens de wet niet eens", aldus Harry James, hoofd van de Egyptologische afde ling van het British Mu seum. „In plaats hiervan hopen het eens te worden over een lening, die telkens verlengd kan worden. Op deze manier blijft het brokstuk het wet telijke eigendom van het British Museum, zelfs als het in de baard verwerkt wordt." Volgens de laatste berich ten zou het British Museum een lening hebben voorge steld voor een periode van tien jaar, waarna er eventu eel een verlenging zou vol gen. Egypte is het hier niet mee eens en eist een uitleen periode van 50 jaar, welke automatisch verlengd zou kunnen worden. James verklaarde met na druk dat het Britse stand punt niet aangevochten kan worden. „Onze verhouding met de Egyptenaren is altijd bijzonder vriendelijk ge weest. Zij hebben nooit ge suggereerd dat wij het stuk baard gestolen hebben, of dat wij het stuk illegaal in ons bezit houden. Het brok stuk is op volledig legale wijze in het British Museum terecht gekomen." - FOTO ARCHIEF DE STEM In 1818 besloten twee amateur-archeologen, Hen ry Salt, de toenmalige Britse amabasadeur in Egypte en de Genuees Giovanni Bat- tista, dat de sfinx maar eens onderzocht moest worden. Ze kregen toestemming van Mohammed Ali, de Pasha van Egypte, om het voorste gedeelte van het monument op te graven. In ruil voor hun onderzoek werd in een overeenkomst vastgelegd dat de archeologen bepaalde vondsten mochten houden om ze aan het British Mu seum te schenken. Het stuk baard behoorde tot die vondsten en is sindsdien in het museum te bezichtigen. Copyright The Guardian/De Sten) Dat pro bloem lont u het ben to op mot oen ..Kleintje in de Stom. Immors met minstens vier van do tien Stemletzere on lozoro3sen die speciaal belangstelling hebben voor onze ..Kleihtjes"-rubriek Personeel gevraagd" ligt het voor de hand. dat er snel c veel reacties komen. 124ste jaargang Van onze parlementaire redactu DEN HAAG - Koningin I trix en Prins Claus lej nog voor het bezoek vai Paus aan Nederland een i cieel staatsbezoek aan I af bij welke gelegenheid ook de leider van Rooms tholieke Kerk zullen ontn ten. Het staatsbezoek aai Italiaanse Republiek staa het programma in febru maart van 1985, aldus a goed ingelichte regerir kringen. De Paus komt n Nederland in mei daarop gend. Vanwege het bezoek va: koningin aan de Paus er dat van de Paus aan Ne< Bui Van een onze De Brabantse streekv vergeleken met '82 in 1 Brabantse het aantal r zal zijn afgenomen. Streekvervoerder Zui West-Nederland (ZWN) Zierikzee constateert een dr delijke stagnatie in de grc van het reizigersaanbod. LUXEMBURG (RTR) - B aantal werklozen in de Eur pese Gemeenschap is in ju iets afgenomen, zo blijkt dinsdag gepubliceerde cijfi van het bureau voor statisti van de EG. De verminderi was echter uitsluitend te da ken aan seizoensinvloedt Van een werkelijke verbei ring van de werkgelege heidssituatie is geen sprake. Het aantal werklozen in tien lidstaten verminderde \l rige maand van 12,2 miljo tot twaalf miljoen en kwi daardoor op 10,4 procent v de beroepsbevolking. Het aantal werkloze jong ren in de EG is sinds juni 1! niet veranderd. In een aan' kleine lidstaten, te weten N derland, België, Luxembt en Denemarken, is de jeug werkloosheid verminderd. I is volgens het bureau voor st tistiek waarschijnlijk mede danken aan overheidsmaati gelen. VERSAILLES (DP A) Voor het eerst in zijn ge. schiedenis is dinsdag eer overval gepleegd op he kasteel van Versailles bi. Parijs. De politie maakt» bekend dat twee als huis schilders verklede man nen 100.000 frank aan toe gangsgeld stalen dooi overmeestering van dt cassière in de schatka mer. De mannen vlucht, ten in een auto. Bonden kennen hun vak niet meer

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 24