De unieke boeken van prof. dr. Vosters uit Breda
Het oeuvre
van Simon
Vosters
ZATERDAG 21 JUL11984
SlMON VOSTERS, een internationaal gelauwerde,
achtenvijftigjarige professor Spaans uit Breda, heeft
zoveel tahak van de bezuingingen in de
wetenschappelijke wereld, dat hij wil gaan zingen om
vijftig mille bij elkaar te krijgen om een uniek
manuscript uitgegeven te krijgen. Het portret van een
boeiende hispanist.
Opgepakt
Knaller
Lope de Vega
Sensationeel
(foto links) Prof. dr. Vos-
ters: dagelijks bezig met de
culturele banden tussen
Spanje en de Nederlanden.
(foto rechts) „Jij moet het
doen, Simon"
(foto onder) „Tk kreeg de
Guardia Civil aan het dan
sen". - FOTO'S DE STEM JOHAN VAN GURP
Spanje-kenner wil
zelfs zingen voor
zijn manuscripten
tijd, de onderdrukte dingen, de diepe
re achtergronden".
Vosters' vriendelijke verteltoon
krijgt iets grimmigs ('er zal wel wat
frustratie doorklinken', verontschul
digt hij zich op voorhand), als zijn
persklare boeken ter sprake komen.
Zijn boosheid en frustratie gelden
niet zijn Rubens boek, maar zijn 'Het
Beleg en de Overgave van Breda in
geschiedenis, literatuur en kunst', een
vertaling en bewerking van zijn in
Londen uitgegeven en in het Spaans
geschreven 'La Rendición de Bredé
en la literatura y el arte de Espana'.
De Nederlandse bewerking is een
boek van 600 pagina's met 90 ilustra-
ties en het meest complete boek over
Breda, toen het in 1624 en 1625 wereld
nieuws maakte en de headlines in de
internationale pers van die dagen in
nam. Vosters heeft er veel tijd in ge
stoken en met engelengeduld in Italië,
Spanje, Duitsland en Engeland alle
kranten en pamfletten van die dagen
nagevlooid op bruikbare gegevens
over de val van Breda.
Het zit Vosters bijzonder dwars,
dat hij nog steeds geen 50.000 gulden
heeft kunnen lospeuteren om het
boek uitgegeven te krijgen. Bij Zui
ver Wetenschappelijk Onderzoek
kreeg hij nul op rekest, de provincie
ziet er niets in en ook de gemeente
Breda heeft na lang zwijgen laten
weten niet zo'n subsidie te kunnen
geven.
Vosters valt uit: „Alles wordt afge
schoven op de bezuinigingen, maar ik
vind het rampzalig, dat er op onder
wijs, kunsten en wetenschap wordt
beknibbeld. Een zeer zorgwekkende
ontwikkeling. Bibliotheken raken
achterop, het onderwijs verarmt, de
wetenschap wordt de nek omge
draaid. Het is zeer frustrerend voor
wetenschapsmensen. Eerst worden de
instituten die subsidie moeten geven
om zeep geholpen en vervolgens zeg
gen die instituten dat ze je geen sub
sidie kunnen geven. Dat is boerenbe
drog. De gemeente Breda vindt, dat
mijn onderwerp te weinig met Breda
te maken heeft. Ze weten niet waar
over ze praten, maar ik hoor uit die
hoek ook niets meer. Allemaal boe-
rendrog en doorgestoken kaart, maar
straks zitten we met de gebakken pe
ren".
Vosters wil van de nood en deugd
maken. De Spaanse prof wil de 50.000
gulden bij elkaar gaan zingen. Vos
ters: „Als ze voor NAC, de voetbal
club, twee ton bij elkaar krijgen, dan
moet ik toch vijftig mille met optre
dens bij elkaar kunnen brengen".
Over zijn zangcarrière deze anec
dote. Vosters: „In de Franco-tijd
werd ik in Valencia eens opgepakt
door de Guardia Civil. De Caudillo
was in de stad en elke buitenlander
was bij zulke gelegenheden so wie so
een gevaar. Ik werd naar een afgele
gen fabriek aan de rand van Valencia
gebracht Er waren nog enkele ande
re buitenlanders. Een politieman,
wijzend op mijn gitaar, vroeg of ik
goed kon spelen. En zingen ook, blufte
ik. Dat was eigenlijk ook waar, want
ik ben lange tijd de enige flamenco
zanger in Nederland geweest. Ik be
gon te spelen en volksliedjes te zin
gen. Geloof me, ik kreeg de Guardia
Civil aan het dansen".
Ook als toneelspeler heeft Vosters
voortreffelijke rollen gespeeld, zo
verzekerde mij een van zijn vrienden.
„Och", zegt Vosters bescheiden, „ik
heb eens de mooie rol van Mengo, de
gracioso, uit De Schapenbron van Lo
pe de Vega gespeeld".
Wil de onbekende Spaanse trouba
dour, prof. Vosters, niet met de be
kende Bredase troubadour, Pierre
Kartner optreden of met Frans
Derks, die tenslotte de twee ton voor
NAC bij elkaar schooide?
De professor glimlacht. Dus een be
vestiging.
Prof. Vosters is op dit moment
'werkloos'. „Ze hebben me niet meer
nodig, noch als neerlandicus noch als
hispanist. Ik teer flink in, maar ik
leef erg zuinig en milieubewust, ik
doe alles met de fiets, heb geen auto.
Het voordeel van de huidige situatie
is, dat ik de tijd heb om het tweede
deel van 'Los Paises Bajos en la lite
rature espanola' te schrijven. Ik kan
ook werken aan tijdschriftartikelen
o.a. over 'Dona Mencia de Mendoza,
senora de Bredé y virreina de Valen
cia'.
Hij hoopt nog, bij voorbeeld in een
Aula-boekje, de geschiedenis van de
culturele betrekkingen van Spanje en
de Nederlanden te schrijven. Een we
derzijds spiegeldbeeld. „Dat wordt
dan een populair werkje, maar nie
mand heeft het aangedurfd de com
plete geschiedenis van die banden te
schrijven. De oude professor Brom zei
me: Jij moet dat doen Simon. Ik heb
het hem niet beloofd, maar ik ben het
vast van plan".
Door Anton Theunissen
Hij moet een van de geleerd
ste mensen uit Breda zijn,
maar hij is minder bekend
dan de onstuitbare babbelaar
Frans Derks.
Hij moet, getuige een lijst
van wetenschappelijke publi
caties, een van de produktief-
ste schrijvers zijn, maar in
geen enkele Bredase biblio
theek is ook maar één boek
van zijn hand te vinden.
Hij moet een van de beste
hispanisten van Nederland
zijn (iedereen die ooit Spaans
heeft gedaan, kent zijn woor
denboeken in de Aulareeks,
de zeventiende druk komt er
aan), maar hij kan in dit land
geen baan meer vinden.
Twee unieke manuscripten heeft
hij persklaar, maar niemand wil met
een halve ton subsidie over de brug
komen om uitgave mogelijk te ma
ken.
Een klassiek voorbeeld van de
alombekende bebaarde profeet? Nee,
zo simpel liggen de zaken met profes
sor Simon ('Simmy' voor zijn vrien
den) Vosters (58) uit Breda niet. Hij is
een rijk gelauwerd man en heeft zo
veel internationale waardering ge
kregen (hij verwierf in 1974 onder an
dere de prestigieuze prijs voor het
beste hispanistische artikel), dat zijn
curriculum en zijn werken uitgebreid
voorkomen in Marquis' Who's is Who
in the World.
Hij is niet de geleerde, die zo schep
pend bezig is, dat hij de behoefte
heeft aan de obsessie van het 'totale',
hij zal geen boeken schrijven van 3000
pagina's, hij is de geleerde met beide
benen op de grond, die zijn boeken en
studies zo verantwoord kort, doch
volledig maakt, dat een uitgever zijn
creaties kan behappen.
Simon Vosters, na zeven professo
rale jaren aan de universiteit van
Brits Columbië in het Canadese Van
couver, is al weer ruim tien jaar terug
op de Teteringsdijk 261.
Ik ontmoet hem voor het eerst be
gin dit jaar. Hij is in vrijetijdskleding
met Amerikaanse campus-sweater.
Hij geeft een lezing voor studenten
Spaans over de culturele banden tus
sen de Nederlanden en Spanje.
De ouverture van zijn lezing is een
knaller. Zonder iets te zeggen of zon
der inleiding begint hij met luide,
melodieuze stem een oud liedje over
Madrid te zingen. Zijn toehoorders
hebben het na drie bissen te pakken
en bij 'nog een keer' zingt Simon Vos
ters de tweede stem. Hij blijkt een er
varen docent, die uit het blote hoofd
onnoemelijk veel feiten en anecdotes
opdist, maar nimmer de grote lijn uit
het oog verliest. Hij kan met kwink
slagen enige ij delheid niet verbergen
en prijst terloops 'het u welbekende
woordenboek' met gespeelde verle
genheid aan.
Op 10 juli, de broeierige dinsdag
met hevig onweer, ontmoet ik hem,
gekleed in messcherp gestreken pan
talon en makkelijk shirt in zijn mooie
geboortehuis aan een drukke weg. De
zitkamer, waarin een schitterende
Spaanse kast de blikvanger is, ademt
een waardige en dromerige rust.
Hij is groot en stevig. Hij kijkt je
soms aan met een half dichtgeknepen
oog en als woorden ter bevestiging
van een vraag niet meer nodig zijn
volgt een onvermijdelijke glimlach.
Tijdens ons lange gesprek springt
hij herhaaldelijk op om iets in zijn
boeken op te zoeken. Hij laat merken
dat hij niets liever doet dan vertellen
over wat hij in de afgelopen veertig
jaar heeft onderzocht, gestudeerd en
geschreven en over gedachten die hij
in die tijd heeft ontwikkeld.
krijgt. Vosters blijft daarna studeren
(hij haalt MO Spaans en doet aanslui
tend doctoraal Spaans in Groningen)
alvorens in het onderwijs actief te
worden, in Tilburg, Roosendaal, Gro
ningen, Vancouver en Utrecht.
Maar het Spanje van de Gouden
Eeuw laat Vosters niet meer los. Hij
werkt en woont een aantal maanden
in Madrid en daarna maakt hij tien
tallen reizen naar Spanje en Italië op
zoek naar nimmer aangeboorde bron
nen voor zijn boeken. Het levert twee
pillen over de befaamde Spaanse
schrijver Lope de Vega (1562-1695) op
en het eerste deel over de Nederlan
den in de Spaanse literatuur. Hij
werkt nu aan het tweede deel. Vos
ters: „Heel toevallig. Op de flap van
het eerste boek stond, dat er nog een
tweede deel zou volgen. Mijn uitgever
in Valencia vroeg me laatst: Waar
blijft je tweede deel. Ik zei: Binnen
kort komt het Het materiaal voor het
tweede deel heb ik bij elkaar, ik ben
met het schrijven begonnen".
Een opmerkelijk conclusie in deze
boeken is, dat ondanks een tachtigja
rige oorlog de wederwijdse Neder
lands-Spaanse culturele beïnvloeding
een hoogtepunt beleefde. Vosters:
„Tijdens wapengekletter zwijgen
doorgaans de muzen, maar wat Ne-
derland-Spanje betreft is dat niet
waar. De cultuur bleek ook toen ster
ker dan de politiek en Spanje en de
Het is in het bestek
van een krantearti
kel ondoenlijk de in
drukwekkende lijst
van boeken en publi
caties in tijdschrif
ten van de hand van
prof. dr. Simon Vos
ters te vermelden.
We moeten volstaan
met een greep.
BOEKEN:
- 'Spanje in de Ne
derlandse litera
tuur', 1955.
- 'Spaans-Neder
lands woordenboek
en Nederlands-
Spaans woorden
boek', 1960, zeven
tiende druk komt er
aan.
- 'La Rendición de
Bredó en la literatu
ra y el arte de Espa
na', 1974.
- 'Lope de Vega y La
Tradición occiden
tal', twee delen 1977.
- 'Los Paises Bajos
en la literatura espa
nola', 1978. Deel twee
is in voorbereiding.
Behalve de Neder
landse bewerking
over het beleg en de
overgave van Breda
heeft prof. Vosters
het manuscript 'Ru
bens y Espana'
klaar.
Prof. Vosters publi
ceerde tientallen ar
tikelen in tijdschrif
ten en reeksen als
"Verslagen en Mede
delingen van de Ko
ninklijke Vlaamse
Academie' (Gent),
'Revista de Literatu
ra' (Madrid), Hispa-
nófila' (Chapel Hill
USA), Tberoroma-
nia' (München),
'Dietsche Warande
en Belfort (Leuven)
en 'Historia 16 (Ma
drid) etc.
Nederlanden deden hun voordeel met
eikaars beschaving". Vosters heeft
zich zeer lang in dat Nederlands-
Spaanse culturele verkeer van de zes
tiende en zeventiende eeuw begeven
en sporen van wederzijdse beïnvloe
ding gevonden in de letterkunde,
schilderkunst, filosofie, theologie,
recht en drukkunst
We dwalen even af naar de tv-serie
over Willem de Zwijger. Vosters:
„Wat in Spanje speelde was goed, wat
in Nederland speelde een ramp. Te
veel sensatie, te weinig educatie. Ik
geloof niet, dat de Vader des Vader
lands van het ene bed in het andere
sprong. Zijn leven werd niet beheerst
door erotiek, maar meer door politie
ke macht, politieke winst, politieke
ambitie en natuurlijk door de vrij
heid voor de Nederlanden. In de serie
zaten enkele aperte onjuistheden. De
rol van Philips II werd, tot in de
kleinste details, schitterend ge
speeld".
Nog een zijweggetje: De grote be
langstelling voor de Middeleeuwen.
Heeft prof. Vosters een verklaring
voor de oplevende interesse? Vosters:
„Ik denk dat er nog veel misvattingen
over die tijd bestaan. Allang wordt
getwijfeld aan het katholieke stempel
van de Middeleeuwen. De heidense
elementen van de Middeleeuwen ko
men nu meer naar voren, of beter de
heidense elementen met een christe
lijk vernisje. De belangstelling gaat
nu uit naar de vergeten dingen van de
Op de middelbare school wil hij
niets liever dan talen leren en gitaar
spelen. Hij verkoopt zijn tabaksbon
nen (het is oorlog), zodat hij het boek
je 'Spaans in één maand' kan aan
schaffen. Hij is dan 15 jaar. Hij leert
de grammatica bij mejuffrouw Smul
ders. Zij brengt hem de liefde voor
Spaans bij.
Vosters moest als katholieke jon
gen na zijn middelbare school naar de
Nijmeegse universiteit Het werd een
slecht debuut: eerst een half jaar
rechten, maar dat wordt niets, daar
na kunstgeschiedenis, 'maar ik was
zo'n kruk in tekenen, dat mijn leraar
op de middelbare school mij letterlijk
op mijn kop sloeg'. Het werd uitein
delijk Nederlands bij prof. dr. Gerard
Brom, de vermaarde Neerlandicus en
emancipator. Simon Vosters vond er
zijn draai. Brom moedigde hem aan
met zijn Spaans door te gaan.
„Spanje komt er in onze literatuur
nog steeds bekaaid af", hield Brom
Vorster voor. Brom bleef de jonge
Bredanaar stimuleren. Vosters: „Die
Brom was echt een voddenraper van
de tijd. Hij was zo fanatiek, dat hij al
les wat hij over Spanje tegenkwam
naar mij stuurde. Hij maakte soms
wat krabbels in de marge in de tram
en dan schreef hij erbij 'slecht te le
zen, de tram schokt'. Vosters studeert
bij Brom af op Nederlands. Hij pro
moveert op zijn dertigste op het
proefschrift 'Spanje in de Nederland
se litteratuur', dat een lovende pers
djjg
