even. UITBLAZEN Geraldine Ferraro: wanhoopsoffensief van Walter Mondale Jut ?Hr RSV: het grote verschuilen ontmaskerd Nieuwe leider Wereldraad van Kerken op bres voor de armen Verplichte liter Mevrouw Gondrée DE STEM COM Steeds meer (ar VRIJDAG 13 JUL11984 ACHTERGROND5 EERSTE VROUW IN STRIJD OM WITTE HUIS OUDE LIEDJE: 'WE HEBBEN HET NIET GEWETEN' ROL VAN PLAATSELIJKE KERKEN WORDT GROTER VRIJDAG 13 JUL11984 COLLEGE BUST FNV sommeert Jansen de Wit KORT bericht tot troost van de thuis blijvers: aan de Nor- mandische Cöte de Nacre was het maandag ook om af te peigeren. Dinsdag was het er bewolkt en af en toe viel er een licht motregentje. Woensdag morgen onweerde het er uren achtereen, maar ten noorden van de Seine klaarde het gelei delijk op. Terwijl een noodweer Zuid-Nederland ranselde, be scheen de zon ongehinderd door wolken de golvende vel den van Picardië. Amiens was vol toeristen. De vakantiesprei ding, waaraan de Fransen dit jaar voor het eerst meedoen, mist zijn uitwerking niet. Het is overal zeer veel drukker dan in de eerste helft van juli van het vorig jaar. Nederland leek nog steeds leeg te lopen, al was het mid den in de week. De wegen van Atrecht naar Amiens en Abbe ville, de tolvrije alternatieve routes naar Normandië en Bre- tagne, waren vol caravans en volgeladen auto's. De meeste gingen nog zuidwaarts, maar er waren ook al weer heel wat thuisvaarders onderweg. Alle maal mensen die de weekend- piek probeerden te ontlopen. Zelfs de meest gehaaste toe risten kan het niet ontgaan dat ze een van de bloedigste slag velden van de Grande Guerre doorkruisen. Je passeert er het ene groene bord na het andere. „'Oorlogskerkhof van het Geme nebest" Boven de Somme ligt het land van de soldatenkerk- hoven. Engelsen, Ieren, Schot ten, Canadezen, Nieuwzeelan- ders, Australiërs. Newfound landers zelfs. De vrijheid van Frankrijk heeft deze eeuw al heel wat vreemd bloed gekost. Zeventig jaar is het geleden dat die oorlog begon en nog altijd liggen de begraafplaatsen daar, zorgvuldig onderhouden en ommuurd, als donkergroene miniatuurparken tussen het golvende geel van de graanvel den. De gedenkstenen tegen de pilaren van de kathedraal van Amiens tonen hun zeventigjari ge ouderdom, maar de begraaf plaatsen zien eruit alsof ze gis teren zijn aangelegd. Een be wijs dat de wereld toch niet vergeten al wordt dat dikwijls genoeg beweerd? Pegasus In Normandië is het niet anders. Alleen ligt daar een an dere generatie: de kinderen van de gesneuvelden uit de Grote Oorlog. Dikwijls is dat letterlijk waar. Andere gealüeerden ook. Op het Britse soldatenkerkhof van Bayeux liggen tussen de Britten ook Polen, Tsjechen, Noren, Denen, Belgen, Neder landers en zelfs Duitsers. De twee Nederlanders die er moe ten liggen zijn, volgens de voor iedere bezoeker ter inzage lig gende gids, van de marine. Ik heb nog even naar hun namen en graven gezocht. Onbegon nen werk. 4000 grafstenen. Het slagveldtoerisme draait al op volle toeren, nu zoveel Fransen vroeger dan gewoon lijk op vakantie zijn gegaan en de staatshoofden vorige maand per Eurovisie het goede voor beeld hebben gegeven. Arro- manches is overvol. De oude man die op het pleintje voor de Exposition permanente du Dé- barquement vorig jaar nog de parkeerpenningen in ontvangst nam is nu vervangen door een automaat. Bij de brug over het Ome- kanaal te Bénouville is het ook druk. Hier overheerst de Engel se spraak. Pegasus-bridge, in de nacht van 5 op 6 juni 1944 door WIM KOCK Britse luchtlandingstroepen veroverd, is een van de meest tot de verbeelding sprekende objecten van het Circuit du Dé- bar quement. Aan die brug is, behalve de kleur van de verf, sinds 1944 niets veranderd. Ook het oude brugwachterscafé van Gondrée, het eerste huis in Frankrijk dat bevrijd werd, staat er nog precies zo bij. Maar nu zijn luiken en deuren gesloten. Voor de deur drom men af en toe groepjes toeristen samen om de mededelingen te lezen die er zijn opgehangen. De oude mevrouw Gondrée, voor talloze Britse oud-para chutisten tot voor enkele weken nog een levende schakel met die onvergeteüjke nacht in 1944, is dood! Afgelopen zater dag 7 juli is zij te Bénouville be graven, meldt de op de deur ge prikte rouwbrief. Zij is 79 ge worden. Mevrouw Gondrée was fei telijk de eerste Franse burger die bevrijd werd want de para chutisten wisten de brug en haar woning de hele nacht en een deel van de volgende mor gen te houden, totdat vanaf het invasiestrand versterkingen kwamen opdagen. Een maand geleden nog, op 7 juni, stond haar foto op de voorpagina van deze krant. Daarop zien we haar glimlachend in een boven raam van haar café staan, zwaaiend met de Engelse vlag naaride voorbij varende Engel se koningin. Onder de rouwbrief hangt een tweede briefje waarop met hanepoten geschreven staat dat de familie Gondrée het café zo spoedig mogelijk weer zal ope nen. „with love from us all to our English friends staat eronder. Blijkens de ondertekening van de rouwbrief zijn ër enkel nog kleinkinderen die de naam Gondrée dragen. En een klein zoon of kleindochter van me vrouw Therèse Gondrée is na tuurlijk niet hetzelfde als de oude mevrouw Gondrée zelf. Niet alleen de oud-parachutis ten van de Pegasus-divisie, maar ook alle andere slagveld toeristen en -pelgrims die ooit thee bij haar dronken, zullen haar missen wanneer ze Pega- sus-bridge weer eens aandoen. De foto van mevrouw Gon drée in De Stem van 7 juni j.L llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimilllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHK Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176. Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236883. Sportredactie 076-236884 Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850. Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Goes, Klokstraat 101100-28030. Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751 Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957. Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150. Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8,30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementen: 22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar. Bij automatische betaling geldt een korting van 1per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W. Voor post-toezending geldt een toeslag. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888. Lezersservice: Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Rsnkrplfitipc Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. T5 PAGINA 2 Door Pieter-Jan Dekkers AMERIKA krijgt voor het eerst in de geschie denis een vrouwelijke kandidaat voor het vice- presidentsschap. Met het aanwijzen van de 48-ja- rige Geraldine Ferraro heeft democratisch pre sidentskandidaat Wal ter Mondale een eerder gedane belofte ingevuld, namenlijk dat zijn 'run ning mate' in ieder geval een lid van een minder heid zou moeten zijn. Door die uitlating is de af gelopen maanden in de VS een ware strijd uitgebroken over de vraag uit welke min derheid Mondale zijn tweede man (vrouw) zou kiezen. Er waren nogal wat kandi daten. Zo gooide de liberale burgemeester van San Fran cisco, Dianne Feinstein, nog al hoge ogen, evenals gouver neur Martha Layne Collins van het zuidelijke Kentucky. Dat waren - behalve dan Geraldine Ferraro - de vrou welijke kandidaten voor de race met het duo Reagan- Bush. Het toch wel grote suc ces van de democratische ne gerkandidaat ds. Jesse Jack son heeft de afgelopen maan den het blikveld van de de mocratische partijleiding ook op de Amerikaanse zwarte bevolking gericht, dat in gro te meerderheid traditioneel democratisch stemt. Jackson zelf was voor Mondale onaanvaardbaar, vooral vanwege diens extre me uitspraken over de bui-. tenlandse politiek en z'n reis lust naar Amerika-onvrien- delijke staten (Syrië, Cuba, Nicaragua). Maar de zwarte burge meester van Los Angeles, Tom Bradley, heeft wel veel indruk op Mondale gemaakt. Dat geldt trouwens ook voor diens zwarte collega van Philidelphia, Wilson Goode. Jackson heeft echter steeds voorspeld dat Mondale geen zwarte 'mate' naast zich zal dulden omdat enquetes steeds hebben uitgewezen dat een zwarte kandidaat een groot deel van het traditonele blanke kiezerskorps af schrikt. En omdat Mondale nu eenmaal Reagan probeert te verslaan beslissen uitein delijk enquetes. Zo voorspelden waarne mers een maand geleden al dat Mondale een vrouw als 'running mate' zou kiezen als zijn achterstand op Reagan op dit moment groter zou zijn dan 10 procent. Begin deze week had Reagan nog een straatlengte voorsprong op zijn democratische opponent: bijna 20 procent. En dus moest het, aldus die waarne mers, wel een vrouw worden. Dus presenteert Mondale volgende week maandag op de democratische conventie Geraldine Ferraro, Congres lid voor New York en binnen de democratische partij het manusje-van-alles. In rela tief korte tijd heeft deze strijdbare dame door het verrichten van ondankbaar partij-werk zich de reputatie opgebouwd van iemand, die met succes kan worden inge zet om problemen op te los sen. Zo bezette ze de afgelopen maanden de meest ondank bare post, die een democra tisch politicus zich kan voor stellen: voorzitter van de commissie die het partijpro gram voor de komende ver kiezingen moet opstellen. Ze heeft zich uitstekend van die taak gekweten, vakkundig 'explosieven' verwijderd en onverzoenbaar lijkende te genstellingen binnen de par tij op één lijn gebracht. Kort om, een politica die het slui ten van compromissen be heerst als geen ander. Geraldine Ferraro is gebo ren in Newburgh, New York, maar verhuisde na de dood van haar vader naar de South Bronx. Tijdens een kortstondige loopbaan als onderwijzeres volgde ze een avondstudie rechten. Na het voltooien daarvan begon ze aan huis een advocatenprak tijk, waarin ze zich speciali seerde in strafzaken over Mondale en Ferraro kindermishandeling, huise lijke ruzies, verkrachtingen, sexuele misdrijven en mis drijven tegen bejaarden. In 1974 werd ze plaatsver vangend officier van justitie in de burgerlijke New Yorkse wijk Queens, waar ze vier jaar later de conservatieve democraat Jim Delaney in de voorverkiezing om het Huis van Afgevaardigden ver sloeg. In het Huis van Afge vaardigden viel ze dermate in de smaak bij de gevestigde democratische partij-top, dat ze snel secretaris van de fractie werd. Vorig jaar werd ze benoemd in de invloedrij ke begrotingscommissie van het Huis. Ze lijkt voor Mondale de aangewezen figuur, omdat ze tegenstanders vaak weet te overtuigen. Ze is van Ita liaanse, rooms-katholieke afkomst en dat kan het duo straks nogal wat extra stem men opleveren. Toch wordt ernstig getwij feld aan de kansen van Mon dale met Ferraro. Zo is Ge raldine voorstander van het betalen door de overheid van arbortus voor arme vrouwen, wat haar vooral in de conser vatieve zuidelijke staten niet in dank zal worden afgeno men. Ook lijkt het niet voor de hand liggen dat veel republi keinse vrouwen alleen van wege het feit dat de demo cratische 'running mate' een vrouw is naar die partij zul len overstappen. Veel waarnemers houden het er op dat Mondale en Ferraro een verloren wed strijd tegen het duo Reagan- Bush spelen en dat de keus van Ferraro hooguit een wanhoopsoffensief genoemd kan worden. Maar dan wel een die op z'n minst opmer kelijk kan worden genoemd. En eigenlijk beloond zou moeten worden. Door Louis van de Geijn WE hebben het niet ge weten. In vele toonaar den is dit oude liedje voor de RSV-enquête- commissie gezongen. 'Weten' houdt verant woordelijkheid in. 'Niet- weten' betekent tot op zekere hoogte: niet aan gesproken kunnen wor den. Daarom wilden Van Dijk en de zijnen de afgelopen we ken en maanden vooral ach terhalen: Wie Wist Wat Wanneer? Het grote ver schuilen moest ontmaskerd. In de rotstuin van het 'niet-weten' bloeien fraaie bloemen. Het 'ik wist niet meer dat ik het wist' van mi nister Nelissen is een heel bijzonder exemplaar. Op 29 maart, aan het slot van de al lereerste ronde van verhoren, zei hij niets te weten van een cruciale notitie van zijn rege ringswaarnemer Molken- boer. Het ging over de zwak ke financiële positie van Rijn-Schelde, het concern dat in het fusieproces met Verol- me (achteraf dus ten onrech te) zo hoog van de toren blies. De commissie liet Nelissen terugkomen nadat was ge bleken dat hij persoonlijk een aantal aantekeningen had gemaakt op de notitie van Molkenboer. Toen wist hij het weer. En dus kan de commissie de oud-minister er op aanspreken dat hij de valse start van Rijn-Schelde- Verolme willens en wetens heeft laten gebeuren. Pijnlijk voor de huidige Amro-ban- kier Nelissen is daarbij dat aan zijn verklaringende geur van meineed is komen te hangen. Dat hij niet wordt vervolgd, doet daaraan niet veel af. Een exotisch exemplaar van 'niet-weten' toonde een NA een jaar archiefstu die en het verhoren van 81 getuigen (van wie er 10 meer dan eens moesten verschijnen) is de parle mentaire enquête naar de verloren overheidsmil- jarden in het RSV-drama in de laatste fase. In sep tember worden nog enke le getuigen gehoord. Daarna schrijft de com missie-Van Dijk haar eindrapport. Hier alvast een voorlopige balans. andere oud-minister, dr. J. Terlouw. De 'niet-wil- len-weten'-variant. Toen president-commissaris dr. J. de Vries van RSV hem ver telde van de 'operatie Paas haas', de dubieuze vlucht uit Algerije, kon Terlouw wel ruiken dat er iets gebeurde wat eigenlijk niet mocht. Hij keek een andere kant op om niet te hoeven handelen. „Mijn naam was haas", zei hij, bijna glunderend van na pret. Een misvatting, stelde de commissie vast, want niet-handelen vermindert allerminst de ministeriële verantwoordelij kheid. Datzelfde niet-willen-we- ten deed zich een enkele keer ook bij de RSV-top voor. President-commissaris De Vries wist te vertellen dat hij de rad pratende, fantasierij ke partners van RSV in het kolengraaf-project nooit zelf had willen spreken. „Ik wilde me niet in laten pakken", was zijn verklaring. De meest bizarre vorm bloeide ongetwijfeld op het ministerie van Defensie, zelfs met de trekken van 'tegen- beter-weten-in'. In 1980 en in 1981 liet de Nederlandse ma rine enkele honderden mil joenen guldens in RSV zitten, hoewel de aandachtige kran telezer toen al ruimschoots wist dat dit concern wankel de. De getuigenis van staats secretaris Van Eekelen maakte nog het best duide lijk dat Defensie van geen waarschuwingen wilde ho ren. Misschien zaten er wel risico's aan, maar bij RSV was het marinegeld in elk geval buiten bereik van de op de bezuinigingstoer geraakte minister van Financiën. De manier waarop ambtenaren en bewindslieden van de be trokken departementen el kaar deze zwarte piet toe trachtten te spelen, en dit al les onder ede, was weinig verheffend. Het niet volledig of te laat op de hoogte zijn, hoorde naar de verklaringen van de directeuren en commissaris sen te oordelen welhaast tot de bedrijfscultuur van RSV. Het alarm over Algerije drong met een vertraging van een jaar door tot de top. Hoeveel geld er in de kolen- graver werd gestoken bleef ook voor de holding-directie lange tijd onduidelijk. Het zal nog een hele toer zijn voor Van Dijk c.s. om uit te maken in hoeverre direc tieleden en commissarissen zich voor de commissie ach ter dit gebrek aan informatie hebben verscholen. Verant woordelijk zijn ze hoe dan ook: als er één ding is komen vast te staan, is dat wel het gebrek aan samenhang en controle in het RSV-concern. Dat een bedrijfsdirecteur on gecontroleerd voor honder den miljoenen risico's aan kan gaan, zoals Thomassen- directeur Alblas in Algerije deed, is daarvan een treffen de illustratie. Niet veel eenvoudiger ligt de 'bewijslast' als het gaat over de wetenschap die bij regering en parlement heeft bestaan over de ontwikkelin gen binnen RSV. Regerings waarnemer Molkenboer was daarin een vitale schakel. Hij heeft zich in het algemeen doen kennen als een zeer machtige, maar loyale amb tenaar. Tegelijk is komen vast te staan dat een waarne mer alléén voor de Staat geen afdoende controle op de be steding van overheidssteun garandeert. Hoewel gebleken is dat met name Van Aardenne de Tweede Kamer enkele keren wezenlijke informatie heeft onthouden, valt niet aan de indruk te ontkomen dat ook getuigen uit het parlement achteraf schuilevinkje spe len. Het formele gelijk in hun boosheid over het 'bedotten' van het parlement neemt niet weg dat ook Kamerleden bij het nauwkeurig lezen van de kranten heel goed hadden kunnen weten hoe de vlag er bij RSV voor stond. Alerte Kamerleden hadden ook in debatten met de mi nister meer te weten kunnen komen. Het niet-weten als alibi voor het blijven steunen van het concern klonk echter niet erg geloofwaardig. Inte gendeel: de houding van de meerderheid van de Kamer in die tijd doet vermoeden dat de presentatie van nog slechtere cijfers over RSV al leen maar had geleid tot een roep om nog meer steun. Wat zullen de gevolgen van deze tweede parlemen taire enquête sinds de Twee de Wereldoorlog zijn? Voor een enkele betrokkene zitten er mogelijk nog vervelende juridische dan wel fiscale staartjes aan. President commissaris De Vries lijkt daarvoor de eerste kandi daat. De politieke gevolgen zijn moeilijker te peilen. Het is zeker een frisse douche voor regering en parlement. Zij zullen beter op hun tellen passen, net als het bedrijfsle ven. Het is intussen de vraag of de enquête wel zo'n publieke loutering is als sommigen menen. Dr. A. Wassenberg, die vorig jaar het RSV-dra ma al nauwkeurig vastlegde in een wetenschappelijk boek ('Dossier RSV, schijnbewe gingen van de industriepoli tiek') vreest voor het tegen deel. De tantièmes, de declara ties, de smeergelden, de clan destiene betalingen van RSV Commissievoorzitter Van Dijk - FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP aan de vakbond, die evenmin schone handen hield, die za ken komen harder aan dan de politieke verwikkelingen in deze affaire. „Het zou niet normaal mogen zijn", is het doordenkertje van De Zwaan. Wassenberg ver moedt dat de enquête wel eens zou kunnen bijdragen aan de voortgaande slijtage van het normbesef in de Ne derlandse samenleving. „Dat ik mijn tegelvloer door een WAO-er laat leggen, dat is daarbij vergeleken toch niets?". De neiging om zo te reage ren zou kunnen worden ver sterkt als het eindrapport van de commissie verschijnt, De strenge toon die de com missie heeft aangeslagen, heeft misschien verwachtin gen gewekt over het vervolg. Maar de commissie is geen rechtbank. Als ze al verant woordelijken aan zou kun nen wijzen, ligt het straffen daarvan buiten haar op dracht. Van Dijk had misschien soms iets van een Groot-In quisiteur. Maar de openbare verbranding van de ketters gaat dus niet door. Door Pieter-Jan Dekkers WIE denkt (of hoopt) dat de Wereldraad van Ker ken met de nieuwe se cretaris-generaal dr. Emilio Castro in wat rustiger vaarwater te recht zal komen dan on der de leiding van de scheidende dr. Philip Potter kan wel eens be drogen uitkomen. De uit Uruguay afkomsti ge methodistische predikant kan namenlijk met recht worden gekwalificeerd als een protestantse bevrij dingstheoloog', een man die het verkondigen van het evangelie onlosmakelijk heeft verbonden met de strijd voor sociale gerechtigheid. En dat is geen wonder voor een theoloog die jarenlang onder de mijnwerkers van Bolivia heeft gewerkt, ooit in heftig conflict kwam met de militaire machthebbers in zijn land en bij de beroemde theoloog Karl Barth in Basel heeft gestudeerd. Emilio Castro is sinds de oprichting in 1948 de vierde secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken. In die raad zijn 301 protestantse, anglicaanse en orthodoxe kerken met ruim 400 miljoen leden aangesloten. Gezien Castro's achter grond is het niet te verwach ten, dat het beleid van de Wereldraad belangrijke wij zigingen zal ondergaan. Vooral uit de hoek van de wat behoudende protestantse kerken is de laatste jaren veel verzet gerezen tegen de politieke koers, die de We reldraad onder leiding van dr. Potter is ingeslagen. Tot eind vorig jaar was Castro directeur van de afde ling wereldzending en evan gelisatie van de Wereldraad, dezelfde functie die Potter bekleedde toen deze in 1972 secretaris-generaal werd. Dat verklaart misschien de nadruk die Castro legt op de evangeliserende taak van de kerk. Echter steeds in nauwe samenhang met de noodzaak de maatschappij te verande ren. In zijn functie als directeur van de wereldzending heeft Castro de Wereldraad 'met veel inzicht en stuurmans kunst' het nieuwe tijdperk binnengeloodst, zegt de Ne derlander Coen Boerma van de Wereldraad. In deze pe riode is definitief een eind gekomen aan de vaak onge wilde banden van de zending met het koloniale verleden. Daarbij is de rol van de kerken in de arme landen steeds belangrijker gewor den. En dat is dan weer de reden, dat tegenwoordig bin nen de Wereldraad niet al leen de persoonlijke bekering centraal staat, maar ook de consequenties die dat moet hebben voor de inrichting van de maatschappij. Dat Castro daar geen en kele moeite mee heeft, inte gendeel, dat proces heeft aangemoedigd, wekt geen verwondering. Reeds tijdens zijn jeugd werd hij in Uru guay geconfronteerd met de scherpe scheiding tussen arm en rijk. In dat Zuidameri- kaanse land werd de naam van God toen nog met een kleine letter geschreven, waarmee de godsdienst let terlijk en figuurlijk werd ge plaatst. Toen hij docent was aan het Doopsgezinde semenarie van de hoofdstad Montevideo riskeerde hij eens zijn leven in een poging de militaire machthebbers en de linkse stadsguerrilla's (Tupamaros) tot een dialoog te bewegen. Daarop vertrok hij naar de Boliviaanse hoofdstad La paz, waar hij predikant werd onder de mijnwerkers. Dat waren voornamelijk India nen, die door het militaire re giem werden onderdrukt. Castro koos zonder aarze len de kant van de onder drukten, daarbij conflicten met de militairen riskerend. Steeds heeft hij zijn stem verheven tegen de reeks mi litaire machtsgrepen, die het land en de Indianen arm, uit gebuit en gewelddadig hiel den. Volgens de Nederlandse hoogleraar prof. dr. Verkuijl van de Amsterdamse Vrije Universiteit is Emilio Castro zeer begaan met het lot van armen en onderdrukten. Vol gens Verkuijl heeft Castro de Latijnsamerikaanse niet-ka- tholieke kerken een eigen stem gegeven en ze oecume nisch bewust gemaakt. Castro wordt vanwege zijn oecumenische instelling bin nen de Wereldraad 'bruggen bouwer' genoemd. Hij heeft z'n hele leven geprobeerd de oecumenisch gezinde leden van de Wereldraad te ver zoenen met de meer tradtio- nele, conservatieve leden- kerken. Oecumene moet, zegt Castro, maar de snelheid en intensie ervan moet andere christenen niet afschrikken. Emilio Castro heeft acht boeken en talloze artikelen geschreven, waarin de sa menhang tussen zending en Emilio Castro de strijd voor gerechtigheid centraal staat. Geen wezenlijke verande ring in het beleid van de We reldraad dus. Dit forum van niet-katholieke christenen blijft daarom een voortrek kersrol vervullen in de strijd tegen armoe en onrechtvaar digheid. Misschien dat de taal van Castro wat verzoe nende!' zal klinken dan de soms harde taal van Philip Potter. Inhoudelijk zal er echter weinig verschil zijn. Castro hoopt de rol van de plaatselijke kerken te ver sterken. Want aan de basis moet het gebeuren, is zün stelregel. Wei naai DEN HAAG (ANP) - I Bij stands wet( ABW) me ;zich moet bezinnen over te voorzieningen dan de ifen zouden moeten wc ■werklozen. Het kabinet komt in de hei kerheid weliswaar met een s jheidsregeling, maar handha bijstand. Het feit dat thans rond drie honderdduizend werklozen voor hun levensonderhoud een beroep doen op de Algemene iBijstandswet (de groepsrege ling RWW), is niet in overeen stemming met het karakter 'van de ABW. Dat zegt het college donder- ■dag in een advies aan staats secretaris De Graaf van Socia le Zaken en Werkgelegenheid. 'UTRECHT (ANP) - De Indus triebond FNV heeft de directie van de textielfabriek Jansen De Wit in Schijndel donderdag per brief gesommeerd om het gedwongen inleveren van tien procent van het loon van de 175 produktiemedewerkers te rug te draaien. Het bondsbe- stuur stelt dat de maatregel jeenzijdig en onder druk is op gelegd en bovendien in strijd is met de cao. OP dezelfde dag dat de Wereldba j onbeschrljfeltjke ellende' voorspe ibevolking in het huidige tempo bl Johannes Paulus II tijdens zijn we jhet St. Pietersplein nog eens dat t jverbod van voorbehoedsmiddeler :cliek Humanae Vitae van 1968. N< wel dat een snelle bevolkingsgroc één-kwart van de wereldbevolking Rome stelt zich echter op het sta omkeerbaar is. Als de rijke lander vloed zouden laten delen en de D zouden stellen de eigen groeimog zo luidt de stelling, de aanwas van kunnen worden opgevangen maar tot grotere welvaart voor iedereen ■kracht wordt in de arme landen, d< verkeer tussen Noord en Zuid toen Deze redenering klopt. Het prob tfialiseerde landen aan de onderon van hun tafel gunnen. De Wereldb; gezinsplanningsactiviteiten in de C veerd moeten worden. Tezelfdertij het verleden, benadrukt dat de bi kingsgroei niet alleen afhankelijk is ïerking maar ook - en wel in gelijk en sociale ontwikkeling van de arn den voor de meeste ouders een g mogelijkheid is om op hun oude d bevolkingsgroei daar steeds groten Een paar cijfers. Volgens de ben telt de wereld op het ogenblik 4,8 telde landen zal de bevolking toens miljard in 2050. De bevolking van c Periode groeien van 3,6 nu tot 8,4 0|r het aantal kinderen tot twee pe nog zal de wereldbevolking blijven De helft van hen zal in grote armoe ZELFS een kind kan begrijpen da onbeschrijfelijke ellende' moet lei Derde Wereld. Als de helft van de ten politieke onrust, zal de rest nie leven. Of en in hoeverre de bevolkingsa ber de mensheid, hangt af van zo de rijke landen als van de mate v westen oplossingen weet te vinden Problemen. De Wereldbank wijst in ontwikkeling in het westen, die ach Productiviteit waardoor inflatie en men. Bovendien zijn de overheidsu enorm gestegen dat de rentetari 'anden zich gedwongen zagen pr hemen. Dit alles leidde er toe dat de ontv\ 9een markt meer vonden voor h steeds zwaardere schuldenlast get se economie zich zo in de nesten h oen aan de rand van de afgrond b oe bereidheid van de bevolking var Dezuinigingsmedicijnen te slikken d homie weer gezond te maken. Het rapport van de Wereldbank 'en zijn voor regeringsleiders, die h'ngswedloop enorme begrotingste hationale bankwereld die de arme oeren met hun schuldenproblemer bedrijfsleven in het westen dat nog ®nge behartiging van groepsbelang oe eigen economie vertraagt maar economieën - de armoe en ell 6ngt en uitzichtlozer maakt. Elf miljard inwoners in 2150. Dat 2e9gen. Maar wie zo redeneert, laat :s®h, die op het ogenblik al op of on j!en. aan hun lot over en zadelt kor oeschrijfelljke ellende'.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 2