UITBLAZEN
Meeste interesse
voor rechten bij
open universiteit
Ruimterommel
wordt probleem
Bangemann: Hoop
van de liberalen
Lambsdorff zeer omstreden
Sterk verdeelde advies
geeft kabinet de vrije hand
even
Varianten
Voorlopige
Complot
in Japan
Verlaging leeftijd zal aantal inschrijvingen nauwelijks verhogen
Lubber
werklo
VRIJDAG 29 JUN11984
ACHTERGROND
PAGINA
Centra
MAAR OPVOLGER LAMBSDORFF
IS GEEN ECONOOM
DE MAN DIE HELMUT SCHMIDT VERRAADDE
VRIJDAG 29 J
Prins Berliar
VEGIN te
verhoging
gasprijs
DE STEM
HERZIENING SOCIALE ZEKERHEIDSSTEL
Het is gelopen zoals ik
afgelopen dinsdag
op deze plaats voor
spelde toen ik schreef over
de Japans-Amerikaanse
worsteling om de econo
mische wereldheerschap
pij: de Amerikanen heb
ben gewonnen. De schrij
ver had niets nagelaten om de
lezer ervan te overtuigen dat de
Japanners in deze slag - het
ging om een nieuwe generatie
chips met vérstrekkende gevol
gen voor de verdere industriële
ontwikkeling - absuluut on
overwinnelijk waren.
Hij liet ons zien hoe de Ja
panners, trouw aan hun ge
schiedenis, de keizer, de familie
en het bedrijf met ijzeren toe
wijding en geoefende zelfdisci
pline werkten aan de vestiging
van Japan's industriële wereld
heerschappij. Hij nam ons mee
naar een moderne fabriek, een
van de talloze waaruit de mach
tige multinational Matsuzaka
(verzonnen naam) bestaat,
waar we de ochtendgymnastiek
van het personeel konden bij
wonen. Oefeningen die afgeslo
ten werden met het 'bedrijfs-
lied'
O Matsuzaka, hoe trots staan
wij allen hier;
O Matsuzaka, wij leven dank zij
ui
Wij zullen werken en werken
zonder ophouden
om deze kostelijke produkten te
maken, die
ons en onze gezinnen tot één ge
heel verenigen!
O Matsuzaka, ge hebt ons iden
titeit geschonken,
u danken wij onze geestdrift en
ons leven;
help ons, Matsuzaka, om nog be
ter, langer
en gelukkiger te werken -
elke dag wijden we opnieuw aan
u!
O Matsuzaka, Matsuzaka, Mat
suzaka!
Hoort u zichzelf uw werkge
ver (of ex-werkgever) al zó toe
zingen? Tegen zo'n fanatiek en
toegewijd volkje valt op de
duur niet te concurreren. Dat
wilde de schrijver ons dan ook
duidelijk maken.
Vervolgens voerde hij de
heer Fukuda Kenji op, de
uiterst bekwame, vastberaden
en doelgericht te werk gaande
divisie-directeur van het Mat-
suzaka-bedrijf dat in de chips-
business zit. Fukuda Kenji is
niet alleen een modern en effec
tief zakenman. Hij is tevens een
edelman van de zoveelste gene
ratie en een kensei, een in de
Japanse cultuur bijna heilige
'zwaardmeester'. Hij bedrijft
ook de liefde als een 'zwaard-
meester', maar niet thuis: bin
nen de hoeksteen van de Japan
se samenleving. Hij is voorts
een nationalist en rascist. Hen
gevaarlijk man.
Daar staat dan de sympa
thieke, door het leven geplaag
de, maar fitte Art Garrett te
genover. Garrett speelt squash
en daar is hij heel goed in. Hij
is directeur van een klein be
drijf dat 's-werelds meest gea
vanceerde 'optische chip'
maakt, de chip die Fukuda
Kenji dringend nodig heeft om
te kunnen voldoen aan nog in
het duister blijvende verplich
tingen. Zover was ik toen ik
dinsdag schreef over de na
drukkelijke Japanse aanwezig
heid op het Europees voetbal
toernooi in Frankrijk.
Fanatiekeling
Sindsdien heb ik het boek -
dal Kensei heet - uitgelezen.
Het is Fukuda Kenji gelukt
Garrett's 'optische chip' te la
ten stelen, maar met een beetje
geluk weet Garrett uit te plui-
WIM KOCK
zen wie de dief moet zijn. Hij
laat er geen gras over groeien
en reist naar Tokio om zijn
chips terug te halen. Geen on
gevaarlijke expeditie zoals
blijkt wanneer hij en zijn nieu
we vriendin, toevallig een Ja
pan-expert, worden bekogeld
met in dodelijk vergif gedoopte
sjoeriken, stalen werpsterren
met vlijmscherpe punten. Ge
lukkig worden ze niet geraakt
en kunnen ze hun activiteiten
voortzetten tot de totale over
winning, bekroond met Fukuda
Kenji's seppoekoe, de rituele
zelfdoding, hier in het aange
zicht van de overwinnaars:
'Een eervolle dood' fluisterde
Garrett, 'Vrijwillige boetedoe-
ning.
Fukuda Kenji is een fana
tiekeling, een Japanner van het
soort dat de tweede wereldoor
log probeerde te winnen door
jongelingen als menselijke
bommen op de Amerikaanse
vloot af te sturen. Hij vindt dat
Japan de eerste plaats onder de
volkeren toekomt, de wereld
heerschappij. Ook militair.
'Geen macht zonder wapens!'
Hij leidt een complot waarin
ook legerofficieren zitten. Er
gens diep onder de aarde heb
ben ze clandestien een raketba
sis gebouwd. De raketten zijn
voorzien van kernladingen. Het
enige wat nog ontbrak was de
'optische chip' van de Ameri
kaan Garrett. Zit die er een
maal in dan de kunnen de do
delijke raketten op weg naar de
twintig belangrijkste steden ter
wereld, waaronder natuurlijk
Washington, Moskou, Peking
enTokio zelf. De heren be
reiden dus een dubbele coup
voor: een staatsgreep thuis en
een greep naar de wereldmacht.
Thriller
Het is een ongeloofwaardi
ge, bizarre, James Bond-achtige
plot en bederft eigenlijk het he
le tweede deel van het boek, al
zal ik niet ontkennen dat je
blijft lezen omdat je nu een
maal wilt weten hoe alles af
loopt. Als thriller is Kensei bo
vendien aan de langdradige
kant. Dat komt omdat de
schrijver niet ophoudt zijn ken
nis van de Japanse cultuur te
etaleren. Die kennis geeft tege
lijkertijd dit boek een toege
voegde waarde. Daarnaast is
ook de Japanse industrie niet
vaak onderwerp van populaire
westerse literatuur. Dus als dat
een keer wel het geval is, dan is
het mooi meegenomen.
Steven Schlossstein (drie s-
en) is een expert. Hij spreekt en
schrijft Japans, is een kenner
van de Japanse geschiedenis en
cultuur, heeft zes jaar in Japan
gewoond, waar hij de vestiging
van een Amerikaanse bank be
heerde en verder is hij een des
kundige op het gebied van de
Japans-Amerikaanse handels
betrekkingen.
Het boek van Schlossstein is
in feite een tegenhanger van de
na-oorlogse nazi-thrillers in
Europa. Die handelen steeds
over de complotten van de
'overlevenden' van het Derde
Rijk. Waarom zouden in Japan
niet net zogoed, onder de op
pervlakte, nog de (extreem-na
tionalistische) ideeën kunnen
leven die het land al eeder de
hand aan het zwaard deden
slaan?
Kensei door Steven Schloss
stein. Gottmer Haarlem. Prijs
34,90.
lltüllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIT
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176,
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen. Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties ©076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De verla
ging van de leeftijds
grens (tot achttien jaar)
voor aanmelding aan de
Open Universiteit zal
het toch al grote aantal
belangstellenden naar
verwachting niet veel
meer doen toenemen. De
leeftijdsgroep 18 tot 21
jaar heeft totnogtoe de
minste belangstelling
getoond voor de Open
Universiteit (OU). De
rechtenstudie ligt het
meest in de smaak bij de
ruim 80.000 inschrijvers
(van wie het merendeel
vrouwen).
Dat blijkt uit cijfers van de
Open Universiteit in Heer
len. Met name de afgelopen
maand is de interesse voor
het 'afstandsonderwijs', zoals
de OU in vaktermen heet,
toegenomen. De laatste offi
ciële gegevens dateren van 20
juni toen zich nog 64.000
nieuwsgierigen melden bij de
OU in Heerlen, op het mo
ment schommelt het aantal
al rond de 84.000.
Op basis van buitenlandse
gegevens (afkomstig van ge
lijksoortige instellingen als
de OU) gaan medewerkers
van de open universiteit er
van uit dat een op de vijf in
schrijvers ook daadwerkelijk
aan een cursus zal beginnen.
Dat betekent vooralsnog dat
het geschatte aantal van der
tienduizend cursisten over
schreden zal worden met bij
na vierduizend.
De belangstelling voor het
studie-onderdeel rechtswe
tenschappen is het grootst,
gevolgd door sociale weten
schappen, cultuurweten
schappen en bedrijfsweten
schappen. Een en ander bete
kent dat een groep inschrij
vers voor rechtswetenschap
pen zal moeten overstappen
naar een andere studierich
ting. Hoeveel mensen voor de
rechtenstudie afgewezen zul
len moeten worden is nog
niet te zeggen, onder meer
omdat aan de inschrijving
geen einddatum is gekoppeld.
Bij de 'plaatsing' zal worden
uitgegaan van het principe
'Wie het eerst komt, het eerst
maalt'.
Van degenen die bij de OU
om informatie vroegen,
maakte 69 procent zijn leef
tijd niet bekend. Maar vol
gens voorlichter Mertens van
de OU kan met de beschikba
re gegevens toch een redelijk
beeld van de leeftijdsopbouw
worden geschetst. De meeste
inschrijvers horen tot de
leeftijdsgroep van 26 tot 30
jaar (7,9 procent) en van 31
jaar tot 35 jaar (6,8 procent).
Twee procent van de in
schrijvers is ouder dan 55
jaar.
In de regio Breda meldden
zich 3473 mensen (50 procent
mannen, 50 procent vrouwen
voor informatie. De grootste
belangstelling ging uit naar
rechten (14,2 procent), sociale
wetenschappen 'scoorde' 8,8
procent,, bedrijfsweten
schappen 5,6 procent, econo
mische wetenschappen 4,5
procent, technische weten
schappen 2,4 procent en na
tuurwetenschappen 1,8 pro
cent. Om algemene informa
tie vroeg 66,9 procent.
In de regio Middelburg
meldden zich 1535 mensen (51
procent mannen, 49 procent
vrouwen) voor informatie.
De grootste belangstelling
ging uit naar rechten (16,5
procent), sociale wetenschap
pen 'scoorde' 12,6 procent, be
drijfswetenschappen 7,1 pro
cent, economische weten
schappen 5,9 procent, techni
sche wetenschappen 4,3 pro
cent en natuurwetenschap
pen 3,8 procent. Om algeme
ne informatie vroeg 57,3 pro
cent.
SANTA MONICA - Duizenden kunstmanen, oude raketmotoren en een
enorme hoop 'oud roest' stellen regeringen en industrieën die nieuvx
satellieten willen lanceren voor grote problemen.
De 'verkeersopstoppingen' in de ruimte veroor
zaken elektronische storingen en dat euvel groeit
naar mate meer en meer communicatiesatellieten
in een baan op 37.000 km van de aarde worden ge.
plaatst, zo wordt gezegd in een deze week versche
nen rapport van onderzoekers van het Ameri
kaanse elektronische bedrijf Rand Corporation.
Kunstmanen zijn in slechts enkele banen gecon
centreerd. Een 'geostationaire' baan, waarin een
satelliet wordt gefixeerd op een vast punt ten op-
zichte van de evenaar, is hoofdzakelijk bestemd
voor communicatiesatellieten. Niet-geostationaire
banen bevatten wetenschappelijke en militaire
kunstmanen. In geostationaire baan bevinden zich
momenteel meer dan 160 satellieten. Men is van
plan daar nog 37 stuks bij te plaatsen.
Volgens de Rand-onderzoekers zijn er meer dan
1.200 actieve en niet meer actieve kunstmanen ir,
banen om de Aarde. Zij bevinden zich in gezel
schap van 'schroothopen' bestaande uit onder meer
uitgewerkte en geëxplodeerde raketmotoren, res
tanten van raketten en door ruimteschepen afge-
stoten bagage.
Het gevaar van botsingen met dit afval in
Ruimte is nog betrekkelijk klein, hoewel men ver
moedt dat de barst die een windscherm van een
ruimteveer onlangs vertoonde veroorzaakt werd
door een stuk ruimte-afval.
Door onze
redactie buitenland
MET Martin Bangemann
(49) keert in Bonn een po
liticus terug, die binnen
de liberale FDP tien jaar
geleden veel opgang
maakte, maar in de strijd
om de leiding van de
FDP weer naar de ach
tergrond verdween.
Bangemann, een be
kwaam jurist en advocaat, is
echter geen econoom en van
een toekomstige minister
van Economische Zaken
mag toch op z'n minst wor
den verwacht dat hij op dat
terrein enigszins thuis is.
Hijzelf vindt dat geen al te
groot bezwaar omdat hij als
fractieleider van de FDP in
het Europees Parlement
vooral met economische za
ken te maken heeft had.
Hij moest 'Europa' verla
ten na de smadelijke neder
laag van zijn partij bij de
verkiezingen van 17 juni,
toen de liberalen met 4,8
procent van de stemmen be
neden de kiesdrempel van 5
procent bleven.
Dat vertrek uit het Euro
pees Parlement heeft echter
niet het beeld dat men van
de geëngageerde Europese
politicus had, geschaad. Al
kort na het aangekondigde
aftreden van FDP-leider
Hans-Dietrich Genscher en
al vóór het vertrek van
Lambsdorff als minister van
Economische Zaken gold
Bangemann al als groot
kanshebber voor een van
beide posten.
Bangemann begon zijn
politieke loopbaan als pro
gressief liberaal. Na aan het
eind van de jaren zestig
naam te hebben gemaakt als
verdediger van linkse stu
denten en demonstranten
kwam hij in 1969 in het lan
delijk partijbestuur. Daar
voor zat hij al in regionale
partijtop van de deelstaat
Baden-Wüerttemberg.
Bij de verkiezingen van
1972, die een indrukwekken
de bevestiging van de rege
ringcoalitie van sociaal-de
mocraten en liberalen onder
bondskanselier Willy
Brandt te zien gaven, kwam
Bangemann in het parle
ment in Bonn. Daar over
tuigde hij door kennis van
zaken, politieke analyses en
vooruitdenken.
In 1974 volgde zijn politie
ke doorbraak. Hij werd se
cretaris-generaal van de
partij en daarmee voorbe
stemd voor andere hoge pos
ten. Maar zijn veelbelovende
carrière eindigde snel omdat
hij vrij plotseling nogal na
drukkelijk een nieuwe coali
tie van FDP met de toen in
de oppositie verkerende
christen-democraten propa
geerde.
Hij raakte daarmee ern
stig in conflict met de toen
nog anders denkende FDP-
voorzitter Genscher. Als ge
volg van zijn politieke om
wenteling moest hij in 1975
aftreden als secretaris-ge
neraal van de FDP.
Drie jaar later trad hij
ook af als voorzitter van de
FDP in Baden-Württem-
berg. Bij de verkiezingen
voor de Bondsdag van 1980
stelde hij zich geen kandi
daat meer omdat hij beslo
ten had tot een nieuwe car
rière op Europees niveau.
Bij de eerste rechtstreekse
verkiezingen voor het Euro
pees parlement in 1979 voer-
Bangemann
- FOTO ARCHIEF DE STEM
de hij de kandidatenlijst van
de FDP aan.
De Europese liberalen
maakten hem in Straats
burg zelfs fractieleider.
Maar op 17 juni zette de
Westduitse kiezer een punt
achter deze loopbaan.
Voor veel Westduitse libe
ralen stond echter vast dat
de ervaren Bangemann niet
naar de achtergrond zou
mogen verdwijnen. Steeds
had hij een vooruitziende
blik getoond en zijn vroege
re overpeinzingen over een
eventuele christelijk-libera-
le samenwerking zijn sedert
1982 in Bonn werkelijkheid
geworden.
Verzet tegen het her
nieuwd aantreden van Ban
gemann komt vooral van de
CSU van Franz-Jozef
Strauss, de Beierse coalitie
partner van Helmut Kohl's
CDU. Strauss vindt Bange
mann niet de juiste man
voor de belangrijke porte
feuille van Economische Za
ken. Niet alleen omdat hij
geen econoom is maar op dat
terrein volgens Strauss ook
nauwelijks enige ervaring
heeft.
Zelf spreekt Bangemann
zich uit voor voortzetting
van Lambsdorffs beleid van
een vrije-markteconomie
ofschoon hij ook vindt dat
een grotere nadruk gelegd
moet worden op initiatieven
op Europese niveau.
Door onze
redactie buitenland
IN de zeven jaar van zijn
ambtsperiode was Graf
Otto Friedrich Wilhelm
von der Wenge Lambs
dorff politiek nogal om
streden.
s een sleutelfiguur in de
politieke storm die in okto
ber 1982 opstak toen zijn li
berale FDP de sociaal-de
mocratische SDP in de steek
liet voor een nieuw te vor
men regering onder de con
servatieve christen-demo
cratische Helmut Kohl.
De 57-jarige Lambsdorff
was zeven jaar lang een van
de machtigste mannen in
Bonn voordat de zogenaam
de 'Affaire-Flick' - het aan
nemen van giften voor de
FDP - hem van het politieke
toneel deed verdwijnen.
De bekwame oud-jurist
was een enthousiast pleitbe
zorger van een consequente
vrije-markteconomie of de
regeringsleider nu Helmut
Schmidt (SPD) of Helmut
Kohl (CDU) heette. Zijn
naam werd in één adem ge
noemd met de enorme groei
van de export. Ook de jongt-
ste economische opleving
wordt voor een groot deel op
zijn conto geschreven. Maar
tegelijkertijd wordt hem ook
de ontoereikende resultaten
in de strijd tegen de werk
loosheid verweten.
Hij kwam in 1972 in de
Bondsdag. In hetzelfde jaar
haalde de FDP hem in het
partijbestuur. In het parle
ment maakte hij als woord
voerder van de liberalen op
economisch gebied snel
naam door zijn enorme ken
nis van zaken.
Toen in 1977 in Bonn het
departement van Economi
sche Zaken beschikbaar
kwam haalde de sociaal-de
mocratische bondskanselier
Helmut Schmidt de graaf in
Lambsdorff
- FOTO ARCHIEF DE STEM
zijn kabinet. De FDP, die
sinds 1969 met de SPD de re
gering vormde, maakte aan
spraak op die portefeuille.
Schmidt zag toen in de libe
raal een gelijkgestemde.
Maar de bondskanselier
kon toen niet bevroeden dat
het juist Lambsdorff zou
zijn die vijf jaar later een
van de drijvende krachten
achter zijn val zou zijn.
In de laatste jaren van de
sociaal-liberale coalitie
hoopte zich veel conflictstof
op. De botsingen met de SPD
over de regeringsuitgaven
leidden begin 1982 tot een
bitter conflict. Doorslagge
vend in de komende val van
Helmut Schmidt was een
document dat Lambsdorff
liet publiceren en waarin hij
Schmidt en de sociaal-de
mocratische coalitiepartner
een geheel nieuwe economi
sche koers eiste: terug naar
de vrije markteconomie en
drastische kortingen van so
ciale voorzieningen. Daar
aan vooraf ging een zeer
scherpe confrontatie met de
vakbonden
Toen de coalitie uiteenviel
werden zijn voorgestelde
bezuinigingen met instem
ming begroet door CDU-
bondskanselier Kohl die de
nummer twee van de FDP
op Economische Zaken
handhaafde. Door de linker
vleugel van zijn partij werd
Lambsdorff beschimpt om
zijn rol bij de beëindiging
van de 13 jaar oude coalitie
met de socialisten.
Het afgelopen jaar werd
steeds duidelijker dat
Lambsdorff tot z'n nek inde
'omkoop-affaire' 'Flick' zat
Maar het besluit van de
openbare aanklager, eind
vorig jaar, hem wegens pas
sieve omkoping gerechtelijk
aan te klagen, sloeg toch in
als een bom. Op dat delict
staat in het zwaarste geval
vijfjaar gevangenisstraf.
Lambsdorff, die steeds
heeft verklaard onschuldig
te zijn, zou van 1977 tot 198fl
in totaal 145.000 gulden van
Flick voor de partijkas heb
ben gebeurd. In ruil daar
voor zou hij ervoor hebben
gezorgd dat het concern
aanzienlijke belastingvoor
delen kreeg.
Lambsdorff is de eerste
minister uit de geschiedenis
van de Bondsrepubliek die
tijdens zijn ambt aange
klaagd werd. Maar - met in
steming van FDP-leider
Hans-Dietrich Genscher en
bondskanselier Kohl besloot
hij zijn post pas te verlaten
als er een proces tegen hem
zou worden aangespannen.
Lambsdorff, die met een
stok loopt sinds hij in de
Tweede Wereldoorlog ern
stig gewond werd en een
been verloor, werd in 1926 in
Aken uit een aristocratische
familie van Estlands-Duitse
herkomst geboren. Tot zijn
voorouders behoorde een
minister van Buitenlandse
Zaken van een Russische
tsaar.
Hij studeerde in Bonn en
Keulen rechten alvorens een
carrière op te bouwen in de
bankwereld en in het verze
keringswezen waar hij, zo
als hij onlangs opmerkte,
„onmiddellijk weer aan de
slag zou kunnen".
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
Prins Bernhard is
73 jaar geworden. O
voor zijn verjaardag
onze fotograaf Jo
Gurp dit plaatje
prins, die ontspan
den lande' verplic
nakwam.
Illilllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
UTRECHT (ANP) -
niging van Exploitan
Gasbedrijven in N
(VEGIN) is tegen een
ging van de aardgasp
kleinverbruikers per 1
volgend jaar.
De organisatie zal
verhoging niet meewe
lang er met het minist
Economische Zaken
Gasunie geen meerj
koord is bereikt over
de VEGIN gewenste gr
voor de prijsbepali
aardgas voor klein-
kersdoeleinden.
Door onze parlementai
DEN HAAG - Premier
de werkloosheid niet
„Dat doet zich pas v
marktsector en herver
een vermindering van
De premier verklaa
van deze week. In dat
dat hij beschikbaar be
van het CDA. „Ik heb d
spelen gezond verstand
overtuiging, met het C
baar voor zijn."
Lubbers ziet nu nog
„Integendeel. Daardoor
niet alleen een gegeve-
maat."
Over het beleid van
verschuiving voordoet
heid. „We moeten wel di
iets minder provoceren
wat minder no-nonsens
Door Pieter-Jan Dekkers
DE Sociaal-Economische
Raad zal vandaag een
zeer verdeeld advies aan
het kabinet uitbrengen
over de toekomst van het
sociale verzekeringsstel
sel. Alsof het kruisraket
ten betreft presenteert de
Raad het kabinet maar
liefs vijf varianten.
Dat maakt het voor mi
nister De Koning en staats
secretaris De Graaf (Sociale
Zaken) straks gemakkelij
ker zelf de knoop door te
hakken. In feite geeft de
SER vandaag door die ern
stige verdeeldheid de rege
ring de vrije hand naar be
vind van zaken te handelen.
Voor de uitkeringstrekkers
betekent dat tot 1986 in ieder
geval een extra inkomen
sachteruitgang van ruim 5,3
miljard gulden.
Wat die varianten betreft:
de vakbeweging neemt er
daar drie van voor rekening.
FNV, CNV en het middel
baar en hoger personeel
(MHP) hebben de werkne
merspositie ernstig onder
mijnd door drie totaal ver
schillende standpunten in te
nemen.
De werkgevers zijn er wel
in geslaagd op één lijn te
gaan zitten en dan nog het
dichtst in de buurt van het
kabinetsplan. De MHP zit
met de door de regering in
de SER benoemde Kroonle-
den ergens in het midden.
Overigens zijn de meeste
partijen het wel eens over de
noodzaak tot herziening van
het sociale verzekeringsstel
sel. Ook over enkele princi
piële uitgangspunten is men
nauwelijks verdeeld. Zo vin
den alle partijen dat de ver
zekeringsgedachte gehand
haafd moet worden als
grondslag voor dat stelsel.
Verder moeten mannen en
vrouwen gelijk worden be
handeld en moet de positie
van langdurig werklozen
worden verbeterd. Maar
verder houdt het ook op.
Het duidelijkst blijkt dat
uit de financiële gevolgen
van de vijf varianten. Het
kabinet wil dat de herstruc
turering van het stelsel over
de hele kabinetsperiode 6 tot
8 miljard gulden aan kosten
zal besparen. Omdat de uit
keringstrekkers al enkele
malen zijn 'gepakt' kan van
af 1 januari aanstaande
worden volstaan met een
herziening, die tot 1985 ruim
5,3 miljard gulden moet op
brengen.
De werkgevers komen
daar het dichtst bij in de
buurt. Hun plannen leveren
een totale besparing van 3,5
miljard gulden op. Boven
dien willen ze de minimum
uitkeringen verlagen waar
mee nog eens 2,5 miljard
gulden kan worden be
spaard. Daarmee komen de
ondernemers op een totaal
van 6 miljard gulden en dat
is een kleine miljard meer
dan waarmee het kabinet
genoegen wil nemen.
In schrille tegenstelling
daarmee staat het standpunt
van de FNV, wat geen enke
le besparing oplevert maar
juist veel extra geld kost:
zonder overgangsregeling
zelfs ruim 1,6 miljard gul
den. Alleen daarom al is dat
voorstel voor het kabinet (en
straks voor de Tweede Ka
mer) onaanvaardbaar. Want
het uitgangspunt voor her
ziening van het sociale ver
zekeringsstelsel mag dan het
doorzichtig maken van dat
stelsel zijn geweest, het be
langrijkste beoogde effect is
de kostenbesparing.
Ook het CNV heeft zich
wat dat betreft vergalop
peerd. Deze christelijke vak
centrale mikt op verbeterin
gen in het stelsel wat uitein
delijk 710 miljoen gulden
kost. Daarbij zijn de noodza
kelijk geachte overgangsre
gelingen wél inbegrepen.
De MHP is wat realisti
scher. Deze centrale mikt op
aanpassingen, die uiteinde
lijk 1,3 miljard gulden zullen
opleveren. De MHP is wat
dat betreft in 'goed' gezel
schap, want ook de Kroonle-
den in de SER willen de fi
nanciële gevolgen van stel
selherziening beperken en
wel tot 1 miljard gulden.
Overigens behoudt de
SER zich het recht voor om,
als het kabinet een definitief
standpunt heeft bepaald, op
nieuw de financiële conse
quenties daarvan onder
ogen te zien. Het gaat er, al
dus de meeste partijen in de
Raad, om dat eerst een poli
tieke keuze wordt gemaakt.
Dat lijkt logisch gezien
het principiële uitgangspunt
van de SER, dat het in eerste
instantie de bedoeling is het
ingewikkelde systeem een
voudiger te maken. De fi
nanciën zijn wat dat betreft
bijzaak.
Zo echter niet voor werk
gevers en kabinet. Hoewel
ook eerstgenoemden erken
nen dat de sociale uitkerin
gen niet als belangrijkste
oorzaak van de economische
recessie kunnen worden ge
brandmerkt, vindt men wel
dat beide zaken nauw met
elkaar zijn verbonden. Noe
men de vakbeweging en de
Kroonleden die relatie een
randvoorwaarde, voor
werkgevers en kabinet is het
essentieel in de pogingen de
economie weer op poten te
In de Sociaal-Economische Raad zullen vandaag de volgende
varianten worden besproken:
WERKLOOSHEIDSVERZEKERING
FNV: duur uitkering onbeperkt tot 65-jarige leeftijd, uitkering I
verschilt al naar gelang arbeidsverleden, basisuitkering 70
procent voor werklozen tot 30 jaar, vervolgens oplopend tol
maximaal 80 procent voor een werkloze van 60 jaar en ouder
per bedrijf(stak) bovenwettelijke uitkeringen.
CNV: duur uitkering in principe tot 65e jaar maar voorlopig
gezien de financiële consequenties maximum 4 jaar, hoogte
uitkering 75 procent van het dagloon.
MHP: geleidelijke afbouw van 70 naar 65 procent in jaarlijk
gelijke stappen, uitkeringsduur tot 65e jaar.
KROONLEDEN: uitkering 70 procent, onbeperkt tot 65e jaar.
WERKGEVERS: varibale uitkering van 60 tot 70 procent, tot
maximaal 6 jaar afhankelijk van leeftijd en arbeidsverleden
uitkeringsduur tot 65e jaar
KABINET: geleidelijke afbouw aanvangsniveau naar mini-1
mumniveau in gelijke halfjaarlijkse stappen van 70 naar 611
procent, afhankelijk van het arbeidsverleden en leeftijd duurt j
de aan het loon gerelateerde uitkering maximaal 5 jaar.
ARBEIDSONGESCHIKTHEID
FNV: vast percentage van 80 procent, onbeperkt tot 65e jaar
CNV: vast percentage van 75 procent, onbeperkt tot 65e jaar
MHP: geleidelijke afbouw van 70 naar 65 procent in
jaarlijkse stappen. Uitkeringsduur tot 65e jaar.
KROONLEDEN: vast percentage van 70 procent, ont
tot 65e jaar.
WERKGEVERS: uitkering variabel van 60 tot 70 procent, loon
gerelateerde uitkering maximaal 6 jaar, daarna Individuele uit
kering op minimumniveau tot 65e jaar.
KABINET: glijdende schaal van 70 tot 60 procent, voorlopig
onbeperkt tot 65e jaar, op langere termijn moet uitkering af
hankelijk worden gesteld van leeftijd en arbeidsverleden.
TV van de bovenste plani
tages noemen van het pa
ondergang van het RSV-(
worden minitieus en zon
gronden ontrafeld van de
eens een stuk „Hollands
Ie registratie van het werl
lywood aan fictie bedenkt
Het is nog te vroeg orr
degenen die bij het RSV-
er heel wat: de directie, d
dene ministers en achten
ambtenaren, werknemers
Aan de hand van een vo<
I wel enkele conclusies get
quête is in handen van ei
sie als het van Dijk-team e
de beerput te krijgen;
- het topmanagement vai
kend en de Raad van Coi
thouder;
- regering en parlement
toegerust moeten worden
- de macht van onderne
een wassen neus en
- zij die aan de top zatei
slechte tijden beter voor
op de werven.
helpen. En dat is op zich
juist.
Het standpunt van de
FNV bijvoorbeeld moge dan
aantrekkelijk zijn en de so-
lidaritetisgedachte tot uit
drukking brengen, het is on
betaalbaar, zeker in een pe
riode van recessie. Het is ook
een illusie te denken dat het
beslag van het sociale zeker
heidsstelsel op de collectieve
uitgaven ten principale niets
te maken zou hebben met
het bestrijden van de reces
sie. Als die uitkeringen te
veel financiële ruimte op
slorpen komt het herstel i»
de knel. Je kunt een gulden
maar één keer uitgeven.
Het standpunt dat
MHP en de Kroonleden in
nemen is dan ook heel tva'
realistischer, al kan men
van mening verschillen ove'
de vraag of uiteindelijk vol
doende wordt bespaard. H«[
zorgt er in ieder geval
voor dat het geld oplevert-
Het is ook niet onmogel
van negatieve invloed zuil
derlandse ondernemers in
al weinig positief. Nederl
wordt anders tegen een o
met een langdurige indus
nemer het beeld op van
teresseerd is, uitstekend
perst als een citroen en h(
sommigen voetballers en j
ge landen nauwelijks eni
schande gesproken over
bedrijfsleven worden betae
Die negatieve beeldvorri
[gieerderheid van de Ned
IRSV-typen maar uit bekw
vroege morgen tot de late
in stand te houden en uit t<
jfinstandhouding van onze
i ring van de werkgelegene
Iinzet afhankelijk. Het zou
jop basis van het RSV-det
Pogingen frusteren om doe
I positief-kritische zin tussei
I nieuwe impulsen te schepf
J werkgelegenheid.
Om misverstanden te vo
[vaderlandse ondernemer
.willen alleen maar de noc
het opplakken van RSV-Sti<
