even..L
UITBLAZEN
Nooit meer (zo) doen
Franse schoolstrijd laait weer op
Kamer zoekt 'zondebok'
voor pijlerdam-debacle
POKERSPEL ROND OOSTERSCHELDE-MILJARDEN
We zijn toch
verzekerd?
DE STEM CC
Weer goed r
Met vereent
WOENSDAG 27 JUN11984
ACHTERGROND
Verdeeld
Garantie
Beducht
Tupamaros
Zondebok
WOENSDAG 27 JUN
1 Onderonsje
Tandarts tot
19 jaar in
ziekenfonds
Tien proeven
middenschool
Al jaren draag ik een
zonnebril, voorname
lijk in de auto, maar
tot voor zeer kort had ik
nog nooit van bepaalde en
naar mij nu gebleken is be
faamde zonnebril-merken
gehoord. Carrera (ik hoop
dat ik het goed spel) en
RayBan. Er werd nog zo'n duur
merk genoemd, maar dat ben ik
weer vergeten. Toch koop ik
mijn zonnebrillen altijd met
zorg. Ik let op de kleurintensi-
teit van de glazen, op het ge
wicht van het montuur en ik
laat de bril door de opticien
goed passend maken.
Polaroid was natuurlijk een
naam die ik, net als iedereen,
wèl kende. Ik heb er maar één
gehad. Nam de schittering van
het zonlicht inderdaad uitste
kend weg, maar bleek niet ge
schikt voor achter het stuur. Je
zag rare olie-achtige vlekken op
de voorruit en je werd bijna
met blindheid geslagen, telkens
wanneer je met je auto van een
door de felle zon beschenen
stukje weg de schaduw inreed.
Vooral als de zon vóór je stond
en het wegdek dus 'tegenlicht'
weerkaatste.
RayBan kwam ik vorige
week voor het eerst tegen, toen
ik een nieuwe zonnebril ging
kopen. De opticien had al met
een in de gaten dat het mij om
een goede te doen was. De bril-
lenmolen naast de ingang sloeg
hij dus maar over. „We hebben
RayBan in de aanbieding", zei
hij. Ik verstond Reben en het
zei me niets.
„Klinkt Duits", dacht ik,
„Duits zal wel goed zijn." Ik
hoor nog altijd lot de generatie
die met anti-Duitse ideeën
werd gevoed, maar tegelijker
tijd de overtuiging is bijge
bracht dat Duitsers géén rom
mel maken.
Ik kocht de RayBan want de
bril voldeed aan mijn eisen en
de aanbieding hield in (en dit
zal de kenners zeker interesse
ren) dat de prijs met bijna de
helft was teruggebracht. „Zeker
een model van vorige maand",
dacht ik nog.
Ik veerde dus verheugd op
toen ene meneer Leeuwin gis
teravond in het televisiepro
gramma 'Hier en Nu' RayBan
noemde als een van de drie top
merken op het gebied van zon
nebrillen. De heer Leeuwin is
iets hoogs op het gebied van
verzekeringen en het gesprek
ging daar ook over. Reisverze
keringen in het bijzonder.
Leeuwin vertelde dat er vorig
jaar bij de reisverzekeringen
méér zonnebrillen als verloren
waren opgegeven dan er alles
bij elkaar in Nederland waren
gemaakt én geïmporteerd. Het
was daarbij opvallend, zei hij,
hoeveel van die als verloren of
gestolen opgegeven brillen van
een duur merk waren als Carre
ra, RayBan en nog een naam.
Leeuwin zei het niet, daar was
hij te mild voor, maar het was
wel duidelijk dat hij wist dat
menige zonnebril van twee
tientjes meer dan tweedubbel
en dubbeldwars was vergoed.
WIM KOCK
radio-cassetterecorder kwijtge
raakt. Gestolen. Had het ding
op het vliegveld bij z'n handba
gage gezet, de slimmerik. Het
deed hem niks, hij was toch
verzekerd. Hij had alleen tij
dens zijn vakantie zonder mu
ziek gezeten. Dat was alles.
Toen de verslaggever hem
vroeg of hij er een been in zou
zien bij de verzekering een ont
erechte claim in te dienen, keek
hij zijn ondervrager aan alsof
die niet wel bij zijn hoofd was:
„Allicht niet. Iedereen tilt de
staat(\) toch, dus waarom ik
niet?"
Terwijl er hele volksstam
men zijn die een verloren zon
nebril rubriceren onder het
hoofdje Pech gehad en niet eens
op het idee komen de reisverze
kering daarover aan te spreken
(„die is immers voor je koffers,
voor vervoer naar huis als er
iets met je gebeurt en dat soort
dure calamiteiten") zijn er an
deren die hun in Torremotinos
verloren Hema-brilletje bij de
verzekering declareren als een
RayBan van 150 gulden. En de
heer Leewin maar denken (of
in elk geval zéggen dat hij het
denkt) dat die mensen niet in
de peiling hebben dat ze over
de schreef gaan.
Kruimeldieven
Z'n mildheid kende geen
grenzen. Hij had het over de
lieden die, nu het vakantiesei
zoen nadert, „de vingers uit het
vet halen" om straks de toeris
ten weer het een en ander af
handig te maken. „Ach", zei
hij, „de mensen zijn afgeleid
door hun vakantieplezier. Ze
letten niet zo op en daar maken
dieven dan gebruik van." Ja,
afgeleid. En toch verzekerd na
tuurlijk.
Leeuwin had er zelfs begrip
voor dat iemand die zijn zonne
bril verloor vlak voor de vakan
tie - de reisverzekering al ge
kocht - in de verleiding kwam
de bril bij de verzekering te de
clareren. Ik snapte maar niet
waar meneer Leeuwin al dat
begrip vandaan haalde. Naar
zijn woorden luisterend dacht
ik aan parasieten, kruimeldie
ven die andermans premies in
de zak steken en daardoor de
verzekeringen weer duurder
maken. 'Slimme' jongens die
glunderend rondvertellen hoe
ze de verzekering een poot heb
ben uitgedraaid. Wie heeft zo
iemand nog nooit ontmoet?
Maar ja, ik zat niet voor een ca
mera en ik hoef geen verzeke
ringen te verkopen. Leeuwin
had het per slot van rekening
over zijn klanten.
Computers, zo begrijp ik,
gaan verhinderen dat het
groeiende leger oplichtertjes de
premies al te zeer opschroeft.
Die registreert de vaste klantjes
en haalt er straks degenen feil
loos uit „die jaarlijks een bril
verliezen of voor de tweede
keer van dezelfde camera be
roofd worden." Opdat ze in
hun vriendekring niet als slim
meriken te boek staan, maar
gewoon als wat ze zijn: krui
meldiefjes, oplichtertjes.
Calamiteiten
Uit zijn antwoorden bleek
dat de reisverzekeraars jaarlijks
voor minstens 3,5 miljoen wor
den getild door verzekerden die
onterecht schade claimen.
Leeuwin dacht dat het met
'normverschuiving' te maken
had. Hij dacht niet - zei hij -
dat mensen die een valse claim
indienen zich er werkelijk van
bewust zijn dat ze zich aan op- S
lichting schuldig maken. Een 5
gedupeerde voorbijganger op
Schiphol hielp hem wat dat be- |j
treft uit de droom. Hij was een
llllimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlP
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14. 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur:
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17 00 uur
Abonnementen:
22,10 per maand: 63,70 per kwartaal of 247,60 per |aar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8 30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter-Jan Dekkers
DE zogeheten economische deskundigen van de So
ciaal-Economische Raad - door het kabinet 'inge
huurde' economen en monetaristen - zijn het weer
eens roerend met elkaar eens.
In hun onlangs verschenen rapport over het te voeren fi-
nancieel-economisch beleid op middellange termijn laten ze
weinig keus over voor regering en sociale partners: nü be
zuinigen en inkomens matigen om bij een volgende gelegen
heid beter bestand te zijn tegen een economische teruggang.
Nu hoeft dat unanieme advies op zich geen verwondering
te wekken. Ondanks het feit dat de hooggeleerde heren van
diverse politieke pluimage zijn, denken ze vrijwel hetzelfde
over de kwaal, waaraan de Nederlandse economie lijdt, al
thans, ze zijn het eens over de oorzaken daarvan.
Verdeeldheid treedt gewoonlijk pas aan het licht als het
kabinet geadviseerd moet worden welke maatregelen het
beste zouden zijn om de crisis te lijf te gaan. De partijen val
len dan steevast in twee kampen uiteen: de uit werkgevers-
of financiële kringen afkomstige Kroonleden en degenen,
die politiek ter linkerzijde kunnen worden ingedeeld of eni
ge binding hebben met de vakbonden. Voor de eerste groep
kan er niet genoeg beknibbeld en geknepen worden, voor de
tweede groep staat extra stimuleren van de economie voor
op.
De economisch deskundige Kroonleden van de SER heb
ben nu de handen ineen geslagen in een poging het kabinet
een eensgezind advies voor te schotelen. En daar zijn de he
ren dus in geslaagd. Ze hebben de economische vooruitzich
ten voor de komende vier op een rij gezet en de periode in
tweeën gedeeld. In de eerste periode komen de knijpers en
beknibbelaars aan hun trekken, in de tweede periode dege
nen die de economie willen stimuleren.
Voor elk wat wils dus en men is dan ook snel geneigd te
spreken van een Salomons-oordeel. Maar dan doet men ze
toch tekort. Want hun advies is geen samenraapsel van aan
wezige standpunten, maar een goed in elkaar getimmerde
analyse van de economische situatie, gekoppeld aan maatre
gelen, die daar logisch uit voortvloeien.
Centraal staat in het rapport het conjunctuurbeleid, zoals
dat de laatste twintig jaar door achtereenvolgende regerin
gen is gevoerd. Tot het midden van de zestiger jaren waren
de conjuncturele inzinkingen van korte duur en bovendien
erg mild. Nederland stond al op z'n kop als er meer dan
75.000 werklozen waren. Vanaf het midden van de jaren ze
ventig - ingeluid door de eerste oliecrisis - werden de perio
den van economische teruggang langer, slechts onderbroken
door steeds korter wordende perioden van economische op
gang.
Volgens de SER-deskundigen zijn in die periode maatre
gelen genomen die, achteraf bekeken, de structuur van de
Nederlandse economie danig hebben aangeast. Dermate
zelfs dat, anno 1984, de Nederlandse economie niet ten volle
kan profiteren van de internationale economische opleving.
Dat nooit meer, luidt dan ook hun conclusie. En dus moet
van dit en volgend jaar, als de economie volgens alle voor
spellers behoorlijk groeit, gebruik worden gemaakt om het
overheidstekort verder terug te dringen, de lonen te matigen
en het bedrijfsleven op te peppen. Dus voortgaan op de inge
slagen weg.
Voor de jaren '86 en '87 voorspellen de deskundigen weer
een economische recessie, dezelfde die de OESO vorige week
al aankondigde, al 'plant' de OESO die inzinking al volgend
jaar. We zitten dan in een situatie waarin het financierings
tekort van de overheid al fors is teruggedrongen en de con
currentiepositie van de bedrijven door loonmatiging verder
is versterkt.
In die situatie mag het kabinet niet meer vervallen in de
fout van voorgaande jaren, toen naar de mening van de SER-
deskundigen in een tijd van conjunctuurdaling teveel is be
zuinigd. Bovendien zijn toen lonen en uitkeringen fors ge
daald en de lasten (belastingen, premies) verder verhoogd.
Dat standpunt heeft als consequentie dat in '86 en '87 een
eventuele vergroting van het overheidstekort ter stimulering
van de economie moet worden geaccepteerd. Het accent moet
daarbij gelegd worden op meer materiële overheidsbestedin
gen. Bovendien moet de regering tegen die tijd zorgen voor
lastenverlichting voor bedrijfsleven èn consumenten. Ruim
baan dus voor de stimuleerders.
Aldus ontstaat het beeld van enerzijds bezuinigen in een
tijd van economische opleving, gevolgd door stimulering als
het weer wat slechter gaat. Met het eerste kan de structurele
positie van de Nederlandse economie worden versterkt, met
het tweede wordt voorkomen dat een optredende recessie de
zelfde diepte bereikt als de afgelopen jaren.
Er is nog een tweede reden waarom de SER-deskundigen
voor deze oplossing kiezen: de sterk uiteenlopende ontwikke
lingen binnen het Nederlandse bedrijfsleven. Aan de ene
kant de op export gerichte ondernemingen, die ten volle pro
fiteren van de internationale opleving. Aan de andere kant
de op de binnenlandse markt gerichte bedrijven, die steeds
verder in de problemen komen door loonmatiging en korting
van uitkeringen en ambtenarensalarissen. De sterk gedaalde
consumptie de eerste maanden van dit jaar is daarvoor het
bewijs.
Heeft het in het verleden gevoerde overheidsbeleid geleid
tot ernstige onevenwichtigheden in de Nederlandse econo
mie, gewaakt moet worden dat de komende jaren dezelfde
fouten worden gemaakt. Het kan op den duur niet gezond
voor een economie zijn als het bedrijfsleven gespleten wordt
in forse winst makende export-bedrijven (die bovendien
vaak niet arbeidsintensief zijn) en in de problemen geraakte
bedrijven, die afhankelijk zijn van de binnenlandse con
sumptie.
Misschien dat het kabinet straks iets moois van dit nuchte
re advies kan maken.
T5 PAGINA
Jongeren molesteren een politie-auto tijdens de protesten tegen onderwijshervormingen van de regering.
Van ome correspondent
PARIJS - Als de hervor
mingsplannen voor het
Franse onderwijs van de
socialistische minister
van Onderwijs, Alain Sa-
vary, tot doel hebben ge
had de verdeeldheid on
der de Fransen in de nu
ruim honderd jaar du
rende schoolstrijd weg te
nemen, dan is dat in een
opzicht zeker gelukt.
Zowel de leiders van het
katholieke onderwijs als
hun tegenstanders, die van
de openbare neutrale school,
aangeduid als de 'laiques'
zijn het er namelijk roerend
over eens dat de in eerste le
zing al door de Nationale
Vergadering aanvaarde
'wet-Savary' absoluut niet
deugt.
Wat betreft de uitleg van
de wetstekst voelt zowel
links als rechts, katholiek
als leek, zich bekocht. De
aanhangers van de 'vrije'
(katholieke) school menen
dat de minister op onverant
woorde wijze bezig is met
een inperking van het ge-
subsidiëerde bijzondere on
derwijs en zelfs het voortbe
staan daarvan op het spel
zet. De 'laiques' op hun beurt
betichten de socialist Savary
van half werk en woord
breuk, aangezien het nieuwe
wetsvoorstel nauwelijks in
de buurt komt van de ver
kiezingsbeloftes van 1981
toen links de Fransen een
'verenigde openbare neutra
le onderwijsdienst' in het
vooruitzicht stelde. Kortom,
niemand is tevreden en dat
is het enige waarover men
het wel eens is.
Dat de, in de jaren zestig en
zeventig tijdelijk begraven,
schoolstrijd is opgelaaid en
de Fransen opnieuw in twee
kampen zijn verdeeld moge
blijken uit de grote demon
straties die hier de afgelo
pen maanden rond de 'école'
zijn gehouden. In maart pro
testeerden in Versailles
800.000 mensen tegen de
ideeën van de regering, in
april kwamen een half mil
joen Fransen op straat ter
verdediging van het open
baar onderwijs en het afge
lopen weekeinde beleefde
Parijs een invasie van tus
sen de anderhalf en twee
miljoen verontruste ouders,
onderwijzers en leerlingen,
die wederom tegen de her
vormingsplannen van de re
gering kwamen demonstre
ren. Het was de grootste ma
nifestatie uit de Franse ge
schiedenis.
De beroering is vooral
ontstaan na het 'historisch
compromis' dat vorige
maand alleen door het stel
len van de vertrouwens
vraag in het parlement kon
worden aangenomen. Hierin
wordt de verhouding tussen
de neutrale en de katholieke
school geregeld. Een com
promis, dat hier wat betreft
de uitleg variëert van een
onevenredige vrijheid voor
de particuliere school tot
uiteindelijke ontbinding van
diezelfde instelling. Desal
niettemin heeft minister Sa
vary zijn omstreden wets
voorstel in Le Monde om
schreven als „duidelijk en
progressief", want voor het
eerst, zo zegt hij, zijn de par
ticuliere scholen in Frank
rijk (voor 92,8 procent be
staande uit katholiek onder
wijs en voor de rest uit jood
se, protestante en niet-con-
fessionele instellingen) bij
de wet erkend.
Die garantie van een plura
listisch onderwijssysteem
geniet uiteraard de instem
ming van Pierre Daniel, de
leider van de 'Unapel', de
belangenorganisatie van de
vrije school, die 700.000 ge
zinnen verenigt. Wat katho
liek Frankrijk onder rechtse
regeringen nooit voor elkaar
heeft kunnen krijgen is uit
gerekend onder socialistisch
bewind gelukt: wettelijke
erkenning van (in het
schooljaar 1982-1983)
1.900.000 leerlingen, 120.000
onderwijzers, 9600 school
hoofden en 123.000 admini
stratieve en huishoudelijke
krachten. Minder gelukkig
is Pierre Daniel - en met
hem de Franse geestelijk
heid van wie pater Paul
Guiberteau, secretaris-ge
neraal van het overkoepe
lend bureau voor het katho
lieke onderwijs en Jean-
Marie Lustiger, kardinaal
aartsbisschop van Parijs tot
nu toe het meest in de open
baarheid zijn getreden - met
de consequenties die aan de
gelijkstelling vastzitten
daar het vrije onderwijs
veel meer dan vroeger onder
staatstoezicht zal worden
gesteld. Zo zal de begroting
van de vrije scholen voor
taan aan dezelfde eisen en
kriteria moeten voldoen als
die van de openbare onder
wijsinstellingen. Bovendien
krijgen de leraren van par
ticuliere scholen de moge
lijkheid net als hun collega's
in het openbaar onderwijs
'ambtenaar' te worden. Af
gezien van de twijfels die
menig katholiek heeft over
de juiste motivatie van de
dan in staatsdienst getreden
leraren voelt men zich voor
al bedreigd door de koppe
ling, die minister Savary tot
stand heeft gebracht tussen
die nieuwe ambtenarensta-
tus en de subsidiëring van
de vrije scholen in de toe
komst. De wet bepaalt im
mers dat als de gemeenten
hun aandeel in de financie
ring van een particuliere
school weigeren te betalen
omdat minder dan de helft
van de leraren ambtenaar is,
de staat zich maar elf jaar
garant hoeft te stellen om de
financiering van de gemeen
te over te nemen. Daarna
moet de school zelf maar
zien hoe men de eindjes aan
elkaar knoopt. Het gaat hier
om een gemeentelijke bij
drage van 2,5 procent op een
totaalbudget voor het bij
zonder onderwijs dat vorig
jaar 18 miljard franc be
droeg. Daar de gemeenten in
hoofdzaak bijdragen in de
kosten van de huur van de
schoolgebouwen, verwar
mingen en dergelijke (de
staat blijft hoe dan ook het
salaris van de onderwijzers
garanderen) betekent dit
volgens de Unapel dat er op
den duur vrije scholen zul
len moeten sluiten omdat de
leerlingen geen onderkomen
hebben.
Tijdens de grote demonstra
tie van zondag bleek dat
veel katholieke ouders be
ducht zijn voor het mogelij
ke ambtenarenstatus van de
leraren, dat volgens een on
derzoek door zestig procent
van hen zal worden aan
vaard. Die vrees komt voort
uit de slechte reputatie van
de 'echte ambtenaren', de
onderwijzers op de openbare
scholen. In verband mei
herscholingscursussen, exa
mens of stakingen, vallen ei
in die sector nogal wat les
uren uit, die niet altijd kun
nen worden ingehaald. In
het bijzonder onderwijs
daarentegen wordt nooit ge
staakt en zorgt de schook
meteen voor een vervanger
als een leraar om de een ol
andere reden absent is. De
examens van de vrije scho
len worden op openbare in
stellingen gehouden, wat ie
vrije scholen dus nooit
ruimte kost. Een ander
voordeel van de vrije school
boven het openbaar onder
wijs noemen de meeste
ouders de grotere betrok
kenheid bij de opleiding van
hun kinderen. Omdat de fi
nanciering van het bijzon
dere onderwijs tendele door
de ouders zelf wordt bekos
tigd, hebben zij een behoor
lijke invloed op de samen
stelling van het pedagogisch
plan, iets wat in het open
baar onderwijs in mindere
mate speelt. Tot slot wijst
men op het zogenaamde
'echec scolair' wat op open
bare scholen vaker zou
voorkomen in verband met
de grotere klassen en de gro
tere verscheidenheid aan
leerlingen. Dat laatste argu
ment is overigens niet hele
maal terecht daar leerlingen
die het op de vrije school
niet kunnen redden slechts
kunnen terugvallen op het
openbare onderwijs.
Hoe moet het nu -verder!
De wet van minister Savary
ligt op dit ogenblik ter be
handeling bij de Franse se
naat. Aangezien de oppositie
daar in de meerderheid is
zal de wet op vele punten
worden gewijzigd, zo niet
volkomen worden omge
bouwd. Die gewijzigde tekst
wordt dan weer voorgelegd
aan de Nationale Vergade
ring, waar de socialisten een
ruime meerderheid hebben
Omdat het niet waarschijn
lijk is dat de laatste met de
amendementen van de se
naat akkoord zullen gaan,
zal er vervolgens overleg
worden gevoerd tussen ver
tegenwoordigers van de se
naat en de Nationale Verga
dering. In laatste instantie
zal de Nationale Vergade
ring, lees de socialisten, over
de definitieve lezing oorde
len.
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - „Ik hecht
eraan verantwoorde
lijkheid te dragen voor
dit besluit, waarvoor ik
ook ten volle verant
woordelijk ben. Maar
meteen in '74, toen ik zag
hoe de verhoudingen in
het kabinet lagen, heb ik
al gezegd: ik weet wel
hoe de hazen lopen."
Tjerk Westerterp, minister
van Verkeer en Waterstaat
in het (eerste) kabinet-Den
Uyl, was gisteren niet uit zijn
rol te krijgen. Onverstoor
baar alle kritiek parerend, a
la Wiegel recht in de NOS-
camera blikkend; niet de Ka
mer, maar over haar hoofd
heen het publiek thuis toe
sprekend.
En met overtuiging.
Want was het parlement
niet net zo mede-verant
woordelijk voor de peperdu
re pijlerdam in de Ooster-
schelde als het kabinet-Den
Uyl, dat onder druk van PPR
en D'66 en vooral onder druk
van een dreigende kabinets
crisis zuchtend met dit 'acht
ste wereldwonder' (Wester
terp) instemde?
Had niet elk Kamerlid uit
die tijd net zoveel boter op
het hoofd als de toenmalige
bewindslieden?
Westerterp had het alle
maal graag uitgelegd, met de
precieze verhoudingen in het
kabinet erbij, maar helaas:
ministerraadsnotulen blijven
in dit land vijftig jaar ge
heim - tenzij
Westerterp daagde de Ka
mercommissie voor de Rijks
uitgaven, die nu in het spoor
van de Algemene Rekenka
mer de (financiële) besluit
vorming rond de Ooster-
schelde onderzoekt, recht
streeks uit: „U had moeten
wachten tot de werken klaar
zijn. En dan had u een parle
mentaire enqüete moeten
houden. Dat was beter ge
weest, want nu zijn wij, mijn
opvolgers en ik, niet vrij,
wént niet gedwongen, om be
paalde mededelingen te doen.
Ik zal dat nu omfloerst moe
ten doen."
Kombrink (PvdA): „Als u
dan maar zegt wanneer u
omfloerst praat!"
Westerterp: „Dat zal ik
doen!"
Hoe de verhoudingen la
gen, ook in het kabinet, is
trouwens al lang zo geheim
niet meer als Westerterp dat
gisteren deed voorkomen. In
Zeeland had de vraag 'Oos-
terschelde: open of dicht' de
gemeenschap zo gepolari
seerd, dat woningen van po
litici door 'openhouders' wer
den beklad, de hoofdredac
teur van de grootste provin
ciale krant deze activisten
voor 'Tupamaros' uitschold
en de politici zelf in ordinaire
scheldpartijen vervielen.
In het kabinet lagen de
verhoudingen misschien iets
beschaafder, maar overigens
niet veel anders: premier
Den Uyl wilde, zij het om
puur politieke en dus tame
lijk opportunistische rede
nen, van de gesloten dam af,
Duisenberg (PvdA, Finan
ciën), Vredeling (PvdA, De
fensie) en aanvankelijk ook
Westerterp zagen in een an
dere oplossing geen brood.
Vredeling was er wellicht het
duidelijkst in: „Nu heb je in
de Oosterschelde kluten, of
hoe heten die vogels, en
straks ooievaars. Die zijn nog
veel mooier ook!"
Maar Westerterp wilde
daar gisteren niet meer van
horen. Voor 614 gulden per
Nederlander werd hier een
wereldwonder gewrocht, dat
al met al, inflatie daargela
ten, ook nog maar 0,3 miljard
duurder wordt dan in '76 het
geval leek. „We komen uit
tussen de ƒ8,6 en ƒ8,9 mil
jard. Welnu, dat kost het
openbaar vervoer in drie jaar
ook."
Zo kwam de half-open
dam er, en zo kwamen, onder
het eerste kabinet-Van Agt
en onder Tuynman, de over
schrijdingen er ook: ƒ730
miljoen in mei '81.
Tuynman, die immers het
nakomen van de beloften aan
Zeeland centraal stelde, die
voorrang gaf aan de afbouw
van de werken en aan de
tijdslimiet. Die alle geruch
ten over kostenoverschrij-
dingen tot in de winter van
'81 afdeed als 'indianenver
halen', en die het nu natuur
lijk gedaan heeft.
En Zeevalking, die de te
korten weer tot 160 miljoen
terug wist te brengen, maar
die niettemin de Kamer on
dubbelzinnig duidelijk
maakte dat zij en niemand
anders voor het pokerspel
rond de Oosterschelde ver
antwoordelijk is: „Ik heb u
nooit iets wijs gemaakt. Ik
heb u altijd eerlijk voorge
licht. Maar u bent altijd
doorgegaan. En terecht!"
De Kamer, die volledig
heidshalve gisteravond ook
de president van de Algeme
ne Rekenkamer, drs. H. Pe-
schar, nog aan de tand voel
de, zal dit soort uitspraken
van Westerterp èn Zeeval
king liefst vergeten, omdat
zij inderdaad de parlemen
taire verantwoordelijkheid
precies aangeven.
De drie beruchte ontbin
dende voorwaarden (de dam
moest technisch te realiseren
zijn, moest op tijd klaar kun
nen zijn en moest binnen het
budget gebouwd kunnen
worden) zijn namelijk door
toedoen van de Kamer nooit
ontbindend geweest.
Of zijn het, zoals Zeeval
king zei, nog steeds, maar
dan zonder dat iemand er een
beroep op doet. Hoe dan ook:
in het parlementaire debat
van '76, twee jaar na het ka
binetsbesluit, was al duide
lijk dat de weg terug niet
eenvoudig meer zou zijn. De
overschrijdingen die onder
Tuynman tot stand zijn ge
komen hebben dat achteraf
ook bewezen.
Deze gang van zaken na
melijk was vooral door de
Kamer gewild. Niet door
Westerterp, die zich slechts
onder politieke druk tot de
door hem vooraf zo veraf
schuwde pijlerdam bekeerde;
niet door Tuynman, die geen
kans meer zag de klok terug
te draaien en de Oosterschel-
dedam toch geheel gesloten
te doen bouwen, en die van
een geheel open Schelde een
persoonlijke afkeer had. En
niet door Zeevalking, die de
Schelde liefst geheel open
had gehouden maar dat niet
meer kon realiseren, die een
dichte Schelde weigerde en
daarom gedwongen was met
de half-open dam door te
gaan.
Hennekam, Verkeer en
Waterstaatsspecialist van
het CDA, zat het gisteren al
lemaal hoofdschuddend aan
te kijken. „Deze discussie,1
noteerde hij nog tijdens het
debat op een briefje aan deze
krant, „is naar mijn smaak
voor een groot deel oneigen
lijk. De Kamer maakt ver
wijten aan het adres van
oud-bewindslieden. Neen: de
Kamer heeft in het verleden
zélf al deze dingen gewild of
tenminste getolereerd. De
aanklacht van vandaag Is
dus een aanklacht aan het
eigen adres. Holland op zijn
smalst bij dit waarlijk groot
ste werk. Deze mededelingen
mag je - desgewenst - ge-
bruiken."
Terwijl Hennekam
schrijft, probeert zijn fractie
genoot Eversdijk WD-m>-
nister Tuynman tot woede
van WD-collega Te Veld
huis in de mond te leggen dat
hij bewust het 'point of no re
turn' heeft laten passeren.
Inderdaad, Holland op zijn
smalst.
Op een afscheidsre-
1 ceptie van de scheiden-
de secretaris-generaal
van het departement
van Defensie G. Peij-
nenburg onderhield
prinses Juliana zich ge-
ruime tijd met oud-
premier Biesheuvel. Het
was blijkbaar niet voor
andere oren bestemd.
- FOTO ANP
lm,mumurnui
Van onze
Haagse redactie
DEN HAAG - De Zieken
fondsraad wil dat vanaf 1
januari aanstaande
iedereen tot 19 jaar recht
moet hebben op tand
heelkundige hulp.
Tot nu toe komen al
leen bepaalde jongeren
van 13 tot 21 jaar in aan
merking voor integrale
hulp. Met de invoering
van het nieuwe pakket is
265 miljoen gulden ge
moeid.
Jongeren die ouder zijn
dan 19 jaar zullen in het
vervolg gelijk worden
gesteld aan volwassenen.
Alleen handelingen die in
het ziekenfonds zitten
worden betaald, voor de
rest gelden bijbetalingen.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Minister Dec
man (Onderwijs) komt met I
genzin tegemoet aan de we
van de Kamer om een niern
serie experimenten met
middenschool te starten.
De Kamer vroeg om vijfti
tot twintig experimenten,
bewindsman spreekt v
„hooguit tien" en hij ben
drukt nog eens dat hij de
proeven eigenlijk „niet wens
lijk acht".
De fracties van PvdA, CE
en WD hebben gisteren i
stemmend gereageerd op de
toezegging. De WD toon
zich vorige week nog een i
tegenstander van uitbreidii
van de experimenten met
middenschool, maar gaat i
toch akkoord met dit 'compr
mis'.
EINDELIJK - het werd de h
weer eens goed nieuws te
van de zeer slechte opkomst
se parlement, een publieke
klungel, hebben de Westeur
Fontainebleau dan toch een
voor de zogeheten Britse kv
deeltelijk) haar zin: het Ver
dragen (de anderen meer)
Gemeenschap. Daardoor kc
die maandenlang allerlei EG
in die mate, dat de Gemeen
leek af te glijden.
Daarmee is echter nog n
naissanee van de Europese
Het gisteren gesloten akkoc
zal tegen 1986-1987 opniet
Tegen die tijd zal ook het
groot deel aan de landbou
moeten worden op andere
genheid. Ook dat zal een ge
Maar desondanks rechtv
bleau een gematigd optimis
nen in ieder geval de eerst
subsidies rekenen; er kan r
den over een sterkere econi
werking binnen de EG en vi
kan serieus onderhandeld vi
en Portugal, die onbehoor
moeten antichambreren.
ONS (gematigd) optimisme
is eveneens bekend geworc
se concerns, waaronder Ph
gaat investeren in jonge oi
gebied nog nauwelijks betre
Dit soort ondernemingen h<
nieuwe werkgelegenheid c
echter moeilijk van de gror
schaars.
Wie hier geld heeft om te
rika waar de hoge rente e<
deert. Dat president Reagai
begrotingstekort kan financ
dien voor de met miljardens
landen maar ook voor dt
schijnt in dit verband geen r
Als de geschiedenis late
1984 voor de Europese Ger
weest, dan zou het ons nie
van het Europese topmanac
den gezet. De politieke leidt
nieuwe, hoopgevende inter
aantal topondernemers als
woord gevoegd. Zij zijn de i
menwerking, die West-Euro
werkgelegenheid moet inslc
ter raken bij hooggeïndustrii
West-Europa telt ook (r
stuurders, die over grenzen
het georganiseerde bedrijfs
beeldfunctie te vervullen, m
nationalistische zelfgenoeg
politieke leiders te doorbrei
krachten op het goede spoc
Europa.
