UITBLAZEN!
Ex-minister Pym aast op post Thatcher
'Volk wil dat er geregeerd wordt'
Zuid-Amerikaanse schuldentango
nachtmerrie voor menige bankier
even
Burgemeester
Kamer wil met
voor thuisverp
Mient Jan I
Mient Jan II
Vreemde
zaken
MSffiESM
DOLKSTEEK IN RUG BRITSE PREMIER
MINISTER BRINKMAN:
OOK NEDERLANDSE BANKEN DOOR SCHULDENCRISIS IN DE PROBLEMEN
Botsing tussen mi
Kamer wil geen ko
vergoeding van raa
DESTEMCOMMEr
WIM KOCK
WOENSDAG 20 JUN11984
ACHTERGROND
WOENSDAG 20 JUN11984
PvdA-kamerlid
Nederlanders op vaka-
nie houden ervan
waar voor hun geld
te krijgen. Daarom hou
den ze met argusogen het
weer in Nederland in de
gaten. Er zijn nogal wat
mensen die in Spanje of
Frankrijk de Nederlandse
kranten kopen om in hun
moers taal Wimbledon of de
Tour de France te volgen, maar
de meesten schijnen alleen
maar geïnteresseerd te zijn in
het weeroverzicht. Amsterdam.
Motregen. 16 graden. Dét wil
len ze zien.
De Wereldomroep Neder
land geneert zich een beetje
voor TROS-coryfee en weer
man Jan Pelleboer, maar ze
kunnen hem niet missen want
hij zorgt voor de gewenste luis
terdichtheid. Overal waar Ne
derlanders 'staan' schalt halver
wege de voormiddag de agrari
sche kopstem van Pelleboer
over de camping. De blijde
boodschap wordt gulzig ver
werkt. In Holland is 't nou droog
Mienmaar het stelt nog niks
voor. Bewolkt en maar 17 gra
den. Hahaha! Die Henk met z'n
Veluwe zal z'n lachen nou zo on
derhand wel kunnen houwe
Waar voor je geld. Dat is
slecht weer in Nederland. Ten
minste als je helemaal naar
Spanje bent gegaan.
De rechterlijke autoriteiten
in Melbourne krijgen eerst
daags een macaber probleem
voorgelegd. Maar éérst moeten
medici een ethisch vraagstuk
oplossen. Zij zitten opge
scheept met twee ingevroren
embryo's waarvan de ouders
zijn verongelukt. Een extra
complicatie is dat het rijke
ouders waren. De embryo's, in
1981 ontstaan in de reageer
buis, zijn de mogelijke erfgena
men van een vermogen van drie
miljoen gulden.
Pas vorige week hoorden de
betrokken dokters dat de
ouders Mario (57) en Elsa (40)
Rios eind vorig jaar zijn omge
komen bij een vliegtuigongeluk
in Chili. De eerste en al meteen
voor onbepaalde tijd uitgestel
de beslissing waarvoor men
staat is of de embryo's moeten
worden vernietigd of ingeplant
in iemand's (wiens?) baarmoe
der.
Valt die beslissing positief
uit en mogen de embryo's zich
ontwikkelen, dan volgt de juri
dische vraag: zijn zij de wettige
erfgenamen van de omgekomen
ouders of niet?
Hoe pas ik in de statistiek?
Dat is een vraag voor dezelfde
gemiddelde Nederlander van
wiens doen en laten de statis
tiek het spiegelbeeld beweert te
zijn. Vanmorgen worstel ik er
zelf ook weer mee. Vorig jaar
hield de stijging van de
autoverkoop het bestedingspeil
wat betreft duurzame con
sumptiegoederen op peil, maar
ik heb geen auto gekocht. In
het eerste kwartaal van dit jaar
dalen de bestedingen voor
duurzame consumptiegoederen
weer en dat terwijl ik een nieu
we koelkast aanschafte.
Altijd uit de pas en het
overkomt iedereen die je erover
hoort. Het enige wat klopt is
dat het 'inkomensbeleid van de
regering' nog altijd voelbaar is.
En als ik lees dat de stijging
van de bestedingen terzake
'overige consumptiegoederen'
voornamelijk te danken is aan
een hogere gasafname (koud
weer) dan vrees ik dat ook die
statistische waarneming straks
wel zal blijken te kloppen met
de eindafrekening 1984 van het
energiebedrijf.
Mient Jan Faber heeft nu E
zijn eigen variant die - hoe je 1
het ook bekijkt - toch op 'Ja,
mits' neerkomt. Viereneenhalf E
jaar lang hebben redelijke men- S
sen (geen atoomhaviken) tegen
Faber en zijn IKV-ers hetzelfde
betoogd. Absoluut zonder re- 5
sultaat. Het IKV was onver- 1
murwbaar. Er viel geen voor
mee te ploegen. Onvoorweaar- E
delijk, absoluut, eeuwigdurend
NEE!. 1
Als dan na veel politieke
pijn en moeite door de regering E
een besluit is genomen dat ver-
volgens door het parlement is
geslikt, verandert Faber van
positie: Nee tegen de kruisra-
ketten als einddoelniet als on- g
wrikbaar axioma of dogma.
Kruisraketten en Pershings-2
waren ook volgens het beruchte jf
NAVO-dubbelbesluit toch een
tussenstation om, in afwachting 5
van een ontwapeningsakkoord, 5
een evenwicht - politiek of mi-
litair - te bewaren?
Goed, 48 kruisraketten j§
plaatsen is natuurlijk wel iets
anders dan een paar raketten E
van de Duitsers zolang opslaan 5
in het kader van de omzichtige
uitvoering van een eventueel
ontwapeningsakkoord, maar
niet te ontwijken is de conclu- 5
sie dat Faber uit z'n loopgraaf E
is gekomen. De honende ver-
guizing die hem nu te wachten
staat zal niet mis zijn want ver- E
baal geweld staat ook bij de 5
vredesbeweging nog steeds niet
in het verdomboekje.
Hoofdredacteuren klagen
steen en been over de taalvaar-
digheid van hun journalisten.
Krantelezers trouwens ook.
Zelfs de directeur van de Aca-
demie voor de Journalistiek in 7=
Tilburg negeerde de eventuele
boter op zijn hoofd toen hij, vo-
rige week tijdens de diploma- 5
uitreiking, erover sprak dat
voor een adspirant-journalist
een 7 voor Nederlands op de E
eindlijst van havo of gymna- E
sium, wel een minimum-eis zou
moeten mogen zijn. Weinig
krantelezers zullen van dit
standpunt achterover zijn ge-
vallen. Directeur G. van den
Heuvel zelf bij nader inziens
echter wél.
Hij is er weer op teruggeko- E
men. „Het is beslist niet zo dat
de aankomende studenten dit
cijfer moeten hebben om bij 5
ons te komen studeren. Ik heb
dit alleen als een overweging
ter sprake gebracht", zei hij te- M
gen het Algemeen Dagblad. Ge- E
noeg is genoeg en een zes is vol-
doende. De smid, de dokter, de
timmerman, de ingenieur, de
balie-employé en de minister
doen het er ook mee. Vreemd
eigenlijk dat iemand in de posi-
tie van Van den Heuvel zich ge- |j
noodzaakt ziet zich op zo'n
punt publiekelijk nader te ver-
klaren.
De eerste zomervakantie-
kaart is ook weer binnen. Hele- E
maal uit Amerika. Wijnanda en E
Kees Santegoets doen me de
hartelijke groeten vanuit Yel-
lowstone Park. De kaart ver-
toont de Yellowstone Gift Shop S
waar de kaart vermoedelijk is E
gekocht. Leuk dat lezers tijdens
zo'n verre, opwindende vakan- 5
tie nog even aan je denken.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllimillllllllllll
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatsche betaling geldt een korting van ƒ1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Roger Simons
„Francis, jongen", zei de
Britse premier Thatcher
vrijdagavond 10 juni
1983 tegen Francis Pym,
„ik ga iemand anders tot
minister van Buiten
landse Zaken benoe
men".
„En zo wist ik dan",
schrijft ex-minister van Bui
tenlandse Zaken Francis
Pym in zijn boek 'The Poli
tics of Consent', „dat ik mijn
koffers mocht pakken".
Pym was twaalf maanden
staatssecretaris van Buiten
landse Zaken geweest. Pre
mier Thatcher had hem be
noemd na het ontslag van
Lord Carrington naar aan
leiding van de Falkland-cri
sis. Onmiddellijk na haar
overwinning in de parle
mentsverkiezingen van juni
1983, wilde ze Pym eruit om
dat hij kritische dingen had
gezegd over haar beleid.
De positie van minister
van Buitenlandse Zaken is
Pym
..dolksteek..
- FOTO ARCHIEF DE STEM
(na die van premier) de twee
de belangrijkste van de Brit
se politiek. Pym was de eer
ste minister van Buitenland
se Zaken in tweehonderd
jaar die uit zijn ambt ontsla
gen werd.
Een jaar later publiceert
Pym een boek (het verschijnt
volgende week, maar de Lon-
dense Sunday Times publi
ceert er uittreksels van),
waarin hij duidelijk laat
doorschemeren dat hij kan
didaat is voor de Conserva
tieve Partijleiding en het
Thatcher
..dictator..
- FOTO ARCHIEF DE STEM
premierschap wanneer That
cher er op haar beurt uitge
wipt wordt.
Volgens Londense waar
nemers staat het vast dat de
Conservatieve premier vroeg
of laat een politieke dolk
steek in de rug zal krijgen -
met andere woorden: dat zij
door haar partijgenoten ge
dwongen zal worden ontslag
te nemen. Zo gaat het altijd
met Britse minister-presi
denten, die te lang aanblijven
en dan dictator gaan spelen.
Het is alleen een kwestie van
tijd. Thatchers beurt komt
onvermijdelijk ook.
Het boek van Francis Pym
betekent, dat de positie van
premier Thatcher steeds
meer bedreigd wordt. Het
komt uit terwijl de Conser
vatieven minder wind in de
zeilen hebben. Hun bittere
nederlaag in de recente tus
sentijdse verkiezingen van
Portsmouth-Zuid en hun
forse achteruitgang in de
Europese verkiezingen be
wijzen dit.
De Falkland-roes is nu de
finitief voorbij. Pym schrijft
in zijn boek dat Thatchers
„schitterende" overwinning
in de parlementsverkiezin
gen van juni '83 voor haar
hoofdzakelijk een kwestie
van geluk was. Vandaag de
dag kunnen steeds minder
Britten Margaret Thatcher
appreciëren.
In de campagne voor de
tussentijdse verkiezing in
Portsmouth-Zuid, dat vroe
ger solide conservatief ge
zind was, kreeg de kandidaat
van de regeringspartij, die
overal ging aanbellen, gere
geld van de kiezers te horen:
„U bent de Conservatieve
kandidaat? Hoepel dan maar
gauw op, want wij kunnen
dat wijf niet uitstaan".
De arme man wist wie men
bedoelde. Hij werkt trouwens
op het bureau van premier
Margaret Thatcher in Dow
ning Street 10. Ex-minister
van Buitenlandse Zaken
Francis Pym, klein van ge
stalte maar zeker niet de eer
ste de beste, legt in zijn ge
ruchtmakend boek uit, waar
om zoveel Britten nu zo'n he
kel aan Margaret Thatcher
hebben.
„Ze denkt altijd dat zij al
leen gelijk heeft", schrijft hij.
„Haar stijl van regeren
werkt bekrompenheid en het
gebrek aan tolerantie van
haar medewerkers in de
hand". Pym wijst er ook op,
dat de regering-Thatcher hoe
langer hoe meer een dictato
riaal bewind geworden is.
Dank zij haar reusachtige
meerderheid in het Lager
huis kan Thatcher het land
haar wil opdringen.
In de omgeving van de
Britse regeringsleidster
wordt schamper opgemerkt,
dat Francis Pym last heeft
van druiven die te zuur zijn.
„In plaats van 'Politics of
Consent' zou hij zijn boek
'Het relaas van een teleurge
steld man' moeten noemen",
zegt een van Thatchers
woordvoerders.
Maar Francis Pym schrijft
ook lovende dingen over zijn
vroegere meesteres. Die was
lijst is zelfs vrij lang. „Haar
privatiseringsprogramma is
een succesnummer", aldus
Pym. „Het buitenlandse ima
go van Groot-Brittannië ziet
er stukken beter uit. De Brit
se industriële produktiviteit
is toegenomen. De regering
heeft op doeltreffende wijze
de inflatie de voet dwars ge
zet. Margaret Thatcher is een
bijzonder handige politicus;
ze regeert met vaste hand".
Francis Pym geeft toe dat
Groot-Brittannië iemand no
dig heeft die de teugels strak
houdt. „Maar wij hebben ook
behoefte aan mensen met een
goed hart", zegt hij, „die met
anderen kunnen meevoielen,
maar daar is Margaret That
cher te hard voor".
Door onze redactie binnenland
„IK heb de rol van de regerende regering
niet overtrokken uit zelfoverschatting
maar vanuit een diepgevoelde overtuiging
dat geregeerden willen dat er geregeerd
wordt. Eh dan nog liefst met beslissingen
die ook de gewone burger en de middel
baar begaafde doctorandus snapt".
Aldus minister Brinkman (Welzijn, Volks-
gzondheid en Cultuur) op een lezing deze week in
Den Haag over het management in het openbaar
bestuur en de politiek.
Brinkman, die zich eerder de woede van de hele
Tweede Kamer op z'n hals haalde door forse kri
tiek te uiten op de werkwijze van de parlementa
riërs, bepleit dat de alledaagse beslommeringen
ambtelijk en politiek niet de overhand blijven
houden en dat het beleid niet louter gericht blijft
op beheer in een conserverende zin.
Brinkman heeft als ambtenaar ervaren dat de
overheid heel goed is in nota's schrijven, analyse
ren en intelligente beschrijvingen maken van
maatschappelijke ontwikkelingen. Minder goed
lijkt men in het ontwikkelen, voorbereiden en ne
men van besluiten die boven het niveau van alle
daagse besognes uitstijgen. Alle grote operaties
stranden, of verlopen traag, of blijken geld en/of
energie te verslinden.
Hij zegt sterk de behoefte te hebben gevoeld aan
politieke sturing, aan politieke besluiten, aan dui
delijke opdrachten voor het ambtelijk apparaat.
Brinkman stelt dat het kabinet voor grote uit
dagingen staat. In financieel opzicht is de speel
ruimte nu en in de toekomst beperkt. Dat betekent
een oriëntatie op inkrimpen van activiteiten, op
doelmatiger omgaan met beschikbare middelen en
op het groter belang van het afwegen van alterna
tieven voor de uitgaven.
Grote problemen ontmoeten overheid en maat
schappij ook van het omvangrijke netwerk van
regels. Telkens als de minister probeert tot veran
deringen te komen, piept er wel een groep die voor
zijn belangen vreest. Veranderen betekent ook
veranderingen in onderlinge verhoudingen en
waarderingen. Wie deze wijzigingen vreest en
huidige omstandigheden wil bevriezen, is met
recht conservatief, aldus Brinkman.
Brinkman stelt vast dat de ontwikkelingen wor
den onderkend, maar ook dat, wat politiek wense
lijk wordt geacht, niet of te traag gebeurt, of dat er
helemaal geen of onvoldoende manoeuvreerruim
te is, niet bij de overheid, noch in de maatschappij.
Toch zullen er dingen veranderen. De vraag is
wanneer en hoe. Hij ziet liever geen ongestuurde
veranderingen, waarbij de politiek buitenspel
staat, maar wenst een bewust vormgegeven maat
schappelijke ontwikkeling.
Wat de samenleving betreft ziet de minister een
wirwar van belangengroepen, het krampachtig
vasthouden aan verworven rechten en het afwen
telen van verantwoordelijkheid op de overheid.
Inkomensachteruitgang, werkloosheid, belasting
en premiedruk laten weinig ruimte voor een gro
ter beroep op eigen verantwoordelijkheid voor de
ander.
Mogelijkheden om uit dit dilemma te komen ziet
hij alleen als naast de afslankingen en ombuigin
gen ook perspectief kan worden geboden op nieuw
maar andersoortig beleid. Dat zijn de nieuwe 'gro
te operaties' die nodig zijn, aldus Brinkman.
Brinkman
..regeren..
- FOTOARCHIEF DE STEM
Door Pieter-Jan Dekkers
WIE denkt dat met de
Latij ns-Amerikaanse
schuldencrisis een 'Ver
van m'n bed'-show
wordt opgevoerd, kan
straks wel eens bedro
gen uitkomen. Want ook
grote Nederlandse ban
ken, die spaar- en pen
sioengelden van inleve
rende burgers beheren,
zitten tot hun nek in de
ze crisis.
Niet dat deze conclusie die
spaarders en masse naar de
loketten zal jagen om hun
zuur verdiende centjes in
'veiligheid' te brengen. Maar
de nu al maanden voortsud-
derende crisis tast wel het
vertrouwen in het bankwe
zen aan.
Dat bleek niet alleen vori
ge week in New York waar
sommige bankaandelen sterk
in waarde daalden, maar ook
op de Amsterdamse Beurs
nemen beleggers het zekere
voor het onzekere en bieden
bankaandelen te koop aan
zolang de prijs nog 'redelijk'
genoemd kan worden.
Nog geen paniek overi
gens. Per slot van rekening
hebben de centrale banken
gisteren beloofd, dat ze meer
geld zullen drukken, als par
ticuliere handelsbanken door
de schuldencrisis in financië
le problemen geraken. In
Amerika deden die centrale
banken dat enkele weken ge
leden, toen de Continental Il
linois op de rand van een
faillissement balanceerde.
Ook twee andere grote Ame
rikaanse banken kregen fi
nanciële ondersteuning om
zich te kunnen handhaven.
Zover is het in Nederland
nog niet. Maar, zo voorspel
len de somberste financiële
deskundigen, dat is slechts
een kwestie van tijd. De vier
grootste Nederlandse ban
ken, de Algemene Bank Ne
derland, de Rabo, de Neder
landse Middenstands Bank
en de Amro, hebben samen
voor maar liefst 23,3 miljard
gulden uitstaan bij Oost-
Europese en Latijns-Ameri
kaanse landen. Er even van
..nog meer inleveren?..
uitgaande dat de Oostblok
landen keurig hun financiële
verplichtingen zullen nako
men, resteert voor die Neder
landse banken in Latij ns-
Amerika een schuldenpro
bleem, dat alleen al voor
Brazilië, Venezuela, Mexico
en Argentinië bijna 9 miljard
gulden bedraagt.
Als de Latijns-Ameri
kaanse landen een schulden
kartel gaan vormen - ze be
sluiten dan samen dat ze niet
meer aan hun financiële ver
plichtingen zullen (kunnen)
voldoen - komt niet één bank
in de problemen, maar onge
veer 1.100 banken in Amerika
en West-Europa, die geld in
die landen hebben uitstaan.
En of de centrale banken die
allemaal kunnen helpen is
een aan zekerheid grenzende
onwaarschijnlijkheid.
Hoe enorm het schulden
probleem is blijkt wel uit de
volgende cijfers. Sinds de
eerste oliecrisis in 1973 is de
schuld van de niet-olie-pro-
ducerende ontwikkelingslan
den meer dan vervijfvou
digd. Op dit moment staan
die landen voor ruim 810 mil
jard dollar dat is bijna 2.500
- FOTO ARCHIEF De Slem
miljard gulden) bij de ban
ken in het krijt.
Een veelgehoord verwijt
vanuit het welvarende wes
ten is dat de ontwikkelings
landen onverantwoord heb
ben gehandeld, door zich zo
diep in de schulden te steken.
Maar dat is niet waar. Het is
juist de politiek van de wes
terse geïndustrialiseerde lan
den geweest, die de arme lan
den tot de bedelstaf hebben
gebracht.
Ontwikkelingslanden
kunnen zich alleen econo
misch ontwikkelen als ze zich
in de schulden steken. En hoe
meer natuurlijke hulpbron
nen zo'n land heeft (olie), hoe
meer het moet lenen om daar
gebruik van te kunnen ma
ken. Het is een economische
waarheid dat arme landen
om zich te kunnen ontwikke
len meer geld moeten beste
den, dan er wordt verdient.
Een kwalijke rol is wel ge
speeld door veel Amerikaan
se en Westeuropese banken,
die in het verleden - al dan
niet aangemoedigd door hun
regeringen - te gemakkelijk
leningen hebben afgesloten
in de veronderstelling, dat
die zich zouden terugbetalen
door de te verwachten econo
mische groei van die arme
landen. Er zijn enorme risi
co's genomen in de jacht op
gemakkelijke winsten.
Totdat de tweede oliecrisis
roet in het eten gooide. De
westerse industrielanden
draaiden de ontwikkelings
hulp fors terug, maar 'advi
seerden' tegelijkertijd de
handelsbanken in dat 'gat' te
springen. Die deden dat ook
basis van positieve voorspel
lingen van diverse regerin
gen over een op handen zijn
de opleving van de wereld
handel en een lagere inflatie.
Dat laatste is inderdaad
uitgekomen. Maar daar
houdt het dan ook mee op.
Want de recessie bleek har-
nekkiger en langduriger te
zijn dan eerst werd aangeno
men. De dure dollar bracht
veel arme landen in ernstige
betalingsproblemen (olie),
hun export naar de rijke lan
den liep drastisch terug, de
prijzen van hun grondstoffen
eveneens en bovendien legde
de hoge rente in de VS hun
een extra, niet van te voren
voorziene financiële last op
de schouders.
Deze ontwikkeling bracht
niet alleen de arme landen in
financiële problemen maar
ook de banken zelf. Ze moes
ten noodgedwongen akkoord
gaan met steeds weer nieuwe
leningen om de rente op oude
schulden te kunnen innen. Zo
worden de banken door velen
aangemerkt als de veroorza
kers van de schuldencrisis èn
als de verlengers daarvan.
De banken weren zich met
de verwijzing naar de druk
van westerse regeringen om
na de tweede oliecrisis de
geldstroom naar de arme
landen nog eens extra op te
voeren, omdat er minder ont
wikkelingsgeld naar die lan
den word gepompt. Daar zit
wel iets in. Het heeft het
schuldenprobleem in ieder
geval verergerd. Maar de ba
sis is in de zeventiger jaren
gelegd, toen die banken op
jacht naar gemakkelijk be-
haalbare winsten een groot
deel van hun vermogen naar
het zuidelijk halfrond over
brachten.
De Latijns-Amerikaanse
schuldentango wordt aldus
een heuse nachtmerrie voor
menige westerse bankier. In
de VS bijvoorbeeld wordt
rente, die na 90 dagen niet
invorderbaar blijkt te zijn,
ook als zodanig afgeboekt.
Daardoor kelderden een
maand geleden (de kwartaal
cijfers worden dan opge
maakt) de winsten en moes
ten de centrale banken er aan
te pas komen om enkele van
die banken voor een finan
ciële afgrond te behoeden.
In Latijns-Amerika zelf
wordt nogal lakoniek op de
problemen van die banken
gereageerd. „Ik heb bankiers
nog nooit een crisis zien
voorkomen", zei onlangs de
president van de Argentijnse
nationale bank. „Ze leven
van crises. Een aantal ban
ken zal dan ook wel kapot
gaan aan de huidige schul
dencrisis".
Als één van de 43 zich diep
in de schulden gestoken arme
landen de betaling van rente
en aflossing staakt (Argenti
nië) zal dat een kettingsreac
tie teweeg kunnen brengen
van failliete banken. Zeker
als de Latijns-Amerikaanse
landen morgen gezamenlijk
daartoe mochten besluiten.
Dat banken desondanks op
beperktere schaal kredieten
blijven verstrekken berust
zeker niet op liefdadigheid.
Het is puur eigenbelang in de
hoop ooit nog iets van het in
Latijns-Amerika gestoken
geld (eigen vermogen) terug
te zien.
Willen de arme landen in
aanmerking komen voor ex
tra financiële hulp van het
Internationaal Monetaire
Fonds (IMF) dan moeten de
broekriem, toch al behoorlijk
gespannen, nog verder aan
trekken.
Zo eist het IMF dat de na
tionale munt van zo'n land
wordt gedevalueerd (in
waarde gedaald), dat het de
grenzen opent voor buiten
landse bedrijven, dat de lo
nen worden verlaagd en dat
het begrotingstekort dras
tisch wordt teruggebracht.
Zuiver financieel bekeken
stuk voor stuk maatregelen
die verantwoord genoemd
kunnen worden. Maar op
langere termijn averechts
werken. Zo'n land wordt
overspoeld met importgoede
ren uit rijke landen waarte
gen de eigen, beperkte indus
trie niet kan concurreren,
Het devalueren van de natio
nale munt kan een stimulans
betekenen voor de uitvoer
van een land. Maar in de
Derde Wereld gaat dat niet
op zolang de industrie daar
beperkt is en afhankelijk van
westerse geldschieters. En
aan goedkope producten voor
de export heeft zo'n land
niets als er geen geld is om de
productiemiddelen te kopen.
Het terugdringen van het
begrotingstekort leidt in een
welvarend land als Neder
land al tot heftige politieke
beroering. Hoe met dat wel
niet zijn in een land als Bra
zilië, waar miljoenen mensen
op de rand van het bestaan
leven, honger lijden, ziek zijn
en uiteindelijk letterlijk het
loodje leggen.
Extra bezuinigen betekent
een nieuwe aanslag op de
toch al beperkte gezond
heidszorg, sociale voorzie
ningen (voor zover aanwe
zig), onderwijs en werkgele
genheid. De arme landen
worden nog armer.
De politieke gevolgen van
een dergelijk beleid zijn in
Latijns-Amerika elke dag
zichtbaar: stakingen, aansla
gen, winkeldiefstallen op
grote schaal, linkse geurril-
la's. Er komt een moment
waarop de armer wordende
armen massaal grijpen naar
het laatste redmiddel: de re
volutie.
Er zijn economen die de
schuldencrisis beschouwen
als een voorteken van een in
ternationale aardverschui
ving. Het is, zeggen ze, een
wedstrijd tegen de tijd. De
voorzuitzichten op een voor
iedereen aanvaardbare op
lossing zijn echter vooral na
de Londense economische top
niet best. Want daar besloten
de zeven rijkste westerse
landen immers dat de rijke
landen eerst rijker moeten
worden, alvorens de arme
landen aan de beurt komen.
En dat is, om met Reagan te
spreken, inderdaad slechts
een kwestie van tijd.
Van onze
parlementaire redactie
pEN HAAG - De burgemees
ter van Almere, Han Lam-
mers, beeft in een brief aan de
vaSte Kamercommissie voor
justitie gevraagd bij' de minis
ter van Justitie aan te dringen
0p een verbod van de Cen
trumpartij.
Lammers onderkent het ri
sico, -dat de onafhankelijke
rechter zc
zen, maar
nister en
terie dat
nemen.
Grondwet
tie op w<
wordt ver
Lammers
worden.
Han La
burgemee
Expe
midc
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De Tweede Kamer heeft gi
niem aangedrongen op een betere financiële
sen die thuis een zieke partner moeten verpli
De Kamer wil dat aan de Nationale Ra;
zondheid een advies wordt gevraagd om i
bezien zo'n regeling mogelijk te maken. G
aan tegemoetkomingen via de ziektekoster
sociale verzekeringen.
DEN HAAG - De Tweede Ka
mer dreigt zich unaniem te.
verzetten tegen een korting op
de vergoedingen van leden
van gemeenteraden en van
provinciale staten. In een eer
ste overleg met minister Riet
kerk (Binnenlandse Zaken)
gisteren, liet de vaste kamer
commissie voor Binnenlandse
Zaken gisteren geen spaan
heel van de plannen van het
kabinet.
Een meerderheid van de
Kamer overweegt nog vóór de
zomervakantie een kamerde
bat aan te vragen, om te voor
komen dat Rietkerk zijn plan-
DE econoom Willem Ver
meend (35) is beëdigd tot lid
voor de Tweede kamer voor de
PvdA. Hij neemt de plaats in
van Schelto Patijn die is be
noemd tot commissaris van de
koningin in Zuid-Holland.
nen kan
aanvankel
korting o]
per 1 juli ii
turn is in
baan nu m
lijk uitste
tussen Rie"
commissie,
nog steeds
gevraagd.
Met de 1
de vergoec
den en sta
herwaarde
positie v<
nauw same
elke duidel
kent, wen
klaar dat
miljoen di(
de vergoe
voorgenom
kan uitvoe
de Verenig
se Gemeer
10 %-kortin
vijf milj oer
MIENT JAN FABER, voor de een dé vredesbe
der de Pelleboer onder de activisten, voor e
gematigde vredesbrenger, voor anderen ui
met valse kaarten in zijn mouwen, heeft ten Ie
kend: de man die op de populistische toer o
kreet 'Alle kernwapens de wereld uit, te begi
vindt nu, dat kruisvluchtwapens aanvaardbaa
naar nul.
Wie, zoals wij, het streven van de vredesl
kerkelijk Vredesberaad in het bijzonder, imm«
vonden, zou kunnen concluderen, dat de vre
ijk het Nieuwe Realisme heeft ontdekt. Fabe
"jk, nu in de Kamer daarvoor een krappe me
is, het regeringsbesluit en doet net alsof er v
ber nog iets te beslissen zal zijn over het al
de kernwapens in Woensdrecht. Wij gunnen
halm, maar zijn grenzeloos optimisme is in
onze.
Mient Jan Faber zit in een uiterst moeilijk
mer gezworen bij de 'Macht van de Instituties
aesapostel dacht hij 'het CDA te kunnen r
Nee, mits'. Faber heeft nimmer willen weter
de straat', al bracht hij twee keer op indrukv
nalf miljoen mensen op de been om het nee
'en kracht bij te zetten. Maar hij wilde nooit c
met wat hardere acties rond de basis Woensd
MIENT JAN FABER is daarmee in het Komitei
®en onmogelijke club van vredesbasisbeweg
Partijen en vakbonden, bijna persona non c
overkoepelende vredesbeweging, die altijd
van de spanningen, is een club van dusdani
oat daar Fabers optimisme-van-het-verstant
zal worden.
anna*kS 6011 jammerlijke ontwikkeling, want z
anderhalf jaar zou de vredesbeweging op oo
™)ven, alleen al om het wapenbeheersings.
Hs 'u'twa*meer dimensie te kunnen gev
M'Pht dan Faber echter is voor de KKN no
nraahrdig. De man, die inzette op een onvoor
P het beslissende moment zijn definitieve b
®h tijdelijke (hoe lang?) plaatsing. Meer da
1,7 ''jdeüjk synoniem voor permanent.
'n 'KV-kring is de laatste weken herhaalde
°rPen, of Mient Jan Faber daar in zijn posi
beoiH00' secre,aris van he' Nederlandse
vof heeft die vraag al ontkennend beantwoc
een mensen binnen het IKV, dat Faber niet
n vredesbeweging, die op een bredere basi
®9aat werken, nog kan leiden.
v n dat licht bezien komt de 'draai' van Mie;
om daglicht te staan. Is die gedeeltelijk 1
insinr voor ,e zor9en dat Faber aan de top bli
muatie maar ie zou det ook realisme kunnf
