/wse
EjR IS SPRAKE VAN een poppenrage.
Dl BI
Di
9id.
1985
[HEID
PIUDERHQUD
schieting
schieting
Gaaibolling
Vandaag is er in de concert- en
gehoorzaal te Middelburg tot 17 uur een
grote poppenbeurs. In Zeist was er
onlangs in Het Slot een
poppententoonstelling met werk van 75
poppenkunstenaars - waaronder uit onze
regio - bij het zojuist verschenen boek
poppen in beeld'. Boeken over poppen en
poppen maken zijn voor de uitgevers een
lucratief artikel. Poppengaleries en
poppencursussen springen als duveltjes
uit een doosje. Maar toch: de ene pop is de
andere niet!
m Poppenhuizen
Mannen
E SNELWEG kent z'n files. Sommige
Nederlandse waterwegen ook. Een ervan
is de Kreekrak. Belgische schippers
grommen over de Kreekraksluizen omdat
het licht er altijd op rood lijkt te staan. Al
maandenlang mopperen ze over
wachttijden van soms wel vier uur.
Schepen rammen de de sluisdeuren, de
deuren raken uit zich zelf defect of
krijgen een nieuw verfje. De
containerlijndienst Antwerpen-
Uannheim dreigt er door in de problemen
te komen. Hoe komt dat het
hoog torenende kunstwerk op de grens
van Zeeland en Brabant voor de Belgen
een nautisch obstakel lijkt te worden?
Smeerbeurt
Aanvaring
A61
ie Zeeuwse een bijzon
it verzekeringen vooru
urlijk, maar ook ziek-
arheden- en reisverze-
eur meer van.
13000.
an. M
M
m
Luk
/an Rüttchen krijgt u
garantie-termijn.
ttchen gedurende 14 dagen
Ster-occasion zijn voor
n en olie (excl. banden).
o-
30
afé
op
om
Zaterdag 16 juni
in De Herberg te Zuiddor-
pe. Aanvang 14.00 uur.
Gratis 25,-.
Zondag 17 juni
in De Herberg te Zuiddor-
pe. Aanvang 14.00 uur-
Gratis 25,-.
op zondag 17 juni ini ^e'
berg Ossenisse te üsr
nisse, aanvang 14.30 uur-
7&TERDAG16 JUN11984
W4
Van onze kunstredactie
„De mensen raken eraan ver
slaafd", aldus Paula Brandts
van poppenatelier De Dol-
phijn in Middelburg, die de
poppenbeurs organiseert.
„Toen ik tien jaar geleden zelf
poppen begon te maken had
ik dit niet verwacht. We be
perken ons nu tot het ma
ken/gieten van antieke sier-
poppen in porselein. De tech
niek heb ik in Duitsland ont
dekt en drie jaar geleden in
Nederland geïntroduceerd.
We maken dus reprodukties
van oude poppen uit de perio
de 1890-1925. De mallen wor
den geleverd door een pop-
penverzamelaar in Duits
land".
Waarom raken mensen zo verslin
gerd aan poppen de laatste tijd? Pau
la „Op de eerste plaats hebben men
sen meer vrije tijd. Er zijn nogal wat
mensen, die antieke poppen verzame
len, maar die zijn niet meer te beta
len. De prijzen liggen tussen 12.000
en 40.000 per stuk. Door replica's te
maken vullen ze dan hun collecties
aan. Op ons atelier in Middelburg (tel.
01180-28779) geven we cursussen.
Voor mensen buiten de regio Zeeland
tweedaagse cursussen en voor lief
hebbers in Zeeland eenmaal per
week, gedurende 4-5 weken".
Het is evenwel een vrij kostbare
hobby, want er worden bijvoorbeeld
mondgeblazen ogen verwerkt; echte
Lucia Akkerman-Tritten: 'In ka
rakterpoppen kun je alle technie
ken kwijt'.
haren pruiken en echte leren schoe
nen. De beurs, die nu in Middelburg is
laat antieke poppen zien en de mate
rialen, die daarbij nodig zijn. Tevens
zijn er poppenhuizen tentoongesteld,
vervaardigd door Zeeuwen. Maar ook
handgemaakte poppen zijn er verte
genwoordigd. Paula Brandts zweert
bij porseleinen poppen, omdat ze het
zo'n fantastisch materiaal vindt. Bo
vendien zegt ze, dat het gieten de
creativiteit niet doodt. „Als er drie
mensen op de cursus dezelfde mal
kiezen om een antieke pop te maken,
dan komen er toch drie verschillende
poppen uit. De stand van de ogen ver
schilt; de een schildert anders dan de
ander. Het is heel typisch, maar de
zelfde pop is bij de een krengerig en
bij de andere schattig", aldus Paula.
Toch lijken de poppenmakers, die
poppen niet gieten, maar helemaal uit
Populariteit poppen
groeit nog steeds
hun handen laten komen van een an
dere slag. Toen onlangs in Zeist 75
poppenmakers hun poppen aan de
openbaarheid prijs gaven op een ten
toonstelling leek het wel of er 75 wan
delende poppen rondliepen. De ma
kers lijken op hun poppen. In het
boekje 'Poppen in beeld' - werk en
werkwijze van 75 poppenkunstenaars
- (uitg. Cantecleer - 29.50) zijn ze
door poppenmaakster Olga van der
Dat is wat je noemt een karakter
pop.
Most-Dol uit Huizen bijeengebracht.
Hans van Ommeren uit Woerden
maakte er prachtfoto's bij. Lucia Ak
kerman-Tritten (37) uit Waspik ver
leende assistentie daarbij. Tenslotte
weet zij van wanten, omdat ze al van
af haar zestiende jaar creatief met
Pop van Lucia Akkerman-Trit
ten: 'Moeke snijdt met aandacht en
deelt rond/Brood in liefde gegeven,
houdt gezond'.
poppen (en veel andere zaken) bezig
is. Van haar hand kwam onlangs het
boekje Levensechte karakterpoppen
van zelfhardende klei uit (uitg. Cante
cleer - 19.90). In een oplage van 8.000
exemplaren! Dat is heel wat in Ne
derland. „Het loopt als een trein",
vertelt ze. En de directeur van uitge
verij Cantecleer wijst erop, dat er in
-zijn fonds twintig boeken over pop
pen lopen! Met succes!
Lucia Akkerman: „Nee, die porse
leinen poppen liggen me niet. In ka
rakterpoppen, zoals ik die maak van
Brabantse volkstypen, kun je alle
mogelijke technieken kwijt. Maar ik
experimenteer ook met andere vor
men. Het moet wel een hobby blijven.
Daarom werk ik bijna nooit in op
dracht. Dan kom je onder druk te
staan. In mijn figuren moet een be
paalde emotie tot uitdrukking kun
nen komen.Aan de hand van dui-
1
delijke foto's en tekeningen probeert
ze in haar boekje anderen deelgenoot
te maken van haar werken met pop
pen. De geraamte van een pop, het
boetseren van de kop, het beschilde
ren, de aankleding etcetera, het staat
er allemaal duidelijk in. „Eerst dacht
ik, toen de uitgever me vroeg, nog een
boekske erbij, maar nu krijg ik veel
reacties van mensen uit het hele land
die vertellen hoe blij ze zijn met dit
boekje. Cursussen geef ik ook. Ja, óók
mannen en soms moeders die vertel
len dat hun zoons wel zouden willen,
maar niet durven
Ook in het fleurige boekje 'Poppen
in beeld' komen maar drie mannen
voor op de 75 poppenmakers. Verder
valt op dat, ondanks de Zeeuwse Pau
la Brandts, er niet één poppenmaker
uit Zeeland in voorkomt. Uit Noord-
Brabant worden vermeld en behan
deld: Trees Stevens uit Asten, Ank de
Groot uit Berlicum, Dinie Akkerman
uit Boxmeer, Greet Hoogland, Els
Nijhuis en Marijke van Overbeek, al
len uit Eindhoven, Henriëtte Snels uit
Goirle, Ardie van Elsdingen uit Haa-
ren, Riet Jansen en Marlaine Ver-
helst uit Tilburg, Marieke Ketelaar-
Derks uit Wanroy en Lucia Akker-
man-Trittenuit Waspik. Ook Gronin
gen en Friesland ontbreken.
Maar deze regionale afgrenzing
heeft niets te maken met het feit dat
op een zeer plezierige manier in dit
boek verteld wordt waarom de 72 da
mes en 3 heren poppen maken en hoe
ze dat technisch doen. Een soort docu
mentatie zonder technische handreik,
maar wel met een inspirerend ver
haal. Poppen maken vanuit een aca
demische achtergrond met zeer mooie
resultaten en figuren maken omdat je
zo maar voelt dat je het doen moet
met andere, maar niet minder inte
ressante gevolgen. Er zou een hele
studie te schrijven zijn over de psy
chologie van de gemaakte figuren, die
lopen vanaf Dorus tot een Chineesje,
vanaf een clown tot een oud wijfje of
van een met kinderen bezwangerde
moeder tot een wulpse tante. „Het is
bijna niet onder woorden te brengen
waarom de mens zichzelf altijd maar
weer wil afbeelden. Om zich aan de
vergankelijkheid te ontrukken?"...
zo staat geschreven in de inleiding
van genoemd boek.
In verband met een actuele exposi
tie: alleen Dinie Akkerman uit Box
meer wordt vermeld in dit naslag
werk van poppenmakers, maar ook
Bets van Boxtel en Bep ter Haak
staan voor hun poppen. En we mogen
aannemen dat ook dit beide andere
dames kwaliteit hebben, omdat op
dezelfde expositie bij Petite Galerie
Anne van Gils aan de Heuvelstraat 20
in Veghel, Marijke Raaymakers, die
ooit een galerie in Drimmelen had,
etsen van poppen laat zien (tot 30 ju
ni, op vrij. en za. van 11-17 uur). En zij
kan er wat van. Dan zal de rest van
deze expositie ook wel deugen. Over
poppen gesproken.
Door Paul de Schipper
België betaalde tachtig pro
cent van de sluizen, Neder
lands de rest. Rijkswaterstaat
bedient de sluizen volgens de
Belgen echter met een star
heid die geen enkel recht doet
aan die verhouding.
„Vijftien uur verlet op een week
aan de Kreekraksluis is gewoon. Per
jaar kom ik er 180 keer langs. Reken
maar uit". In de riante woning van
zijn schip de ms. Albano zet Pierre
Verberght-Jorens zijn grieven op een
rij. Verberght-Jorens is bestuurslid
van de Vereniging van Belgische Re-
ders(VBR), een organisatie die al her
haaldelijk in Brussel en bij Rijkswa
terstaat aandacht heeft gevraagd.
Tevergeefs tot nu toe.
„Nederland heeft de sluizen ge
bouwd. Het was een avontuur. De
Belgen vonden het goed, vermits er
maar goede kunstwerken zouden ko
men. Wat er nu staat is niet goed. Na
acht jaar zijn de rails van de sluis
deuren al zodanig ingevreten dat ze
vervangen moesten worden. De deu
ren zelf zijn een onding. Ze gaan om
hoog open. Als je er onderdoor vaart
krijg je elke keer een douche van zout
water. Dat is aardig voor je auto die
op dek staat. Honderdtachtig keer per
jaar een zout water douche over de
lak".
Toegegeven, de historie van de
sluizen tot nu toe is weinig opwek
kend als het om de aktieve staat van
dienst gaat. In 1975 werden ze in ge
bruik genomen. Sinds die tijd is de
vaarafstand in tijd gemeten tussen
Antwerpen-Duitsland en Rotterdam-
Duitsland gelijk.
Ill
Schipper Pierre Verberght-Jo
rens aan boord van de MS Albano:
schutten bij de Kreekrak is een
zoute douche. - foto de stem
Vanaf het begin hield Rijkswater
staat echter 's nachts van 22 uur tot
06.00 uur eén sluis buiten gebruik om
personeelskosten, eén man per nacht,
te sparen. Nederland draait immers
op voor de loonkosten van het sluis-
personeel.
Vanaf begin 1983 tot op heden is
maandenlang met eén sluis gewerkt.
Om verschillenden redenen. Van ja
nuari '84 tot mei van dit jaar zijn de
deuren van een van de twee sluizen
om beurten buiten bedrijf vanwege
een smeerbeurt. „Een constructieve
fout" vindt Verberght-Jorens „het
smeren gebeurde met de hand. Nu
bouwen ze er een automatische sme
ring in. Als dat gebeurd is dan gaan
de sluizen weer om en om buiten be
drijf omdat de deuren gezandstraald
moeten worden. Dat duurt tot eind
1984".
Krakelen om de
Kreekraksluizen
Daarmee is het aantal 'geplande
vertragingen' zoals Verberght het
noemt nog niet ten einde. Zo staat fa
se III van de voltooiing van het slui-
zencomplex nog voor de deur. Na het
gereedkomen van de Philipsdam en
het zoet worden van het Zoommeer
worden de sluismuren voorzien van
nieuwe doorlaatopeningen. Verbergt-
Jorens: „Netto betekent dat opnieuw
dat elke sluis eén jaar buiten gebruik
zal zijn".
„Het kan allemaal wel vlugger. Op
ons aandringen heeft Rijkswater
staat meer personeel aangenomen
voor die smeerbeurt en het schiet
werkelijk vlugger op". De schipper
omschrijft de problemen bij de Schel-
de-Rijnverbinding als 'het Kreekrak-
syndroom': „Volgens het woorden
boek van Van Dale is een syndroom
het gezamenlijk verschijnen van een
bepaalde ziekte. Dat geldt in dit geval
zeker voor de Belgische binnenvaart
ten aanzien van deze sluizen. Veel
van de collega's mopperen. Ze accep
teren wekelijks die zoutwater-douche
van Rijkswaterstaat maar reclame
ren verder niet".
Behalve constructieve problemen
kampt het sluizencomplex ook met
een hoge ongevals-gevoeligheid. In
september '83 knalde een duwboot
met een lege bak op de deuren van de
Westsluis. De aanvaring gaf een
dreun die de douane-ambtenaren in
het nabijgelegen kantoortje zowat
van hun stoel liet vallen. Begin april
dit jaar ramde het schip Brigitte
Claudia de Westsluis. Verberght-Jo
rens: „We hadden toen net een maand
gewonnen, toen de deur weer in me
kaar gevaren werd. Als er nog zoiets
gebeurt zitten we vandaag of morgen
helemaal zonder sluizen". Hij wil
overigens op geen enkele wijze de het
bedieningspersoneel van de sluizen
iets verwijten: „Die doen hun uiterste
best om alle schepen op tijd door die
ene sluis te krijgen".
„Ja" stelt de Belgische schipper
vast Rijkswaterstaat heeft wel een
Een fikse deuk in de sluisdeur.
- foto de stem/dick de boer
oplossing. Als de Belg op wil schieten,
goed, dan maar en derde sluis, maar
dan moet de Belg die ook betalen. Ho,
zegt de Belg dan. We hebben er al
twee betaald. Wij willen een Holland
se koop: twee betalen, eén krijgen".
Ir. Streefkerk van Rijkswaterstaat
in Middelburg zegt wel 'iets' van de
problemen te weten: „Het is gevolg
van onderhoud dat zich erg opge
hoopt heeft. Ik ken het verhaal wel,
maar ik vrees dat de heren praten
over iets waarvan ze niet weten hoe
de vork in de steel zit. Ik wil er alleen
dit nog van zeggen. Als je er veel geld
in pompt, dan kun je dag en nacht
door gaan...ja, als je dat wil betalen
dan kan dat".
Op de Kreekraksluizen zelf meldt
het personeel momenteel 'incidentele
wachttijden'. In de haven van Ant
werpen, die het hoogste belang heeft
bij een goede Schelde-Rijnverbin-
ding, kent men de problemen even
eens. De adjunct-directeur generaal
van de Antwerpse haven wil de zaak
wel onderzoeken. In reactie op de kri
tiek van de VBR zegt hij echter: „Ik
geloof niet in kwade trouw van
Rijkswaterstaat. Het lijkt meer op
een ongelukkige samenloop van om
standigheden. Het enige wat je van
Rijkswaterstaat kunt zeggen is dat ze
zeer perfectionistisch te werk gaan".
Ook het Ministerie van Verkeers
wezen in Brussel heeft tot nu toe geen
reden gezien om 'nadere onderzoe
kingen' in te stellen. Een woordvoer
der: „Het is wellicht zoals vaker in de
binnenvaart. Men pleegt nogal vlug
alarm te slaan omdat men denkt be
nadeeld te zijn. Dat is de betrokkenen
ook meegedeeld".
Al met al lijkt het gekrakeel om de
Kreekraksluizen met een sisser af te
lopen of zoals de Vlamingen dat zelf
zo aardig weten uit te drukken: het is
maar een scheet in een fles.
