ONTDEK DE
VERSCHILLEN
lubbers
EMtjIf
'Ulysses' van Joyce
eindelijk verbeterd
Festival voor oude
muziek in Den Haag
te kunst*
te kunst'
te keur
Rellen in
Den Haag
Merijntje
WOENSDAG 13 JUN11984
Illustratief
Vlamingen
Suske en Wiske: Het Delta-duel
Kaatje
Appie Happie leest Marathonna En Het Brein Uit De TTR Boes
OPLOSSING
Complete
FNY-bond in
Valkenswaard
zegt op
p3T
T3Z PAGINA GIDS
te keur
tentoonstellingen
EI NDREDAKTI E HENK EGBERS
Huub van Dalsum, teke-
E ningen en olieverven. „De
S Myriade"; Koningin Emma-
E laan 33, Breda. Open: tijdens
E spreekuren, (tot eind j uni)
Een ongebruikelijke combi-
E natie: een expositie-debuut
van een autodidact in de
praktijkruimte van een arts.
Omdat het allemaal de
moeite waard is. Exposeren
in praktijkruimten gebeurt
meer, maar we kennen wei-
nigen die daarvan zo'n
E= hechte traditie weten te ma-
ken. Huub van Dalsum is
=j computer-deskundige, die in
zijn vrije uren intens werkt
aan teken- en schilderwerk.
Hij heeft zich daarin goed
ontplooid.
B Hij is vertrokken vanuit
de pentekening en daarna
gaan werken met aquarel en
olie. Hoewel hij met de beide
laatste materialen in het
verlengde van tekenen wat
is blijven steken heeft hij
toch al een bewonderens-
waardige illustratieve stijl
ontwikkeld. Hij is een asso-
ciatief denker, die vertelt en
daarbij put uit een boorde-
volle - wat freudiaans ge
il kleurde - fantasie. De over-
dadigheid aan trollen, Je-
roen Boschachtige gedroch-
ten, muzikale mensjes en
vrolijke beestachtigheden
H loopt hem bijna nooit uit de
hand, maar worden opge-
5 vangen in composities die
bijna geen stoplappen ken-
E nen. Daarbij is er sprake
E van een vrolijk kleurge-
E bruik. De landschappen die
E hij schilderde laten zijn be-
E perking zien, maar binnen
E die begrenzing maakte hij
E hele goede, ironische en leu-
E ke taferelen, die het bijvoor-
E beeld al illustraties vaak
E goed zullen doen.
Dit projekt van de zeeuw Pieter Slagboom is door
hem opgebouwd in Antwerpen bij het Orteliuskanaal
of Scheldekaaien 2425 ter hoogte van Noorderterras.
Het bestaat uit drie delen: een kruisvorm uit drie bal
ken, een open vierkant uit acht balken en een liggend
vierkant uit vijfenvijftig balken. De totale afmeting
bedraagt veertig maal veertig meter en vier meter
hoog. De toeschouwer, aldxis Slagboom, zal zich onder
invloed van het ruimtelijke karakter van dit werk
uitermate bewust zijn van zijn positie ten opzichte van
het object. De balken zijn een karakteristiek materiaal
voor de kaaien. Het ligt in de bedoeling dat het mate
riaal, na de vorm van een kunstwerk gehad te hebben,
door de hout-importeur weer in de handel wordt ge
nomen. Voorlopig gaat het om een openbaar toeganke
lijk projekt.
Pieter Slagboom uit Koudekerke (1956) studeerde
aan de academie St.Joost in Breda. Hij voerde diverse
grote projekten in de open lucht uit, zoals op het wer-
keiland Neeltje Jans bij de afsluitdam van de Ooster-
schelde en in Toronto (Canada). Phil Mertens, conser
vator voor het museum voor schone kunsten te Brussel,
zegt van dit nieuwe projekt in Antwerpen Onder
meer:„De drie concrete vormen worden tekens die de
fysische betrokkenheid aan een subtieler geestelijke
dimensie koppelen - een beschouwende concentratie,
gepuurd uit het louter waarnemen"...
J tentoonstellingen
A EI NDREDAKTI E HENK EGBERS
X
Vlamingen in Venetië. Mu
seum Dhont-Dhaenens,
Deurle. Open: wo. do. vr. 14-
18 u.; za. zo. feestd. 10-12 en
14-18 uur. Tot 1 juli.
Het was een aardige ge
dachte van de Raad van Be
heer van het Museum Dhont
Dhaenens te Deurle aan de
Leie een expositie samen te
stellen van de werken van
Vlaamse kunstenaars, die
vanaf het jaar 1970 werden
geselecteerd tot deelname
aan de Biënnale van Ventië.
Op deze wijze vindt men
hier het betreffende werk
bijeen van Dan van Severen,
Walter le Blanc, Jean Paul
Laenen, Jef Verheyen, Mar
cel Maeyer, Dominique
Stroobant, Josef Willaert,
Jan Burssens, Pjeroo Rob-
jee, Karei Dierickx, Jan van
Riet en José Vermeersch.
De tentoonstelling werd
dezer dagen geopend en bij
die gelegenheid sprak de
heer W. Elias, assistent Soc.
Kult. Agogiek aan de Vrije
Universiteit van Brussel,
een woord ter inleiding,
waarin hij onder gerecht
vaardigde hilariteit van de
aanwezigen het Belgische
ministerie van Cultuur en
de voor het tentoonstellings
wezen verantwoordelijke
personen een schrikwek
kend testimonium pauper-
tatis uitreikte door uitvoerig
te beschrijven hoe hij, op
zoek naar docmentatie voor
zijn inleidingswoord, overal
bot ving. Catalogussen van
de Biënnales van Venetië
waren niet meer aanwezig
of lagen in kelders te ver
schimmelen en mochten
nochthans niet door hem
meegenomen worden; over
de criteria volgens welke de
schilders geselecteerd wer
den kon men hem niets zin
nigs vertellen enz. enz. om
tenslotte te eindigen met een
beschrijving van de plaats
en de wijze van ophanging
die de Vlaamse deelnemers
aan de volgende Biënnale
van Venetië te wachten
staat en ook deze wekten een
bedroevende indruk.
Deze even ironische als
wetenswaardige noot doet
natuurlijk niets af aan de
tentoonstelling zelf en het
daar aanwezige werk. Er
zijn zeker meerdere werken
van kwaliteit te bewonderen
en ik denk daarbij aan de
heliografieën van Domini
que Stroobant, aan een serie
tekeningen van Jan van
Riet, een zeer goede en typi
sche Burssens, aan een paar
sublieme tekeningen in
houtskool om temperadoek
van Dan van Severen, aan
keramische beelden van Jo
sé Vermeersch om slechts
enkele namen te noemen.
Het geheel van de expositie
overziend moet men echter
tot de conclusie komen dat
bij de selecties over een pe
riode van vijftien jaar
merkwaardig genoeg toch
wel een aantal namen van
kunstenaars ontbreken die
minstens zo belangrijk zijn
voor de stand en het peil van
de hedendaagse Vlaamse
kunst als de hier vertegen
woordigde en ik denk dan
aan mensen als Octave Lan-
duyt, aan Carmen Dionyse
om er slechts twee te noe
men. Interessant en merk
waardig is een tentoonstel
ling als deze niet alleen om
degenen die aanwezig zijn
maar ook om die welke ont
breken.
Willem Enzinck
ESSEN: Juist over de
grens in België is aan de Ho
rendonk 350 een nieuwe ga
lerie geopend met de naam 't
Open Veld'. C. Verschoore-
Driessens (tel.03.667.54.68)
stelt deze ruimte gratis ter
beschikking aan beeldende
kunstenaars aan weerszij -
den van de grens. Kunste
naars zelf zijn verantwoor
delijk voor organisatie en
kosten. De vier kunstenaars
die hier langs de weg Essen,
Horendonk, Schijf, Rucphen
het spits afbijten zijn de Ne
derlanders Joop Mijsbergen,
aquarellen en Adriaan Nele
mans, olieverven, alsmede
de Belgen Joos Janssens,
beeldhouwwerk en Jozef
van Ruyssevelt, etsen. Open
op 16,17,23,24,3o juni en 1 juli
van 11-17 uur.
ROTTERDAMZDELSHA-
VEN: Aan de Aelbrechts-
kolk 12 ligt het kleine, aardi
ge museum Atlas van Stolk.
'Willem van Oranje in
Beeld' heet de tentoonstel
ling van 16e en 17e eeuwse
prenten van prins Willem I,
die er tot en met 23 septem
ber te zien is. Van de vier
vrouwen die Willem had
zijn er maar twee geportret
teerd: een zinneprent op
Willem en Charlotte de
Bourbon (gravure van Wie-
rix) en Louise de Coligny
(gravure van Van den Que-
born). Een andere prent
draagt als titel: Willem als
de Hoopman van de weis-
heyt en Alva als de Hoop
man van Narheit. Uiteraard
is ook de aanslag op Willem
in gravures vastgelegd,
waarna Goltzius werk had
met een gravure van de be
grafenisstoet. De dertig
prenten geven geen chrono
logisch overzicht, maar wel
een illustratief zicht van
tijdgenoten op Willems da
den.
DORDRECHT: Galerie
Witt aan de Groenmarkt 46
brengt tot en met 14 juli vijf
etsers. Ru van Rossum is er
met zijn internationaal er
kende fraaie bladen. Ook
Sam Parabirsingh, die een
intercontinentale taal
spreekt op zijn bladen,
breekt internationaal door.
De vervormde werkelijk
heid, vaak in relatie ge
bracht met Jeroen Bosch,
wordt goed gediend dooor
Eugène Peters. Eric Visser
daagt de beschouwer uit
'iets' te ontdekken in zijn
werkstukken. De jongste in
dit gezelschap, Michael
Winkel, brengt fraaie mono
types.
ROTTERDAM: In het Ro
sarium aan de achterzijde
van Museum Boymans-Van
Beuningen is tot en met 17
juni het 'Rotterdams Beel
denpark' te zien. Voor de
vijfde keer. Dit jaar hebben
de vijf deelnemers hun ma
teriaal direct uit de natuur
betrokken. Ineke de Jong
met 'Afgetakt', John de Vos
ook met takken maar dan
als 'Ingesloten Ovaal', Teun
de Weger maakte een 'Tent
vorm', terwijl ook Gerard
van Wijk en Erik Wijntjes
met hout uit het bos werk
ten. Van 8-21 uur dagelijks.
James Joyce.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
NEW YORK (RTR) - In een nieuwe editie van de roman 'Ulys
ses' van James Joyce die na zeven jaar arbeid in Amerika is tot
stand gekomen, zijn 5.000 fouten in de tekst gecorrigeerd en is
niet alleen gebleken dat de roman een van de belangrijkste van
de 20e eeuw is, maar ook een met de meeste fouten.
Een groep Amerikaanse,
Duitse en Engelse deskundi
gen trof een gemiddelde van
zeven fouten per gedrukte pa
gina aan in het veel geanaly
seerde, in 1922 in Parijs voor
het eerst gedrukte boek.
„Het is als het veranderen
van duizenden kleine penseel
streken op een schilderij", zei
Walton Litz, hoogleraar in de
Engelse taal en letterkunde
aan de Princeton-universiteit,
een van de professoren die aan
de nieuwe editie meewerkten.
„De tekst is spitser gewor
den en geeft ons het vertrou
wen dat we tot in alle details
lezen wat Joyce heeft neerge
schreven".
De nieuwe editie, in drie
banden van 1.919 bladzijden
die 200 dollar kosten, is uitge
geven door de Garland Publis-
hing Company in New York.
De gecorrigeerde tekst staat
op de rechter- en de tekst van
de voorgaande edities op de
linkerpagina.
Kantlijn
TÏlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
De fouten ontstonden door
uiteenlopende oorzaken: Joy
ce, wiens gezichtsvermogen
aan het afnemen was, schreef
het manuscript met de hand
en voegde er daarna nog eens
100.000 woorden aan toe in de
vorm van auteurscorrecties in
de kantlijn van de drukproe
ven.
Enkele typistes weigerden
episoden uit te tikken die zij
onoirbaar vonden. Vrienden
van Joyce namen het over en
al doende voegden ze er eigen
punctuatie aan toe en corri
geerden woorden waarvan de
schrijver opzettelijk de onjuis
te spelling had bedoeld.
En tenslotte, de 26 Franse
typografen die het 260.000
woorden rijke boek zetten,
kenden geen woord Engels. Dit
alles, zegt Litz, leidde tot een
'ongewoon gecorrumpeerde
tekst'.
De Joycekenners zeggen dat
de auteur over de fouten inzat,
maar zo in beslag genomen
werd door nieuw werk dat hij
voor maar een paar correcties
tijd uittrok. Joyce overleed in
1941 zonder ooit op zijn mees
terwerk teruggevallen te zijn.
Vergelijkingen van de ver
schillende versies werden ge
maakt door een groep geleer
den in München, onder leiding
van professor Hans Walter
Gabler, een redacteur-associé
van het James Joyce Archive.
Gabler had geholpen bij het
samenstellen van 63 banden
van voorheen ongepubliceerde
aantekeningen, manuscripten
en proefdrukken van Joyce.
De groep in München ge
bruikte computers ter verge
lijking van de verschillende
versies van Ulysses. Deze wer
den onderzocht door een aca
demische adviesraad van vijf
in de Verenigde Staten met
Amerikaanse en Britse leden.
Leesbaarder
Een adviseur van het pro
ject was professor Hugh Ken
ner van de John-Hopkins-uni-
versiteit in Baltimore, Mary
land, een Joyce-autoriteit. Hij
heeft gezegd: „Ik was niet ver
rast over het aantal fouten
maar over het feit dat het zul
ke belangrijke fouten waren".
„Daarnaast", zei hij, „zijn er
de kleinere punten van herin
terpretatie. Ik vind de nieuwe
tekst leesbaarder. Sommige
zaken zijn helderder en duide
lijker dan ze voorheen waren".
Het boek zal het hoogtepunt
zijn van het negende interna
tionale James-Joy ce-sympo-
sium dat volgende week
plaatsheeft in Frankfort, zegt
professor Morris Beja van de
universiteit van de staat Ohio,
president van de James-Joy-
ce-Stichting.
Het werk, dat als ondertitel
draagt 'A Critical and Synop
tic Edition', verschijnt op 16
juni, de 'Bloomsday' voor de
Joyce-fanaten. Het was de dag
in 1904 in Ulysses waarop Joy
ce's personages Stephen Deda-
lus en Leopold Bloom begon
nen aan de odyssee van een
dag door Dublin waarvan het
boek de beschrijving geeft.
Meteen KLI
ïn DESTEJ
films
GOES
Grandtheater - 20 u.
Sudden impact, 12 j.
VLISSINGEN
Alhambral - 20 u.
Scarface, 16 j.
Alhambra 2 - 20 u.
3 D. Jaws deel 3,12 j.
ANTWERPEN
Re* - 13.30,17 en 20.30 u
Fort Saganne.
Rex—Club - 12,14,16,18,20
en 22 u. Hammett.
Metro I - 12,14,16,18, 20 en
22 u. Beat street.
Metro II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Jungle warriors.
Qdeon - 14,16,18, 20 en 22
u Madame Claude.
Rubens - 12,15,18 en 21 u.
Yentl.
Sinjoor - 12,14.20,16.45,
19.10en 21.30 u. Zware jongens.
Vendome - 14,16.30,19 en
21.30 u. Silkwood.
Quellin I - 12,14,16,18,20
en 22 u. The evil that men do.
Quellin II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Schatjes.
Quellin III - 12,14,16,18,20
en 22 u. Les morfalous.
Astra - 12,14,16.18, 20 en
22 u. They call me Trinity.
Astrld - 12,14,16,18,20 en
22 u. Merlijn de tovenaar.
Capltole - 12,14,16,18, 20
en 22 u. Dragon force.
Savoy - 12,14,16,18, 20en
22 u Reifeprüfung aut der
Schulbank.
Ambassades - 12,14,16,18,
20 en 22 u. Tender mercies.
Ambassades-Club I - 12,14,
16,18, 20 en 22 u. Shame of the
jungle.
Ambassades—Club II - 12,
14,16,18, 20 en 22 u. Private
school.
Ambassades-Club III - 12,
14,16,18, 20 en 22 u. Chained
heat.
Ambassades—Club IV - 12,
14,16,18, 20 en 22 u. If you
could see what I hear.
Festa - 13,15.30,18 en 20.30
u. Gorky park.
Brabo - 12,14,16,18, 20en
22 u. Children of the corn.
Tljl - 13.30,17 en 20.30 u.
The deer hunter.
Wapper - 12,15,18en21 u.
Carmen.
BRUGGE
Komplex Zwart-Huts
Gulden Vllesl
14.30 en 20 u. Class.
22.30 u. Screwballs.
Gulden Vlles 2
14.30 en 20 u. Star 80.
22.30 u. Risky business.
Gulden Vlies 3
14.30,20 u. en 22.30 u. Zware
jongens.
Memllng
14.30 en 20 u. Beat Street.
Rembrandt
20 u. Forced vengeance.
GENT
Decascoop
1 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Terms of endearment.
2 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Footloose.
3 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Uncommon valor
4 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Raging bull.
5 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
La femme publique.
6 - 15,17.30, 20 en 22.30 u
Yanks.
7 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Trading places.
8 - 20 u. An officer and a
gentleman.
9 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Unfaithfully yours.
10 - 15 en 17.30 u. De verdel
gers van het jaar 3000.
11 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
100 dagen in Palermo.
12 - 15 en 17.30 u. Merlijn de
tovenaar.
13 - 20 u. Scarface.
14 - 22.30 u. Suspicion.
15 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Goldfinger.
exposities
OOSTBURG
Atelier Oudestad 66, Oude-
stad 64-66 - Werken van Jan
Verschoore. Geop. di. t/m za,
10-12en 14-18 u.
VLISSINGEN
Galerie Marquis, Nleuwendljk
15 - Nieuwjaarstentoonstelling
'5 jaar Galerie Marquis'. Geop
woe. t/m zat. 13.30-17.30 u.
zond. 14-17 u.
DAMME (België)
Huyze De Groote Sterre,
Markt - Schilderijen van Jac
queline Lardinois. Geop. dag.
9-12 u. en 14-18 u. za. en zo.
10-12 u. en 14-18 u. (t/m 24 ju
ni).
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
DEN HAAG (ANP) - In Den Haag is het initiatief genomen vooi
een Europees festival voor oude muziek, theater en dans.
Het eerste in een bescheiden opzet heeft plaats van 22 tot
juni. De organisatoren verwachten dat de residentie zich c'
mee een eigen plaats kan geven op een terrein dat speciale
dacht verdient: het historisch muziektheater. Het programmi
vermeldt onder meer een produktie, die speciaal voor het festi
val is gemaakt: een 'reconstructie' van een Engelse masque uil
1653-1659, een voorbeeld van integratie van diverse podiumkun
sten.
Het programma van en over historisch muziektheater wordt
geboden in de belangrijkste theaters van den haag en op hel
lange voorhout waar ook een middeleeuws wagenspel wordt op
gevoerd. Het biedt voorstellingen van onder andere een echte
Italiaanse commedia dell'arte groep, een Parijse barokdans-
groep, en de Engelse masque 'Cupid and death', een mengeling
van zang, dans, mime, theater en orkestmuziek.
Het initiatief is genomen door onder andere de zangeres Ma
rianne Hund-Davies die ook voorzitter is van de organiseren*
stichting. Zij lichtte toe, dat met het festival ook voorzien wordt
in een leemte, nu het Holland Festival zich vooral op amsterdai
heeft geconcentreerd. Het is mogelijk geworden met financiéli
steun van de gemeente Den Haag.
joeps[en beetjeleJddjpmit herêïT}^
vIM NAM TOMATENSOEP EN
31EFSTUK MET FRIET EN IK AT
TONG EN CHOCOLAT MOUSSE
NA,,.
HBB FRrTS IK HEB JE N/ET MEER
GEZIEN SINPS JE PIE ZA°> METS?
SLOEG B»U PE lO*r HOLE/
n
c;
h
u
HOE TER WERELP KAN EEN
MAN ZICH 'N GO-FWEPST0JP
VAN VORIG JAAR HERINNEREN T
USAOq UIBBJ 'J®8
-apueM ;ad jooa doppar/n 'ipueq uba SnJ 'J°°'
jaduinq 'ieeduaee;uei ut duiep 'jeBiapuE,ïl
Sna 'anep ui uibbj 'uaAoqsüpuq 'si(Ut( I3!®
I Kt u een dikke kans op succes Inde
- omdat negen van de tien Stem-le
lMüfk in week uit In onze ..Kletntjes'-kol
l*®®* n aadlng bij staat Dat zijn elke di
I var»nw klelntles lezers
[24ste jaargang
Kante
Van onze
redactie binnenland
WINNIPEG - Tot dusver
heeft de organisatiecom
missie voor de reis van
paus
Johannes Paulus II
naar Canada in september,
rond 1.700 ideeën voor het
uitbrengen van souvenirs
afgewezen. Daarbij be
vond zich de aanvraag van
een zeepfabrikant, die
'paus aan een touwtje' wel
een aardig idee had gevon
den, alsmede de uitbater
van een gepofte mais ver
snapering, die met de
Kar
Van onze parleme
DEN HAAG - Het kabi
middernacht met uiters'
zijn kernwapenbesluit c
Tweede Kamer te halen.
De afspraak tussen het ki
mermeerderheid is nu dat
volgend jaar het kabinet et
plaatsing van kernraketten
Kamer zal voorleggen.
Tegelijk met dat besluit zal
het kabinet de Kamer mede
deling doen van zijn plannen
met de bestaande zes Neder
landse kerntaken. Op die 'poli
tieke koppeling' was door
CDA en oppositie sterk aange
drongen.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - In de Haagse
binnenstad is het gisteren tot
ongeregeldheden gekomen
toen na afloop van een demon
stratie tegen het kernwapen
debat een aantal betogers tot
gewelddadigheden overging.
Om kwart voor twaalf be
kogelde een aantal betogers op
het Binnenhof de daar aanwe
zige politie. Met een charge
ontruimde de Mobiele Eenheid
het Binnenhof. Een aantal de
monstranten richtte daarop
vernielingen aan in de Haagse
binnenstad. De ME zette daar
op de jacht in op ongeveer
veertig relschoppers.
VALKENSWAARD (ANP)
- De 220 leden van de
Bouw- en Houtbond FNV
afdeling Valkenswaard
hebben massaal hun lid
maatschap opgezegd.
Hoofdbestuurslid K. van
Vliet heeft dat woensdag
middag desgevraagd be
vestigd:
„Het conflict tussen de
afdeling en de bond is
uitermate ingewikkeld.
Het is misschien te her lei
den tot vroegere tegen
stellingen tussen de
bouwbonden van het
WW en het NKV. Maar er
spelen ook politieke, ge
meentelijke en persoon
lijke argumenten een
rol", aldus Van Vliet.
Bij het conflict speelt
volgens Van Vliet ook een
rol dat Valkenswaard nog
steeds twee afdelingen
kent van de bouw- en
houtbond. Naast de afde
ling die nu in het geding
is bestaat in Valkens
waard ook de Bouw- en
Houtbond FNV Valkens-
waard-Centrum met on
geveer 160 leden. „De on
derlinge verhouding tus
sen beide besturen is der
mate slecht dat wij er niet
in geslaagd zijn ze samen
te voegen tot één afde
ling", aldus hoofdbe
stuurslid Van Vliet.
Vakbond
over
leden
