KOSTEN ZIJN
NOG NIET TE
BECIJFEREN
In deze
Gids-
Weekend:
siats!
AARTSBISSCHOP SIMONIS OVER 'HET BEZOEK':
Andriessen:
Europa heeft
verdergaande
democratisering
nodig
Bezuiniging
treft
probleem
kinderen
Caravan
rijders
kunnen nog
veel leren
Weg vrij
voor
ruisarm
asfalt
mm
ZATERDAG 9 JUN11984
tv-programma's
van het weekend
He
.et bezoek van de
paus aan ons land
volgend voorjaar komt
steeds sterker in de
belangstelling. Over de
betekenis van dat bezoek en
vooral over het thema had
Jan Hooyman een gesprek
met aartsbisschop dr. A.J.
•Simonis. Frans Wijnands
legde hier en daar zijn oor
te luisteren over enkele
andere aspecten van het
bezoek.
Heilsstaat
Religi
gelmaat van een
uurwerk ploffen
ieburelen lijvige
1 die vaak qua
Vergelijking met
'erken glansrijk
u-staan. Sonuni-
werkelijk een
sou ze zo een op
|tsje in de boe-
en.
het stuk het re-
een ambtelijk
\i worden de be-
Ivan een werk-
(hting er in opge-
napluizen van
welhaast dage-
foor de redacteur,
pers altijd sprake
>uws, en je weet
|t stuk hebt door-
het linea recta
|ak in kan of dat
en stukje in zit.
Ie nota's in soor-
Jige ambtenaren
de beschouwer
door op de
(nas van het stuk
aclusies neer te
dat een globaal
fenvoudiger wordt
(ijker, het de pro-
ezer veel tijd be-
i niet iedere amb-
|voorkomend. Een
ramp is ook dat
nota's opgesteld
soort van wel-
jrlands, een jar-
vellicht dagelijks
fzigd in de kanto-
maatschappelij-
ngen, ziekenhui-
Ide gemeentelijke
delingen, maar
publiek toch slecht
voeten kan.
|lt de laatste tijd
envoudig en hei-
Bands lijkt ook in
(ollen-sokken-we-
wat opgang te
kar bij tijd en wij-
hog zo'n praktisch
nota in de brie-
(verdag
prbeeld. De nota
erdag. Een lijvig
dat op het eerste
pel aardig oogt.
moet de lezer in
lm met zinnen als:
mogelijk dat er
van dissonatie-
ptreedt'... Wie het
het zeggen.
|g geeft de samen-
uitleg van zijn
'Dat wil zeggen
|genspraak tussen
eit onder invloed
lei krachten min-
I'. Dat is tenminste
(lij ke uitleg en de
t zich nu niet meer
(en of zijn ontwik-
wel voldoende op
Irworstelend stuit
iet lezen van Sport
Regelmatig op der-
voordconstructies:
natieve arbeidsbe-
zich in de rich-
Ihet feitelijk vrije-
fl...' Een open boek,
I nietwaar?
leurt.
3 DE STEM/COR J. DE BOER
grondige verfbeurt.
ihard te ontvangen,
enen, maar wel met
an de fabriek ver-
Het Casino is echter
zaken die 'niet a la
eval watervrij zijn.
zerd", zegt een NSM-
helemaal bij toeval
jkt duidelijk: „Ach,
H. Gregorius de Grote- zet
né - L. Vr. Hemelvaart
L. zond. 9.30 u.
zona. y.su u. n„
Gent - Maria Hemelvaar*
zond. 9 en llu.
aat - H. Pastoor van ia*
ten - H. Wi llibrordus(Triri'
k). zat. 19 u. zond. 9.15
Verrezen Christus: Maan"-
19 u. zond. 9.30 en 11JOJJ'
H. Kruiskerk, zond. 10.39
rpe - H. Maria Hemelvaar
i. zond. 9.45 u.
3EHISTENKERKEN
l (Koudekerke) - zond. W
rg (Badhuisweg) - zat
inpolder (Fort de HaakveH'
u. zond. 10 u. ,q u
inde (Bosweg) - zat
)u.
Beveland ,o u.
rland (Molenweg) -z81'
)u.
sch-Vlaanderen mu.
id-Bad - zat 19 u. zond-1"
Door Jan Hooyman
„Ik hoop van het pausbezoek
dat er een nieuw fundamen
teel gemeenschapsidee gaat
groeien. Wij horen bij elkaar.
En ook een beter Godsbegrip.
De mensen denken teveel, dat
God alleen maar in de mede
mens is te vinden. Maar God
gaat boven alles uit."
Aan het woord is aartsbisschop dr.
Ad Simonis van Utrecht in een ge
sprek over het thema van het bezoek
van de paus volgend jaar: het Onze
Vader. Het onderwerp is de aartsbis
schop uit het hart gegrepen. „Het On
ze Vader is daarom zo'n goede keus,
omdat het inspeelt op de geloofscrisis
van onze dagen. 'Heer, leer ons bid
den' vroegen de leerlingen aan Jezus.
En toen bad Hij hun het Onze Vader
voor. Het Onze Vader is dus zeer fun
damenteel voor een juist Godsbeeld
en een juiste Godsbeleving", zegt hij.
Wie heeft dat thema eigenlijk aan
gereikt?
Dr. Simonis: „Wie op dat lumineu
ze idee van het Onze Vader is geko
men, weet ik niet precies. Het is niet
de paus geweest. Ik meen dat het af
komstig is van kardinaal Wille-
brands. Hij heeft naar een oecume
nisch thema gezocht. Het Onze Vader
is het gebed van alle christenen. De
keuze is in Rome zeer gunstig ont
vangen en ook in de andere Benelux-
landen."
Over de uitleg van het Onze Vader
zijn momenteel katechetische projec
ten in de maak voor jong en oud ter
voorbereiding van het bezoek van de
paus. In het najaar zullen die klaar
zijn. Maar daarop kunnen de exegeet
Vier miljoen
en vooral de pastor in aartsbisschop
Simonis niet wachten. Waar het hart
vol van is, daar vloeit ook bij hem de
mond van over.
En met een overvloed van woorden,
schermend met gespreide handen die
de rotsvastheid van zijn overtuiging
moeten onderstrepen, stort hij zijn
geloofsverkondiging van 'het gebed
van de christen' uit over het hoofd
van zijn gesprekspartner. Citaten uit
de bijbel - compleet met vindplaatsen
- markeren als exegetische voltref
fers zijn betoog.
Dr. Simonis: „Waarom bidden we?
Waarom spreken God met 'Vader'
aan en niet - zoals de feministische
theologie wil - met een andere titel?
Waarom spreken we van 'onze' Vader
en niet van 'mijn' Vader?
De achtergrond daarvan is Mat-
theus 5,45. Daar wordt gesproken van
'uw Vader die het laat regenen over
rechtvaardigen en onrechtvaardigen'.
Fundamenteel zijn we dus allemaal
kinderen van de Vader. Daarom
spreken we ook van 'ons' brood en
niet van 'mijn' brood. Ik kan niet voor
mijn brood bidden, als anderen hon
ger en armoede lijden. De mensen die
geen brood hebben, dat zijn natuur
lijk de armen par excellence. Maar
fundamenteel zijn we allemaal arm.
En vergeef ons 'onze' schuld. Daar
mee wordt gezegd dat we allemaal
zondaars zijn. Er wordt geen splitsing
gemaakt tussen zondaars en heiligen,
want voor God staan we allemaal
schuldig."
Vraag: vernieuwers in de kerk én
behoudzuchtigen, Nederland én Ro
me?
Dr. Simonis: „Ik hoop dat die bede
vragen gaat oproepen: is er sprake
van schuld? Dat kon wel eens zuive
rend werken in de verhouding tussen
Rome en Nederland."
Hij hervat onmiddellijk zijn uitleg
van het Onze Vader. „Die beden om
brood en vergeving van schuld wor
den in het Onze Vader onderbouwd.
'Onze Vader die in de hemel zijt'. Het
gaat hier om een uniek vaderschap,
waarvan het aardse vaderschap
maar een afstraling is. Het gaat om
een transcendent vaderschap, om
God die in zijn wereld verblijft, God
bóven ons.
'Uw naam worde geheiigd, Uw
Rijk kome, Uw wil geschiede op aar
de zoals in de hemel'. Met dat woord
'naam' wordt Gods wezen bedoeld. En
wat bedoelen we met 'geheiligd'? Is
dat een steun in de rug van de bond
tegen het vloeken? Het is veel méér.
Het wil zeggen dat het wezen van
God gerespecteerd dient te worden."
Die onderbouw van de bede om brood
in het Onze Vader is voor aartsbis
schop Simonis wezenlijk voor een
juiste heilsverwachting. „Waar gaat
het om?" vraagt hij lichtelijk rheto-
risch. „Om een heilsstaat hier op aar
de? Of om een actieve heerschappij
van God in de harten van de mensen?
Misschien waren onze verwachtin
gen vroeger wel te eenzijdig hemels
gericht, te 'jenseitig' zoals dat heet.
Maar tegenwoordig vatten veel men
sen het heil te 'diesseitig' op, te hori
zontaal, eenzijdig aards. Ze denken
dat het heil op deze geschapen wereld
gevonden kan worden, dat het ge
zocht moet worden in het opkomen
voor de armen, in het slechten van de
kloof tussen rijke en arme landen, in
het opkomen voor werklozen.
Ik zeg niet dat die dingen er niet
bijhoren, maar wél dat het heil daar
toe niet beperkt blijft. Ik denk aan die
man die op een discussie-avond al
maar had zitten zwijgen. En toen
iedereen was uitgesproken over de
betere samenleving die we van de na
leving van de evangelische boodschap
mogen verwachten, zei hij heel een
voudig: 'Maar ik wil ook nog naar de
hemel'. Kijk, die man sloeg de spijker
op de kop.
We mogen het eindperspectief niet
vergeten. Het heil dat God ons heeft
beloofd, dat zal echt een nieuwe
schepping zijn, een toestand waarin
wij God zullen aanschouwen."
Vraag: zijn wij geschapen wezens
daar wel capabel voor, ik bedoel voor
het aanschouwen van de ongeschapen
God?
Dr. Simonis: „Daar maakt God ons
capabel voor. Zalig zijn de zuiveren
van hart, want zij zullen God zien:
Mattheus 5,8. En wie zijn dan die zui
veren van hart? Dat zijn zij die op
God gericht zijn. Dat is ook Gods wil,
dat wij heilig zijn, zoals Paulus zegt.
Daarom staan die drie eerste gebeden
ook voorop. Als Gods koninkrijk
voorop staat, mag er geen armoede
zijn in de wereld.
Op het Eucharistisch Congres in
Lourdes heeft een bisschop uit de
Derde Wereld dat heel duidelijk ge
zegd: „Jullie in het Westen hebben
wel veel gegeven, maar jullie hebben
niet gedééld."
Zie verder pagina Gids Weekend
Door Frans Wijnands
Triomfalisme is een woord dat de
organisatoren van de pausreis naar
Nederland absoluut niet willen ho
ren. Het is een van de twee hard
nekkige vooroordelen die over de
komst van de paus bestaan: dat het
een triomfalistisch bezoek moet
worden, de zegepralende kerk dus,
èn dat het bezoek tien miljoen gul
den of daaromtrent moet gaan kos
ten.
Hoe duur de reis dan wél zal uit
vallen is nog op geen stukken na te
becijferen. Er is nauwelijks nog een
schets van een begroting of een
budget.
Dat is niet zo verwonderlijk want
een paar stevige onkosten-posten
zijn nog niet bekend. Zoals de bevei
liging. In Engeland, waar de konin
gin hoogstpersoonlijk aan het hoofd
van de Anglicaanse staatskerk
staat, moest elk overuur van iedere
politie-man door de organisatoren
zelf bekostigd worden.
Zo'n vaart zal het in Nederland
niet lopen, hopen de organisatoren.
Het aanstaande bezoek van de paus
aan Zwiterland, komende week,
staat ook in financieel opzicht een
beetje model voor ons land. En dat
bezoek kost nog geen vier miljoen
gulden.
Tegenstanders van het pausbe
zoek maken zich boos over het feit
dat de - wat dan gemakshalve de
vaderlandse belastingbetaler wordt
genoemd - moet opdraaien voor die
kosten. Het zijn mensen die kenne
lijk niet verder denken dan dit ene
bezoek en vergeten dat de overheid
dagelijks kosten maakt voor bevei
liging van personen en gebeurtenis
sen. Het is een vanzelfsprekende
zaak dat de staat zorgt voor de be
veiliging van belangrijke personen
die ons land bezoeken. Dat zou dus
ook voor de paus moeten gelden. Ze
kerheid daaromtrent is er evenwel
nog niet.
De organisatoren, verenigd in de
Stichting Pausbezoek, kennen de
brieven waarin mensen zich afvra
gen of de paus niet gewoon per trein
kan komen, en per auto van de ene
stad naar de andere kan rijden. En
of de eucharistie-viering op vlieg
veld Beek, waar een paar honderd
duizend mensen verwacht worden,
beslist op zo'n groot podium gevierd
moet worden. Dat kan toch ook 'be-
ganegronds'?
De paus komt naar Nederland om
zoveel mogelijk mensen te zien en
om door zoveel mogelijk mensen ge
zien te worden. Düs moet er een po
dium gebouwd worden, en een
groot. Wellicht dat een aantal ka
tholieke aannemers de handen in
een slaan en hun vakmanschap pro
Deo aanbieden.
Collecte
Overigens komen de eerste giften
al binnen. Van particulieren en be
drijven, grote en kleine bedragen.
Hele kleine soms, als de 'pennings
kes van de weduwe'. In het najaar
start de georganiseerde inzameling.
Een delicate onderneming, afgezien
van de recht-toe-recht-aan-collecte
die onder de Nederlandse katholie
ken gehouden zal worden.
In een eerste reactie liet de top
van de overkoepelende religieuzen-
organisatie weten geen geld voor
het pausbezoek te zullen geven. Men
dacht het beter aan andere zaken te
kunnen besteden. Intussen is duide
lijk geworden dat niet alle ordes en
congregaties er zo over denken.
euzen
Toch is het een wat merkwaardig
fenomeen dat uitgerekend de reli
gieuzen die in het verleden door op
eenvolgende pausen geprezen zijn
om hun loyaliteit en bijdrage aan de
Kerk, nu zo terughoudend doen.
Een andere aanzienlijke kostenpost
is het vervoer. Dat moet veilig en
vooral snel gebeuren; het program
ma is overvol en de tijd beperkt.
Maar een helikopter huren kost
meer dan een huur-limousine. Voor
de korte afstanden die de paus over
de weg moet afleggen wordt een van
de 'pausmobielen' uit het Vaticaan
naar Nederland overgej/logen.
Draaiboek
Het Vaticaan wacht intussêns op
het draaiboek van het hele bezoek.
Als dat akkoord wordt bevonden
kan begonnen worden met de minu
tieuze uitwerking van het program
ma. Utrecht, Maastricht, Den Bosch
en Den Haag staan vast. Nog niet de
juiste tijd van aankomst, op zondag
Aartsbisschop Simonis.
12 mei. Het is bekend dat de paus
grote waarde hecht aan zijn weke
lijkse Angelus, 's zondagsmorgens
op het Sint Pietersplein. Als hij daar
ook op zondag 12 mei wil zijn komt
hij dus pas laat in de middag aan,
vermoedelijk op de vliegbasis Wel
schap bij Eindhoven.
Het Kremlin
Hij verblijft gedurende zijn be
zoek aan Nederland in het internaat
Maria ter Eem bij Amersfoort, van
wege bouwstijl en „onneembaar
heid" in de volksmond ook wel 'het
Kremlin' genoemd. Vandaarult zal
de paus zijn vele bezoeken afleggen:
naar Den Haag waar hij vermoede
lijk door koningin Beatrix en de mi
nister-president zal worden ont
vangen.
Mogelijk ontmoet hij er ook de
staf van het Internationale Hof van
Justitie; naar Utrecht waar Willi-
brordus in het middelpunt zal staan,
waar hij gesprekken met diverse
groepen uit de katholieke samenle
ving zal hebben en een mis zal op
dragen in het (te huren?) stadion
Galgenwaard. En natuurlijk bezoe
ken aan het Zuiden, Den Bosch en
Maastricht.
Journalisten
Daarna gaat het verder naar Bel
gië en Luxemburg. In de zekerheid
daar een ontspannend enthousias
me aan te treffen, plus de complica
ties van de tweetaligheid. Het is
voor de Vlamingen een geruststel
lende gedachte dat de paus Neder
lands leert en wat spreek-ervaring
kan opdoen alvorens naar België te
reizen. Een uitsluitend Frans pra
tende paus in Vlaanderen zou het
nieuwe verdriet van België kunnen
worden.
Nederland zal volgend voorjaar
wereldwijde belangstelling onder
vinden. Al ruim duizend journalis
ten hebben laten weten de paus op
de voet te willen volgen op zijn tocht
door het 'rebelse' Nederland.
Het grote persbureau Associated
Press kómt met twintig man. Ze
hebben hun hotelkamers al bespro
ken.
