D-Day
WAT BELEEFDEN ZEEUWEN EN
WEST-BRABANDERS TOEN ZE
HET GROTE NIEUWS HOORDEN?
D-Da
KRU
OPGE
TELE
WOO
ZATERDAG 2 JUN11984
Govert Scheele:
Tegen die
Duitser zeiden
we 'bekijk
het maar'
ÏN DE EERSTE HELFT van 1944 doken steeds weer
geruchten op over een op handen zijnde landing van
de geallieerden ergens in Europa. Toen de troepen
op de vijf stranden van Normandië écht landden,
waren veel Zeeuwen en West-Brabanders toch nog
verrast. Een gevoel van grote opluchting
overheerste, maar de gevoelens van zorg om wat
nog moest komen waren nauwelijks minder. De
bevrijding van Zeeland en West-Brabant duurde
namelijk nog enkele maanden.
Normandië
6 juni 1944
We vroegen een aantal Zeeuwen en Westbranders naar hun herinnering aan D-Day.
Hanna Verhage:
„De ellende
van de oorlog
ging
gewoon door"
«ft;
Onderduiker
Goof Boertjes
heeft toch
geluk gehad
Onderduiker
C. van Nispen:
„We hadden
gelukkig nog wat
onder de kurk"
Cor van Leest:
D-day ging in
Moerdijk
onopgemerkt
voorbij
Politiek
gevangene
J.v.d.Smissen
hoorde het via
de verwarmings
buizen
Barbara van den
Dungen bracht
illegaal blad
rond op D. Day
Jan van den
Hout dronk
champagne
en stootte
z'n hoofd
Verzetsheld Van
der Hooft: de
oorlog was voor
ons nog lang
niet voorbij"
G.J.M.Goossens
van der Sande:
Gelukkig wisten
we niet wat
nog volgen zou
rö
w
ZATERDAG 2 JUNI
Normandië
6 juni 1944
Govert Scheele
- FOTO DE STEM/COR J. DE BOER
TERNEUZEN Govert Schee
le stond hout te hakken bij
het buurtschap Boerengat
even westelijk van Terneuzen.
Hij was met een aantal maten
gevorderd door de Duitsers.
In de middag van 6 juni fiets
te er een landbouwersknecht
langs. Hij riep: 'Ze zijn geland
in Frankrijk'.
„Hen* Schreuder was daar
de baas, dat was een rotvent.
Hij stond er met karabijn bij
als we bezig waren en dan
riep-ie maar 'los Mensch.
los!'. Later is-ie nog kapot ge
schoten bij Hoedekenskerke.
Die middag was-ie net even
weg. Toen we het hoorden
van de invasie zeiden we
'Schreuder je bekijkt het
maar' en we zijn op onze fiet-
sen met surrogaatbanden
naar huis gereden".
Govert Scheele is nu 63 jaar
en eigenaar van een textiel
handel. In Terneuzen is hij
vooral bekend als de man die
de Vliegende Hollander ge
stalte geeft. Hij speelde inder
tijd een aktieve rol in het ver
zet. Samen met een neef gaf
hij het illegale blad 'Het Laat
ste Nieuws' uit, de voorloper
van de latere Vrije Zeeuw. Het
was een gestencild krantje
waarvan de tekst persoonlijk
door Scheele werd uitgetikt.
Het nieuws ving hij op via Ra
dio Oranje.
Op D-Day-namiddag reed
hij direct naar z'n ouderlijk
huis in de Nieuwediepstraat
om er naar de radio te luiste
ren.
„Er waren troepen geland
in Normandie en er was een
bruggehoofd richting Caen en
er werd hevig gevochten. Dat
waren de eerste berichten".
Een extra bijlage
van Dagblad De Stem
Hanna Verhage
- FOTO DE STEM...
GADZAND Een jong meisje
.uit Zuidzande in de grote stad.
Zo van het boerenerf naar
Rotterdam. De familie keek
wat raar toen Hanna Verhage
van haar ouders zo maar haar
opleiding af mocht maken in
het Diaconessenziekenhuis in
Rotterdam. Ze zou er de oor
log beleven en de hongerwin
ter. Zeeuwsch-Vlaanderen was
toen al bevrijd.
Hanna Verhage woont nu in
Cadzand. Wat weet zij nog van
D-Day? Hoe beleefde ze die
dag? Mevrouw Verhage: „In
zo'n ziekenhuiswereldje leef
je wat geïsoleerd. Ik hoorde
het bericht van de invasie van
een oudere Diacones. Er was
zo'n groepje zusters die een
radio op hun kamer hadden
in de zusterflat. Als ze wisten
dat je goed was vertelden ze je
wel eens wat. Toen ze vertelde
dat de Engelsen geland waren
weet ik wel dat iets heb erva
ren van 'nu gaat het gebeu
ren', maar verder gebeurde er
niks. Op straat was er niets
van te merken. De Duitsers
bleven gewoon Joden oppak
ken en razzia's houden en
laadden schepen vol met man
nen om ze naar Duitsland te
brengen. M'n man heeft hier
in Zeeuwsch-Vlaanderen ook
wel eens goede kanten van de
Duitsers meegemaakt, maar
als ze daar over praten dan
wordt ik nog altijd wat agres
siever. Toen in Rotterdam
ging de eUende gewoon door.
Normandië was ver weg en
het bleef ver weg".
overgebracht. Een been werd
meteen afgesnoerd en via het
ziekenhuis in Roosendaal
werd ik naar Tilburg ver
voerd. Toen ik bij bewustzijn
kwam, ondekte ik, dat ook
mijn andere been er af was.
Via Tongeren en Lille kwam
ik in Engeland en door tus
senkomst van een generaal
kreeg ik kunstbenen. Ik ben
me later in de administratieve
sector gaan bekwamen. Stil
zitten is niks voor mij. Ik ben
nu eenmaal een doorbijter.
En dat heeft me er bovenop
geholpen".
Goof Boertjes.
- FOTO DE STEM/BEN STEFFEN
BERGEN OP ZOOM - „Twee
data dat zijn 6 juni en 13 fe
bruari zal ik mijn leven lang
niet vergeten. Zes juni 1944
was voor mij als onderduiker
de bevestiging, dat de stellige
hoop op een spoedige bevrij
ding in aantocht was; op 13
februari 1945 zag ik mijn toe
komst letterlijk de lucht in
vliegen". Aan het woord is
Goof Boertjes uit Bergen op
Zoom, momenteel druk bezig
met de voorbereiding van de
komst van een aantal Canade
se oudstrijders.
Goof Boertjes heeft het ille
gale werk niet geschuwd.
Trouwens heel het gezin van
marechaussee Boertjes liet in
de bezettingsjaren merken
aan de goede kant te staan. De
jonge Boertjes was een van de
velen, die zich als oud-militair
in Amersfoort moest melden.
Goof ging op weg, stopte aan
het station Amersfoort een
briefkaartje in de bus en dook
in het Belgische Stokkem on
der. Hij kwam op een boerde
rij terecht, dat als tussensta
tion van het overbekende 'Li-
fe-line circuit' fungeerde. In
zittenden van afgeschoten
vliegtuigen werden daar ver
zorgd en naar de Ardennen
doorgestuurd. Begin 1944
was het wegwezen. Er was ver
raad in het spel en de dappere
boer kwam met zijn vrouw
voor het vuurpeloton. „Ik
naar Maaseijk, waar ik bij de
dokter werd ingekwartierd.
Ook daar bloeide de illegali
teit. Op 6 juni hoorden wij via
de radio dat de invasie in
gang was. Een spontaan feest
je werd door groot alarm
abrupt afgebroken. Enkele
weken later ben ik op eigen
initiatief naar het zuiden ge
gaan. In Lille voegde ik me
bij de bevrijders. Ik kwam in
opleiding bij The first Royal
Dutch Bomb Disposal Comp',
dat later in E.O-D. (Explosie
ve Opruimings Dienst) werd
omgedoopt.
In St.-Niklaas leerde ik
bommen, granaten en mijnen
onschadelijk te maken. Op
Tholen moest ik een VI van
een explosieve lading ont
doen. Op 13 februari 45 was
ik bezig met het opruimen
van mijnen rond de Zoom op
de hoogte van de Zanderijen.
Ik stond in een krater en plots
ging er een mijn af. Met zwaar
letsel werd ik naar het veld
hospitaal in de Canisiusschool
Pas nadat een neergestorte pi
loot Van Nispen had herkend
als zijn redder en helper van
een jaar ervoor gingen de
deuren voor de Zeeuwse amb
tenaar open. „Ik werd inge
lijfd bij de Canadian Field Se
curity. We moesten zwart
handelaren opsporen en on
dervragen in België en later
NSB-ers in Nederland". Van
Nispen trok achter de front-
troepen aan en was zelfs één
van de eerste, die met de troe
pen in Bergen op Zoom te
recht kwam. Daar werd hij in-
ijfd in de eerste vrijwillige
brigade,
dolf Vassaert.
C. van Nispen
- FOTO DE STEM/Ben Sleden
WILLEMSTAD - C. van Nis
pen, de huidige gemeentese
cretaris van Willemstad,'
hoorde het heugelijke nieus
over D-Day 's ochtends op de
zesde juni al heel vroeg via de
Engelse radio. „De geruchten
gingen natuurlijk al veel lan
ger, dat er wat ging gebeuren.
We zaten altijd aan de radio te
draaien. Toen we het hoorden
was het natuurlijk meteen
feest. We hadden gelukkig
nog iets onder de kurk. Be
waard voor zo'n gelegen
heid".
Van Nispen zat in midden
1942 ondergedoken in Bosch-
Kapelle. Als tweede ambte
naar bij de gemeentesecreta
rie van de Zeeuws-Vlaamse
gemeente Ijzendijke had hij
geweigerd de Duitsers een
lijst te verstrekken met men
sen, die voor de Wehrmacht
konden werken. Meteen zet
ten de Duitsers de jacht in te
gen de gemeentelijke weige
raars. Van Nispen had echter
een nog veel belangrijker re
den om uit het dagelijkse oor
logsleven te verdwijnen. Van
af 1942 was hij gevraagd om
voor de Geheime Dienst Ne
derland gegevens te verzame
len. „Van troepenbewegingen
en gegevens van militair-eco
nomisch belang", zegt hij.
Wat bescheiden begon, groei
de al spoedig uit tot een hele
administratie. Van Nispen
verzamelde gegevens van con
tactmensen uit Zeeland en
West-Brabant, schreef er een
rapport over en zorgde er
voor dat de gegevens met een
koerier in Rotterdam kwa
men. Via een ingewikkelde
omweg door Zwitserland kwa
men de gegevens vervolgens
op het bureau van de militaire
inlichtingendienst in London
terecht.
D-Day zou het leven van
Van Nispen ingrijpend veran
deren. „We kregen met een
code door, dat we door de li
nies naar Noord-Frankrijk
moesten gaan". Van Nispen
pakte na Dolle Dinsdag in
september 1944 zijn spullen
en ging. Via een gevaarlijke
tocht door de linies kwam hij
terecht in Duinkerken, waar
zijn handel en wandel eerst
nadrukkelijk werd nagegaan.
Cor van Leest.
- FOTO DE STEM/DICK DE BOER
MOERDIJK Cor van Leest
uit Moerdijk weet zich D-Day
te herinneren aan de hand
van een incident, dat hem als
visser overkwam. Op het Hol-
landsch Diep bij Moerdijk
met zijn strategisch zo belang
rijke bruggen was hij op die
dag aan het vissen. 'Finten
drijven' heette dat. Met een
drijfnet werd geprobeerd bij
de opkomende vloed zoveel
mogelijk finten (een soort
witvis) te verschalken.
„Het gedeelte boven de ha
ven van Moerdijk was verbo
den gebied voor de vissers. Je
kwam dan te dicht bij de
bruggen en dat wilden de
Duitsers niet. Op die dag was
ik met een kameraad finten
aan het drijven. Door het op
komende tij kwamen we bo
ven de haven terecht en we
werden al snel door de puit
eers opgemerkt. Er kwam een
patrouillebootje, dat ons som
meerde onmiddellijk om te
keren. Door de stroom kon
den we echter niet wegkomen
en dat bootje heeft ons toen
met netten en al tot voorbij de
Sas se plaat stroomafwaarts
gesleept. We hebben die Duit
sers toen maar wat vis gege
ven en we hebben nooit meer
iets van het geval gehoord."
D-Day zelf bracht nauwe
lijks verandering in het leven
op Moerdijk. Via de Engelse
zender werd wel van de inva
sie kennisgenomen maar
merkbaar was er niets.
„Wel kwamen er geregeld
'Engelse verkenningsvliegtui-
fen over om de situatie bij de
ruggen te bekijken en zo nu
go-
Nederlandse
noemd naar Rudol
Van Nispen is niet erg scheu
tig met de details van de be
wogen tocht door vechtend
Europa. „Ik hoop het nooit
meer mee te maken", zegt hij.
Na een kortstondig verblijf in
Indië kwam hij weer in het
ambtelijk leven terecht. Eerst
in Standdaarbuiten en daarna
-nu alweer dertig jaar- in het
vestingstadje Willemstad. Vol
gend jaar is hij van plan zijn
memoires als 'geheime dienst
man' in boekvorm te bunde
len. „Een mooi karwei als ik
in de VUT ga", zegt hij.
en dan werd er een neerge
schoten. Echt merkbaar werd
het oorlogsgewoel pas op Dol
le Dinsdag. Toen moesten alle
boten uit de haven naar de
overkant naar 's Gravendeel
gebracht worden. Op 17 sep
tember werd Moerdijk plat
gebombardeerd door de En
gelsen. We zijn toen gaan
vluchten naar de Roode
Vaart. Daar hebben we tot be
gin november gezeten. Toen
kwamen aan de ene kant de
Polen en aan de andere kant
Canadezen en Amerikanen op
rukken en werd het te gevaar
lijk. We zijn toen dwars door
de frontlinie via Langeweg en
Terheijden naar Breda ge
vlucht. Daar zijn we toen bij
familie gebleven."
werk een lijmkoker onder be
heer en hij had kans gezien
om daarin een kristalontvan
ger in te bouwen. Zo hoorden
we toch voortdurend het
nieuws uit de buitenwereld en
ondanks alles versterkte dat
voortdurend je optimisme."
J.v.d Smissen.
- FOTO DE STTEM/Dick de Boer
ZEVENBERGEN - De Zeven-
bergse gemeentesecretaris
J.v.d.Smissen zat op D-Day als
politiek gevangene in Haaren
(NB). Afgesloten van de bui
tenwereld, maar niet zó goed
of het nieuws van de geallieer
de landing drong er door.
„Als ik het mij goed herin
ner", vertelt hij, „heb ik het
fehoord van Piet van Gils uit
evenbergschenhoek, 'Bra
bantse Piet', die kort nadien
in Haaren is doodgeschoten.
Hij zat in de cel naast de mij
ne. Piet werkte in de keuken
en daar hoorden ze het
nieuws van de knechts van
bakker Smarius uit Tilburg
die er dagelijks brood aflever
den. Wij mochten niet buiten
onze cel komen, maar we had
den contact met elkaar via de
verwarmingsbuizen".
„Ik herinner me dat het
nieuws van de landing me een
geweldige kick gaf. Ik ben
van nature altijd optimistisch
geweest en als je dan zoiets
hoort, dan realiseer je je, dat
er een keer in de oorlogskan
sen gekomen is. Het omge
keerde was natuurlijk het ge
val toen we later hoorden dat
de Duitsers het Ardennenof
fensief hadden ingezet. Zoiets
was dan weer een geweldige
teleurstelling. Maar het merk
waardige was, dat je toch al
tijd naar jezelf toe redeneer
de. Het goede nieuws liet je
het zwaarste wegen. Wij zaten
met drie man in de cel, dus je
kon er met elkaar over praten
en dan zag je de situatie altijd
rooskleuriger dan die was, ge
woon om jezelf overeind te
houden."
„Op 23 juni 1944, dus ruim
twee weken na D-Day, zijn wij
met een aantal ter dood ver
oordeeld en vijf weken later
op transport gesteld naar
Duitsland. Daar moesten wij
in de gevangenis damestassen
maken. Een van mijn mede
gevangenen had voor dat
Barbara van den Dungen:
We weten nu nog niet waar
de illegale krant gedrukt
werd - foto de stem johan van gurp
OOSTERHOUT - Barbara
van den Dungen uit Ooster
hout bracht op de avond van
D-Day de bladen van bet ille
gale blad Trouw rond, waarin
de landing van de geallieer
den uitgebreid vermeld werd.
Zij hoorde het nieuws op de
engelse zender, die de familie
Van den Dungen iedere dag
beluisterde.
„Waar het blad precies ge
drukt werd, weten we nu nog
niet. Maar 's avonds lagen de
kranten bij ons voor de deur
en ik zorgde er dan voor dat
Trouw in de buurt verspreid
werd. Toen wij over de radio
het nieuws van de landing
hoorden, wisten we dat die
avond ook Trouw dat bericht
uitgebreid zou hebben", zegt
de nu 63- jarige mevrouw Van
den Dungen.
Op die heuglijke dag werd
zij nog bijna gepakt door
Duitse soldaten, toen zij de
kranten rondbracht. „Ik
kwam met mijn kranten in de
Zandheuvel. In het donker
kwam ik halverwege mijn
broer tegen, die zei dat ik
meteen om moest keren, m'n
kranten over een schutting
moest gooien en naar huis
moest gaan. Aan het eind van
de straat stonden Duitse mili
tairen te controleren", weet
zij zich nog te herinneren.
Mevrouw Barbara van den
Dungen zat samen met haar
man, broers en schoonbroers
midden in het verzet. Hun
huis aan de Tilburgseweg was
een verzamelplaats van Oos-
terhoutse verzetstrijders. De
familie zorgde voor onderdak
van J&dinnen, het huis werd
gebruikt als distributiecen
trum van bonkaarten voor
mensen, die ondergedoken
zaten en Barbara zelf bracht
Trouw rond en waarschuwde
de onderduikers bij onraad.
D-Day heeft overigens wei
nig veranderd aan de handels
wijze van de groep verzets
strijders, die in huize Van den
Dungen bij elkaar kwam.
„We waren natuurlijk erg
blij. Maar wij werden er niet
brutaler door. We hebben la
ter zelfs nog met ons koffertje
in onze hand klaargestaan om
naar Frankrijk te vluchten.
Dat was na dolle dinsdag. Dat
herinner ik me allemaal toch
veel beter dan D-Day. We
hadden daar toch meer direct
mee te maken".
De heer Van den Houten
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
GILZK De toen 20-jarige
Jan van den Hout uit Gilze
stootte van plezier bijna zijn
hoofd tegen de balken van het
piepkleine zolderkamertje,
toen hij op de radio net
nieuws van de landing van de
geallieerden hoorde. „Het
huis staat er nog, aan wat nu
heet Horst 16 in Gilze. Je
moest onder een ledikant
kruipen en dan kwam via een
luik in het zolderkamertje,
waar een radio met koptele
foon was verborgen. Om tien
uur 's ochtends hoorde ik via
de Homeservice van de BBC,
een van de weinige program
ma's die niet werd gestoord,
dat ze geland waren", vertelt
Jan van den Hout, die tijdens
de oorlog samen met zijn
broer nauwkeurig een dag
boek bijhield over met name
de Duitse vliegbewegingen op
en ronW de vliegbasis Gilze-
Rijen. Die eerste berichten
bevatten weinig gegevens,
maar voor Jan van den Hout
in ieder geval voldoende om,
na eerst beneden zijn familie
te hebben ingelicht, op de
fiets te stappen. „Ik ben toen
op weg gegaan naar een paar
vrienden, de zonen van
schoenfabrikant Aarts. Er
werd in Gilze natuurlijk niet
luidkeels over de landing ge
sproken, maar ik kreeg toch
de indruk dat bijna niemand
er iets over had gehoord. Bij
de familie Aarts hadden ze
nog een fles champagne. De
eerste hadden ze ontkurkt
toen de Bismarck tot zinken
was gebracht, de laatste had
den ze voor deze gelegenheid
bewaard". Wat hem die dag
vooral nog opviel was het gro
te aantal Duitse vliegtuigen,
dat komend uit het noordoos
ten, zonder te landen op de
vliegbasis, in zuidwestelijke
richting verdween.
BREDA „D-Day herinner ik
me nog goed. Ik zat die dag
gewoon op mijn bureau aan
de Spoorstraat 48a bij de we
duwe Ueberfeldt temidden
van een aantal geallieerde pi
loten die we nog weg moesten
brengen. Er zat ook een her
bergier uit Londen onder die
bij hoog en laag volhield dat
hij door ons niet meer wegge
bracht hoefde te worden.
'Voor mij is de oorlog voor
bij', antwoordde die laco
niek".
Cor van der Hooft ()jj
op D-Day bijna een half;'
provinciaal leider van de n
LKP, een landelijke 1^
ploeg in het verzet Tv
maanden voor D-Day deeij
Sicherheitsdienst nog eeg
val in de woning van Van ij
Hooft aan de Nachtegaalst,^
waar hij toen zijn bureau h
gevestigd. Halsoverkop V(|
trok hij toen naar de Sp,,}i
straat.
Cor van der Hooft
- FOTOARy GROENEvt.
„Met D-Day was voor
de oorlog echter nog lang
voorbij. We hebben i,
maanden hard, erg hard
moeten werken. Op 17
tember kregen we eerst i
de luchtlandingen en later d
spoorwegstaking".
Tot op de dag van de bevri
ding is Van der Hooft acti
gebleven in het LO-LKP
West-Brabant.
Van der Hooft, geborea
Amsterdammer, werd in ver
band met zijn illegale bezij
heden en hulp aan onderdo
kers luttele dagen voor
Day, op 1 juni '44, nog ont4
gen als ambtenaar bij 's Rijk
Belastingen in Breda. Na 1
bevrijding begon hij in rij;
vroegere functie bij de belai
tingen maar werd later, op
juni '49, burgemeester Vu
Willemstad. Van decemhi
'58 tot zijn pensionering
Van der Hooft
van Waddinxveen.
Mevrouw G.J.M. Goot
sens- Van der Sande.
- FOTO MEVROUW GOOSSEt
BREDA „D-Day herinner!
me nog uitstekend. We war"
dolgelukkig, temeer onus
we niet konden voorzien
ons nog allemaal te wacbW
zou staan". Mevrouw G. J.
Goossens-Van der Sande (w)
fysiotherapeute aan de Irefl*
straat 24 in Breda, was in
actief in het verzet en werkt*
voor de inlichtingendieö^
Als koerierster pendelde
vrijwel dagelijks tussen Bri
en de Vloeiweide in Rij^1"
gen waar de verzetógroej
Paul Windhausen zat onder-
gedoken in de boswachter*
woning van Ernst Neefs- Ee"
paar maanden na D-Day» °P
de vroege ochtend van 4 okW1
ber '44, vond vrijwel heel dj
ze verzetsgroep de dood
een overval door NSB-®*8 f
Duitse militairen.
„Op die 6e juni '44
een Amerikaanse piloot, o
Scott, in ons huis onder^
ken. Op zolder hadden we
radio verborgen achter e
paar schotten en daar wt
piloot de hele dag naar te
teren. Zo hoorden tfe
bei
nieuws van de landing i°
mandie. En natuurlijk v
we dolblij dat het ein e
zover was -e|
Haar verzetswerk
iets waar mevrouw Goo»
zich in de loop van ha*r
dere leven op heelt
voorstaan. „Het was ic
je gewoon deed omdat je*
dat je je moesten verzette
Mevrouw Goossens- a®
Sande,
meester van
Vloeiweide, werd eioi
jaar voor haar werk
verzet door prins
onderscheiden met^ he
zetsherdenkingskruis-
a
Een extra bijlage
van Dagblad De Ster
Door Wim Koek
„Vliegtuigen van
neluchtvaartdiens
Luchtmacht zijn
de eerste die over
gen", zo meldde
juni 1944 een rat
BBC.
Bemanningen van het 320 (M
chell) squadron op de vliegbai
Dunsfold hoorden het radiove
slag van hun eigen nachtelij]
actie boven de droppingzón
van Normandië.
Het 320-squadron behoort
tot de weinige Nederland
strijdkrachten die op D-Day we
den ingezet. Ook het 322 Dut<
Spitfire Squadron opereerde b
ven het Normandische geveeg
sterrein.
In de stalen gordel van zwaï
scheepsartiilerie die voor de invasi
stranden dreef, bevonden zich de k
nonneerboten 'Soemba' en 'Floret
bijgenaamd 'the terrible twins'. E
'Soemba' gaf vuursteun aan de tro
pen van het Amerikaanse 7de Lege
korps dat op Utah Beach was gelant
De 'Flores' lag, naast de zware Brits
kruiser 'Belfast', ergens voor de Bri
se stranden. De accurate scheepsi
tillerie was de hele juni-maand lan
en ook nog daarna onmisbaar voo
de grondtroepen.
Op een van de Amerikaanse mc
numenten op Utah-Beach herinner
een natuurstenen plakette aan he
aandeel dat de 'Soemba' had in d
operaties van de 6de juni en daarna.
De Koninklijke Nederlandse Bri
gade 'Prinses Irene', aan welk onder
deel in het befaamde D-Day-museun
van Arromanches een kleine uitstal
ling is gewijd, landde pas later in d«
kunstmatige mulberry-haven 'Por
Winston', voor het strand van Arro
Door Roger Simons
he Britse contraspiona
gedienst M15 vond het
hoogst verdacht.
j" hel kruiswoordraadsel van de
Londense Daily Telegraph van 2
mei 1944 paste de Amerikaanse
?aam Utah. Drie weken later, op
mei, was het woord Omaha
aan de beurt. Op 27 mei 1944
et de Daüy Telegraph, een
groot dagblad dat niet van een
gebrek aan vaderlandsliefde be
schuldigd kon worden, zijn le-
^ers zoeken naar de henaming
yverlord. Op 30 mei 1944 werd
e aandacht van de Britse con-
raspionage getrokken door het
Mnlberry en op 1 juni
1944 door Neptune.
Op 6 juni begon de geallieerde
«ding jn Normandië. Dat was
peration Overlord. De stranden
yaarop geland werd, droegen de
namingen Omaha en Utah. De
njvende haven van de Amerika-
nen en Britten heette Mulberry.
Omdat dit allemaal geheime code-
°orden waren, wilde de M15 we-
hoe het kwam dat de Daily
df ej^raP^1 ze kende en waarom
e T?.nl deze militaire geheimen
8e*u eerd haar dagelijk-
/""uis woordraadsels door
J°erien lezers opgelost werden.
i Verhoren
Bri?e betrok het conservatieve
krui«v„,w!'latl,D?ily TeleeraPh zijn
een I aadsels onder meer van
eraar' Leonard Dawe, die in
gestorven is. Dawe was in de ja-
