Engeland wil
huurcontract
beeindigen
WD be
als Navc
De Europese strijd tegen Nazi-Duitsland
OVERSCH
Iran roept
Golf op tot
neutralitei
Tens toons telling in het
Imperial War Museum
EXTRA
Britse Lagerhuis in debat over
toekomst kolonie Hongkong
LONDEN - Sir Geoffrey Howe, Brits mi-
nister van Buitenlandse Zaken, sprak on
langs in het Lagerhuis over de toekomst
van Hongkong. Minister Howe lichtte de
overeenkomst toe, die hij in september
hoopt aan te gaan met de Chinese Volks
republiek, om op 30 juni 1997 te midder
nacht de 'Union Jack' neer te halen in
Hongkong.
y^OENSDAG 30 ME
Weer EG-
geld voor
Suriname
WOENSDAG 30 Mul 1984
?4fi
Van onze correspondent Roger Simons
Sir Geoffrey herhaalde
wat hij op een persconferen
tie in de Britse kroonkolonie
verteld heeft na zijn overleg
met de Chinezen in Peking.
„Bij het verstrijken van het
Chineés-Britse huurcon
tract voor de zogeheten
'New Territories' (Nieuwe
Gebiedsdelen) dat in 1998 af--
gesloten werd voor een pe
riode van 99 jaar, geeft
Groot-Brittannië niet alleen
dit bewuste deel van China
maar ook het eiland Hong
kong en het schiereiland
Kowloon terug aan Peking",
zei Sir Geoffrey toen.
Het huurcontract inzake
de Nieuwe Gebiedsdelen en
235 kusteilanden, die samen
92 procent van de landop
pervlakte van de huidige
kroonkolonie vormen, werd
door Groot-Brittannië op 9
juni 1899 ondertekend. Het
rotsachtige eiland Hong
kong was toen al 58 jaar
Brits bezit. Groot-Brittannië
had het ingepalmd op het
einde van zijn eerste opium
oorlog tegen de Chinezen,
die een einde wilden maken
aan de Britse opiumsmokkel
van India naar hun land.
Opium
De Britten smokkelden
opium naar China omdat het
al sinds 1699 alleen onge
munt zilver accepteerde vor
de Chinese thee die in grote
hoeveelheden door de Britse
'barbaren' aangekocht werd.
Na verloop van tijd was
Groot-Brittannië echter zo
veel zilver kwijt, dat het
door ernstig financiële pro
blemen bedreigd werd. Pas
toen de Britse Oostindische
Compagnie opium verkocht
aan de Chinese mandarij
nen, die op hun beurt in on
gemunt zilver betaalden,
klaarde de situatie gunstig
op.
Het eiland Hong Kong
werd in 1841 bij het Britse
rijk ingelijfd. In 1842 stond
China het op grond van het
Verdrag van Nanking ten
eeuwigen dage af aan de
Britten. Hierna volgde de
Tweede Opiumoorlog. In
1860, toen ook dit conflict
voorbij was, werd de nieuwe
kroonkolonie uitgebreid met
het schiereiland Kowloon en
het zogeheten Stonecutters-
eiland. Deze vergroting ge
beurde op grond van de
Conventie van Peking, die
na de Tweede Opiumoorlog
tussen China en Groot-Brit
tannië opnieuw de vrede be
zegelde.
Verdrag
Hoewel volgens het Ver
drag van Nanking en de
Conventie van Peking het
eiland Hong Kong en het
schiereiland Kowloon eeu
wig in hun bezit zouden blij
ven, weten de Britten al
sinds 1949, dat is het jaar
waarin China een commu
nistische volksrepubliek
werd, dat zij zich in een on
houdbare positie bevinden.
Hong Kong is onverdedig
baar tegen een aanval van
het Chinese vasteland.
Conflict
over van premier Thatcher'
grote principes inzake de
vrijheid van het individu om
zelf zijn toekomst te kie
zen?", vragen ze. „Op
Falkland-eilanden hebben
jullie gevochten voor
welzijn van 1800 mensen,
toen evenmin de volle Britse
nationaliteit genoten, maar
ons gaan jullie overleveren
aan de communisten. Is het
omdat wij een gele huid
hebben, dat Groot-Brittan
nië ons in de steek laat?"
Invasie
Londen voelt er inderdaad
weinig voor om de Chinezen
van Hongkong naar Groot-
Brittannië te laten komen
In een land dat al pakweg
vier miljoen werklozen telt,
zou een invasie van ruim S
miljoen 'Chinks' (zoals de
Britse man in de straat de
Chinezen noemt) grote
ciaal-economische onrust
kunnen veroorzaken.
Om een Chinese vloedgolf
te kunnen voorkomen, keur
de het Lagerhuis in 1980 een
nieuwe Britse national-
teitswet goed, die ervoor
zorgde dat maar een klein
aantal inwoners van Hong
kong als volwaardige Brit
ten beschouwd kan worden
Er zijn er momenteel zo'n
25.000. Nagenoeg 2,6 miljoen
inwoners worden voor Lon
den „burgers van Britse af
hankelijke gebiedsdelen'
Zij beschikken niet automa
tisch over het recht zich in
Groot-Brittannië te vesti
gen. Hun paspoort is eigen
lijk waardeloos. Bijna drie
miljoen andere inwoners
van de kroonkolonie be
schikken alleen over een
identiteitsbewijs. Zij zijn ii
feite statenloos.
Vluchtelingen
De bevolking van Hong
kong bestaat hoofdzakelijk
uit vluchtelingen of afstam
melingen van vluchtelingen
uit de Volksrepubliek China
Zij hechten weinig waarde
aan artikel 35 van de nieuwe
Chinese grondwet, die aller
lei vrij heden (het woord, de
pers, bijeenkomsten, om
gang en demonstraties) ga
randeert. In China worden
nog regelmatig mensen ge
fusilleerd voor politieke
misdrijven.
China
De regering-Thatcher en
het Lagerhuis zullen hen,
echter niet aanmoedigen ob
naar Groot-Brittannië
komen. Het enige wat Lon
den voor hen wil doen, is J
de Chinese communisten
aandringen om de overgang
van het ene regiem naar ne
andere zo gemakkelijk
gelijk te maken. China
wel bereid om Hongkong
nog een poosje zijn in1®?,'
tionale status van kaPlta,
tisch centrum te laten
houden, omdat Peking
op aangewezen is v
broodnodige deviezen, m
de bevolking van de Brre*
kroonkolonie vreest da j
in ruil daarvoor veel w
haar huidige vrijheid z
verliezen. Zij vindt
schandelijk dat de Bri
die oorlog gevoerd he
voor een handvol Falkl
ders, een veel belangri]
kolonie zo maai-e.
prijsgeven aan Rood Chin
Vandaag de dag durft
Londen geen gewapend con
flict met China meer aan.
Bovendien zou dat tot de
Derde Wereldoorlog kunnen
leiden. Premier Thatcher
heeft hard gevochten voor Rat
de waardeloze Falkland- Jaar van uc
eilanden, maar voor Hong
Kong en Kowloon zal niet
gestreden worden. China
krijgt alles op een zilveren
schotel aangeboden.
Notabelen
Bij vele invloedrijke La
gerhuisleden van alle poli
tieke partijen hangen de
laatste tijd een stel jamme
rende notabelen uit Hong
kong aan de bel. Zij worden
geleid door de zakenman Sir
S.Y. Tsjoeng.
„Blijft er dan niets meer
De notabelen uit H M
kong, die zich nog stee®
Londen bevinden om
praten met politici, «OW
naren en zakenlieden d
den het een v^k
den het een vcc'"r':nsde
toeval, dat in 1984 volg
Chinese tijdrekening
'Jaar van de Rat is. H
gelse werkwoord tc
inwoners van H°J
spreken naast chl" kent
allemaal Engels) be "g
immers iemand in
laten. „Dat is het wat
Britten met ons doen
gen zij. i
VS
reij
nu
WASHINGTON (UI
in de economische t<
week in Londen wo:
de rente in de Veren
hoog is.
Minister van financ
dinsdag meegedeeld op
ington.
Hij zei te verwachten dat
rente in de VS en de invlc
daarvan op de wereldecor
mie alle andere agendapunl
van de tiende economise
topconferentie van de VS, C
nada, Japan, West-Duitslai
BRUSSEL (ANP) - Surinal
krijgt ruim 18,75 miljoen gi
den uit het Europees Ontwi
kelingsfonds.
Het gaat om een speci;
(voordelige) lening die aan
Surinaamse landbouwba
ter beschikking gesteld wore
De EG-Commissie in Brv
sel heeft dinsdag haar besl
tot het geven van die leni
bekend gemaakt.
De bedoeling is dat het gc
wordt doorgegeven aan klei
en middelgrote landbouwl
drijven en aan vissers in Su
name. Die kunnen het inves
ren om hun bedrijf verder
ontwikkelen. Die lening
kunnen variëren van 5000
100.000 Surinaamse guldens.
MANAMA - Iran heeft
Golfstaten dinsdag opniei
opgeroepen tot neutraliti
vooral Saoedi-Arabië,
door de nieuwe Amerikaai
raketwapens nauwer betrc
ken dreigt te raken bij 1
Iraaks-Iraanse conflict.
Tegelijk met de aanscl
van de wapens heeft Saoec
Arabië Teheran evenwel
vens aangeboden Irak te v<
zoeken zijn blokkade v
Iraanse oliehavens te staki
zo werd vernomen uit inj
lichte bronnen in Teheran.
Maar Irak verklaarde dir
dag via zijn minister v
voorlichting, Latif Nassif
Jassem, dat Irak zijn blokka
van Kharg als grootste Iraa
se oliehaven zal voortzett
totdat het reageert op oprc
Pon tot beëindiging van
oodog. Dit meldde het Iraak
persbureau INA.
Vervolg van pagina 1
Sedert vorige week stc
Amerikaanse regerii
2'cn op het standpunt d
een eventueel Nederlam
tegen de 48 kruisr;
n geen wezenlijl
"breuk zou doen aan h
avo-dubbelbeslnit vj
'9 of aan de nucleai
Wo-a f schrikking.
vȆ!?ar Washington laat w
v s aan dat ons land d
oortaan ais een minder v<
ardig Navo-lid zal word
g andeld. Minister Van d
C king gisteren niet in i
ete ontwikkeling.
Navo-secretaris-generaal
dat^ Ze' n'e* *e verwacht
ij,, de 15 Navo-ministers ve
uizuUen besteden aan h
w 'srakettenprobleem. >,A11
erover te zeggen valt is
91 lang °ver gezegd."
ndertussen is gisteravo:
y-JL eens bevestigd, dat
u niet akkoord zal gal
'European Resistance to Nazi-Germany, 1939-1945'; Impe
rial War Museum, Lamberth Road, Londen SE1. Op iveek-
dagen toegankelijk van 10.00-17.30 uur. Zondags van
14.00-17.30 uur. Toegangsprijs: volwassenen 1,50 pond,
kinderen tot 16 jaar, gepensioneerden en studenten 80
pence. Laatste dag: 21 april 1985.
vVV
Op 27 mei 1942 werd in Praag door twee leden van het
Tsiechoslowaakse verzet met succes een aanslag gepleegd
op SS-Obergruppenfuhrer Reinhard Heydrich.
De onbevreesde Denen maakten geregeld clandestiene filmopnamen van woeste rellen in Kopenhagen, waarbij met rook
bommen gegooid werd en de betogers er zelfs niet voor terugdeinsden om voertuigen omver te duwen.
Radio symbool
van het verzet
Door Roger Simons
LONDEN - Nu de wereld op het punt staat de
veertigste verjaardag van de gealliëerde lan
ding in Normandië te herdenken, probeert het
Rijksoorlogmuseum van de Britten een
graantje mee te pikken met een grote tentoon
stelling over het verzet tegen de nazi's in de
landen, die tussen 1939 en 1945 zuchtten onder
het Duitse juk.
De nare bezettingstijd is een periode, die de Britten
nog steeds fascineert.Wat ze ervan weten, is vaak een
door de media en hun eigen oorlogspropaganda sterk
vertekend beeld, waarin ze alleen met grote moeite
waarheid van fictie kunnen onderscheiden.
Vooral de rol, die hun eigen
land erin gespeeld heeft, ener
zijds door via de radio het ver
zet van weerloze burgers te
gen militairen gevoelig aan te
wakkeren en anderzijds door
ondergrondse organisaties
vanuit de lucht te bevoorraden
met wapens, munitie en ander
oorlogsmateriëel, roept om een
objectieve beoordeling.
De expositie 'Resistance' in
het Imperial War Museum
van Londen doet echter nog
geen poging om het verzet ein
delij k ook eens anders te be
kijken. Ze is gewoon een ver
zameling van wat links en
rechts bij elkaar gescharrelde
herinneringen aan de tijd,
toen de Duitsers ons land 'be
schermden' en de Britten
langzaam aanstalten maakten
om ons te komen bevrijden.
Herinneringen vooral, want de
epauletten van SS-Obergrup-
penfuhrer Arthur Seys-In-
quart, die tijdens de bezetting
Reichskommissaris van Ne
derland was, kunnen be
zwaarlijk een brok verzet ge
noemd worden, tenzij iemand
ze in die periode van zijn uni
form gejat heeft.
Nederland is trouwens op
deze tentoonstelling niet uit
gebreid vertegenwoordigd. De
Nederlandse aanwezigheid
blijft beperkt tot enkele foto's,
waaronder een van koningin
Wilhelmina, in 1941 voor de
BBC-microfoon, en een paar
boeken van de NSP met op
hun kaft een foto van de op
Orson Welles gelijkende An
ton Mussert. „Voor Volk en
Vaderland' ligt naast het 'Na
tionaal Socialistisch Jaarboek
van 1942'. Een en ander wordt
geëxposeerd onder het hoofd
stuk: collaboratie.
Wat België betreft ligt in de
collaboratie-kast. een schou
der-insigne van de SS-troep
Langemark. Het ziet er gloed
nieuw en ongebruikt uit. Veel
aangrijpender en daardoor
ook beter passend bij de opzet
van deze tentoonstelling zijn
de onheilspellende aanplak
biljetten van de bezetters. De
grote zwarte letters, met links
een Duitse en rechts een tekst
in de eigen taal, geven je kou
de rillingen. De naam van de
Duitse commandant, die heer
ste over leven en dood, staat
onderaan. Het gevleugelde
wapensschild van de Wehr-
macht, versiert met het Hit-
lerkruis, bezegelt elk docu
ment.
Represaille
Een van deze aanplakbiljet
ten is gedrukt op verkleurd
oorlogspapier, gedateerd Ar-
lon, 7 juillet 1944. Naast de
Duitse prijkt een Franse tekst.
In alfabetische volgorde staan
de namen vermeJH van acht
mannen, allemaal hele gewone
mensen, woonachtig in het
Belgische Arlon, Virton en
Neufchateau, die op deze dag
gefusilleerd werden bij wijze
van represaille voor de moord
op een Duitse sergeant In de
Ardense bossen. Wie had hem
doodgeschoten? „Een terro
rist", zeiden de Duitsers ver
ontwaardigd, maar volgens de
anderen was het iemand van
het verzet.
Bijna 44 jaar later noemen
de Britten een lid van de IRA,
die in de ogen van de militante
Ierse nationalisten een ver
zetsheld is en in Ulster een
Britse soldaat vermoordt, ook
vol diepe afkeer „een terro
rist". Al het lijden, dat de
mensen elkaar tijdens de
Tweede Wereldoorlog aange
daan hebben, heeft hen dus
niet veel geleerd.
De tentoonstelling in het
Imperial War Museum in
Londen besteedt veel aan
dacht aan het gewelddadige
verzet, dat in Denemarken te
gen de Duitsers gepleegd
werd. De onbevreesde Denen
maakten geregeld clandestie
ne filmopnamen van woeste
rellen in Kopenhagen, waarbij
met rookbommen gegooid
werd en de betogers er zelfs
niet voor terugdeinsden om
voertuigen omver te duwen.
Een kleine stand herdenkt
de beroemde valse editie van
het Brusselse dagblad 'Le
Soir', die in 50.000 exemplaren
gedrukt werd, zonder dat de
Duitsers er tijdig lucht van
kregen. „Een meesterwerk van
de clandestiene pers", zeggen
de organisatoren van 'Resis
tance' bewonderend. Op 9 no
vember 1943, 's middags rond
vier uur, werd de valse krant
per fiets in Brussel besteld.
Radio
Een groot deel van de ten
toonstelling 'Resistance' is ge
wijd aan de merkwaardige rol
van de radio in verband met
de oorlogsvoering. Naast voor
beelden van gewone en zelfge
maakte radiotoestellen, waar
mee tijdens de oorlog naar het
door de Duitsers zwaar ge
stoorde Londen geluisterd
werd, krijg je ook primitieve
draagbare zenders en ontvan
gers van het verzet te zien. De
lange geheime codelij sten, die
men nodig had om berichten
over te seinen naar Engeland,
liggen erbij. Ook de logge,
door Telefunken gebouwde
apparatuur, waarmee de
Duitsers dergelijke geheime
zenders probeerden op te spo
ren, is het bekijken waard.
De bezetters plaatsten zulke
kanjers in gesloten voertuigen,
waarmee ze rondtoerden en
steeds dichterbij de bron van
de geheime radiosignalen pro
beerden te komen. Vandaag de
dag rijden in Groot-Brittannië
nog geregeld PTT-wagens
rond, gevuld met moderne ap
paratuur, die daar van af
stamt. Daarmee worden op
precies dezelfde manier Britse
'zwartkijkers' (mensen die het
jaarlijkse kijkgeld ontduiken)
opgespoord en ontmaskerd.
Maar in tegenstelling met wat
tijdens de oorlog in de bezette
gebieden gebeurde, stopt men
deze overtreders niet in de ge
vangenis. Ze worden ook niet
gefusilleerd; ze krijgen wel
een zware boete.
De tentoonstelling 'Resis
tance' staat ook even stil bij de
intense pogingen van de Britse
luchtmacht en het Noorse ver
zet, om in Noorwegen de
Norsk Hydro-fabriek te ver
nietigen. In Londen werd ge
vreesd dat de Duitsers met het
Noorse zware water een
atoombom zouden fabriceren.
De eerste aanval op Norsk Hy
dro in 1942 mislukte jammer
lijk. De Britten, die er bij be
trokken waren, werden door
de Duitsers gevangen geno
men en op Hitiers bevel ver
giftigd.
'Service Clarence'
Ook het Belgische spionage-
net 'Service Clarence' wordt
op de tentoonstelling in Lon
den grondig doorgelicht. 'Ser
vice Clarence' beschikte over
1580 geheime agenten ver
spreid over geheel bezet Euro
pa. Sommigen van deze spion
nen opereerden zelfs vanuit
Duitsland. Zij bevonden zich
letterlijk in het hol van de
leeuw.
Hoe de Franse résistance
Duitse spoortreinen uit de
rails deed lopen, wordt door
middel van foto's, spoorstaven
en niet echte dynamiet duide
lijk gemaakt. Een ander be
langrijk onderdeel van de ten
toonstelling is de aanslag, die
op 27 mei 1942 in Praag door
twee leden van het Tsjechoslo-
waakse verzet gepleegd werd
op SS-Obergruppenfuhrer
Reinhard Heydrich. Het Lon-
dense museum exposeert een
kopie van het SS-dossier over
die zaak. Heydrich stierf op 4
juni 1942 aan zijn verwondin
gen. De daders werden door
ongeveer 800 SS-mannen bele
gerd in een kerk van Praag en
na verloop van tijd doodge
schoten.
Een van de laatste histori
sche gebeurtenissen uit de
bloedige periode 1939-1945, die
op deze speciale tentoonstel
ling in het Imperial War Mu
seum van Londen herdacht
worden, is de opstand in de
Poolse hoofdstad Warschau
tijdens de zomer vavn 1944.
Honderdduizend burgers lie
ten daarbij het leven. De ge
schiedenis van wat de Britten
'het Europees Verzet tegen na-
zi-Duitsland' noemen, is
boeiend, maar triest.
Een groot deel van de tentoonstelling 'Resistance' is gewijd
aan de merkwaardige rol van de radio in verband met de
oorlogsvoering.
'Service Clarence' beschikte over 1580 geheime agenten verspreid over geheel bezet Europa.
- FOTO'S PERS UNIE
I# f
