Linkshandigen mogen alles maar links s ven net niet Voorlopig laatste zonsverduistering Lotto:.elke week kan net geiuK u toelachen pf!t [ia,iMiëd Palest kaper; door 1 Bonn e] dialoog zonder oea PSYCHOLOGEN NA UITGEBREIDE STUDIE: '4/0 Maak meer van uw vakantiegeld. Dierenbescherming in actie tegen de hengelsport verenigde spaarbank Ookv DINSDAG 29 ME11984 'BI 5EXTRA OP DINSDAG5 PAGINA Linkshandigheid moet alle ruimte gegeven worden, behalve bij schrijven. Onderwijzers en ouders zullen er - op een didactisch en pe dagogisch verantwoorde manier - veel voor moeten overhebben om een kind met de rechter hand te laten schrijven. Alleen kinderen die zeer uitgesproken linkshandig (willen) zijn zouden nog links mo gen schrijven. Maar het moet ze dan wel bewust en methodisch aangeleerd worden. Dat laatste komt pas schoorvoetend op gang. OP IVO ENSD SAG 30 MEI: Mr. Jozef Luns en de vredesmoraal Uitkeringen PAPIER1 VOOR UW PEN Burgemeester Breda nlNSDAG 29 ME11! OVERLEDEN Geen nieuwe verdragen met Z-Afrika' SPECIALE ROL T11 De psychologen drs. W.Wassenaar uit Breda en drs. F.Saan uit Sint Mi chielsgestel zijn zeer uitge sproken in hun mening. Zij zijn langere tijd werkzaam geweest in het kleuter-, ba sis- en buitengewoon onder wijs en hebben daar hun studie verricht. Onlangs hebben zij het boekje 'De mythe van het linkshandige kind' het licht doen zien. Een werk, dat vooral bedoeld is voor docenten, ouders, me dewerkers van schoolad vies- en begeleidingsdien sten, voor jeugdgezond- heidsdiensten en medisch opvoedkundige bureaus. Iedereen kent in zijn om geving wel iemand die links schrijft of bepaalde andere handelingen liever met de linker dan met de rechter hand verricht (ambidextrie). Linkshandigheid heeft door de jaren heen tot heel wat frustraties en teleurstellin gen geleid. De maatschappij is nagenoeg helemaal afge stemd op rechtshandigen en gebruiksvoorwerpen lijken speciaal voor hen gemaakt. Een linkshandige leert er wel mee omgaan, maar het gaat gewoon moeilijker. Ouders en leerkrachten we ten vaak niet hoe zij links handigheid moeten begelei-, den. Er kleeft zelfs een soort smet aan, alsof linkshandi gen bepaalde stoornissen hebben of daar verhoogd vatbaar voor zijn. Een veelgehoorde opmer king is dat linkshandige kinderen die gedwongen worden rechtshandig te schrijven daar nerveuse stoornissen als bedplassen en stotteren aan over zouden houden. „Grote onzin", rea geren die twee schrijvers, „dat is op geen enkele ma nier uit welk onderzoek ook gebleken. Linkshandigheid is een emotioneel onder werp. Helaas konden veel onderzoekers en publicisten daarmee niet objectief over weg. Hun subjectieve advie zen en meningen hebben veel schade aangericht, want zij hebben de mensen die met kinderen werken verkeerd voorgelicht en die weer de ouders. Er is ook weinig betrouw baar onderzoek verricht. De laatste twintig a dertig jaar is in het onderwijs een schrijftolerantie ontstaan, ingegeven door de gedachte dat het kind zelf maar moet uitmaken met welke hand het schrijft", zeggen de twee onderzoekers. Zij noemen dat een 'goedbedoelde maar dubieuse vorm van toleran tie' en stellen dat de kinde ren in kwestie daar echt geen plezier mee gedaan is. In bijna alle landen van de wereld is het schrift geënt op de bijzondere mogelijk heden van de rechter hand. De mens heeft dat schrift zelf gaandeweg ontworpen De heren Wassenaar (l) en Saan, schrijvers van 'De mythe van het linkshandig kind'. en er zelf voor gekozen. En kele wel betrouwbare on derzoeken hebben uitgewe zen, dat 68 procent van de mensen uitgesproken rechtshandig is, 28 procent gemengd-handig en maar 4 procent uitgesproken links handig. Door de genoemde tole rantie is het aantal links- schrijvenden sinds 1930 van 2 procent toegenomen tot 10 a 11 procent. „Zij ervaren veel praktisch ongerief, want het bewegingspatroon van het rechtshandig schrift gaat lijnrecht in tegen de natuurlijke beweging van de linker hand. De schrijf- hand bedekt hetgeen ge schreven is - en dat is zeker voor kinderen met lees- en spellingsproblemen een groot nadeel- of er wordt een erg onnatuurlijke hand houding ontwikkeld die b.v. kan leiden tot kramp. De linksschrijver hindert zijn rechtshandige buurman en andersom en de kans op knoeien is ruim aanwezig. Men doet kinderen die linkshandig lijken te zijn dan ook onrecht door hen zelf maar te laten uitzoeken met welke hand ze moeten schrijven of hen daarin zelfs te stimuleren. Naast alle on gemakken is het ook onver antwoord het kind zelf een keus te laten maken, want het is daar nog veel te jong voor", aldus beide schrij vers. Hun conclusie is dat al leen bij zeer uitgesproken linkshandigen schrijven met die hand toegestaan moet worden, maar dan alleen maar als hen dat echt be wust geleerd kan worden. Maar niettemin zal eerst en kele maanden geprobeerd moeten worden hen de an dere hand te laten gebrui ken, stellen de auteurs. Dat moet niet dwangmatig ge beuren, zoals veel ouderen zich uit hun lagere school tijd nog zullen herinneren, maar spelenderwijs en met een positieve ondersteuning. De heren Saan en Wasse naar zeggen dat veruit de - FOTO DE STEM/BEN STEFFEN meeste leerkrachten als rechtshandigen niet weten hoe zij een linkshandig kind systematisch moeten leren links te schrijven. Zij pleiten ervoor dat in geval van twij - fel hoe dan ook een deskun dige wordt ingeschakeld om via een uitgebreid diagnos tisch onderzoek de hand-ge aardheid van het kind te achterhalen. Zij hebben daar een methode voor in het achterhoofd, die zij eerst willen uitwerken. Uitgangs punt voor hen is in elk geval, dat er pas sprake is van ech te linkshandigheid als min stens negen van de tien te verrichten handelingen bij duidelijke voorkeur met de linker hand gedaan worden. door Piet Smolders Wie voor 1984 in Nederland nog een keer een (gedeeltelij ke) zonsverduistering wil zien krijgt op woensdag 30 mei aanstaande zijn (enige) kans. In het begin van de avond schuift de maan geleidelijk tussen zon en aarde in en wordt zo'n veertig procent van de zonsmiddellijn afgedekt. De verduistering begint om 19.17 uur. De maah raakt dan net de rechterkant van de zon. Geleidelijk ontstaat aan die kant een 'deukje' in de zonne schijf dat steeds grote wordt. Om 20.08 uur is de grootste hap 'weg' en daarna wordt het verduisterde deel weer klei ner, terwijl dé maan van rechts naar links over de zon neschijf schuift. Om 20.56 uur is er niets meèr te zien. De Volkssterrewacht in Hoeven is woensdagavond van 19.00 tot 22.00 uur speciaal geopend voor de zonsverduistering. Bij bewolking kan de gedeelte verduistering met behulp van een grote radiotelescoop wor den waargenomen. De waarschuwing is niet nieuw maar kan toch nog maar eens herhaald worden: direct zonlicht in het oog is uiterst schadelijk. Gebruik daarom een volkomen zwart Zo ongeveer zal de maan op 30 mei even na achten 's avonds een forse 'hap' wegnemen uit de zon. Deze foto werd tijdens een ver duistering in 1975 gemaakt. beroet glaasje of - nog beter - twee overbelichte zwart-wit negatieven over elkaar. U kunt die bij voorbeeld in een diaraampje monteren om ze beter hanteerbaar te maken. Een donkergroen lasfilter is ook prima; dat is alleen in spe ciaalzaken te krijgen. Zeldzaam Waarom zijn zonsverduiste ringen zo zeldzaam? De maan draait immers elke maand een keer rond de aarde en zou dus in die periode telkens even tussen aarde en zon in moeten staan, namelijk bij nieuwe maan. Op het eerste gezicht klopt deze redenering, maar de werkelijkheid is iets an ders: het komt uiterst zelden voor dsat de maan precies tus sen onze planeet en de zon in staat. Dat komt omdat de baan van de maan om de aarde niet in precies hetzelfde vlak ligt als dat waarin de aarde om de zon loopt. De vlakken maken een hoek van ongeveer vijf graden met elkaar. En dat be tekent dat er alleen sprake kan zijn van een zonsverduis tering als de snijlijn van die vlakken (die in ruim 18 jaar een keer ronddraait) richting zon wijst op het moment dat de maan daarop staat. De maan werpt dan haar scha duw op de aarde: wie zich in de kern daarvan bevindt ziet de zon schuilgaan achter de maan. Wie net buiten de kern- schaduw staat (in de zoge naamde bijschaduw) ziet een deel van de zon door de maan bedekt. Lang duurt een zons verduistering nooit, omdat de aarde onder de schaduw van de maan doordraait en de maan bovendien verder loopt in haar eigen baan en dus ge leidelijk haar eigen positie tussen zon en aarde verlaat. De zaak wordt nog ingewik kelder omdat de baan van de maan om de aarde geen keuri ge cirkel is maar een ellips. Bijgevolg staat de maan soms verder van de aarde dan ge middeld, zodat haar schaduw niet aan het aardoppervlak raakt. Waarnemers op aarde zien de maan dan weliswaar pal voor de zon, maar de schijnbare diameter van de maan is dan kleiner dan die van de zon en er blijft om de maan heen een smalle ring over. Bijgevolg wordt het bij zo'n ringvormige verduiste ring niet donker, wat wel het geval is bij een totale zonsver duistering. Dit keer gaat het overigens om zo'n ringvormi ge eclips, maar die is alleen als zodanig te zien in een slechts circa tien kilometer brede zóne die over het zuidoosten van de VS via de Atlantische Oceaan naar Noord-Afrika loopt. Daarbuiten is de zonsverduis tering als gedeeltelijk te zien in Noord- en Midden-Ameri ka, Groenland, het noordelijk deel van de Atlantische Oce aan, Europa en het noordwes ten van Afrika. Ook binnen een klein land als het onze zijn er verschillen: iJSCMUJU MUe Terwij l de maan in haar baan om de aarde loopt, komt zij soms precies tussen zon en aarde in te staan. Ze werpt dan haar schaduw op de aarde en wie (op de draaiende) aarde in die schaduw komt ziet de maan pal voor de zon: een totale zonsverduistering. In de bijschauw is een gedeeltelijke zons verduistering te zien. in het noorden wordt een klei ner deel van de zon afgedekt dan in het zuiden. Verder ver schillen de tijdstippen in de uithoeken van het land enkele minuten van de hierboven ge noemde. Voor amateur-foto grafen is het interessant foto's van het gebeuren te maken. Er moet dan gewerkt worden met een behoorlijke telelens en een roodfilter. Nadere gegevens zijn bij voorbeeld te vinden in de Sterrengids 1984 van de Ne derlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, die in de boekhandel te vinden is. Als het weer wil meewerken belooft de zonsverduistering van woensdag aanstaande een van de mooiste te worden die in Nederland te zien waren. Het is te hopen dat het helder is, want anders wordt het wachten tot 10 mei 1994! EN VERGEET HET CIJFERSPEL NIET. DUS DEZE WEEK OP TIJD INLEVEREN. n:iii:a»mu:in.miniminne iiiiHiiiHiHHiöllillllMIfHIBHIIIHIIlIHliHIHilHIIHlMiiiiiiluicimeiiHil In haar telegram aan presi dent Franklin D. Roosevelt van de VS op 17 mei 1933 zegt HM koningin Wilhelmi- na: „Dit volk waarvoor ik spreek verafschuwt oorlog". Zij eindigt: „Mijn land is er diep van overtuigd dat ont wapening nu gebiedend noodzakelijk is, voortgezette bewapening moet onvermij delijk tot oorlog leiden". In 1903 schreef zij aan Andrew Carnegie: „Nederland be schouwt zich als de bewaar der van de vredesgedachte". Zij werd geïnspireerd door de geest van de Vredevorst Jezus. Jammer voor mr. Jo zef Luns, de raketten zullen nooit in Nederland geplaatst worden! Dank zij de hoge moraal van dit vredelieven de volk. Aardenburg Schelte van Jelgerhuis Als regelmatig kijker/luis teraar, naar het nieuws en Den Haag Vandaag, viel de ze week, weer eens 'n 2e ka merlid te beluisteren. N.l. jongenheer v. Linschoten namens de VVD-fraktie, sprekende over de kortingen bij de uitkeringsgerechtigde. Volgens mij 'n telg uit 'n be schermd milieu dat meestal de juiste weg weet te vinden, voor het verkrijgen van stu diebeurs/toelage of 'n rente loos voorschot, en op uitge kiende wijze gebruik kan maken van voor hen voorde lige belastingfaciliteiten. Uitgerekend deze blaag, reeds geruime tijd betaald uit de staatsruif a 120.000 per jaar, houdt 'n pleidooi voor het korten op uitkerin gen van WW, WAO, WWV enz. totaal voorbijgaand dat juist bij deze groepen, de mensen zitten, die de crisis/ bezetting en de na-oorlogse opbouwperiode hebben meegemaakt, maar ook daadwerkelijk daaraan heb ben medegewerkt. Zij zijn bedankt, en kwamen met hun versleten bouwvakrug in de WAO terecht, en voor zover geen lichamelijke af wijking met hun 57 Vi jaar de WW in, om plaats te ma ken... Ja voor wie eigenlijk Toch hebben zij een ge meenschappelijke noemer n.l. daadwerkelijk te hebben medegewerkt aan de weder opbouw van het na-oorlogse Nederland. Het past dan de VVD-fraktie niet orm, 'n woordvoerder voor dit on derwerp naar voren te bren gen, die op dit terrein, maat schappelijk gezien nog niets heeft ingebracht in vergelijk met voornoemde groepen. Breda C. Gent Bij het bericht in De Stem van 17 mei 'n paar kanttek. ningen. Dat de nieuwe com missaris het advies van gemeente het zwaarst laai wegen, onverschillig de poli. tieke signature van de didaat, is naar mijn gevoel een goede zaak, die navol, ging verdient. Laat ons ho pen dat de heer Van Agt ii. dit verband ook een lans zal breken voor de kleine, mee; speciaal plattelandsgemeen- ten, waarvoor politici enkele belangstelling toner, laat staan lobby-werk ver- richten. Zij worden in dit opzicht gediscrimineerd, zonder hun inspraak som wijlen opgescheept met vallen waarmee commissa rissen geen weg weten. Kan didaten, die in eigen stand- plaats niet langer zijn te handhaven, danwel sollici tanten, die enkel op grond van vermeende zgn. 'dynas tieke rechten' in aanmer king komen, maar voor het overige vanwege hun ante cedenten ongeschikt worde: geacht. In beide gevallen re gionaal niet representatie!, worden deze elders in ande re provincies benoemd, waar zij weg noch steg ken nen, niet bekend met plaat selijke gebruiken, de noden en psyche der bevolking. Nog afgezien van de menta liteitskwestie betekent dit op zich al een onverant woord en gevaarlijk experi ment, waarvoor een titel geen enkele oplossing biedt De talrijke klachten hier over bij binnenlandse z neergelegd, vormen een der mate omvangrijk dossier dat dit departement er niet lan ger omheen kan, getuige het feit dat drie ministers van verschillende politieke ge zindheid achtereenvolgens het hoofd over dit probleem hebben moeten buigen. Ove; vormen van behoorlijk be stuur gesproken is de visie van de nieuwe commissaris een hint in de goede rich ting; immers door het advies van de betrokken gemeente bij een behoemlng te laten prevaleren draagt deze zeil de volle verantwoordelijk heid voor een eventuele ver keerde keus en de conse quenties daarvan. Woensdrecht H. van Opstal sr. TEL AVIV (RTR) - Twee vi de vier Palestijnse kapers d op 12 april in Israël een b kaapten zijn overleden als g volg van klappen op hl hoofd. De klappen zijn toegedier nadat de twee waren gearre teerd. Dit blijkt uit een off cieel onderzoek dat naar dood van de kapers is ing steld. In een korte samenvattii van het onderzoeksrappo heeft het Israëlische ministi rie van defensie maand: meegedeeld dat twee van vier kapers zijn „overleden a gevolg van een kwetsuur as de schedel, die is ontstaan doe een klap op het achterhooi met een stomp voorwerp". De onderzoekscommiss werd ingesteld nadat in de Is PARIJS - De dialoog me Moskou dient te wordei voortgezet, maar men hoef daar geen illusies over te koes teren, zo menen de Franss president en de Westduitss bondskanselier. Francois Mitterrand en Hel mut Kohl kwamen maandag in Parijs bijeen voor de 43st< Frans-Westduitse top. Zeker tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen in no vember verwachten beider geen positieve ontwikkeling ir Zet uw vakantiegeld even opzij tot dat u het echt nodig hebt, voor uw vakantie of andere doeleinden. Onze Girospeciaal-rekening is daar bij uitstek geschikt voor. Die biedt u een hoge rente (momenteel 53/»% pef jaar) en de mogelijkheid om f 3.000,- per maand, zonder kosten, op te nemen. Dat is pas echt makkelijk sparen. Wij zijn tenslotte de makkelijke bank in de buurt. LUSAKA (DPA) - President Kaoenda van Zambia vindt dat de landen in Zuidelijk Afrika geen niet-aanvalsver- dragen met Zuid-Afrika meer moeten sluiten. Hij zei dit maandag in een door radio en tv uitgezonden vraaggesprek. Dergelijke verdragen kun nen voor de strijd van de on derdrukte zwarte meerder heid in Zuid-Afrika een ern stige achteruitgang betekenen, aldus Kaoenda. Het Akkoord van Nkomati tussen Zuid-Afrika en Mocambique was volgens de Zambiaanse president „uit nood geboren en daarom te rechtvaardigen". „Wij willen echter geen nieuw Nkomati in Angola, Le sotho, Botswana en Zambia. Wij moeten daar zeer voor- zichtig mee zijn", aldus Ka oenda. Volgens hem zfjn op lossingen slechts te bereiken wanneer Zuid-Afrika „gevan gen nationalisten als Nelson Mandela en Walter Sisulu op vrije voeten stelt en met hen onderhandelingen begint over de toekomst van hun land". INLICHTINGEN: DISTRICTSKANTOREN BREDACAfHARl^^ 15, TEL.: 076-22 24 33. GOES GROTE MARKT 40. TEL.: 01100- V AMSTERDAM (ANP) - De si- atie van de Papoea's in Irian 's ernstig en er zijn ook einig vooruitzichten op een k^H^jke verbetering van Inc*onesische autoritei- n hebben van dit gebied een iSlnistratief bestuurd ge- „l gemaakt, waarbij de in- van de militairen der- sProW8£ijPend dat er ge~ miw kan worden van een Elitair bezet gebied, Dit zegt het RIOP (Research ute c Êen onderzoekinstituut Htute of Oppressed Peop- Van een onzer verslaggevers BREDA - De overheid be veelt de hengelsport volko men ten onrechte aan als re creatie voor jong en oud, werklozen en gehandicap ten. Vissen kunnen net als vogels en andere dieren lij den. Daarom kan de over heid zich beter bezighouden met het verstrekken van goede voorlichting en con trole om onwetendheid en onverschilligheid over die- renbehandeling te laten af nemen. Dat vindt de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren. Om de meer dan een miljoen vissers er op te attenderen dat zij de vis be hoedzaam moet behandelen zal de vereniging op 2 en 3 juni boven diverse viswate ren reklamevliegtuigen la ten vliegen met de bood schap 'Vissen hebben ook gevoel'. In een folder geeft de ver eniging een aantal adviezen: probeer te voorkomen dat de vis de haak inslikt, raak een vis alleen aan met natte handen, verwijder de haak heel voorzichtig, zet een ern stig gewonde vis niet terug in het water, gebruik liever geen leefnet, dood onmidde- lijk elke vis die niet wordt teruggezet. Het Inter Universitair Overleg Diergebruik zal op 29 mei a.s. de voorzitter van de commissie van advies voor dierproeven prof. dr. L.Schoonhoven een discus sienota overhandigen. Daar in is de krieik opgenomen sniiiiiiiiiiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiuiuiiiiuiuiuiiiiuuiiiiuii tegen de dierproeven op versiteiten in ons land. He' overleg vraagt het ë^bT^ van proefdieren in het n wetenschappelijk on(ier te verbieden, te bevorderen dat er alternatieve me den en geschillencommissie komen en een donorcod te maken waardoor het ken van proefdieren ove die wordt. „IHIIIIIIIIIIÜI!!! r onderdrukte volkeren in oti rraPP°rt over de Papoea's 'Dan Djaja. Met het rap- Met de P20C Micro is de li Voor elke orj de passende prijs die Philips

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 4