as
erk
De wereld in
beroering door
een 17-jarige
idoclub
(reskens
iccesvol
iljartzege
aiiwendaele
beis niet in het bezit van een internationaal erkende titel,
[jjvenmin is haar naam te vinden op de officiële recordlijsten
Lde atletiekwereld. Toch is Zola Budd al sedert 5 januari
|van dit jaar wereldnieuws. Niettemin lees je nergens
Interviews met de atlete, die dieper ingaan op haar sportieve
berieden, of op haar visie op de huidige en toekomstige
berwachtingen. Bijna nergens. Alleen Engeland wordt van
baar doen en laten op de hoogte gehouden middels de Daily
iail, het dagblad dat zich exclusief verzekerd heeft van alle
ipubliciteitsrechten rond de kleine wonderloopster.
tachtigduizend mark (bijna 90.000 gulden) vraagt de Daily
Ijlail aan andere media voor een interview met de loopster,
■wist De Duitse Stern vorige week te melden. Don Short van
jet publiciteitssyndicaat rond Zola Budd wijst die
[veronderstelling echter als 'absurd' van de hand. Short: „Dat
s onzin, we geven gewoon niemand toestemming voor een
nterview met haar."
loNDEN - Het leven van Zola Budd valt uit
ten in drie episodes.
T47
iregistreerd
-
1
'AGINA SPORT 6
f werker
i reikte zaterdag naar
In de eerste amateur-
Avas de neef van klas-
Ijk te snel voor Edwin
de Maesschalk en Eric
leecken zich losgemaakt
|de groep, wat voor De
Isschalk resulteerde in een
de plaats. De onfortuinlijk
ferreecken viel in de laat-
locht voor de finish en liep
Idoor een gunstige klasse-
|mis.
j de eindsprint van de drie
|opers liet Pierre Raas er
twijfel over bestaan wie
kpste was.
lag:
iRaas fs-Heerenhoek,) 100 ki
lter in 2.14.50, 2. E. Roovers
bendaal), 3. T. Fase (Oud-Vos-
Ier), 4. op een ronde A. de
^schalk (Axel), 5. J. de Crom
igerheide), 6. J. Meijer (Vlaar-
pTn), 7. R. Hagemeijer ('s-Her-
hbosch), 8. P. van Acker (Koe-
ht), 9. J. Poley (Kruiningen), 10.
bn de Steen (Bruinisse), 11. L
Isse (Hellevoetsluis), 12. W.
pn (Etten-Leur), 13. H. Hoog-
(Tilburg), 14. M. Hermans
nen), 15. H. Branckaert (Til-
I), 16. F. Tack (Bergen op
In), 17. N. Toussaint (Naald-
p, 18. C. Vervaet (Walsoorden),
C, Blok (Wemeldinge), 20. H.
(Terneuzen).
|an onze sportmedewerker
JBURG - De zestien man
Jke afvaardiging van de ju-
ortvereniging Breskens
am op het door KIAI geor-
■iseerde judotoernooi in
Iburg bijzonder sterk uit de
Biet minder dan acht me
eles werden mee de Wester-
elde overgebracht. Een eer-
Iplaats was er voor Wendy
ponse, Erwin Hoeder en Pe-
Heyboer. Op de tweede
ats in de diverse ge-
Ihtsklassen legden Barry de
|de, Mariska Daenen,
rid van Vlierberghe en
|ly Boekhout beslag. Even-
in de prijzen viel Sjaak
i de Velde, die als derde op
erepodium mocht plaats-
ran onze sportmedewerker
DDELBURG - Het team
taande uit vier spelers van
biljartvereniging Dauwen
de uit Middelburg heeft de
ste editie gewonnen van
groots opgezet toernooi,
de Middelburgse biljart-
•eniging 't Raedhuys hield.
Afgelopen zaterdag won dat
m beide finalewedstrijden,
■ste werd SBC uit Sluiskil
aarin André Ploegaert.
nnie en Pierre Rammeloo
Guillaume Pladdet uitkwa-
jn) geklopt en in de finale-
dstrijd werd van LBV uit
wedorp gewonnen. SBC leg-
beslag op de derde plaats
or 't Raedhuys met 6-3 te
rslaan.
tslagen: LBV-'t Raedhuys6-3,
iuwendaele-SBC 7-2, SB'C-
edhuys 6-3, Dauwendaele-Ltsv
üdstand: 1. Dauwendaele, 2.
tV, 3. SBC, 4. 't Raedhuys.
>rt 14.7; 60 meter: 1. Karin Gle-
n, Marathon 1.41.2, 2. Christian-
de Rijke, RKHAV 1.46.1, 3.
id Pul, Marathon 148.0; kogel
>ten: 1. Laura Hoogesteege
7'56 9.39, 2. Janine de Schrijver,
7'56 9.17, 3 Bianca Corneltsse,
irathon 8.57; discuswerpen: i-
iristianne den Toom, Scneia
art 24.34, 2. Laura Hoogesteeger,
7'56 22.34, 3. Natasja de Rpover,
1HAV 20.46; speerwerpen: 1. »w
file Lamain, AV56 22.90 2. laura
logesteeger, AV'56 21.52,3. Chr
inne den Toom, Scheldespo
20; hoogspringen: 1. O0!'111,.,,,,
aning, AV'56 1.50, 2. Karin W
m, Marathon 1.45, 3. InSr"L i'
arathon 1.45; 4x80 "neter.
heldesport 43.2, 2, Marathoni
lAV'56 46.0; verspringen: 1.
hrier, Scheldesport 4.79, 2. Jol
de Koning, AV'56 4.55,3. M ri
Vos, Scheldesport 4.29.
eisjes D: 60 meter: 1. Karin C
Scheldesport 9.0, 2. Chiena
auijs. Dynamo 9.1, 3. Mariene
■nersbeek, Scheldesport t
eter horden: 1. Iris Provo^
iheldesport 12.0, 2. Christel u»
pmanse, Marathon 12.6,3-®®
oeslan, Marathon 12.7; 600 ™thon
Melanie Schuilwerve, m0
14.5, 2. Chierry Abuijs, Dynam_
>6.2, 3. Sandra Vinke, Schei
ort 1.57.6, kogelstoten: l.Ma" 2
nersbeek, Scheldesport
len Schrijver, AV'56 8.09, 3.
elle Spuessens, Scheldesport IJ-W
Kigspringen: 1. Karin M^^n,
•heldesport 1.25, 2. Pet" ^ira,
marno 1.25, 3. Dorine Hoete"
arathon 1.15; verspringen.
alle Amersbeek, Scheldeport
Danielle Spuessens, ^heJ5,nj?nio
17, 3. Chierry Abuijs, DJ"
19. 4x60 meter: 1. SoheldKP^
2. Dynamo 35.9, 3. Ma
[iAANDAG 28 ME11984
ZOLA BUDD
DOOR G1EL HENDR1X
De eerste episode, die van voor 5 januari 1984, speelt
af in het schemerdonker, omdat het Zola Budd en
Ihaar familie verboden is met anderen dan de Daily
[Mail daarover te praten. Toen ze echter op die vijfde
muari het onaantastbaar geachte wereldrecord van
Ie Amerikaanse Mary Decker op de 5000 meter met
Inaar liefst 6,5 seconden verbeterde (15.01,83), kwam de
lilf van publiciteit op gang.
inde
van een
Vanaf 24 maart, de dag dat
j volkomen onverwacht in
bgeland aankwam, nam niet
teen de commercie bezit van
Taar, maar weekte ze ook kri-
lik los over de voorkeursbe-
jiandeling die zij in haar nieu-
|e Vaderland' ontving.
Ie kritiek bereikte zijn hoog-
lepunt toen Zola Budd in re-
kdtempo de Britse nationali
st toegemeten kreeg. Tien
duurde het slechts
loordat de kleine wonderloop-
Itt het Britse paspoort kreeg,
Jirwijl dat normaal gesproken
istens twee jaar duurt. In
lolitiek Engeland wekte deze
pang van zaken de nodige
revel. Politici van alle rich-
i vonden elkaar in hun
|ritieken.
ïaanzinnig
Anglicaanse commissie
lor sociale zaken schreef bij-
oorbeeld aan de minister van
inenlandse Zaken: „De ver-
dndering van het aantal sta-
tlozen en de hereniging van
Inheiden families zijn veel
«(enter zaken dan de promo-
Se van een of andere sportieve
opbaan".
Se conservatief Nicholas Fair-
nwas nog kwader: „Het is
fianzinnig, er zijn genoeg
[Wsen met evenveel rechten
Jk dit meisje. Het is een ver-
lelijk idee als zou er iets spe-
zijn aan sport. Sport
fitdt op een abominabele
misbruikt door de su-
fraachten en vooral door de
munistische landen als
s soort mannelijkheidssym-
Hoewel die woorden
["Fairbairn destijds betrek-
"l! hadden op de naturalisa-
t(van Zola Budd zijn ze ook
liweer actueel, nu de boycot
I® de Olympische Spelen
Wraal staat in de wereld-
'Britse ministerie van Bin-
'dse Zaken bleef onbe-
'en bij alle kritiek en wees
iufgestie van de hand als
Zola Budd genaturali-
Z'jn. Een woordvoerder
BZ meldde: „Zola Budd is
genaturaliseerd, maar
"s geregistreerd als Britse
!«ete. Dat is gebeurd op
"id van de immigratiebepa-
a, die een uitzondering
en voor indieners, die jon-
i'ajndan achttien jaar".
I'komt zelfs nog meer bij.
-J reporter van de Daily
1111 had ontdekt dat Zola's
lijWvader de Britse nationa-
bezat en zodoende bezat
la ar vader die. En twee
Ij? voordat de familie
I M°p Heathrow landde zou
Ij.jj'JitT zelfs een Brits pas-
I "hebben gekregen.
fJ,ionaliteit
lï' Fran*t Budd Het twee
l'»M,V00r onverwachte
'f11 naar Engeland nog te-
ch aan een Britse ver-
«gever weten: „Ik verwacht
J%aie' (lat er iets gebeurt
p, dn Olympische Spelen,
[ld, Is nog niet rijp om een
nieuw leven te begin-
IL zou net zoiets zijn als
Tzr* wan op de maan, niet
|ilt"d wat er zou gebeuren,
|wïoor gevolgen het zou
|-/.|jj' w'e vragen geen na
il ^"sverandering aan".
"vnenging van de Daily
|t -jje jie Britse nationalteit
I%'kS Sro°tvader achter-
Besliste echter anders
en op 25 maart vertrokken va
der Frank Budd, moeder Tos-
sie en Zola zelf vanaf het
vliegveld Jan-Smuts van Jo
hannesburg naar Engeland,
met aan boord een verslagge
ver van de Daily Mail, de
krant die de tickets verzorgde
en hen tot aan het bekend
worden van haar „naturalisa
tie" verborgen hield in Enge
land.
Idool
In Zuid-Afrika was Zola Budd
inmiddels een idool geworden.
Niet van de ene dag op de an
dere, want in Bloemfontein en
Leliehoek had zij al enkele ja
ren de atletiek-liefhebbers in
vervoering gebracht met haar
prestaties.
Zola zelf werd op 26 mei 1966
in Bloemfontein geboren. Met
haar geringe lichaamslengte
van 1,58 meter en het 'vliegge-
wicht' van 38 kilo, was zij aan
vankelijk een onopvallende
verschijning. Pieter Labu-
schagne, een geschiedenisle
raar die helemaal wild is van
atletiek, zag haar zes jaar ge
leden lopen in Leliehoek, maar
geraakte niet onder de indruk.
„Met die frêle lichaamsbouw
zal zij het nooit ver schoppen
in de atletiek", meldde hij
toen. Labuschagne wist echter
niet dat Zola Budd een gewel
dige hart-long inhoud heeft en
een welhaast ideale verhou-
ding longcapaciteit-lichaams
gewicht, die de kans op blessu
res uiterst miniem maakt, be
zit.
Uitzondering
Labuschagne ontfermde zich
toch over de kleine Zola Budd,
ondanks dat velen meer zagen
in Stephanie Gerber, ook uit
Bloemfontein afkomstig en
een meisje met een prachtige
stijl. Zij was in die tijd maar
Uefst 40 seconden sneller dan
de 14-jarige Budd op de 3000
meter.
Maar Zola Budd is één van de
uitzonderingen, die talent
koppelen aan inzet, aan trai
ning. Thuis, in Bloemfontein,
stond ze iedere morgen erg
vroeg op. Tussen vijf uur en
half zes. Na het ontbijt maakte
ze huiswerk, ze studeerde poli
tieke wetenschappen en de
taal 'Zuid Sotho' en vroeg ver
volgens haar ouders haar naar
Leliehoek te brengen, naar
haar trainer. De kleine Zola
nam geen genoegen met een
plaats in de schaduw van an
deren. Aan de hand van Labu
schagne trainde ze elke week
zo'n 140 kilometer, op blote
voeten. „Zo gek is dat niet",
verklaarde haar trainer later
eens, „want in ons klimaat lo
pen bijna alle kinderen bloots
voets. Ik heb wel eens gepro
beerd Zola op spikes te laten
lopen, maar na een paar ron
den trok ze ze alweer uit. Ze
voelde zich belemmerd".
Daar in Leliehoek, bijna 500
kilometer ten zuiden van de
hoofdstad Johannesburg pres
teerde Zola Budd, wat het ge
meentebestuur in de voor
gaande jaren niet was gelukt.
Het gemeentebestuur trok en
kele jaren daarvoor 60.000 gul
den uit voor een pubUciteits-
campagne om de stad meer
bekendheid te geven. Die
planning mislukte, maar Zola
Budd fikste dat in haar eentje,
door naar de wereldtop te
snellen. In een ideale omge
ving waarvan Labuschagne
zegt: „Dit is een plaats van
rust, waar we zonder druk
De jonge atlete op blote voeten,
vindt ze overigens knellen.
en op spikes, dat soort schoenen
kunnen trainen".
En de kleine atlete had hele
maal geen moeite met de zwa
re trainingen. In haar vrije
tijd, of als ze zich niet goed
voelde, luisterde ze naar mu
ziek - Bach onder andere - In
de avonduren keek ze veel te
levisie, ze volgde zo mogelijk
iedere sportuitzending en
Manchester United was haar
favoriete voetbalclub. Hoewel
sommigen haar voor een atle-
tiek-freak versleten, werkte
Zola Budd haar trainingsar-
beid met plezier af. „In het lo
pen vind ik een voldoening, die
ik nergens anders vind", was
haar motivatie. „Ik mis niet,
wat anderen een sociaal leven
zullen noemen".
Trainingsarbeid van vier
maanden mondde uit in een
verbetering van haar persoon
lijk record op de 1500 meter
van 4.19 minuten naar 4.09.
„Op dat moment besefte ik pas
dat ze erg goed was", gaf haar
trainer later te verstaan.
De grote doorbraak kwam op 5
januari van dit jaar, na in
eigen land veertien provincia
le records verbeterd te hebben.
Haar roem groeide over de
landsgrens, ze werd wereld
wijd bekend. In Stellenbosch
verbeterde ze het wereldre
cord op de 5000 meter, van de
Amerikaanse Mary Decker
met meer dan zes seconden. Al
haar tegenstreefsters in die
race werden een of meerdere
keren gedubbeld. En de om
standigheden waren toen ver
re van ideaal. Felle wind
maakte een goede tijd eigen
lijk onmogelijk, maar Zola
Budd leek er geen hinder van
te ondervinden. En hoewel
haar tijd van 15.01,83 nooit of
ficieel in de recordboeken zal
worden opgenomen, vanwege
de Zuidafrikaanse boycot,
veranderde die prestatie haar
leefpatroon volkomen. Eerst al
in eigen land, waar ze volgens
geruchten beloond werd met
een auto, een levende koe en
een geldbedrag van 135.000
gulden, dat voor haar bewaard
zou worden in een 'trust' zodat
ze aan de internationale ama-
teurregels zou blijven voldoen.
Grote geld
Alle tegenstrijdige berichten
ten spijt moest de familie
Budd het uiteindelijk toch af
leggen tegen de „macht van
het grote geld". Hoewel er op
het moment dat het gezin
Zuid-Afrika vaarwel zei, nog
geen sprake van miljoenen
verdiensten was, moet de meer
dan normale interesse die men
van de zijde van de Daily Mail
voor Zola aan de dag legde va
der Frank Budd toch de ogen
hebben doen openen.
De krant heeft, volgens ge
ruchten, een miljoen gulden
gestort in een trust-fonds op
naam van Zola Budd, in ruil
voor aUe publiciteit rond de
tengere Zuidafrikaanse. Er
wordt zelfs al gesproken over
een boek over het leven van
Zola Budd. Don Short, van het
publiciteits-syndicaat van de
Mail, verklaarde tegenover
een journalist: „Zola is een
fantastisch bezit. We hebben
nog een paar dingen nodig om
de zaak af te ronden".
Publicitair gezien komt de
Britten de boycot van de
Olympische Spelen misschien
nog goed van pas. Vooropge
steld in ieder geval dat Zola
Budd wordt afgevaardigd. Im
mers, ondanks alle publiciteit
rond de atlete, moet men toch
niet vergeten dat zij op de
Olympische afstanden nog
niet bewezen heeft het Russi
sche geweld aan te kunnen. Op
de 1500 meter is zij nog altijd
negen seconden langzamer
dan de Russinnen en op de
3000 meter, de langste Olympi
sche afstand, komt ze nog elf
seconden tekort. Maar voor de
publiciteit blijft Zola Budd al
leen interessant wanneer ze in
Los Angeles goud kan winnen.
En als ze straks met gouden
medailles terugkeert uit Ame
rika, zal niemand lang praten
over de afwezigheid van de
Oostblokatletes en stijgt haar
marktwaarde alleen nog
maar.
Gevaarlijk
Trouwens naast de Daily Mail
lijkt ook McCormack Interna
tional Management een grote
vinger in de pap te hebben. Dit
bureau, dan onder andere bij
na aUe grote tennissterren van
de wereld onder contract
heeft, zou ook een aandeel
hebben in Zola Budd. Frank
McCormack, de grote baas,
spreekt dat echter tegen: „Se
dert Zola in Engeland is heb
ben we niets meer van haar
gehoord", verklaart hij.
Hij neemt zelfs enige afstand
van Zola Budd door te zeggen:
„Het gesol met zo'n jonge atle
te is gevaarlijk". Feit blijft
echter dat Amerikanen heel
wat geld op de tafel willen leg
gen voor de grote confrontatie
tussen 'hun' Mary Decker, de
twee-voudig wereldkampioe
ne, en Zola Budd. Ook Denis
Howell de Britse Labour-mi
nister voor Sportzaken heeft
openlijk afstand genomen van
de 'affaire Zola Budd'. „Het
ministerie van Binnenlandse
Zaken is gemanipuleerd door
commerciële belangen", liet
hij weten toen hij geconfron
teerd werd met de snelle natu
ralisatie.
Protesten
Ondertussen had Zola Budd,
die een dag na haar aankomst
in Engeland, al weer getraind
had, haar talenten in Enge
land al onder bewijs gesteld.
In Dartford, waar ze voor het
eerst een wedstrijd op spikes
liep, verbeterde ze namelijk
het Engels juniorenrecord op
de 3000 meter (9,03 minuten) en
haalde meteen de Olympische
limiet. En dat juist op een
ouderwetse gravelbaan.
Maar soms is talent ook niet
alles en wordt ook het natio
naliteitsgevoel naar de achter
grond gebannen, wanneer an
dere hun posities in gevaar ge
bracht zien. Christine Boxer
en Ruth Smeeth, twee atletes
van Aldershot, Farnham
District Club, de atletiekvere
niging waarvan Zola inmid
dels lid geworden is, verklaar
den zich te verzetten tegen een
eventuele Olympische afvaar
diging van de kleine Budd.
Ook Wendy Sly, een van de
toonaangevende midden-lan-
ge-afstandsloopsters van En
geland maakte zich kwaad:
„Ik heb zonder hulp van de
bond een doorbraak gefor
ceerd", liet zij weten, „En nu
staat diezelfde bond op zijn
kop om een uit Zuid-Afrika
afkomstig meisje naar Los
Angeles te krijgen. Als je in
Engeland van club verandert
moet je een jaar wachten
voordat je weer voor de natio
nale ploeg mag uitkomen. Dat
zou toch minstens ook zo moe
ten zijn als je van nationaliteit
wisselt".
Olympische Spelen. Dat blijft
natuurlijk het grote hoofddoel
voor zowel Zola Budd als de
publiciteitsmedia om haar
heen die hopen veel geld te
kunnen verdienen, ook al
wordt er door de begeleiders
van Zola Budd overwogen
haar prof te laten worden.
Zo'n profcarrière zou echter
natuurlijk een stuk beter kun
nen beginnen, wanneer Zola in
Los Angeles met goud omhan
gen wordt.
Maar voordat het zover komt,
zal iedereen zich eerst schrap
moeten zetten om Zola Budd
ook naar Los Angeles te krij
gen. Willy Daume, de voorzit
ter van de Olympische toela
tingscommissie heeft dan wel
verklaard: „De opdracht van
het IOC is jonge mensen te
helpen", maar mede door de
oppositie die er van vele kan
ten wordt gevoerd, zal de
Olympische beweging toch
niet haar reglementen kunnen
omzeilen. En die reglementen
zeggen nu juist dat bij veran
dering van nationaliteit een
atleet drie jaar moet wachten
alvorens hij aan de Spelen
mag deelnemen. Dat zou bete
kenen dat Zola Budd pas in
1988 in Seoel zou mogen star
ten.
Aangezien de Britse regering
echter ontkent dat Zola gena
turaliseerd is (zij is slechts ge
registreerd) blijft de weg open.
In de reglementen staat ook
dat een atleet niet binnen een
jaar voor twee vertegenwoor
digende ploegen mag uitko
men. Zola Budd mag dan wel
voor Zuid-Afrika gelopen
hebben, het feit dat het land
sedert 1964 geboycot wordt be
tekent kan in haar voordeel
worden uitgelegd. Zuid-Afri
ka is gewoon geen lid van de
IAAF zodat Zola in feite nog
voor geen enkel door de IAAF
(internationale atletiekfedera-
tie) en IOC erkend land is uit
gekomen.
Al met al is het natuurlijk een
lachwekkende zaak dat de
halve sportwereld op zijn kop
staat door de komst van een
17-jarig meisje dat officieel
nog niets bewezen heeft. Een
meisje ook, waarvan niemand
weet hoe ze zich zal ontwikke
len. Wat dat betreft ligt er nog
het grote voorbeeld Nadia Co-
maneci, de Roemeense turn
ster die op 15-jarige leeftijd de
hele wereld verbaasde met
haar turnkwaliteiten en later,
toen ze eenmaal volgroeid
was, nooit meer die hoogte
haalde.
Dolly Parton
In dat verband is de waar
schuwing die Chris Temple in
zijn krant, The Sunday Times,
liet uitgaan naar de Budd om
ringende publciteitsmensen,
wel op zijn plaats.
Temple schreef namelijk: „Zo
la moet nog groeien en zal nog
in gewicht toenemen. Wat ge
beurt er dan met de hart-long-
gewicht verhouding die haar
nu in staat stelt bijzondere
prestaties te leveren. Kun je je
Dolly Parton voorstellen in
een marathon
V
