Engelse liefde vooroude kuuroorden leeft op 'Seoel' EXTRA jOok Cuba bij wegblijvers HSV contracteert Schot Mc Ghee Grote zege voor Feyenoord Door Roger Simons HARROGATE - Het water oppervlak ligt roerloos onder de stralenbundel van een sterke gloeilamp. „Dit is de normale stand van de bron", zegt onze gids. „Het water komt jaar in jaar uit tot aan de rand. Peil en temperatuur veranderen nooit." De zwavelwaterput in het souster- rain van de zogeheten 'Pump Room', de pompkamer van het Noordengelse Harrogate, is afgedekt met een glazen stolp. Daarnaast staat een tafeltje met het nodige drinkgerei. Voor 5 pence mogen bezoekers naar harte lust van het geneeskrachtige water proeven uit plastic bekertjes. Michael Hine, de VW-man die ons Harrogate laat zien, speelt nu de rol van de stedelijke beul. Hij neemt een drinkbekertje en opent met heimelijk genoegen het deurtje in de stolp. Een walgelijke reuk van rotte eie- De pompkamer van Harrogate met in het souterain de zwavel - waterbron. Het moderne congrescentrum van Harrogate, Engelands mooiste. HEILZAAM WATER trekpleister voor Britten ren vult de kleine ruimte. De lust be kruipt ons om buiten naar verse lucht te gaan happen. Maar wij knijpen de neus dicht en staan onze man. Mike bukt zich en wijst naar de grijze substantie, die op het water drijft. „Maakt u niet ongerust", zegt hij, „dat zijn alleen maar zouten die naar boven komen. Kijk, ik duw ze met het bekertje opzij om helder wa ter te kunnen scheppen." Afgekookte vis Mike Hine schijnt zelf geen dorst te hebben, want hij drinkt geen 'borrel' mee. Hoewel wij dit hoogst verdacht vinden, zien wij ons verplicht een slokje te proeven. Wij brengen het plastic bekertje aan onze lippen en drinken met het gezicht van iemand die door zijn huisarts veroordeeld wordt om een bijzonder wrang medi cijn in te nemen. Nog liever een volle lepel wondero lie dan een slok van het zogenaamde geneeskrachtige zwavelwater van Harrogate! Van dit vocht wordt ver teld dat het goed is tegen astma en huidziekten, waaronder eczeem, maar het smaakt tegelijkertijd naar afgekookte vis en heel oude eieren. „Je hoeft het niet allemaal te drin ken", zegt Mike, die ons ziet grimas sen, met een gulle klank in zijn stem. Hij giet de overblijvende inhoud van het bekertje in een emmer, die daar voor onder het tafeltje staat. De bewaker van de 'Pump Room' komt naar beneden voor een praatje. Hij is een man die rotsvast gelooft in de magische kwaliteiten van Harro gate's zwavelwater. Zelf ziet hij er kerngezond uit; dit bronwater dat recht uit de hel schijnt te komen, doet hem blijkbaar goed. „Het zuivert je bloed", vertelt de man. „Vele mensen komen hier gere geld een paar bekertjes zwavelwater drinken. Ik heb honderden vaste klanten. Zij vullen flessen en kruiken om mee naar huis te nemen. Een Pa- kistaans zakenman die in Bradford woont, doet telkens als hij in Harro gate komt een grote voorraad zwa velwater op voor familieleden, die aan een huidziekte lijden." Sommige patiënten baden hun zie ke lichaamsdelen in het geneeskrach tige water, andere knijpen de neus dicht en drinken tot de laatste drup pel. Zij volgen het voorbeeld van de vele tienduizenden rijke Britten en buitenlanders, onder wie talrijke ko ningen, koninginnen, prinsen en prinsessen, die in de oude tijd voor een waterkuur naar Harrogate kwa men. Gedurende elke dag van hun verblijf consumeerden zij minstens anderhalve liter zwavelwater. Dat zij nadien er uit zagen alsof zjj uit een gieter hadden gedronken, was kenne lijk geen probleem. De gouden periode van dit Noor dengelse stadje lag rond de eeuwwis seling. In 1920 ontving Harrogate 75.000 bezoekers, hoofdzakelijk af komstig uit Londen. Zelfs vandaag de dag telt het maar 68.000 inwoners. Vroeger werden in Harrogate da gelijks in nauwelijks twee uur onge veer 1500 grote glazen van het stin kende vocht geledigd. Dit gebeurde iedere morgen tussen 7 en 9 uur, voor het ontbijt. Om deze moedige drin kers wat op te vrolijken, speelde in het openbare plantsoen tegenover de pompkamer een muziekkapel in vol ornaat, wat zo vroeg in de ochtend toch een merkwaardig verschijnsel was. Zodra de patiënten hun dage lijkse waterkuur achter de rug had den, gingen zij ontbijten. Sterke thee of koffie spoelde de nare nasmaak van het zwavelwater weg. Welvaart In Harrogate kon je toen ook zwa velbaden nemen. Naargelang de aard van je kwalen werd je helemaal of maar gedeeltelijk ondergedompeld in het kwalijk riekende vocht. Maar dit Noordengelse stadje dat sinds 1571 te recht of ten onrechte met het Belgi sche Spa concurreerde, is sinds 1968 geen oord voor waterkuren meer. In dat jaar maakte de Britse nationale gezondheidsdienst voorgoed een ein- Dit fraaie kasteel in Franse stijl (het enige van Engeland) is een van de luxe-hotels van Droitwich Spa. Buxton in het Entelse Peak District was ten tijde van de Romeinen een vakantiekamp voor legioensoldaten. de aan zijn (kosteloze) behandelingen met geneeskrachtig water. Voor Harrogate betekende dit, dat de belangstelling voor de 88 stedelijke bronnen nooit meer zo groot zou zijn als in de tijd van koningin Victoria. Het niet bepaald aantrekkelijke stad je met zijn grauwe gevels en prak tisch geen enkele fatsoenlijke toren, dreigde een koude 'aardappelen- buurt' te worden. Maar het zocht en vond een bron van nieuwe welvaart. Harrogate werd een geliefd centrum voor congressen en andere praatbij eenkomsten, die wel veel geld kosten maar toch een moderne noodzaak schijnen. Vandaag de dag beschikt het over een van de fraaiste en mo dernste congresgebouwen van Enge land. Vlakbij is een ultramodern nieuw hotel in aanbouw. Maar ook de grote oude tenten van Harrogate profiteren van de nieuwe trend. Het Harrogate Hydro, dat in de gouden tijd van de zwavelwater-rage over eigen badin stallaties beschikte en van 1700 da teert, moet het tegenwoordig hoofd zakelijk van grote groepen hebben. Het heet nu Old Swan Hotel. Agatha Christie Wijlen Dame Agatha Christie maakte het 58 jaar geleden wereldbe roemd. Deze bekende schrijfster had toen al drie of vier boeiende detecti ve-romans op haar actief. In decem ber 1926 verdween ze echter in het Engelse graafschap Surrey, zonder achterlating van een boodschap, uit de echtelijke woning. Agatha Christie was toen dagen onvindbaar. In die periode vreesde iedereen het ergste. Maar de tiende dag werd zij in onvervalste Hercule Poirot-stijl door de politie van Harro gate ontdekt in het Old Swan Hotel dat toen nog het Harrogate Hydro was. Ze logeerde er onder een valse naam. De pientere gerechtsdienaren van het stadje waarschuwden haar echtgenoot, een archeoloog, die prompt de trein naar het noorden nam. Met een paar politiemensen be gaf hij zich hotelwaarts. Het duurde evenwel nog dertig minuten eer zijn vrouw het waardig vond om uit haar kamer te komen. Ze deed dit nog net vóór het bloed van haar man karne melk werd. Hoewel het weerzien heel hartelijk was, werd nooit onthuld wat er ach ter de geheimzinnige verdwijning van Agatha Christie stak. Officieel had Agatha enkele dagen ernstig last gehad van geheugenverlies. Daardoor wist ze helemaal niet meer wie ze was, zei de politie. Maar de vork zat anders in de steel. Agatha Christie had namelijk ontdekt, dat haar man er een vriendinnetje op nahield. Het was zijn eigen secretaresse. Met haar maakte hij geregeld slippertjes naar Harrogate, waar ze dan telkens enke le dagen doorbrachten in het Hydro Hotel, vanzelfsprekend zonder het aan zijn vrouw te vertellen. Film In die tijd was het nog gebruikelijk, dat de namen van alle bekende perso nen die Harrogate bezochten, in de plaatselijke krant kwamen. Ook hun verblijfplaats in het stadje werd ver meld. Het spreekt vanzelf dat de echtgenoot van Agatha Christie, die trouwens een befaamd oudheidkun- valt. Dr. Alf Wight woont in Thirsk, een plaatsje in Noord-Yorkshire, waar hij zijn praktijk heeft.Thirsk is niet opgenomen in de James Herriot- route van Harrogate's VW omdat het geen rol speelde in de tv-serie. Toch krijgt dit stadje veel nieuwsgie rige toeristen op bezoek, die naar de woning van James Herriot komen kijken. De beroemde dierenarts be zoekt zelf elke donderdagmiddag het naburige Harrogate, dat hij voor zijn dige was, zijn komst niet verborgen kon houden. Maar hij had er niet op gerekend dat zijn vrouw van speur werk hield. Zij begaf zich in het ge heim naar Harrogate en onderzocht daar in oude kranten waar, wanneer en hoeveel haar man en zijn vriendin gelogeerd hadden in het Hydro Hotel. Ongeveer 50 jaar later maakte men over deze dramatische gebeurtenis in het leven van Agatha Christie een film. Vanessa Redgrave speelde in 'Agatha' de titelrol: Dustin Hoffman was de Amerikaanse journalist die eigen opvattingen koesterde over de ware achtergrond van haar verdwij ning. De film werd gedeeltelijk ge draaid in het Old Swan Hotel en an dere delen van Harrogate dat trou wens vrij geregeld als achtergrond dient voor film en televisiewerk. Harrogate is een erg geschikte pleisterplaats voor vakantiegangers die houden van antiek. Het stadje telt niet minder dan 800 winkels, waaron der veel fraaie antiekzaken. Andere toeristen gebruiken Harrogate als vertrekpunt voor verkenningstochten in het aantrekkelijke graafschap Yorkshire dat de laatste jaren grote bekendheid heeft gekregen dankzij de humoristische verhalen van die renarts James Herriot die door de BBC op de beeldbuis gebracht wer den. De VW van Harrogate geeft een pamfletje uit dat een rondrit door het „land van James Herriot" begeleidt. Heriot Herriot is een schuilnaam. De auteur heet eigenlijk Alf (van Alfred) Wight. Ondanks de grote bijval van zijn boeken is hij dierenarts gebleven, wat bewijst dat dit vak hem best be- boeken in 'Brawton' doopte. Dr. Wight drinkt dan telkens thee in 'Betty's', de meest bezochte 'Tea Room' van Harrogate. Zij werd ge noemd naar Betty Lupton, een struise dame die vroeger de scepter zwaaide in de 'Pump Room' en daar niet alleen zwalvelwater serveerde, maar ook leuke dames leverde aan eenzame he ren. Deze Betty werd toen 'De konin gin van de bronnen van Harrogate' genoemd. Vóór zijn terugkeer naar Thirsk loopt dr. Wight altijd even langs een bekende boekwinkel van Harrogate. Daar ligt telkens een hele stapel van zij n boeken op hem te wachten. Die moeten allemaal 'James Her riot' gesigneerd worden. Ze zijn ge kocht en betaald door trouwe bewon deraars van de schrijvende dieren arts. Het ophalen gebeurt later. Dr. Wight vindt het nooit teveel moeite om enkele handtekeningen te gaan plaatsen. Hij is wel een bescheiden man, maar iemand die verstand heeft van public relations. Spa-steden Harrogate is een van de elf plaat sen, die door de Britten 'Spa-steden' genoemd worden. Vroeger gebruikten ze die benaming om te concurreren tegen het Belgische Spa waarvoor de vorsten en adel van Groot-Brittannië altijd intense belangstelling koester den. Reeds in 1545 begaf de Vene- tiaanse lijfarts Augustino van de be ruchte Engelse koning Hendrik VIII zich naar Spa in België om daar voor zijn gezondheid van het bronwater te drinken. Ook Charles II van Enge land, die gezond wilde blijven, was een trouwe klant van Spa. De ontdekking van de genees krachtige bronnen in eigen land bracht de Britten op het idee om zelf diverse Spa-oorden te stichten, echter zonder voor het gebruik van deze naam auteursrechten te betalen aan de Belgen. Vandaag de dag weten de meeste Britten niet eens waar de spa benaming vandaan komt. Voor hen is een 'Spa Town' een stadje met (ge neeskrachtige) waterbronnen .vroe ger bezocht door personen die last hadden van reumatiek, artritis, wa terzucht, maag- en leverkwalen, huid- en bloedziekten. Sinds de jaren zestig wordt in geen enkele Britse Spa-stad het bronwater nog gebruikt voor geneeskundige be handelingen. De openbare belang stelling voor het onverpoosd opborre lende water, waaraan zoveel medici nale kwaliteiten toegeschreven wer den, is dermate afgenomen dat de be langrijkste van de elf centra het over een andere welvaartsboeg gegooid hebben: zij organiseren exposities, operavoorstellingen en andere artis tieke festivals. Ook lokken ze veel volk aan voor congressen of confe renties. Toerisme Vandaag de dag zijn het hoofdza kelijk congresgangers die de grote oude hotels van de Britse Spa-oorden vullen. De zieken van vroeger laten geen sporen meer achter en voor ge wone toeristen is het er meestal veel te duur. In de beste hotels komt een tweepersoonskamer zonder ontbijt gauw op ongeveer 200 gulden per nacht. Een dag verblijf kost u daar gemakkelijk 560 gulden. Gelukkig zijn er ook veel kleine, minder lu xueuze hotels, maar die kennen de ta rieven van tegenwoordig net zo goed als de directies van grote instellingen. Een tweepersoonskamer zonder ont bijt, eigen bad en wc kan dan nog 60 gulden per nacht kosten. Een en ander heeft tot gevolg, dat het voor gewone toeristen vaak nog het beste is te kamperen; goedkoop en toch behoorlijk eten kan men tegen woordig in 'pubs' waar het trouwens ook veel minder inspanning vraagt dan in een sjiek restaurant om met zijn medemensen tot een gesprek te komen. De Federatie van Britse Spa-oor den probeert dit jaar nieuwe belang stelling op te wekken voor wat zij Spa-toerisme noemt. Door de Engelse VW werd een veelkleurige brochure uitgegeven over de elf 'Spa Towns': dit boekje is zelfs in het Nederlands verkrijgbaar. De mooiste van deze spa-steden heet Bath. Ze ligt op een goede 150 km ten westen van Londen in het graafschap Avon. In Bath spuit al sedert de tijd van de Romeinen water van 46 graden uit de grond. Tweeduizend jaar geleden gebruikten de Romeinse kolonisten het voor diverse zwem- en stoomba den, die men nog steeds kan bezichti gen. Het boeiende Romeinse museum van Bath dat bij deze badinrichting hoort, is wel de moeite van een bezoek waard. Bath De Britten noemen Bath de best bewaarde 'Georgian' stad van hun land. Er zijn veel fraaie straten en ge bouwen, die vandaag veel beter tot hun recht komen dan vroeger omdat ze deskundig schoongemaakt en ge. restaureerd worden. Bath wil in de nabije toekomst opnieuw een echt Spa-oord zijn. Het aantrekkelijke stadje investeert hiervoor een bedrag van 36 miljoen gulden. De drie 18e eeuwse stedelijke badinrichtingen die al jaren buiten gebruik zijn en in grote staat van verval verkeren, wor den volledig gemoderniseerd en her bouwd. Voor de inhuldiging van deze nieuwe attracties (er komt ook een elegante nieuwe winkelgalerij) zet Bath een datum in 1986 voorop. Cheltenham In Cheltenham, de Spa-stad van het graafschap Gloucestershire, valt veel minder te beleven. Cheltenham heeft een mooie promenade, talrijke sierlijke gebouwen, gezellige parken en, last but not least, een fabelachtig eiectronisch spionagecentrum dat de ze gemeente in de internationale kij ker houdt. De wedrennen voor paar den van Cheltenham zijn zeer geliefd, vooral bij de Ieren. In het paardensei- zoen verdubbelt de bevoling van Cheltenham. Uit zijn glorieuze Spa- tijd houdt dit stadje echter alleen een paar waterkranen over. De ene kraan bevindt zich in het raadhuis, de ande re in de majestueuze Pitville pomp kamer, een heel eind buiten het cen trum van de stad. Het alkalische bronwater van Cheltenham smaakt vies en werkt la xerend. Het werd bijzonder goed geacht voor de behandeling van le verkwalen: op het plaatselijke kerk hof van Cheltenham liggen echter en kele illustere Britten, die naar de volksmond beweert eraan dood zijn gegaan. Cheltenham werd in 1788 po pulair gemaakt door koning Geor ge III en diens koningin, die daar ge durende vijf weken een waterkuur deden. In het begin van de 19e eeuw bereikte de populariteit van Chelten ham nog hogere toppen nadat de Her tog van Wellington er genezing ge vonden had voor zijn leverkwaal. D; hertog was hierover zodanig in d» wolken, dat hij al zijn officieren er hun gezinnen de raad gaf zijn voor beeld te volgen en zich naar Chelten ham te begeven om van het laxerende bronwater te drinken. Droitwich Toeristen die zich in Cheltenham vervelen, kunnen de tijd doden met in de naaste omgeving de schilderachti ge Cotswolds te bezoeken. Een korte rit naar Droitwich Spa, in het graaf schap Worcestershire, loont eveneens de moeite. Tot in de jaren zestig stond de Engelse plaatsnaam Droitwich op de afstemschaal van praktisch elke radio. De BBC onderhoudt daar im mers een sterk zenderpark dat nog steeds op 1500 meter in de ether komt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dat de meest beluisterde golflengte voor de (door de Duitsers gestoorde) internationale programma's uit En geland. Droitwich is van oudsher een brij nwa teroord. Het bronwater dat in dit stadje uit de grond komt, bevat ongeveer 250 gram zout per liter. Dat is tienmaal meer zou dan de zee. Al leen het zoutgehalte van de Dode Zee evenaart dit van het - uiteraard drinkbare - brij nwa ter van Droit wich. De Romeinen noemden deze stad Salinae, een plaats in de nabij heid van zout. De zoutwinning van Droitwich, die pas stilviel in het begin van de 20e eeuw, dateerde uit de oer tijd. 'Wich' is een Saksisch woord. Het betekent plaats in de nabijheid van zoutwinning; 'Droit' (het Franse) recht op dit zout. Vanaf 1830 tot kort na de Tweede Wereldoorlog was Droitwich een 'Brijnspa' waar de patiënten zonder het risico te verdrinken in het zoute water konden drijven. Droitwich heeft grootse plannen van een nieuwe moderne nieuwe brijnwa terinrich ting, waarvan de bouw echter min stens een paar jaar zal vergen. De ge meente Droitwich (18.000 inwoners) is een gezellig plaatsje met erg vrien delijke mensen en uitstekende hotels, hoofdzakelijk gespecialiseerd in grote bijeenkomsten. De landelijke omge ving van Droitwich biedt talrijke mo gelijkheden voor wandelingen en uit stapjes per fiets of per auto. Buxton Meer noordelijk, in het graafschap Derbyshire en dus weer dichter bij Harrogate, ligt Buxton, nog een ande re Britse Spa-stad die met diverse nieuwe attracties haar vroegere glo rie tracht te herwinnen. In de tijd van de Romeinen was Buxton en vakan tiecentrum voor legioensoldaten. Het is Engelands hoogst gelegen Spa-stad. Ze profiteert ruimschoots van het feit dat ze verscholen ligt in het zogeheten Peak District, een Nationaal Park waar toeristen naar hartelust kunnen wandelen, klimmen, fietsen en auto rijden. Buxton heeft een heuse opera, een zwembad vol kristalhelder bronwa ter, een uniek Micrarium waarin de bezoekers onder meer wriemelende insecten kunnen begluren onder spe ciale microscopen met zelfbediening, prachtige parken en plantsoenen en veel gezellige pubs. De Victoriaanse badinrichting van Buxton, die sinds 1963 gesloten is (rheumalijders wer den er op houten banken in het ge neeskrachtige water gedompeld, wordt omgebouwd tot een modern et bijzonder luxueus winkelcentrum da van dit eeuwenoude spa-stadie °P' nieuw een aantrekkelijk vakan tieoord zal maken. PINSDAG22MEM984 LOS ANGELES (DPA) - In het het Internationaal Olympisch C He gedachte dat de keuze van d< aanse hoofdstad Seoel voor de Spelen van 1988 niet de gelukk weest. De Indische vice-voorzit IOC Ashwini Kumar, heeft in met de Los Angeles Times verkl: dacht wordt aan een andere stad. Het IOC overweegt dat het na met boycotacties (Moskou en L gewenst is een plaats te vinden, voorbaat voor een groot aantal of nauwelijks aanvaardbaar is. Vertegenwoordigers van de hebben, sinds Seoel de voorkeur Idaard dat het lang niet zekei MEXICO-STAD (DPA) - Cu ba zal zich woensdag terug trekken als deelnemer aan de Olympische Zomerspelen in Los Angeles. Dat verklaarde German Rieckenhoff, voorzit- 1 ter van het sportcomité voor Midden-Amerika en de Cari bische zone, maandag in Me xico Stad na een gesprek met de voorzitter van het Cubaan- I se Olympisch Comité, Manuel Gonzalez Guerra. Rieckenhoff zei voorts, dat Nicaragua het voorbeeld van Cuba en de I Sovjetunie niet zal volgen. HAMBURG (SID) - De ont troonde Westduitse voetbal- kampioen HSV heeft maandag de 27-jarige Schotse voetballer Mark McGhee voor drie jaar gecontracteerd. Voor McGhee, de spits van Aberdeen, werd ongeveer 1,1 miljoen mark I (ongeveer 1 1/4 miljoen gul den) betaald. McGhee wordt bij de HSV de opvolger van Dieter Schatzschneider, die voor ongeveer hetzelfde be drag naar Schalke04 zal ver trekken. McGhee, die vijf jaar voor Aberdeen heeft gespeeld en driemaal het nationale Schotse tricot droeg, scoorde in het afgelopen seizoen 24 keer voor zij n club. DJAKARTA (ANP) - Feyen oord heeft de Indonesische trip geopend met een grote ze ge (5-0) op het Westiriaanse Mandala. De landskampioen Plaatste zich door de overwin ning voor de finale van het In donesia-toernooi. In de eerste wedstrijd op In donesische bodem heeft Feyenoord maandag Mandala godeklasseerd. De Rotterdam mers hoefden daarvoor slechts °P halve kracht te spelen en met meer dan drie kwartier gebruik te maken van de dien sten van Johan Cruyff, die pas drie uur voor het duel in Dja karta arriveerde. Toen Cruyff na rust door Jeliazkov werd vervangen, had de landskam- P'oen zich reeds met 3-0 van de Indonesische kampioen verwijderd door doelpunten van achtereenvolgens Brard, Houtman en Gullit. feyenoord heeft voor niet ["oor dan 3000 toeschouwers wintig minuten op de ope- mngstreffer van Brard moe ten wachten. Na de vervan- van de snel vermoeide Hoekstra door Been kwam er meer lijn in het Rotterdamse Pel en werd de voorsprong impel uitgebreid. Na de her- atting brachten Been en Je- Hazk, bord. ov de eindstand op het .„Coach Libregts gebruikte J1 de hoge temperatuur vier Usels. Cruyff, last van een 'Ineen spierscheuring, en °ost werden gespaard voor e finale op vrijdag tegen aarsehijnlijk Queens Park dangers. ^ELRENNEN - De Span ned Julian Gorospe heeft de nde van de Mij valleien ge- Inalnen' Z^n landgenoten We a baston en Jesus Blanco viifa n tweede en derde. De Pol en laatste etappe, van dj.® la Laviana naar Turon ,.yt; kilometer), ging naar j Hfns naar een Spanjaard, e Luis Laguia.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 6