Bi
'Overheid m
uniseks-idei
niet propagt
HANDELAAR IN AFLUISTERAPPARATEN:
'NEDERLAND IS ERG TOLERANT'
EENVOUD
VAN DER GRINTEI
ZATERDAG 5 ME11984
awBEwE®®
>ig Brother heeft een broertje. Justitie
tapt, wanneer er een 'redelijke
verdenking' is gerezen tegen bij voorbeeld
een drugshandelaar, al snel diens telefoon
af. En de Engelse politie schijnt precies te
weten wie onlangs de agente bij het
Libische 'volksbureau' in Londen
doodschoot omdat het gebouw werd
afegluisterd. Afluisterapparatuur wordt
echter niet alleen door Amerikaanse
presidenten, geheime diensten en andere
overheden gebruikt. Ook particulieren
bedienen zich ervan. Want hoewel het
gebruik van afluisterapparatuur in de
meeste gevallen verboden is, kunnen die
artikelen wel straffeloos worden
verhandeld.
Belastingdienst
Verstand
Kassa
Brood
Misbruik
Stiekem
■IMIII1IMM
ZATERDAG 5 ME11984
er 1 juli gaan
gevallen) met dri
huurstijging kaï
toevallig in het v
betaald hebt in
kwaliteit van de w
verbetering var
huurverhoging is
gemakkelijk
gemakkelijk zul
met de huursubsic
a.s. sterk gaat verai
een wirwar
uitzonderingen e
waar een normaa
mee uit
Van een onzer verslaggevers
Vorig jaar nog werden vier
mannen, werkzaam in de we
genbouw, gearresteerd die er
van werden verdacht afluis
terapparatuur te hebben ge
plaatst bij de Vereniging
Noordelijk Technisch Wegen
bouwcentrum. Op die manier
kregen ze inzicht in de in-
schrijfprijzen van de concur
rentie en kregen ze een pro
ject van een half miljoen gul
den toegewezen. De bedrijfs-
spionage kwam aan het licht
doordat het centrum last
kreeg van radio- en tv-storin-
gen. Maar verder valt het
nauwelijks na te gaan of af
luisterpraktijken veel voor
komen. De pakkans is voor
moderne voyeurs niet groot.
De afnemer van dergelijke electro-
nica is niet, zo leert een gesprek met
een Amsterdamse handelaar in af
luisterapparatuur, een hijgerige fi
guur die er genoegen in schept te ho
ren op welk tijdstip zijn buren het
ontbijt gebruiken. Per slot van reke
ning worden de bewoners van veel
gehorige nieuwbouwhuizen al tegen
wil en dank deelgenoot gemaakt van
de dagelijkse routine van de buren.
Wel is de klant vaak een zielig fi
guur. Veelal is het iemand die, zake
lijk of privé, met de rug tegen de
muur staat. Afluisterapparatuur is
dan een laatste strohalm waaraan zo
iemand zich krampachtig vast
klampt. En de professionele handel
weet dat en speelt daar op in. In luxe
uitgevoerde folders wordt de appara
tuur omschreven als „exclusieve,
doorgaans zeer compact uitgevoerde
elektronische hulpmiddelen die u
wellicht het antwoord op een (bran
dende) vraag kunnen verschaffen, de
oplossing van (aankomende) proble
men kan versnellen of waarmee u uw
eigendommen kunt beschermen/be
waken".
Zo bestiert Amsterdammer Dick
Offringa onder het motto 'als ik het
niet doe, doet een ander het' vanuit
een pandje in het hart van de Jordaan
het bedrijfje Personal Security Sys
tems. Een naam met een dubbele bo
dem, want de apparatuur die hij le
vert wordt in de regel gebruikt om
juist de persoonlijke veiligheid van
een medemens, wat privacy toch is, te
schenden.
Offringa levert zijn klanten vol
gens zijn folder 'today's secret wea
pons'. Inderdaad heeft de handel in
'luizen', zoals het bargoens de verbor
gen microfoons geheel vrij naar het
slangwoord 'bugs' betitelt, veel weg
van wapenhandel. Het assortiment
van in pennen, stopcontacten, en an
dere redelijk onschuldige voorwerpen
verborgen microfoons voorziet name
lijk ook in elektronica die juist signa
leert of men wordt afgeluisterd.
Daarbij omgeeft Offringa zijn han
del opzettelijk met een zweem van il
legaliteit. In advertenties wordt de
9
muizen
eheime
'Luizenhandelaar' Offringa: Ook
honkbalknuppels kunnen verkeerd
gebruikt worden. - fotoanp
wspe
apparatuur omschreven als 'niet door
de PTT goedgekeurd', de persoon die
een royaal bedrag overmaakt wordt
een 'spannende' catalogus beloofd en
correspondentie wordt via een post
busnummer gevoerd.
„De mensen kopen dit spul alleen
als het echt nut voor hen heeft. Je
hebt het nodig, of je hebt het niet no
dig. Maar je hebt het niet een béétje
nodig", weet Offringa uit ervaring.
Van de personen die menen dat het
voor hen rendabel is om bij PSS geld
te besteden aan dergelijke appara
tuur is circa zeventig procent zaken
man. „En dan gaat het heus niet altijd
om het bespioneren van een ander
bedrijf. Vaak wil men inzicht in het
geen er binnen de eigen zaak speelt.
Stel dat iemand zijn bedrijfsleider er
van verdenkt regelmatig geld te ver
duisteren. Door hem af te luisteren
komt zo iemand daar wel achter. Of
als een zakenman denkt dat zijn com
pagnon er met zijn vrouw en de kas
vandoor wil, kan deze apparatuur
ook uitkomst bieden", aldus Offringa.
Nog afgezien van de problemen die
dan pas goed ontstaan en waar de ap
paratuur beslist geen oplossing voor
kan bieden, kan uitzien naar een an
dere compagnon of echtgenote of iets
minder wantrouwig van aard zijn
wellicht voor een goedkopere oplos
sing zorgen.
„Ook kan het zeer nuttig zijn voor
iemand die accountants van de belas
tingdienst op bezoek krijgt. Een mi
crofoontje is gemakkelijk in de eigen
kamer, waar de heren de boeken door
gaan nemen, te plaatsen. En dan is
het natuurlijk interessant te horen
waar zij het over hebben. Maar ook in
andere branches vindt men het han
dig. Ik verkoop bij voorbeeld ook ap
paratuur aan sekshuizen. Dan wil
men weten of de meisjes op de ka
mers wel het gangbare tarief bereke
nen. Ook gokhuizen bestellen hier. In
die branche kan het noodzakelijk zijn
om heimelijk direct informatie door
te geven".
Maar ook het meer traditionele ge
geven van de man die zekerheid wil
omtrent het al dan niet overspelige
gedrag van zijn echtgenote komt Of
fringa tegen in zijn business. Het lijkt
dan veelal wel verdacht veel op die
laatste strohalm waaraan iemand
zich vastgrijpt. „Kijk, je kunt nu wel
zeggen 'ik zal dat spul nooit of te nim
mer gebruiken', maar dan redeneer je
nu met je verstand. Maar als je in zo'n
situatie verkeert, redeneer je met je
gevoel, en niet met je verstand. Voor
die mensen is deze apparatuur een al
lerlaatste redmiddel om voor hen bij
na onoverkomelijke problemen te
overwinnen".
Het mag duidelijk zijn: Offringa
ziet niet zichzelf maar zijn clientèle
als potentiële boosdoener die eventu
eel de wet overtreedt. En, louter for
meel gesproken, is dat ook zo. De
handel in afluisterapparaten op zich
is niet verboden. Het is nog maar de
vraag of een verbod op de handel
heilzaam zou zijn. De handel wordt
dan simpelweg illegaal.
Offringa zit er niet zo mee op welke
wijze de via hem gekochte microfoons
en zendertjes worden gebruikt. „Dat
is hetzelfde verhaal als met een honk
balknuppel. Als ik in een sportzaak
zo'n knuppel verkoop heb je ook kans
dat daar iemand de schedel mee
wordt ingeslagen in plaats van dat er
sport mee wordt bedreven. Ach, die
ethiek.Het is uiteindelijk allemaal
elektronica, en het bestaat allemaal
al heel lang. Als ik het niet verkoop,
doet een ander het".
Daarbij weet Offringa zowaar een
aantal voorbeelden van legaal of al
thans onschuldig gebruik van zijn
handel te noemen. Al geeft hij meteen
volmondig toe dat dat 'natuurlijk'
uitzonderingen zijn. „Zo was er die
bejaarde dame die steeds in haar gro
te tuin haar schildpad kwijt was. Ze
kocht hier een piepklein zendertje dat
aan het beest bevestigd werd en met
een ontvanger, waarop een wijzer
uitsloeg naarmate ze dichter bij die
zender kwam, kon ze hem gemakke
lijk terugvinden. Ook worden de zen
ders echt wel eens als babyfoon ge
bruikt. Voor een Nederlandse met een
huis en een restaurant in Portugal
was mijn apparatuur de enige oplos
sing. Haar huis, waar de kinderen
sliepen als ze in het zaak werkte, lag
op een afstand van zo'n zevenhonderd
meter". Waarheid klinkt vaak onge
loofwaardiger dan fictie.
Het assortiment van PSS is groot.
Vrijwel alle apparatuur is afkomstig
uit Japan, West-Duitsland of de Ver
enigde Staten. Een van de kleinste
FM-zendertjes is acht millimeter dik
en heeft een bereik van zeshonderd
meter. Dit vijf gram wegend appa
raatje moet vierhonderd gulden kos
ten. Naarmate de zenders groter wor
gden, worden de prijzen kleiner. Veel
apparatuur werkt op batterijtjes en
zendt via de FM-band uit op een door
de gebruiker in te stellen frequentie.
Maar ook apparaatjes die via speciale
frequenties uitzenden worden gele
verd. Deze zenden buiten de normale
omroepband uit en kunnen op een
'normale' radio niet worden ontvan
gen. Derhalve dient de gebruiker ook
een speciale ontvanger te kopen, zo
dat de kassa bij Offringa twee keer
rinkelt. En die kassa rinkelt wederom
als mensen, al of niet ten prooi geval
len aan paranoia, bij hem een appa
raatje kopen dat juist moet signale
ren of voorkomen dat een ruimte of
telefoon wordt afgeluisterd.
Maar ook in pennen, stopcontacten,
aanstekers en telefoons verborgen
zenders behoren tot het arsenaal
(prijzen grofweg rond de vijfhonderd
gulden), evenals een spraakgestuurde
cassetterecorder met zender, inge
bouwd in de dubbele bodem van een
diplomatenkoffer. En zo'n pen
schrijft dan voor dat geld nog echt
ook en met de aansteker is een
vuurtje te presenteren. „Het kan wel
eens van belang zijn om 'live' te horen
wat er in een andere kamer wordt ge
zegd. Bijvoorbeeld bij offerte-bespre
kingen. Degene die dan een zendertje
achterlaat kan rechtstreeks op af
stand de ruggespraak, die dan door
gaans plaatsvindt, volgen".
Behalve voor hemzelf zit er volgens
Offringa ook voor de gebruikers ze
ker brood in. „Laatst belde iemand
me nog op nadat hij zo'n diplomaten-
koffer had aangeschaft. 'Joh, die kof
fer van jou heeft me een ton opge
bracht' zei hij enthousiast".
Wat de zendapparatuur betreft
komt een gebruiker al snel in aanva
ring met de PTT. De Telegraaf- en
Telefoonwet bindt het bezit en ge
bruik van zenders en de ether aan een
vergunning van de PTT en het ligt
voor de hand dat de PTT onder geen
enkele voorwaarde vergunningen af
geeft voor afluisterapparatuur. Het
telefoongeheim -PSS levert allerhan
de materiaal om lijnen af te luisteren
of, voor 'de gedupeerde partij', om dat
juist te voorkomen- poogt de wetge
ver onder meer in de wet op de priva
cy te beschermen.
Deze wet, eigenlijk zeven artikelen
die in 1970 in het Wetboek van Straf
recht zijn opgenomen, vertoont nogal
wat gaten. Zo is het verboden eèn ge
sprek af te luisteren of op te nemen
met een technisch hulpmiddel. Wel
mag er afgeluisterd of opgenomen
worden door of namens iemand die
aan zo'n gesprek deelneemt, ook al
weten de andere deelnemers daar
niets van af. Ook is het strafbaar te
lefoongesprekken af te luisteren of op
te nemen. Maar wel mag een zoge
noemde gerechtigde, bij voorbeeld
een werkgever, 'zijn' telefoon aftap
pen, behoudens in geval van 'kenne
lijk misbruik'. De wetgever maakt
niet duidelijk wat daar onder moet
worden verstaan.
Offringa omgeeft zijn bedrijfje niet
voor niets met een zweem van illega
liteit. „Dat geeft het geheel een vorm
van exclusiviteit. Maar het is ook een
vorm van eigenbelang. Ik hoef nu
niet van negen tot zes in een winkel te
staan, ik ben mijn eigen baas". En de
baas verdoet zijn tijd niet graag. Ter
wijl hij wat apparatuur demonstreert
rinkelt om de haverklap de telefoon.
Zo wil iemand een afspraak maken
om wat artikelen te bekijken. „Maar
alleen als we tot zaken kunnen ko
men", luidt de onverbiddelijke voor
waarde van PSS. „Laatst ook weer",
vertelt Offringa, „kwam er iemand
helemaal uit Roosendaal. Ik liep in de
regen wat spulletjes te demonstreren
en ineens zag ik het hè. Die kerel wil
de helemaal niets kopen. Daar heb ik
natuurlijk nits aan".
De wetgever maakt het hem niet
moeilijk. „Ik heb wel eens mensen
van de PTT op bezoek gehad. Ze za
gen het niet zo zitten dat ik in mijn
advertenties het woord 'stiekem' ge
bruikte in verband met het afluiste
ren. Dat heb ik er toen maar uitgela
ten en sindsdien heb ik nooit meer
iets gehoord. Nederland is gewoon erg
tolerant. Dat hoor ik ook bijvoorbeeld
van collega's op beurzen in het bui
tenland. 'Wat er bij jullie allemaal
kan', zeggen ze dan. Zo heb ik laatst
aan een Duitser een satelliet-telefoon
verkocht. Met zo'n apparaat kun je il
legaal over de hele wereld opbellen,
dus zonder kosten. Maar die man
heeft dat ding teruggebracht. Hij had
het gevoel dat hij met een bom onder
zijn bed sliep. Hier in Nederland zou
zo'n ding in beslag worden genomen
en dan krijg je nog hooguit een boete.
Maar daar zou je er onherroepelijk
voor de bak indraaien".
De wetenschap dat dergelijk spul
bestaat en kennelijk wordt gebruikt
maat Offringa niet onrustig. Hij
slaapt naar eigen zeggen uitstekend.
„Ik wel. Ik heb geen achtervolgings
waanzin of zo". De 'luizen' zijn voor
hem gewoon handel, die goed loopt.
„Al is het de laatste jaren, uiteraard
door de economische omstandighe
den, wel teruggelopen".
Door Bert van Velzen
Keurige jongens. Blazertjes.
Netjes geknipt. Geen spuit
busjes in de achterzak, geen
viltstiftjes in de aanslag om
puien, deuren en openbaar
vervoer te merken met de ge
heime tekens van de popcul
tuur. Je kunt het onmiddellijk
zien: die jongens zijn echt niet
verwend. Dat kan ook niet in
deze barre tijden, waarin het
volk krom ligt te kermen enk
morren op de maat van de be
zweringen van de korzelige
profeet van het nationale te
kort, Marcel van Dam.
De eenvoud, nog net geen wa-
ter en broodsfeer, waarin onze
prinsen opgroeien, ontneemt
zelfs deferventste republikein
de kans hen te berispen we
gens het naar buiten dragen
van ostentatieve welvaart. We
hebben het bij de festiviteiten
op Koninginnedag kunnen
zien: een klein ijsje, een wor
teltje, een radijsje. Wat vrolijk
vermaak in de botsautootjes
en een mechanische spin.
De prinsen verschenen niet in
admiraalscostuum, gezeten op
met goudbestikte dekens en
parelsnoeren gedrapeerde oli-
fanten, voorafgegaan dooreen
bataljon buikdanseressen en
gevolgd door een gros lakeien
met schalmeien. Nee, ze ver
plaatsten zich in een prozaï
sche bus en in een oude paar-
detram. Ze hadden het naar
hun zin. In Engeland gaat dat
geheel anders. De monarchie is
daar nog een mysterieus
sprookje waar geen daglicht,
doch alleen kaarslicht op mag
vallen. Sprookjes kunnen, zo
als u weet, het daglicht niet
verdragen. Onze monarchies
allang geen sprookje meer.
Behalve de afwezigheid van
gouden schemer komen er te
veel fietsen en te weinig paar
den in voor.
We hebben in ons land een
soort burger-monarchie die
ons niet slecht lijkt te beko
men. Voor de pracht en de
praal en de op duizelingwek
kende hoogte wiekende ma
jesteit moeten we naar Enge
land. Daar wordt voor prins
William, die op 21 juni twee
jaar wordt een miniatuurauto,
tweevijfde van de ware groot
te, gebouwd, die ruim een
kwart miljoen gulden gaat
kosten. Het wordt een Jaguar
XJS cabriolet die, aangedreven
door een elektromotor, een
snelheid van rond 23 kilome
ter per uur kan ontwikkelen.
We zien dat gozertje al bij ons
door de gangen van Bucking
ham Palace scheuren. Van de
butlers zal een hoge graad van
behendigheid worden vereist,
God weet waar ze op zijn der
de verjaardag mee aankomen.
Misschien wel een kleine Jum
bo. Wat moet er van hem wor
den?
Onze patrouille prinsen
maakte een dagelijkse indruk.
Ach, wellicht loopt er eentje
tussen die in staat is Vive la
Republique" op de tegels van
een koninklijke badkamer te
kalken, maar enige vrees voor
Ciske de Rat-achtige typen
die met katapulten de duiven
boven de Hofvijver neerhalen,
lijkt nog ver gezocht. Argeloze
mensen met witte verf bespui
ten, naar het prinselijke voor
beeld van Andrew, dat zie ik ze
nog niet doen. Ik acht het wel
mogelijk dat er straks een met
een hoofd hoogopgetaste krul
len thuiskomt dankzij een
zorgvuldig bijeengespaarde
permanent.
Als ik het goed heb gezien wa
ren de Koninginnedag ges-
henken tuin praktische aard.
Een maaltje groenten. Voorde
kermis was van te voren be
taald, zo meen ik te hebben be
grepen. De Engelse koningin
krijgt altijd sprookjesge
schenken, zoals een mandje
paaseieren van jade, met zil
verbeslag en reeksen edelste
nen. Wij geven met een royaal
gebaar een bloemkooltje weg.
De koninklijke kermistoer
leek me overigens niet van ge
vaar ontbloot. Was die kermis-
beer met de flaporen, die ko
ningin Beatrix mocht mee
dragen wel grondig doorge
licht? Heel wat hoge heren in
het Haagse hadden klamme
handjes van de zenuwen tij
dens het gedrang op het an
ders zo ingetogen Voorhout.
Prinses Juliana, zo moet u zijn
opgevallen, valt altijd in een
buitengewoon leergierig pos
tuur als haar wordt uitgelegd
hoe een behoorlijk vat in el
kaar moet worden geslagen en
een kropje sla wordt geoogst-
Prins Bernhard leek een beetje
sip, niet geheel en al ontdaan
van chagrin, maar die indruk
maakt een mens al gauw met
een stevige verkoudheid ondet
de leden.
Gezegd mag worden dat de fa
milie een voortreffelijke in
druk heeft achtergelaten in
Den Haag. Het door crisis be
proefde volk is niet getart met
ostentatieve rijkdom, niet op-
gekotst door vermoedens van
fonteinen champagne en heu
vels kaviaar. Neen, de geur van
onze heldere monarchie is die
van runderlappen, rode kool
en spruitjes. En af en toe een
blinde vink.
huurs
enorr
Van een onze
BREDA - We
van regeltjes
ten. De bureq
danks de eers.
stappen tot
een gigantisch
beweeglijke k<
waarin nog sl
ten een begaan
te vinden.
Een dergelijke
wen lijkt ook te 1
nieuwe huursubsi
1 juli a.s. ingaa
functionarissen ve
poraties, belast r
voorlichting over
worden deze maa
we huursubsidie
geïnstrueerd dooi
het ministerie va
ruimtelijke ordei
heer.
Met het doel te 1
het kabinet de hl
dit jaar drastisch
ke protesten uit de
voor die verander
Vervolg va
van weekt
reld leeft dat niet
ken zijn veel pragi
samenwerken, wa;
ideologieën laten te
Bij uw afscheid vat
mische Raad uitte
groepsbelang dat c
overheersen.
Aanvankelijk, bij
de SER, werd zeke
er groepsgewijs zo
Maar de ontwikke
gaan dat de werl
tien jaar als blok
toch eigenlijk vree
stand en landboui
zelfde belangen
werkgevers. Zove:
met het voorafg;
men slechts bij uit:
stemt. Voor de wer
zelfde, zij het dat d
wel eens buiten val
Ik heb ervoor g<
niet primair als
van een organisat
beschouwt, bereid!
sensus te komen e
dun het eigen stai
vasthoudt.
Zie het meest r
over het economis
dellange termijn,
de economische pr
elkaar zeer overwi
den, maart als hel
gen gaat, spat de b<
wonder als het ke
dat een kabinet ee
ner instelt om te a
nen waarop ook
heeft.
U waarschuwt dus
op je zaak, anders
gering niet meer se