even.
UITBLAZEN
Ontreddering groot in
Democratische partij
Met de economie trekt ook het arbeidsethos aan
.Geschiedenis als actualiteit
examens
DE STEM
Spieken bij rij
'n Tientje
cadeau
VRIJDAG 4 ME11984
WIM KOCK
VRIJDAG 4 ME11984
ACHTERGROND
T5 PAGINA;
MONDALE WIL VROUW OF ZWARTE ALS VICE-PRESIDENT
Kruis
UIT DE
WEEKBLADEN
OVER DE BUITENLANDSE POLITIEK VAN DE VS
LBO
Mavo
Frans
BINNENLAND
DEj
in
(W
var
ter
me
vrijwielen in eige
iemand die hem kort tevoren I
van mij had gekregen.
Enveloppe
Andere mensen gaan zelfs j
niet meer naar de VW voor
een cadeaubon, maar stoppen j
een bankbiljet in een envelop- j
pe. Daar ben ik absoluut tegen.
Mijn hele omgeving weet dat
en lang heeft men het ook we
ten te respecteren, maar nu ze
me allemaal al een keer of twee,
drie een uil hebben gegeven,
rukt het geld weer op. Ik vind
het gênant om van je eigen zus
of zwager een tientje in een
blanco envelop in de hand ge
drukt te krijgen. Ik weet trou-
wens ook niet wat ik ervan zou
moeten kopen. Ik was er im
mers al niet in geslaagd een
verlanglijstje te maken. Gevolg:
het liefdevol geschonken be
drag gaat gewoon op aan kof
fie, parkeermeters, een uitsmij
ter en een tijdschrift.
Hier is eigenüjk geen sprake
meer van het geven of ontvan
gen van geschenkenmaar van
het voldoen aan verplichtingen.
En gelijk oversteken. Vandaag
jij, morgen ik. Soms letterlijk
want in de meeste familiekrin
gen komt het voor dat er twee
binnen een week jarig zijn. Die
wisselen dan braaf hun tientjes
uit. En dat is dan ooit begon
nen met de op zich niet onver
standige afspraak maximaal x
gulden te besteden aan de ca
deautjes die men elkaar geeft.
Dispensatie
Er zijn natuurlijk wel uit
zonderingen te bedenken waar
voor ik gaarne dispensatie ver
leen. Jonge tieners bijvoor
beeld, hebben dikwijls graag
geld omdat ze iéts willen kopen
dat te groot is voor het cadeau
budget van één oom. Bij vol
wassenen komt dat ook voor.
In zulke gevallen kan de adspi-
rant-ontvanger om een geldelij
ke bijdrage aan een groter ca
deau vragen. Zelf zal ik het niet
gauw doen want voor mij is
geld toch altijd nog iets waar
over je buiten de bank zo wei
nig mogelijk praat, laat staan
dat je erom vraagt.
Vragen om geld staat trou
wens wel wat vrijer dan vroe
ger. Er is een tendens, vooral in
het bedrijfsleven, de receptie-
gangers te verzoeken geen fles
sen, struiken of andere ge
schenken mee te brengen, maar
in plaats daarvan geld te depo
neren in een ton of op een giro
rekening. Dat geld is dan be
stemd voor een goed doel. Heel
nobel en onbaatzuchtig, maar
intussen wordt hier eigenlijk,
misschien onbedoeld maar toch
vrijpostig, gesuggereerd dat je
het nauwelijks nog kunt maken
met lege handen naar een re
ceptie te komen.
Geschenken ontvangen of
geven is leuker dan ze te moe
ten bedenken of zoeken. Wie
echter door het overhandigen
van een envelop met een bank
biljet erin te kennen geeft 'da-
t'ie niets kon bedenken', kan dat
hypocriete gebaar natuurlijk
net zo goed achterwege laten.
De boodschap blijft onveran
derd: het was me de moeite niet
waard.
De reden om uilen te
gaan verzamelen
was een heel prozaï
sche. Ik kende iemand die
dat deed en het had me
wel aangesproken. De uil,
vanouds het symbool van
de wijsheid en toen net
populair door de Fa
beltjeskrant. Ik kwam op de ge
dachte toen ik bij een juwelier
een kleine, zilveren uil in de
etalage zag staan. Die wekte
mijn hebzucht op en om die
enigszins te camoufleren ver
klaarde ik uilen te zullen gaan
sparen. Dat zilveren uiltje was
het begin van een verzameling
die aanvankelijk stormachtig
groeide. Mensen die niét van
uilen houden zullen wel vinden
dat ons huis nu vergeven is van
die beesten. Overal kom je ze
tegen.
Dat ik zoveel uilen kreeg
had te maken met de opluch
ting bij degenen die het beu
waren altijd maar boeken of
boekenbonnen voor mij te
'moeten' kopen. Het is een
eigenaardig gegeven dat menige
schenker alleen maar iets met
plezier schenkt wanneer hij of
zij het cadeautje zelf leuk vindt.
Met de hartewens van de ont
vanger - jarig of niet - wordt
dan nauwelijks rekening gehou
den. „Ach jij met je eeuwige
boekenbonnen, verzin nou eens
iets anders!" Maar ik wilde
wèrkeüjk het liefst een boek(en-
bon). Voor de schenker was er
echter „geen aardigheid meer
aan."
„Verzin nou eens iets an
ders." Dat was gemakkelijker
gezegd dan gedaan. Sokophou
ders, dasspelden en manchet
knopen draag je niet meer. He
renzakdoeken met monogram
zijn ook uit de mode en er komt
ook een keer een einde aan je
behoefte aan briefopeners en
Parker balpennen. Het beden
ken van wat je zou willen ont
vangen is ontzettend moeilijk
geworden nu je voor het soort
bedragen, waarom het in het
cadeautjes-circuit doorgaans
gaat, zelf alles kunt kopen zo
dra het je oog streelt of anders
zins je behoefte eraan opwekt.
Wie wacht er na het verlies van
vulpen of poederdoos nou nog
op verjaardag of Sinterklaas?
Koopavond
Even moeilijk, zo niet moei
lijker is het zoeken van een ca
deau voor iemand die niet weet
wat hij/zij hebben wil of
wiens/wier verlanglijst je niet
bevalt. Op die gure koopavon
den voor Sinterklaas dool ik
door de straten. Ik betreed de
zelfde winkels wel drie keer, in
specteer evenzoveel keren de
uitstallingen, hoor dat verdom
de 'Zie ginds komt de stoom
boot' nu al voor de derde keer
uit de luidsprekers komen. M'n
groeiende besluiteloosheid
maakt me kwaad en ik trap het
af. Het gevolg is natuurlijk dat
ik de volgende avond terug
moet en de beproeving zich
herhaalt.
Praat me d'r niet van. Ge
schikte geschenken zoeken is
een korvee. Maar, bedenk ik
dan: wat is degene voor wie het
geschenk bestemd is je eigenlijk
nog waard wanneer je te beroerd
bent om zo'n speurtocht te begin
nen en vol te houden? Veel men
sen weten die lastige gewetens
vraag, geholpen door VW en
middenstand, te omzeilen door
de oplossing te zoeken bij de
cadeaubon. Ik kan dat nog wel
aanvaarden al denk ik telkens
wanneer ik er een ontvang, dat
de gever er zich (weer) gemak-
kelijk van heeft afgemaakt.
Minstens éénmaal heb ik een
cadeaubon ontvangen van
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9. 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20 30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rank rolatioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Van onze correspondent
Mare de Koninck
WASHINGTON - De
voorverkiezingen om het
Amerikaanse president
schap gaan hun voor
laatste ronde in. Morgen
komen de kiezers in de
belangrijke deelstaat
Texas aan de beurt en
komende dinsdag zijn er
'primarie's' in vier deel
staten tegelijk, waarvan
Ohio de voornaamste is.
Bij de Democratische
(oppositie-)partij kan de
zaak dinsdagavond be
keken zijn.
Er zou een klein wonder
moeten gebeuren, wil senator
Gary Hart zo sterk terugko
men dat hij de uiteindelijke
aanwijzing van Walter Mon-
dale tot uitdager van presi
dent Ronald Reagan nog in
gevaar kan brengen. De al
lerlaatste voorronde is op 5
juni, als ondermeer in Ame-
rika's grootste deelstaat Cali-
fornië de leden van de Demo
cratische en de Republikein
se partij de presidentskandi
daat van hun voorkeur gaan
aankruisen. Daarna volgen
in juli en in augustus de
feestelijke nationale congres
sen (conventies) van beide
partijen, waarin de resulta
ten van de voorverkiezingen
formeel worden bekrachtigd.
Bij de Republikeinen is pre
sident Reagan de enige kan
didaat en dus zekere win
naar. De presidentsverkie
zingen zijn op 6 november.
In de Democratische partij
is zo langzamerhand sprake
van ontreddering. De opwin
ding die de jeugdige en char
mante outsider Gary Hart
met zijn aanvankelijke suc
cessen te weeg had gebracht,
is geheel verdwenen. Het
verschijnsel-Hart bevestigde
alleen dat de Amerikanen al
tijd in zijn voor 'nieuwe
ideeën' en 'nieuw leider
schap'. Maar de nieuwkomer
moet dan wel enige inhoud
kunnen geven aan die slo
gans.
Omdat Hart dus niet echt
nieuw bleek, kon Walter
Mondale dankzij traditionele
steun van arbeiders en oude
ren gedurende de afgelopen
maand tijdens voorverkie
zingen in kleinere deelstaten
zijn voorsprong in kiesman
nen (eigen afgevaardigden
naar de partij conventie in
juli in San Francisco) gestaag
vergroten. Mondale heeft er
nu 1215, Hart 644 en Jackson
206.
De strijd tussen de 'onver
mijdelijke' Mondale en de
Ronald Reagan
.onverslaanbaar
Gary Hart
nieuwe er af.
Jesse Jackson
verkeerde vrienden
uitgebluste Hart is daarom
dodelijk saai geworden, te
meer daar beider politieke
ideeën behalve versleten ook
vrijwel aan elkaar gelijk
zijn. Mondale is sociaal-eco
nomisch iets 'socialistischer'
(om een on-Amerikaanse
term te gebruiken) en inzake
buitenlands beleid en defen
sie iets conservatiever dan
Hart. Beiden zouden als pre
sident aan de Sovjet-Unie
een (wederzijdse) bevriezing
aanbieden van de aanmaak
en plaatsing van alle kern
wapens. Maar beiden achten
vooraf onderhandelingen
noodzakelijk over ingewik
kelde 'details' zoals weder
zijdse controle. Wie zich in
Nederland bewust is van het
tempo waarin Amerikaans-
Russische ontwapeningsge
sprekken zich plachten te
voltrekken, moge betwijfelen
of ons land van ene president
Mondale of Hart geen kruis
raketten zou hoeven te plaat
sen.
De malaise in de Democra
tische partij is ook gevolg
van het vermoeden dat welke
oppositiekandidaat dan ook
toch kansloos is tegen Rea
gan. De laatste is zojuist te
ruggekeerd van een glorieuze
reis door China, waarvan het
Amerikaanse publiek de
prachtigste tv-beelden heeft
kunnen bewonderen. Rea
gan, wiens uitspraken over
God, particulier initiatief en
vrijheid van meningsuiting
feilloos door zijn communis
tische gastheren werden
weggecensureerd, bleek een
magische aantrekkings-
krachtop miljoenen Chinezen
die waren uitgelopen om de
lange Amerikaanse man
voorbij te zien flitsen.
Ronald Reagan weet steeds
succesvoller afstand te
scheppen tussen zichzelf en
zijn politiek. „Hij komt over
al goed mee weg. Hoe meer
fiasco's, hoe populairder hij
wordt", klaagt een bestuurs
lid van de Democratische
partij. Enquetes wijzen Rea
gan als meest geliefde presi
dent sinds Kennedy aan, ter
wijl hetzelfde publiek zich in
record-percentages uit
spreekt tegen Reagan's poli
tiek jegens de armen en je
gens Midden-Amerika, het
Midden-Oosten en de Sovjet-
Unie.
„Misschien is het beter
voor de Democratische Partij
om dit jaar van Reagan te
verliezen. Dan krijgen we de
tijd om ons te herstellen en
komen we in 1988 hopelijk te
rug", zuchtte de progressieve
Washington Post onlangs. De
krant meende dat een Demo
cratische president thans
niet veel anders zou kunnen
doen dan Reagan's rechtse
economische herstelpolitiek
voortzetten, hetgeen tot grote
spanningen binnen de partij
met de vakbondsvleugel zou
leiden.
Anderen stellen vast dat de
Amerikanen thans kennelijk
meer behoefte hebben aan
een goedlachs nationaal
symbool in het Witte Huis
dan aan een ernstige ploete
raar zoals - volgens het
weekblad News Week - Jim
my Carter was „die met al
zijn goede bedoelingen en
deskundigheid het presi
dentsschap droeg als een
kruis en het Witte Huis tot
zijn gevangenis maakte".
Walter Mondale, die vice-
president was onder Carter,
draagt nog steeds het stigma
van die sombere dagen van
economische depressie en
Amerikaanse gijzelaars in
handen van ayatollah Kho-
meiny. Gerry Hart bena
drukt de laatste weken de
verantwoordelijkheid van
Mondale voor de ellende van
vier jaar geleden. Volgens
Hart is Mondale niet voor
niets 'Reagan's favoriete te
genstander'.
Maar ook met het terugT
grijpen naar het verleden
blijkt Hart geen zielen te
winnen. Zelfs zijn succesvol
le aanval op Mondale's half-
illegale campagnefinancie
ring uit vakbondsfondsen
deerde de voormalige vice-
president nauwelijks. Vorige
week moest Mondale beloven
het teveel ontvangen geld (de
kieswet schrijft strikte be
perking van donaties voor)
terug te geven. Maar het in
cident weerhield hem er niet
van om afgelopen dinsdag de
voorverkiezing in Tennessee
te winnen. Meest opmerke
lijk feit bij die primary was
de opkomst. Slechts vijftien
procent van de kiesgerech
tigde Democratische Partij
leden was voldoende geboeid
door de verkiezingsstrijd om
er een wandeling naar het
Walter Mondale
opschudding
stembureau voor over te heb
ben
Als het straks op de eigen
lijke strijd tussen Reagan
aankomt, wil Mondale naar
verluidt zijn kansen vergro
ten met een Amerikaanse
primeur: een vrouw en/of
zwarte partijgenoot als kan
didaat vice-president. Ge
noemd wordt Geraldine Fer-
raro, lid van het Huis van
Afgevaardig'den, van Ita
liaanse oorsprong en afkom
stig uit de wijk Queens in
New York, waar ook Archie
Bunker van 'All in the Fami
ly' woonde. De gematigd fe
ministische Ferraro, plagen-
derwijs wel 'ns Edith Bunker
genoemd, is voorzitter van de
Democratische 'platform
commissie', die het verkie
zingsprogramma aan hpt
schrijven is.
Een eventuele zwarte kan-
didaat-vice-president is bur
gemeester Wilson Goode van
Philadelphia. Goode is van
Amerika's vooraanstaande
negerleiders die geweigerd
hebben de van teveel egoïsti
sche ambitie beschuldigde
Jesse Jackson te steunen. Met
Goode als vice-president zou
Mondale afstand kunnen ne
men van Jackson, maar diens
zwarte aanhang toch aan
zich verplichten.
De militante negerpredi
kant Jackson blijft intussen
de enige die voor opwinding
zorgt in de Democratische
Partij. Hij won deze week de
voorverkiezing in de (voor 70
procent zwarte) stadsstaat
Washington D.C. met liefst 63
procent tegen Mondale 30 en
Hart maar 7 procent.
Hoewel Jackson een 're
genboog-coalitie' binnen de
Democratische Partij zegt te
willen vormen, krijgt hij bij-
na alleen - maar dan wel
massale - steun van zwarte
Democraten. Angst om van
racisme te worden beticht
heeft 'kritisch blank' Ameri
ka er tot voor kort van weer
houden - ondermeer in de
pers - om Jackson net zo arg
wanend te volgen als elke po
liticus in de VS pleegt te wor
den bejegend. Pas sinds een
paar weken durven kranten
het aan om Jackson hard aan
te vallen op bijvoorbeeld zijn
'verkeerde vrienden', zoals
leider Louis Farrakan van de
Zwarte Moslims, die alle
blanken als duivels be
schouwt (behalve 'een groot
man' als Adolf Hitler) en die
een aparte negerstaat binnen
de VS wil stichten.
Jackson heeft de politieke
steun van deze Farrakan (die
ook een aantal van zijn lijf
wachten aan de presidents
kandidaat heeft uitgeleend)
niet van de hand willen wij
zen. Niet alleen daarom,
maar om het algehele appèl
van Jackson aan de negerbe
volking als zodanig, wordt
hem nu steeds vaker verwe
ten - zoals de Washington
Post schreef - „de zwarten te
isoleren in een land dat ein-
denlijk niet meer gekweld
werd door racisme".
Jackson verzekert de De
mocratische Partij niet te
willen splijten maar juist uit
te breiden. Maar velen vre
zen tijdens de conventie in
San Francisco een schisma.
„Jackson is het zoveelste
voorbeeld van het politiek
geluk dat telkens weer naar
Ronald Reagan lacht", liet
een politiek strateeg in het
hoofdkwartier van de Repu
blikeinse Partij zich deze
week ontvallen.
„IK hoorde van een familie
lid dat er op scholen tegen de
kinderen werd gezegd: er
zijn toch geen arbeidsplaat
sen, het is verspilde moeite
om hard te werken. Maar dat
is een beetje over. In hele
brede lagen van de bevolking
keert het besef terug dat je je
best moet doen om straks een
behoorlijke plaats in de
maatschappij te krijgen.
Ieder voor zich, jawel, maar
dat hoeft geen lelijk egoïsme
te zijn. Mij lijkt het dat men
sen veel gelukkiger worden
als ze het idee hebben dat ze
voor een stuk hun eigen lot
bepalen."
Op de golven van de her
rijzende economie lijkt ook
het oude idee van het ar
beidsethos nieuw baan te
krijgen. Aan het woord is de
'baas' van Economische Za
ken, secretaris-generaal
Rutten, die enkele jaren gele
den nog gold als de brenger
van de slechte economische
boodschappen. In een inter
view met de HAAGSE POST
opvallend optimistische ge
luiden over het herstel van
de economie uit dezelfde
mond. Rutten ziet de zaak
zelfs zo rooskleurig in dat
over twee jaar de werkloos
heid weer kan gaan dalen en
dat in de loop van de jaren
negentig het onmogelijke fa-
tamorgana van de volledige
werkgelegenheid weer bin
nen handbereik komt. Als
dat lukt, zo concludeert Rut
ten, hebben we met zijn allen
een hoge prijs betaald. Het
besef dat de sociale ellende
nu vrij groot is zal de mensen
dan matigen in hun (loon)
eisen, zo denkt Rutten.
Het moet wel goed gaan
met de economie. Wie Dui-
senberg deze week hoorde zal
niet gelijk van alle somber
heid bevrijd zijn, maar ver
geleken met diens boodschap
verleden jaar, lijkt de bood
schap van de president van
de De Nederlandsche Bank
bijna op een lofzang op de
vaderlandse economie.
Maar tussen Rutten en
Duisenberg is nog een andere
parallel te trekken. Beiden
blijken maar zeer matig
overtuigd van de noodzaak
van arbeidstijdverkorting
voor het herstel van de werk
gelegenheid. Duisenberg
vindt dat korter werken met
inlevering van loon de beste
dingen in ons land ook onder
druk zet (net als hogere be
lastingen dan doen) en hij
verwacht er dan ook een
doorgaans negatief effect
van. Rutten drijft in zijn re-'
denering het fenomeen van
het kortere werken naar de
'rand' van de arbeidsmarkt.
Jongeren met banen van 32
uur en ouderen die eerder de
VUT ingaan. Op die manier
heeft het volgens Rutten nut
om korter te werken.
VRIJ NEDERLANDS Bi-
beb voelde deze week CDA-
fractieleider Bert de Vries
aan de tand. Een vriendelij
ke, wat stugge man, zo valt
uit het interview op te ma
ken, die bijbelvast is maar nu
ook weer niet zo erg bevlo
gen. De Vries brengt op
nieuw het gebrek aan ambi
tie onder woorden om frac
tieleider te zijn, laat staan
dat hij de functie van pre
mier zou willen hebben. Hij
heeft er te veel (bijbelse) re
lativering en bescheidenheid
voor om dat allemaal te wil
len. Interessant is hoe hij als
jongen van zo'n vijftien jaar
zijn vader hielp bij diens pri-
vé-detective-werk. 's Nachts
urenlang voor huizen van
overspelige echtgenoten lig
gen, met zaklantaarns in ge
parkeerde auto's schijnen om
zo het bewijs van ontrouw te
vinden. Hij vond het saai
werk, dat hem bovendien iets
over de dubbele moraal leer
de. Over het werken op het
Binnenhof:
„Het is net als
een huwelijk, je weet niet
waaraan je begint." Het kost
veel tijd, gaat ten koste van
iedere privé-besogne én, zo
blijkt, sinds De Vries fractie
leider is wordt hij „interes
santer gevonden door een
groter aantal vrouwen. Ik
ben niet van plan op grotere
aandacht in te gaan", verze
kert hij Bibeb. Hoe hij zich
daar dan tegen wapent?
„Door elke avond naar huis
te gaan".
Het interview gaat ook nog
over politiek en vooral de ra-
kettenkwestie. Met name de
verwoede pogingen van Lub
bers om een compromis te
komen en de reacties van
WD-zijde op een onlangs
naar buiten gebracht ver
haal. „Nijpels heeft zich in
gespannen om via publicaties
de crisisvariant onder de
groene zoden te krijgen". En:
„Nijpels loopt ons en het ka
binet voor de voeten".
De HP wijdt zijn omslag
verhaal aan 'de joden die te
rugkeerden uit concentratie
kampen. De ontvangst in Ne
derland blijkt bepaald niet
florissant geweest te zijn.
Geïdealiseerde herinnerin
gen aan Nederland, de chaos
in ons land en het kennelijke
onvermogen van de thuis
blijvers om te snappen dat zij
die terugkeerden ervaringen
hadden die vele malen erger
waren dan hetgeen hier ge
beurde tijdens de oorlog.
Geschiedenis en staatsin
richting waren gisteren aan
de orde van de middag. Ma
vo, havo en vwo moesten
zich buigen over twee on
derwerpen: de Verenigde
Staten van Amerika tussen
1917 en 1949 én de ontwikke
lingen en gebeurtenissen uit
de Nederlandse geschiedenis
in de jaren 1940-1949.
Voor het vwo ging het om
een vrij omvangrijk examen
met veel werkmateriaal,
waarbij de kandidaten aan
de hand van teksten pittige
opdrachten kregen. Opval
lend was dat bij het VS-on-
derwerp louter vragen wer
den gesteld over de buiten
landse politiek. Kennelijk
wilde men alleen ontwikke
lingen aan de orde stellen
die van betekenis zijn voor
Europa/ Nederland.
Het tweede onderwerp
(Nederland in bezettingstijd
en naoorlogse opbouw) kost
te de vwo'ers minder hoofd
brekens, zeker aan het be
gin. De nadruk bij de vragen
lag met name op de politieke
ontwikkelingen (Nederland
se Volksunie, zelfstandig
worden van Nederlands-In-
dië, de doorbraakgedachte)
en veel minder op de ellende
van de bezetting en het ver
zet tegen de Duitsers.
Bij het havo (duidelijk
minder werkmateriaal dan
vwo) waren de opdrachten,
die niet identiek waren aan
die van het vwo, gevarieer
der van onderwerp dan bij
het vwo. Duidelijk werd ook
hier dat het economische en
politieke beleid van de VS
van groot belang voor Euro
pa/Nederland wordt geacht.
Dat lijkt een reden te meer
om de aanstaande presi
dentsverkiezingen in Ame
rika nauwgezet te volgen.
Geschiedenis is dus toch een
actueel vak!
Voor mavo was 'geschie
denis en staatsinrichting'
nogal pittig. Ofschoon er lof
was voor het aantrekkelijk
uitziende werkmateriaal
waren er wel problemen met
de opgaven, zoals die over
het inpassen op een tijdbalk
van een reeks minister-pre
sidenten. Ook het thema Ne-
derlands-Indië werd moei
lijk gevonden.
Het hele lbo op het lmo na
kreeg gistermorgen vijftig
meerkeuzevragen te beant
woorden over twee Neder
landse teksten. De eerste
was genomen uit de Win-
schoter Courant van novem
ber 1980 en droeg als titel
'Het zijn stumperds die hun
kinderen mishandelen'.
Overigens zullen vermoe
delijk alle vertrouwensart
sen in ons land ontkennen
wat de schrijver van dit ver
haal (regel 58-60) opmerkt:
'Hoewel er maar een zeer
klein deel van de kindermis-
handelingsgevallen bekend
is bij vertrouwensartsen, is
het wel opvallend dat het
zich met name voordoet in
de zogenoemde sociaal
zwakkere milieus'. Kinder
mishandeling doet zich ech
ter gelijkelijk voor in alle
lagen van de maatschappij
De tweede tekst (vari de
Parijse correspondent van
Het Parool, Philip Freriks)
had een wat minder zwaar
karakter en ging over het
gekissebis rond een vaste
verbinding tussen Frankrijk
en Engeland, de zogeheten
Kanaaltunnel. Over de aan
leg daarvan .wqrdt al zo'n
honderd jaar gesproken.
De leerlingen yonden de
teksten niet moeilijk, maar
de vragen die erover werden
gesteld soms wel erg lastig.
De beschikbare tijd was
voor de meesten ruim vol
doende.
Alleen het lmo had gister
middag het vak verkoop
bevordering. Ook dit jaar
was het examen gegroe
peerd rond de marktinstru-
menten plaats, prijs, pro-
dukt, promotie en presenta
tie. Er werden een meer uit
gebreide kennis en inzicht
verlangd over de vestigings
plaats en de samenstelling
van het assortiment.
De kandidaten hadden
waardering voor de concrete
vraagstellingen, maar von
den het werk wel moeilijk.
De opsteltitels voor mavo
vertoonden geen opmerke
lijke verschillen met die van
het vorig jaar, ze waren niet
moeilijker maar ook niet ge
makkelijker. Er waren en
kele verhalende titels bij,
waarnaar veel is gegrepen.
Bij mavo-D was dat bij
voorbeeld de titel 'Verhui
zen'. bij mavo-C 'Zaterdag-
avond', de avond voor veel
jongeren om te gaan 'stap
pen'.
Veel van de andere titels
waren van beschouwende
aard. Het geluk was hierbij
aan de kant van mavo-D,
omdat veel van die onder
werpen (reclame, halve ba
nen, democratie) in de maat-
schappijles aan de orde zijn
geweest.
Bij mavo-C sloten de (be
schouwende) titels niet zo
geweldig aan bij de leefwe
reld van de kandidaten, zo
als het onderwerp 'Driege-
neratiewoningen', waarin
gevraagd werd om de voor-
en nadelen te beschrijven
van het samenwonen met
ouders en grootouders.
Vwo en havo waren gisteren
de dag begonnen met vijftig
meerkeuzevragen Frans.
Het ging bij beide om vra
gen over vijf verschillende
teksten. De mening van ver
schillende vwo'ers was dat
de teksten goed gekozen wa
ren. Zowel kandidaten van
vwo als havo vonden het een
redelijk examen.
Bij havo waren er teksten
over Zuid-Frankrijk en het
toerisme; Lotharingen, de
elektronica en de arbeids
plaatsen voor vrouwen; over
het succes van Georges
Brassens en over de schep
per van Asterix.
Bij vwo waren er onder
andere teksten over de doe-
het-zelver; de positie van de
criticus tegenover de litera
tor; de elektronica die tot
eenzaamheid voert en een
tekst over verdraagzaam
heid en het buitenlands ver
blijf van studenten.
Van onze redactie binnenland
DEN HAAG - De mogelijkhe
den om te spieken bij het af
leggen van het theoretisch ge
deelte van het rij-examen
worden beperkt.
De 'spiekschilden' zijn aan
gepast en de lichtsterkte in de
examenruimtes is opgevoerd.
Dit heeft staatssecretaris
Scherpenhulzen (Verkeer)
geantwoord op schriftelijke
Kamervragen.
Si
het
niet
dooi
zou
oplii
te
een
geg«
Sc
kens
kriti<
nieui
'Schoo is vaag
Het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond (NCW)
vindt dat minister Schoo (Ont
wikkelingssamenwerking)
nogal vaag is over het toekom
stige ontwikkelingsbeleid.
Hoewel de bewindsvrouwe het
bedrijfsleven meer bij die hulp
wil betrekken, maakt ze niet
duidelijk hoe dat zal gaan ge
beuren. Het NCW is niet zo ge
lukkig met het plan van Schoo
de ontwikkelingshulp op een
beperkt aantal landen te rech
ten.
Dumpen eieren
Nederland heeft er bij de
Europese Commissie op aan
gedrongen het dumpen van
Oosteuropese eieren op de Ne
derlandse markt tegen te
gaan. Als gevolg van die dum
ping dreigt de prijs van Ne
derlandse eieren te kelderen.
De CDA-fractie in de Tweede
Kamer heeft landbouwminis
ter Braks hier vragen over ge
steld.
Kerncentrales
De bouw van twee nieuwe
kerncentrales maakt deel uit
van de verschillende modellen
die op dit moment bij Econo
mische Zaken worden ontwik
keld voor een toekomstig
energiebeleid, heeft minister
Van Aardenne gisteren in de
Kamer bevestigd. Het is dus
nog volstrekt onzeker of en
wanneer er nieuwe kerncen
trales worden gebouwd. Een
definitief regeringsstandpunt
wordt mogelijk nog voor Prin
sesjesdag naar de Kamer ge
stuurd.
Philips gedagvaard
De Staat stelt Philips aan
sprakelijk voor de bodemver
ontreiniging in Stadskanaal.
Het departement van minister
Winsemius (Milieu) heeft Phi
lips voor de Bossche rechtbank
gedagvaard en geëist dat het
concern de kosten van het
schoonmaken van de vuile
grond betaalt. Die bedragen
ruim 4,5 miljoen gulden.
Terug naar 1940
De defensienota van de PvdA
wekt de indruk dat de socialis
ten terug willen naar de tijd
van vóór 1940. Zo reageert de
Nederlandse Officierenvere-
oiging (NOV) op de eerder de
ze week gepubliceerde nota
'Vrede en veiligheid'. Volgens
de NOV komt die nota er op
neer, dat een belangrijk deel
van de defensie-inspanning op
de Navo-partners wordt afge
wenteld. Dat is voor de officie
ren 'volstrekt onaanvaard
baar'.
Dronken agenten
Twee onder invloed verkeren
de rechercheurs van de Gro-
ningse gemeentepolitie hebben
woensdagnacht een voetgan
ger op het trottoir aangereden.
Daarna zijn ze doorgereden
om vervolgens met hun
dienstauto tegen een boom te
rijden. Beide agenten waren
bezig met een onderzoek naar
een inbraak en hadden 'stevig
gedronken'. Mogelijk zullen ze
disciplinair worden gestraft.
Staking
Het partijbestuur en de Ka
merfractie van de PvdA steu-
ben de oproep van de FNV
voor een korte werkonderbre-
mng op 10 mei als protest te
gen de eventuele plaatsing van
kruisraketten op de vliegbasis
woensdrecht.
In
Pvdi
zei
hij
spra
neen
ken
geve
van
zoal;
loof
stelsi
hard
De
niet
van I
van
same
nen
strev
van c
leren
teger
het i:
nen
ging
het o
Daar
posit:
ernst
Den 1
Dii
van
man
waar
trok:
A
(Ve
hee
me
Eui
een
Fra
aan
dor
dui
(lin
Bei
aan
tisc
par
gez
van
nie
n stukje, wat dagen of een weekje op de fiets,
aarover gaat „Vrijwielen in eigen land". Een'
rormatief fietsersboekje voor vrije tijd en va-
detnf' ®.fat's H'i de fietsenvakman,deANWB,
til vto ~''Sj de reis- en inlichtingenbureaus van
en stichting: fiets(tel. 020-42 55 50).