UITBLAZEN SüSM Relatie Israel- Egypte verkoeld Brazilianen hopen op betere tijden met rechtstreeks gekozen president Ondernemer nieuwe-stijl haalt VS uit recessie Schoolverlat TEGEN RA De vakantie hóeft niet DONDERDAG 26 APRIL 1984 ACHTERGROND Incidenten Kiescollege Campagne Generatie van jaren '60 stapt over naar zakenleven Napraten Technologie Venture Europa DONDERDAG 26APR Kwart miljoen surfplanken in Nederland Met het mooie weer van de laatste da gen, al dat ontlui kende groen en met de schaars geklede camping bewoners die op paasza terdag ons winkelcentrum een niet te missen Rotter dams accent verschaften, zou je hoofd naar vakantie moeten gaan staan. Maar mijn hoofd staat helemaal niet naar vakantie. Een paar jaar geleden zou zulk weer mij af en toe even een gevoel van aangename span ning hebben opgeleverd, zo maar midden onder het werk, terwijl ik even naar buiten keek. Een vluchtige bereke ning: 'nog een week of zesMaar dat heb ik niet meer. Achteraf gezien was het er vorig jaar ook al niet. En twee jaar geleden, toen we nog een mooie rondreis door Enge land maakten, vroeg ik me nu en dan ook al af of het allemaal wel de moeite en vooral het geld werkelijk waard was. Mijn vrouw had toen meer het gevoel dat we aan een soort afscheids- toernee bezig waren. Afscheid van Engeland als gezinsvakan tieland. Onze oudste zoon was toen al niet bij ons. Hij zat ook wel in Engeland, maar ging er zijn eigen gang. De jongste had de navigatie overgenomen en daarmee zijn moeder naar de achterbank verwezen. Vorige zomer hoefde de oudste helemaal geen vakantie. Vakantiewerk was wat hij heb ben moest. Dus hij bleef thuis. Daarop besloot mijn vrouw ook thuis te blijven. Ik verraste mezelf met het gemak waarmee ik het afgelasten van de jaar lijkse vakantie accepteerde, maar de jongste zei: 'en ik dan?' Dus gingen hij en ik nog een dag of tien naar West- Frankrijk. Hij bleek een goede reisgenoot te zijn, het werd een gedenkwaardige belevenis, een boeiende tocht, elke dag volop zon, lekker eten, koele kathe dralen, middeleeuwse stadjes, witte stranden, verhitte discus sies, koud bier en één en al D- day. Maar het was toch heel iets anders dan de gezinsvakan ties van weleer. Schapen Die begonnen in 1971, toen de jongens vijf en zeven jaar waren. Op een boerderij in een diep, maar breed rivierdal in het bergachtige Wales. Die boerderij was op zich al een at tractie van jewelste. Het leek wel of eg elke dag wel iéts gebo ren werd. Een veulen, een kalf, een toom biggen, een nest katjes. Het hoogtepunt v? '■e vakantie was het met m en macht binnenhalen vt het hooi, tot diep in de avond. Het was hoofdzakelijk een schapenfarm. De lammetjes waren er meestal al een paar maanden oud wanneer wij er arriveerden, maar er viel ge noeg te beleven. Het wassen van de schapen bijvoorbeeld. Dat deden ze door de levende wolbalen van een vooruitste kende rots in een diep wiel van een bruisend riviertje te gooien. Mannen stonden met lange ha ken klaar om de blatende scha pen, wier volle vachten door het binnendringende water snel zwaarder werden, te behoeden voor verdrinking. Daarna kwa men nog het ontsmettingsbad, ook een heel gedoe met al die angstig her en der springende schapen, en het scheren. Een van de zonen van de boer was een soort loon-scheerder. Die deed dat zware en tegelijk deli cate werk weken achtereen, van WIM KOCK 's-morgens vroeg tot 's-avonds laat. Na een paar vakanties ging de interesse voornamelijk uit naar de paarden. Ze hadden er meer dan twintig; Welsh porties van verschillende afmetingen. De dochter van de boer was rij- instructrice en organiseerde da- S gelijks pony treks voor vakan- tiegangers. Jaar na jaar keerden we er 5 terug. Wij en de boer en zijn gezin werden zo'n beetje fami- lie van mekaar. We gingen zelfs op kraamvisite bij de inmiddels getrouwde kinderen. Behalve dat de jongens groter werden, 5 veranderde er bij ons weinig. Bij de boer echter kwam een ware uittocht op gang. De een na de ander trouwde. Zelfs ba- by boydie we nog in zijn schoolpakje hadden gekend en die in de eerste vakanties met onze jongens had gespeeld. Toen ook de dochter trouw- de werden de paarden ver- kocht. Door de uittocht van de kinderen kwam de service on- der druk te staan, maar wij wa- ren 'kind aan huis' en tolereer- S den veel. De gastvrouw wist dat -wij niet zo nauw meer keken dus werden wij wel eens het =j slachtoffer van haar bekom- mernis om andere, minder aan die boerderij verknochte gas- ten. En alle begrip dat we had- den voor de problemen van de boerin hield op de duur de ge- dachte niet tegen dat we steeds wat minder waar kregen voor steeds meer (toegegeven: infla- toir) geld. Na tien vakanties hielden we het er voor gezien. Herinnering Die vakanties op de boerde- rij in Wales horen nu voor ieder van ons tot de kostbaarste van onze gedeelde herinneringen. Toch was het gemak waarmee we er toen een punt achter zet- ten verbazingwekkend. We dachten zo gehecht te zijn aan die plek en die mensen dat we het bijna als verraad voelden toen we, een jaar later in de Yorkshire Dales de boerderij en haar bewoners geen moment echt misten. Tijdens die vakantie braken we met het vaste patroon met zijn vaste adresjes, favoriete plekjes en jaarlijks herhaalde grapjes. Daardoor waarschijn- lijk werd het ons opeens duide- lijk dat het moment, waarop mijn vrouw en ik voor onze rei- zen niet langer gebonden zou- den zijn aan de periode van de schoolvakanties, niet zo heel ver meer was. Wat we dit jaar gaan doen weten we nog geen van allen. Niemand heeft tot nu toe va- kantiewensen op tafel gelegd of plannen gemaakt. Ik ben er in- middels wel achter dat - wat mij betreft - ook de vakantie- dwang verdwenen is. Dat heeft niets met bezuinigingen of inle- veren te maken, maar alles met mijn, tijdens mooie vakanties 5 langzaam gegroeide en nu tot volle wasdom gekomen afkeer van zomerse drukte, met haar gedrang en haar files, met haar groezelige overbelasting van al- les en haar overvolheid. Ik zal niet zeggen dat ik niet ga, maar ik ben blij dat ik niet 1 hoef. 'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|||||||||||||||||||||||||||||||||i= Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176, Centrale redactie Breda; Nieuwsdienst 076-236883, Sportredactie 076-236884. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850. Breda, Nwe, Ginnekenstraat 41, ©076-236326. Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550. Goes, Klokstraat 101100-28030, Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751 Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957. Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150. Terneuzen, Nieuwstraat 9. 01150-17920. Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementen: 22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.' Voor post-toezending geldt een toeslag. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888. Lezersservice: Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8 30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdagvan 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. T5 PAGINA Van onze correspondent Rob Simons JERUZALEM - Ruim vijf jaar na de onderte kening van het vredes verdrag tussen Israël en Egypte en twee jaar na voltooiing van de Israë lische terugtrekking uit de Sinaïwoestijn botert het steeds minder tussen Cairo en Jeruzalem. De Israëlische minister van Defensie, Mosje Arens, acht het zelfs niet langer uit gesloten dat Egypte aan de strijd zal deelnemen als een nieuwe oorlog tussen Israël en Syrië mocht uitbreken. Ook minister van Weten schappen Youval Ne'eman van de extreem nationalisti sche Renaissance Partij waarschuwde gisteren voor de mogelijkheid dat Egypte aan vijandelijkheden tegen Israël zal deelnemen. Israël dient zich volgens Ne'eman op een eventuele oorlog tegen Syrië en Egypte voor te be reiden. Met de gemeenschappe lijke verrassingsaanval op Israël nog vers in het geheu gen die in 1973 de oktoberoor- log inluidde, hebben onbe vestigde berichten over een geheim bezoek aan Damas cus van de Egyptische minis ter van Defensie, Abou Gha- zaleh, in Jeruzalem bezorgd heid gewekt. Als die berich ten juist blijken te zijn, zal Israël volgens Arens aan Cairo tekst en uitleg vragen. Egypte heeft intussen ont kend dat zo'n geheim bezoek van Abou Ghazaleh heeft plaats gevonden. Een officië le woordvoerder in Cairo verklaarde dat als Egypte haar minister van Defensie ergens heen wil sturen, dat openlijk gebeurt. „Egypte vreest niemand", aldus de Egyptische woordvoerder. De voorzitter van Knesset-com- missie voor Defensie en Bui tenlandse Zaken, Ben Elissar, die als Israël's eerst ambas sadeur in Cairo fungeerde en zijn ongerustheid over de po litieke koers van president Moebarak niet verhult, heeft erkend dat de militaire para grafen van het vredesver drag met Israël waaronder de gedeeltelijke demilitarise ring van de Sinaïwoestijn door Egypte stipt worden na geleefd. Toenemende irritaties en incidenten kernmerken de vredesbetrekkingen tussen Egypte en Israël die sinds de Israëlische invasie van Liba non zijn verkild. De Egypti sche regering heeft haar am bassadeur in Tel Aviv al an derhalf jaar geleden terugge roepen na de door falangis- ten gepleegde massamoorden in de Palestijnse vluchtelin genkampen Sabra en Sjatilla bij de Libanese hoofdstad Beiroet. Een nieuwe reeks in cidenten heeft de laatste da gen voor een verdere verkoe ling van de Egyptisch-Israë- lische verhouding gezorgd. Een incident met 'n Israëli sche zeiljacht werd eind vo rige week door Cairo aange grepen voor de terugroeping van de Egyptische consul uit de zuidelijke Israëlische ha venplaats Eilat. Het plezier jacht was een jaar geleden voor de Egyptische kust op een koraalrif gelopen en ge zonken. Bij de bergingsope ratie die vorige week zonder toestemming van de Egypti sche autoriteiten werd uitge voerd, zijn drie Israëlische duikers met hun motorboot in de Egyptische territoriale wateren voor de kust van de Sinaïwoestijn terecht geko men. Jeruzalem heeft de Egyptische regering inmid dels haar verontschuldigin gen aangeboden voor wat door Cairo als een schending van de Egyptische souverei- niteit wordt beschouwd. De Egyptenaren zijn toch bij zonder geprikkeld door de 'voldongen feiten'-politiek die door Israël bij Taba Hassan Kamal Ali - foto archief de stem Mosje Arens wordt gevoerd, een omstre den oasegebied met een op pervlakte van 700 vierkante meter op acht kilometer ten zuiden van Eilat aan de Egyptisch-Israëlische grens. De Israëlische boodschap met excuses werd gelijktijdig overgebracht met een officië le protestnota tegen het Egyptische besluit de diplo matieke betrekkingen met El Salvador en Costa Rica te verbreken, hetgeen door Je ruzalem als een onvriende lijk gebaar tegenover Israël wordt beschouwd. De rege ringen van beide Latijns- Amerikaanse landen hebben onlangs besloten hun ambas sades van Tel Aviv naar Je ruzalem te verplaatsen. Na deze diplomatieke erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van de joodse staat meent El Salvador op uitbreiding van de militaire en technische steun van Israël te mogen re kenen. Volgens minister van Bui tenlandse Zaken, Kamal Hassan Ali, heeft Egypte het Israëlische protest verwor pen aangezien Egypte op het standpunt blijft staan dat aan Jeruzalem geen defini tieve status in strijd met VN- resoluties te worden ver leend. Na de aanvaarding van de Jeruzalem-wet in 1980 waarbij zowel het westelijke als het geannexeerde Arabi sche stadsdeel tot hoofdstad van Israël werd uitgeroepen, hebben de Verenigde Naties een resolutie aangenomen waarin de landen met een ambassade in Jeruzalem werd gevraagd, die te ver plaatsen. De 13 betreffende landen, waaronder Neder land, hebben aan die VN-re- solutie gevolg gegeven. Al leen de ambassades van Cos ta Rica en El Salvador zijn nu weer naar Jeruzalem te ruggekeerd. De Egyptische minister van Staat voor Buitenlandse Zaken Boutrous Ghali was in - foto archief de stem Jeruzalem al enkele dagen eerder in een slecht blaadje geraakt. De opmerking van Boutrous Ghali voor de VN- commissie voor de vluchte lingen in Genève dat Pales tijnse aanvallen in Israël zul len toenemen totdat de om standigheden voor de Pales tij nen zullen verbeteren, wordt door Israël uitgelegd als een aanmoediging van Palestijns terrorisme. Na de nieuwe golf van terreurda den in Israël is de regering Shamir ook met het oog op de aanstaande Knesset-verkie- zingen op dit punt erg gevoe lig. Politieke kringen in Je- ruzalem menen dat Egypte met alle macht in de Arabi sche wereld wil terugkeren. Nadat Egypte weer als lid van de Organisatie van Isla- mitische Landen is opgeno men, zouden felle uithalen naar Israël de kloof met de Arabische broederlanden overbrugbaar kunnen ma ken. Door Jan Rocha SAO PAULO - Het is nog maar enkele maan den geleden dat de Bra zilianen in de stellige overtuiging leefden dat het het kiescollege was dat een opvolger zou aanwijzen voor presi dent Figueiredo, wiens ambtstermijn volgend jaar maart ten einde loopt. De grote vraag was alleen nog wie het zou worden. Zou het kiescollege zijn oog laten vallen op Figueiredo's favoriet, de huidige minister van binnenlandse zaken en ex-kolonel, Mario Andreaz- za, of zou het de voorkeur ge ven aan de eerzuchtige ex- gouverneur van Sao Paulo, Paulo Maluf De derde kan didaat, vice-president Aure- liano Chaves, maakte naar algemene overtuiging weinig kans in een systeem waar stemmen openlijk worden geruild tegen politiek en eco nomische gunsten. Vier maanden geleden is deze situatie echter radicaal veranderd met de opkomst van een nieuwe macht op het politiek toneel. Uit protest te gen het kiescollege en het mi litaire regime trokken de mensen de straat op, eerst met duizenden, maar al snel met honderdduizenden, ja zelfs miljoenen tegelijk. Hun voornaamste eis was het recht om zelf hun president te mogen kiezen. Het nieuwe machtselement in Brazilië: de roepstem van de massa inde straten. - foto archief de stem Opiniepeilingen wezen uit dat bijna 90% van de bevol king het recht eiste om zelf de volgende president te kie- Gefrustreerd door drie jaar recessie, werkloosheid en voorthollende infaltie, vernederd door aanhoudende honger en gebrek en boos over de onderdanige houding van de regering jegens het Internationale Monetaire Fonds en onthullingen van steeds weer nieuwe gevallen van corruptie grepen mensen van alle rangen en standen het idee van vrije presidents verkiezingen met beide han den aan. De onderliggende gedachte is natuurlijk dat ze hopen dat een president die ze zelf hebben gekozen de corruptie zal uitbannen en voor betere tijden zal zorgen. De laatste, volgens de grondwet gekozen burger president was Joao Goulart. Hij werd bij de militaire staatsgreep van 1964 ten val gebracht. De generaals die sindsdien de scepter hebben gezwaaid, beloven al twintig jaar de democratie te her stellen, maar hebben in feite niets anders gedaan dan el kaar het balletje toespelen. Generaal Figueiredo die in 1979 aan de macht kwam, voerde een geleidelijke, maar trage versoepeling van het beleid in. Zo maakte hij een eind aan de censuur, gaf hij amnestie aan politieke ge vangenen en ballingen en or ganiseerde hij rechtsstreekse deelstaatverkiezingen. Maar de regering is nog steeds erg gecentraliseerd en de gene raals voelen er weinig voor de werkelijke macht uit han den te geven. In plaats daar van hebben ze een systeem ontworpen waarbij zij alle macht in handen houden, hoewel het erop lijkt dat ze die delen. Het kiescollege is daarvan een goed voorbeeld. Het is zo samengesteld dat de zittende regering altijd een meerder heid krijgt, ook al moet de grondwet constant worden aangepast om dit zo te hou den. Sinds 1964 is de grond wet acht keer gewijzigd. Bij de laatste verkiezingen bij voorbeeld behaalde de oppo sitiepartijen 5 miljoen stem men meer dan de rechtste re geringspartij, maar in het kiescollege hebben ze slechts 325 stemmen tegen de rege ring 361. Het systeem heeft een logi ca die alleen in Alice in Won derland geloofwaardig zou zijn. Brazilië's grootste staat, het opstandige Sao Paulo met 13 miljoen stemmen heeft zes afgevaardigden in het kies college. Dit is precies even veel als het kleine staatje Acre met slechts 115.000 stemmen. Verder bestaat het kiescollege uit de 69 senato ren en 479 afgevaardigden van het Nationale Congres. Alles bij elkaar beschikt Saó Paulo, dat bijna een kwart van het nationale electoraat uitmaakt, over slechts 10% van de stemmen, terwijl het regeringsgezinde noordoos ten van het land met dezelfde hoeveelheid kiezers 42% van de stemmen heeft. Begrijpelijk dus dat de op positiepartijen dit systeem hebben verworpen en een eigen campagne zijn begon nen voor directe verkiezin gen. Ze beroepen zich hierbij op een voorstel tot wijziging van de grondwet dat vorig jaar door een jong parle mentslid is ingediend en bij na onmiddellij k vergeten. Vandaag komt dit voorstel in het parlement in stemming en als het wordt aangenomen moeten binnen afzienbare tijd vrije presidentsverkie zingen worden georgani seerd. Het regime zag de stem ming aanvankelijk vol ver trouwen tegemoet. Het voor stel had immers een twee derde meerderheid van beide huizen van het Congres nodig om te worden aagnenomen. Dit hield in dat 76 regerings afgevaardigden en 24 senato ren van gedachten moesten veranderen. Maar teleurge steld door de keus tussen An- dreazza en Maluf en onder de indruk van die miljoenen de monstranten op straat be gonnen regeringsgezinde Congresleden met tientallen tegelijk over te lopen naar' het oppositiekamp. Toen president Figueiredo zich realiseerde dat het voor stel goede kans maakte te worden aangenomen, deed hij concessies en bood hij di recte verkiezingen voor 1981 aan. Maar het volk bleek niet meer bereid daarmee genoe gen te nemen. Figueiredo weigerde verder te gaan met als gevolg dat de Brazilianen nu aan de vooravond staan van een confrontatie waarbij de verlangens van miljoenen het moeten opnemen tegen de vastberadenheid van de ge neraals om aan de macht te blijven, wat er ook moge ge beuren. Copyright The Guardian/De Stem Van onze correspondent Mare de Koninck WASHINGTON - Hij is jong (net in de 30), schrander en fantasie rijk, heeft een hogere opleiding en een luxueu ze jeugd gehad, is gevoe lig voor de problemen van zijn werknemers, is gek op computers en leest alles wat los en vast zit: Van Rolling Stone tot de Wallstreet Journal. Maar bovenal bemint de Amerikaan- se-ondernemer-nieuwe- stijl zijn persoonlijke vrijheid en barst hij van de energie. De hij-vorm is maar bij wijze van spreken. Sedert 1980 besluiten veel meer jon ge Amerikaanse vrouwen dan mannen tot een carrière als zelfstandig ondernemer. Een eigen bedrijf(je) blijkt een snelle en aantrekkelijke weg naar volledige maat schappelijke emancipatie. Naast de 5 miljoen zelfstan dige mannelijke onderne mers in de VS zijn er nu al half zoveel (2,5 miljoen) vrouwelijke bedrijfseige naars. Het huwelijk blijkt een aantrekkelijk partners hip voor twee volkomen ge scheiden ondernemers, die binnen de echtelijke staat het risico van een bedrijfsfaillis- sement minder duchten. Samen zijn de ongeveer 400.000 jonge mensen die vanaf begin 1980 een eigen zaak zijn begonnen, volledig verantwoordelijk voor de sterke groei van het aantal arbeidsplaatsen in de Ameri kaanse economie. De sedert een jaar dalende werkloos heid komt eveneens in het vaandel van de kleine mo derne bedrijfjes. De grote Amerikaanse ondernemin gen hebben alleen maar werknemers afgestoten. Het zijn de ondernemers- nieuwe-stijl die de Ameri kaanse bedrijvigheid zulk een vitaliteit hebben gegeven dat economen zich zorgen maken over mogelijke over verhitting van het herstel. De economische groei bedroeg vorig jaar 6,1%. Het eerste kwartaal van 1984 liet een jaarritme van zelfs 7,2% zien en de regering neemt maat regelen om de expansie af te remmen tot niet meer dan 4,5%. De behoefte aan inves teringskapitaal en arbeids krachten dreigt immers de inflatie en het rentepeil om hoog te stuwen. Landelijk is de werkloosheid in Amerika in ruim een jaar tijd van 11,8 naar 7,8% gedoken. Vijf mil joen mensen zijn daarmee weer aan de slag gekomen. Het ondenkbare is ge beurd: de jeugd van de revo lutionaire jaren '60, die er destijds niet aan dacht om zakenman/vrouw te worden maar maatschappelijk wer ker wilde zijn of een werkne mersloopbaan in een tech nisch of dienstverlenend be roep voor zich zag, trekt vrij massaal en vol zelfvertrou wen ondernemersland bin nen. Ze zijn op straat gezet door of ontevreden geworden bij grote traditioneel opgezette bedrijven. Ze hebben daar afgekeken wat goed en slecht is en ze hebben voldoende ge studeerd om de reusachtige informatiestroom te kunnen verwerken die in de VS be schikbaar is over zakendoen en hoe nieuwe ideeën te gelde te maken. Ze zijn sinds de dertiger-jaren de eerste ge neratie voor wie het materië le welvaartspeil van hun ouders niet meer haalbaar leek „De bussiness-schools rij zen als paddestoelen uit de grond. In korte tijd leren de studenten er - veelal in de avonduren - de allernieuwste technieken van ondernemen, financieren, management, organisatie en reclame. De nieuwe ondernemers zijn niet rechts of conservatief. Ze nemen niet zozeer hun idea len maar wel hun morele waarden mee uit hun jeugd. Ze willen geen geld verdie nen aan wapens of dingen die kanker veroorzaken. Hun grootste angst is dat ze auto ritair zouden worden tegen over de mensen die ze in dienst nemen. Weinig is be langrijker dan een vriend schappelijke onderlinge sfeer in het bedrijf. Ze houden niet van vakbonden maar blijven graag nog een uur napraten met een van de (meestal wei nige) werknemers, over bei der persoonlijke problemen", zegt professor John Kao van de vermaarde Harvard Bus- siness School. De jonge zakenlui doen in computers met gespeciali seerde toepassingen, commu nicatietechnieken, video en robots, waarvan ze zomaar thuis de geheimen hebben geleerd of toen ze nog werk ten bij IBM. Ze creëren nieu we trends - en daarmee enor me winstmogelijkheden - in de technologie. Maar het is lang niet alleen high-tech wat de klok slaat. Men opent allerlei adviesbureau's gaat in de mode en de makelaar dij, begint een bibliotheek of een fitheidscentrum en ver zint lucratieve bezigheden als een plantenverhuurbe- drij feen stop-met-roken- kliniek of het doelmatig in delen van parkeerterreinen. „De inhoud van het vak hoeft niet altijd de belangstelling te hebben van de jonge on dernemer. Vooral het onder nemen zelf, het overeind pro beren te blijven tussen de economische krachten, is voor heel veel mensen op windend geworden. En het is vooral weer maatschappelijk aanvaardbaar. Tien jaar ge leden had men het idee hoog uit een buurtcafé of een der de wereldwinkel te mogen beginnen. Nu is het een spor tieve uitdaging om winst te maken en de weg te leren op de effectenbeurs", aldus prof. Vester van de Universiteit van Washington. Liefst 160 universiteiten in de VS bieden thans cursussen 'Ondernemerschap' aan. In 1970 waren dat er slechts 16. Tachtig procent van de eer stejaars Harvard-studenten zegt na de studie zelf een be drijf te willen stichten en lei den. Tien jaar geleden dacht 80 procent nog aan een car rière op stafniveau in een grote nv. Wat de jeugdige 'entrepre neurs' (de Amerikanen spre ken uit: Entreprenoers) zeer van pas komt, is de explosie ve ontwikkeling van de Ven ture- financiering. Vorig jaar alleen al is het beschikbare venture-kapitaal met 12 milj ard gestegen naar een to taal van 35 miljard. Ventu re-kapitalisten zijn geld schieters - veelal banken - die jonge ondernemers-met- een-goed-idee het benodigde investeringsgeld ter beschik baar stellen in ruil voor een tijdelijk aandeel (meestal on geveer fifty-fifty) in diens nieuwe bedrijf (vennoot schap). Als na een aantal ja ren de zaak op poten staat, trekt de investeerder zich volgens het venture-contract terug door verkoop (als het goed is met flinke winst) van diens aandelen aan de eigen lijke ondernemer of op de beurs. In toenemende mate bieden ook pensioenfondsen, grote bedrijven, stichtingen en rijke individuen zich als venture-kapitaalverschaf fers aan. Essentieel is dat de investeerder zijn financieel- economische ervaring door middel van intensieve bege leiding deelt met de jonge ambitieuze zakenmensen. Op deze wijze is in de VS in 1983 het record van 600.000 nieuwe bedrijven gesticht. Twee op elke drie gestarte ondernemingen zal binnen vijf jaar weer gestrand zijn, maar dat tempert geenszins het algehele bussiness-en- thousiasme. „Vroeger werd iedereen die ooit bankroet is geweest, door investeerders gemeden als de pest. Dat is helemaal niet meer zo. Er hoeft in Californië geen prijs te worden betaald voor mis lukking. Integendeel, wie het heeft geprobeerd stijgt bijna altijd in waarde. Na je fail lissement staan de venture investeerders in de rij om je opnieuw te helpen", zegt Ke vin Landry, directeur van een van de grootste venture firma's in Amerika. Hoelang de 'new wave' van entrepeneurschap door de VS zal blijven gaan is moeilijk te voorspellen. Zeker is dat Amerika er zich een geweldi ge economische voorsprong mee aan het opbouwen is op West-Europa. 'Het verval van Europa' was eerverleden week de speciale bijlage van het gezaghebbende weekblad Newsweek. Het blad stelt dat Europa de jongste micro- electronische revolutie heeft gemist, dat het oude conti nent vanwege aanhoudende groeistagnatie elke dag eco nomisch verder achterop raakt op de VS en Japan, on derling te sterk verdeeld blijft om de EG concurrerend te houden op de wereldmarkt en bovenal motivatie mist om uit het dal te klimmen. ,.1" West-Duitsland rekken stu denten hun studietijd uit tot gemiddeld acht jaar. En in Nederland blijft dagelijks 15 procent van de werkende be volking thuis met vage klachten", zo licht Newsweek de misère toe in Europa, 2000 jaar lang de wereld heeft gedomineerd in weten schap, handel en cultuur en nu - misschien voor altijd - het leiderschap zomaar over geeft aan Amerika en Azië. Van onze redactie binnenlaat. pEN HAAG - Het niet krijgen een RWW-uitkering heeft geen gele invloed op de werkloos! onder schoolverlaters. Onder schoolverlaters van jaar, die sinds 1 januari 1983 g recht meer hebben op zo'n uit ring, die ligt op het bijstand! veau, is de werkloosheid even h als onder 18-jarigen, die wel RWW in aanmerking komen. Sam DEN HAAG (ANP) - Het aantal surfplanken in Ne derland bedraagt momen teel circa een kwart mil joen. Daarmee is de surfplank een van de voornaamste categorieën geworden on der de vaartuigen, die voor recreatieve doeleinden ge bruikt kunnen worden. Dat deelt het CBS woens dag mee. Bij het meest recente on-' derzoek, dat het CBS hier naar heeft gehouden en dat in 1982 plaatsvond, bleken de Nederlandse huishou dens over 195.000 surfplan ken te beschikken. Reke ning houdend met de afzet sindsdien, zal het aantal inmiddels de 250.000 heb ben bereikt. Alleen de categorie rub berboten is nog groter. Bij het CBS-onderzoek bleken er 552.000 te zijn. Verder waren er 136.000 zeilboten, 119.000 roeiboten, 98.000 motorboten en 42.000 ka no's. Voor de recreatie op het land hebben de Nederlan ders samen ruim een mil joen tenten ter beschik king. Daarnaast bezit men 400.000 tourcaravans en vouwwagens, 116.000 sta caravans en 22.000 kam peerauto's. Grafische industrie DE verwachtingen voor de toekomst van de grafische in dustrie zijn gunstig, het grafi sche produktievolume zal nog kunnen toenemen, zij het dat de groeivoet lager zal zijn dan die van de totale informatie industrie. Dit blijkt uit een be drijfstakstudie van Rabobank Nederland. Belasting de gemeente Rheden heeft een hooglopend conflict met de rijksbelastingen en het minis terie van financiën. De belas tingdienst weigert namelijk een gemeentelijke folder over de kwijtschelding van onroe- rend goedbelasting (ogb) te versturen. Werklozen HET AANTAL werklozen in Amsterdam is in maart met 1210 gedaald tot 60.500. Tegelij kertijd nam de vraag naar Personeel toe met 25 procent tot 1870 banen, het hoogste ni veau sinds twee jaar. Borento HORENTO, het obligatiefonds van de Robeco-beleggings- Sroep, is voor de komende tijd voorzichtig optimistisch, hoe- Wel er enige kans is op een hte stijging van de inflatie. Minderheden De GEMEENTE Helmond voert geen spreidingsbeleid bij ae toewijzing van woningen aah minderheidsgroepen in achterstandssituaties. Dat •joudt staatssecretaris Brokx an Volkshuisvesting staande h antwoord op schriftelijke Jfagen van het Kamerlid Van Es (PSP). On derzoek pE INSPECTIE voor de i hatelijke Volksgezondheid p Haarlem begint volgende eek èen onderzoek naar het sychotherapeutisch Centrum akhuis Amerika' in Amster- am. Dat bleek woensdag tij- ens een kort geding van het catrum tegen het weekblad nieuwe Revu.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 2