Waardevol fotoboek over Elvis Presley Rakethandel met dubbele bodem De odyssee van een zondagskind van tijdens JAN WILLEM VAN DE WETERING: 'Classics' Kloos weer binnen bereik B, vc va VRIJDAG 20 APRIL 1984 EXTRA folvoLCP vraagt \elft aan energie Ri T471 Een rijk leven vol moord en doodslag Door John van Oppen Tien jaar geleden ver kocht Jan Willem van de Wetering zijn hele hebben en houwen in Nederland en vestigde hij zich, met echtge note en destijds 12-ja- rige dochter, in de bossen van Maine in het noordoosten van de Verenigde Staten, om in alle rust politie romans te kunnen schrijven. Een a twee keer per jaar komt hij voor een bliksembe zoek terug naar Nederland. Dan bezoekt hij vrienden, fa milie, relaties en zakt hij ge heid door met de Amsterdam se politiechef Gerard Toore- naar, zijn trouwe tipgever die vanuit de dagelijkse praktijk bouwstenen aandraagt voor sappige verhalen. Tijdens die bezoeken schuimt Van de Wetering door de Am sterdamse binnenstad en zuigt hij zich zolang vol met indruk ken totdat hij er sponzig van wordt. Dan vliegt hij terug naar de bossen van Maine en moet het verhaal eruit. „Net als bij een zwangere vrouw. Die heeft ook niet te kiezen. Op een gegeven moment moet het eruit. Zo is het ook als het boek in mijn hoofd voldragen is. Dan werk ik me verrot en hamer ik hele nachten en weekeinden op de typemachi ne, totdat het kind geboren is." De schrijver, ondanks zijn 53 jaar een jeugdig elan uit stralend, geeft zich bloot op het terras van Hotel Ameri- cain, op het Leidseplein in Amsterdam. De stotterende Volkswagen van Grijpstra en De Gier zou zo vanuit de fan tasiewereld de hoek om kun nen scheuren. Van de Wete ring schrijft nu eenmaal mee slepende, eigentijdse sages. De kracht van zijn boeken schuilt niet in het plot, in de planning van de misdaad en de ontmaskering van de dader. De opbouw van de intrige ia bij hem ondergeschikt aan de beschrijving van het slonzige gesjacher rond de Zeedijk en de Warmoesstraat, waar maar een kleinigheid verkeerd hoeft te vallen of er ligt een lijk in de gracht. Die misdaad voor Van de Wetering echter niet meer dan een handzame kap stok, waar hij zijn observaties van morsig Amsterdam en ex centrieke Amsterdammers aan kan ophangen. Van de Wetering onthult dat hij zo'n Grijpstra &De Gier-boek in enkele weken tijds schrijft. „Een hele tijd lig ik gewoon te luieren in mijn roeiboot in Maine. Dan zoek ik dus een beginpunt. Als ik dat gevonden heb, begint het te broeien in mijn hoofd. Als het kant en klaar in mijn hoofd zit, ram ik het er binnen drie weken helemaal uit. Dan neem ik amper tijd om te eten of te slapen." Heteluchtballon De omstandigheden in Maine, waar hij nu tien jaar woont, noemt Van de Wetering „ide aal" voor zijn schrijverschap. Hij is er eigenaar van een be bost landgoed ter grootte van 80 hectare, dat grenst aan het buitenverblijf van de ban kiersfamilie Rockefeller en gelegen is aan een baai. „In de helft van die wilder nis heb ik nog geen voet gezet. Wel ben ik er een paar weken geleden,voor het eerst, met een heteluchtballon overheen ge vlogen. Ik zag een kudde her ten. Ergens in het woud moet zich ook een beer schuilhou den. Ik heb hem nog nooit ge zien, maar wel zijn poep ge vonden." Op de landtong heeft Van de Wetering een houten huis la ten bouwen, in Japanse stijl. „Een Chinese legpuzzel, uit zonderlijk en mooi. Net een houten sierdoos." Is het niet eenzaam, daar in die houten sierdoos in Maine? „Het is rustig, maar niet eenzaam. Om de haverklap komt er bezoek uit Nederland. Elke Hollander die naar Ame rika reist denkt: ah, Amerika, daar woont Jan Willem, laten we die maar eens gedag gaan zeggen. Maar dan blijkt Maine toch twee dagen rijden vanaf New York en als ze dan bij ons aankomen, blijven ze meteen maar een paar dagen logeren. Van de zomer heb ik in Ame rika meer Nederlands dan En gels gesproken." Milj oenen Jan Willem van de Wetering. Hij zegt er geen idee van te hebben hoeveel boeken er nu in totaal van hem verkocht zijn. Het moeten er miljoenen zijn. Hij is in vijftien talen vertaald, tot het Turks, Fins, Japans en Ijslands toe. „Grap pig, ik kan mijn verhalen vaak niet eens meer lezen." Alleen al in de Verenigde Staten gingen er in de tien jaar dat hij schrijft 1,5 miljoen over de toonbank, in Neder land 800.000. Zelfs in het Oost blok is hij bestseller. In Polen is zojuist zijn 150.000ste boek verkocht, de recesie ten spijt. In Tsjecho-Slowakije is de tel ler de 130.000 gepasseerd. In de Bondsrepubliek is hij zelfs de best verkochte niet- Duitse crimi-auteur. Hij wordt in West-Duitsland be ter verkocht dan Angelsaksi sche giganten als Ludlum, Le Carré, Deighton en Forsyth. „Toch is elke mof die ik be schrijf vadsig, vraatzuchtig, ongelikt en opgezadeld met een oorlogsverleden. Ze moe ten het prachtig vinden om ge- koeieneerd te worden." Verfoeilijke Hoe komt het, dat misdaad verhalen zo populair zijn? Wat trekt ons brave burgers, die zo keurig door het alledaage be- - FOTO ARCHIEF DE STEM staan heenglijden, zo aan het verfoeilijke van alledag? Van de Wetering: „Het goe de bezielt slechts de helft van de geest. Je probeert het kwaad wel met alle macht buiten houden, maar tegelij kertijd wil je toch ook wel zien wat er aan de andere kant van onze geest gist en borrelt. Vandaar de behoefte om mis- daadberichten in de krant uit te spellen en spannende films te bekijken. Dat geeft vanaf veilige afstand een kijkje in de donkere spelonken van ons onbekende zelf. Niet voor niets vonden Freud en Jung het al heerlijk om misdaadboeken te lezen. Ze hadden stapels naast hun bed liggen." BOEKENBOEKENBQEKENBOEKENBOEKEN BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKEN BOEKENBOEKENBOEKEJVBOEKENBOEKEN BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOl BOEEEiVBOEKEiVBOEKENBOEKENBOEKENBOEK BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEK BOEEE/VB0EKE/VBOEKENBOEKENBOEKENBOEK BOEEEVBOEEE/VBOEKENBOEKENBOEKEN! ENBOEKENSOSKg-TtBOEKENBOEKENBOEKEN ENBOEKENSOg-^g^BOEKENBOE K EN BOEKEN E NBOEKENSOgTCg TfBOEKENEOE K E N BOEKEN ENBOEKENSOg"Xg 7ZBOEKENBO E K E NBOj BOEKENBOEXENBOEKENBOEKENBOEKENBOE BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOE BOEKENBOEKESBOEKENBOEKEUBOEKENBOE BOEKENBOEKENBOEKENBOEKEUBOEKEt Een boek schrijven over het leven van Elvis Presley lijkt heel wat makkelijker dan één hoofdstuk samen te stellen over Simon Vestdijk. Wie alle boeken over Elvis verzamelt, moet onderhand een forse boekenkast vol hebben. De laatste aanwinst is een fotoboek met tekst van Dave Marsh, een productie van het blad Rolling Stone, en zeker niet de slechtste bijdrage aan de Presley-cultuur. Vooral de foto's uit de eerste jaren zijn de moeite waard. Elvis was nog bereikbaar voor zijn fans en zag er uiterst modieus uit, zeker in vergelijking met zijn publiek, de tieners in het conser vatieve zuiden van de VS. Er staan bekende kiekjes in, maar ook foto's die nooit eerder zijn gepubliceerd. De tekst van Dave Marsh is evenwichtig en toch niet kleur loos. Hij houdt zich vooral bezig met de muzikale inbreng van Elvis zelf, met name in het begin van zijn carrière. Hij kiest een weg tussen de kritiek- en kleurloze biografieën en het bewust afbrekende boek van Albert Goldman. Marsh meent dat Elvis wel degelijk een eigen smaak had, maar dat die systematisch werd onderdrukt, door RCA en de muziekuitgverij Hill and Range, maar ook al door Sam Phillips, de man van Sun Records. De rol van Phillips wordt altijd zwaar overdreven, meent de schrijver. Phillips had snel zijn Presley- formule gevonden en hield daar verder fantasieloos aan vast. Volgens Dave Marsh was Elvis zelf verantwoordelijk voor het succes van de grote NBC Singer's Special (kerst 1968). Die show bracht hem terug in de belangstelling. Noch manager Colonel Parker, die hem louter kerstliedjes wilde laten zingen, noch pro ducer Steve Binder kunnen zich voor die come-back op de borst slaan. De tekst beperkt zich tot de belangrijkste muzikale momenten in Presley's carrière en laat dus veel onbesproken (de films, het optreden in Las Vegas). Dave Marsh concludeert dat Elvis op zijn manier heeft gezocht naar muzikale ontplooiing en ondanks de tegenwerking van manager, platenbazen en anderen, zijn weg heeft gevonden. Achterin het boek worden alle platen en films genoemd en worden dertig boeken over Elvis in het kort besproken. 'Elvis', door Dave Marsh, Warner Books, geïmporteerd door Van Ditmar, Amsterdam, prijs 49,70. Thriller-auteur Jack Higgins wordt vaak gerekend tot de mid delmaat, maar dat is net iets te karig geoordeeld. Misschien heeft hij dat te danken aan zijn topper: 'De Adelaar is geland'. Dat niveau heeft hij inderdaad niet meer geëvenaard, ook niet met zijn nieuwste en inmiddels ook in het Nederlands vertaalde 'Exocet'. Het verhaal speelt tegen de achtergrond van de Falklandoor- log, waarvan de lezer een klein stukje meepikt dankzij twee hoofdrolspelers: een majoor van de Special Air Service en een piloot van de Argentijnse luchtmacht. De laatste is van zijn di plomatieke post in Londen teruggeroepen naar het luchtfront in de Zuidatlantische Oceaan, maar wordt opnieuw naar Europa gestuurd voor de Exocet-deal die centraal staat in het verhaal. Argentinië zit zeer dringend verlegen om een aanvullende partij Exocet-geleidewapens. De Argentijnse ambassade in Pa rijs heeft een contact dat beweert daarvoor te kunnen zorgen. Het is een deal met een doortrapt geconstrueerde dubbele bo dem, maar daarover zal ik hier niet uitwijden. Het verhaal is met vaart geschreven. De wat onwaarschijnlij ke liefdegeschiedenis die er als een rode draad doorheen loopt, krijgt relatief wat veel nadruk en houdt af en toe de handeling op. Zeer verrassend is het begin, temeer daar het slechts dient om de lezer kennis te laten maken met enkele hoofdpersonen en het soort werk dat ze doen. Enfin, „Exocet" is weer geen „Adelaar", maar voor een regen achtige zondagmiddag of een avond met een slecht tv-program- ma mag het er wezen. WK Exocet. Jack Higgins. Van Holkema en Warendorf, Weesp. 24,50. Door John van Oppen Jan Willem van de Wetering werd in 1931 in Rotterdam ge boren, als nakomeling in een welgesteld gezin met vijf kim deren. Zijn ouders hadden ja renlang in Indië gewoond maar keerden terug naar Ne derland toen vader werd be noemd tot directeur van de multinational Internatio Mül- ler. Ook Jan Willem werd een Elvis Presley tijdens de kerstshow van 1968. FOTO ARCHIEF DE STEM BOEKENBOEKENBOEKEJVBOIBOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKEN BOEEE/VBOEKE/VBOEKE.NBOEKENEBOEKEABOEKEJVBOEKENBOEKENBOEKENBOEK ENBOEKEN&ÓSKSTtBOEKENBO ENBOEKENSag-ZgTtBOEKENBOEKENBOEKEN BOEKENBOEKENBOEKENBOEKEIBOEKENBOEKEHBOEKENBOEKENBOEKENBOE BOEKENBOEKE/VBOEKENBOEKENIBOEKE1VB0EJCEIVBOEKENBOEKENBOEKENBOEK ENBOEKENSOS-KS'HBOEKENEOENBOEKENGOg'XS'KBOEKEmOEKEHBOEKEN BOEKENBOEKENBOEKENBOEKE\BOEKENBOEXENBOEKENBOEKENBOEKENBOE glansvolle carrière in het be drijfsleven toebedacht. Na de HBS en een exquise opleiding in het kasteel Nijen- jrode besloot hij af te zwenken van het voorgeplaveide le venspad. In een hang naar avontuur vertrok hij op 19-ja- rige leeftijd naar Zuid-Afrika, dat hij jarenlang in een af tandse bibliotheek-bus door kruiste. Later toog hij naar Londen om wijsbegeerte te studeren, maar zijn vragen lagen buiten het leerprogramma en Van de Wetering vertrok in 1957 naar een Zen-klooster in Japan, waar hij twee jaar zou verblij ven. Zijn unieke ervaringen als westerling in het klooster - waar een strenge boeddhisti sche hiërarchie heerste en Ja pans de enig toegestane taal was - beschreef hij bijna vijf tien jaar later in het boek De lege Spiegel, dat in de Vere nigde Staten uitgroeide tot een 'undergroud-classic' en daar nog elk jaar herdrukt wordt. Juanita Na de mystieke periode in Ja pan reisde hij door naar Co lumbia waar hij een groothan del in chemicaliën beheerde en Juanita ontmoette, zijn elf jaar jongere Spaanse echtge note. Vier jaar woonden ze in Bo gota, daarna vertrok het gezin dat inmiddels een dochter (Thea) rijker was naar Australië, waar Jan Willem twee jaar lang land verkocht. In 1965 keren ze terug naar Nederland. Van de Wetering werd directeur van een Am sterdams textielbedrijf dat hij overnam van een tante. Amper terug in Nederland riep het ministerie van Defen sie hem op om alsnog zijn dienstplicht te vervullen. Hij weigerde het soldatenkloffie, kreeg bonje maar mocht ten slotte in zijn vrije uren ver vangende dienstplicht doen: als vrijwillig agent bij de Am sterdamse Gemeentepolitie. Na enkele cursussen deed de 'textielbaron' tenslotte zelfs zijn inspecteursexamen. Toch hield hij zijn rang van agent, zodat hij gedurende avonden en weekeinden de binnenstad kon beleven vanuit de surveil lance-auto. De sfeer diehij vanuit die positie opsnoof en de anecdo tes die hij op het bureau hoor de, inspireerden hem tot de succesvolle Grijpstra &De Gier-saga. In 1975 debuteerde hij met 'Het lijk in de Haarlemmer Houttuinen', dat later door Rob Houwer verfilmd werd en ook in de bioscoop een kassuc ces werd, met Rijk de Gooyer als de uitgewoonde, weemoe dige adjudant Grijpstra en Rutger Hauer als de kwieke, flamboyante brigadier De Gier. Toen dit boek een succes bleek, besloot Van de Wete ring zijn goed renderend tex tielbedrijf te verkopen. Hij verhuisde naar een riant land goed in Maine in de VS om zich geheel aan het schrijven te kunnen wijden. Vah zijn hand kwamëh se dertdien 20 boeken uit. Daar bij zijn niet alleen politiero mans en misdaadverhalen maar ook essayistische vertel lingen en twee kinderboeken, waarvan En samen kwamen ze heel verde boeddhistische be ginselen uitlegt in een door acht kleine dieren beleefd ver haal. Nieuwe boeken Dit voorjaar zullen liefst drie nieuwe boeken van Van de Wetering uitkomen :De doos- jesvuller wordt een bundel misdaadverhalen, Een aflo pende geschiedenis een nieuwe serie saillante verhalen rond Grijpstra en De Gier, terwijl Het veilige gevoel de herschre ven versie van een 'whodon- nut' is, die eerder al gedrukt werd als relatiegeschenk van de beleggingsmaatschappij Robeco. Van de Wetering bereidt bo vendien een nieuwe politiero man rond Grijpstra en De Gier voor, die zich deze keer niet in Amsterdam maar in Friesland en op Ameland zal afspelen: „Uitgeverij Bruna is overgenomen door de Friesche Pers. Vandaar dit uitstapje naar het platteland." Hij hoopt dit jaar ook te de buteren als strip-auteur. Het eerste platenboek handelt over een moord in het Amerikaanse Maine, zijn huidige woon plaats. De tekst ligt al twee jaar klaar en de Amerikaan Paul Kirchner tekent nu de slotprenten voor deze 'graphic novel'. Grijpstra en De Gier zouden eveneens striphelden moeten worden. Theo Steenman le verde de prenten bij hun eer ste getekende avontuur, waar van nog niet vaststaat of dit eerst als krantenfeuilleton, of meteen als boek uitgegeven zal worden. Verder wordt zijn boek De dood van een Marktkoopman momenteel in Duitsland ver werkt tot een tv-film, terwijl er ook onderhandelingen gaande zijn voor het leveren van het script voor een hele crimi-serie op het Duitse net. Van de Wetering: „De com merciële Engelse tv bood 400 pond 1.600) per aflevering. Voor dat bedrag geef ik een kort verhaal niet ter beschik king, want na uitzending kun je er niets meer mee doen. De kans op een akkoord met de Duitsers schat ik hoger in." Tenslotte speelt Van de We tering met het plan voor een voetreis door oostelijk Nieuw Guinea: „Irian Yaya is een on beschreven blad. Daar wemelt het van de frisse bronnen voor fascinerende, exotische verha len." Hans Rooseboon I Het zal wel met het oog op het komende herden- kingsjaar zijn dat de uit. geverij BZZTóH de be. faamde „Verzen" van Willem Kloos (negende druk) op de markt hi gebracht. Volgend jaar zal immers honderd jaar leden zijn dat met de op richting van „De Nieuwe Gids" de moderne Neder landse literatuur werd ingeluid, althans volgens de mythe die wij allen op school leren. Willem Kloos, de dich ter van het onpeilbare leed, was de artistieke leider van die jongelings- club die in 1885 besloot een tijdschrift te stichten voor zijn literaire pro ducten, en hij was ook de beste dichter van hen (Herman Gorter ver scheen pas later op hel toneel). Kloos' roem is eigenlijk gebaseerd op zo'n stuk oi twaalf sonnetten, aldus een andere literaire com munis opinio. Die twaali schreef hij ruwweg in de periode 1881-1886. In de zee van jaren die hij daarna als moegestreden titaan nog doorleefde (tot 1938) schreef hij welis waar nog ontelbare ge dichten maar die zijn te recht in de vergetelheid geraakt. Die twaalf sonnetten! zijn allemaal 'classics' van de Nederlandse poé zie geworden, vooral hui beginzinnen: Ik ben een God in 't diepst van mij» gedachten, O dat ik hala moet en niet vergeten, Ik denk altoos aan u als aa die droomen, Want Ik, dit I k ben, haat u om m slechtheid, Ik had 200 gaarn dit Boek in vreugd geschreven, De boomen dorren in het laat seizoen Ik zal mooi doodgaan als een vlammend vuur, De Zee, de Zee klotst voort it eindelooze deining, Ik lap en weende om droomt die vervlogen, Ik ween ott bloemen in den knop ge broken, en, misschien dt mooiste: Liefde is eet macht van lief-zijn en 'I begeeren/Om zelf et» beetje lief-gedaan te we zen. Deze en andere gedich ten, samen zo'n kleine tweehonderd, staan in Kloos eigen definitieve 'canon', die nu dus weer verkrijgbaar is. Overigens is het tragi sche leven van Kloos veel interessanter dan zij" werk. Maar ondanks een voortreffelijke poging van de neerlandicus Hu- bert Michael over de ja ren tot 1885, moet de bio grafie grotendeels nog geschreven worden: over zijn (vermeende) homo seksualiteit en verhou dingen met Jacques Perk en Albert Verwey, zij" alcoholisme (ter ontnuch tering bij Frederik van Eeden logerend vond de gastheer na Kloos' ver trek de ruimte onder M logeerbed afgeladen mei lege flessen), zijn krank zinnigheid, zijn huwelijk (zijn vrouw verbrandde compromitterende brie ven en veranderde Willems poëzie 'hij' over al in 'zij'), en zijn jaren lange burgermansbe- staan aan de Haagse Re gentesselaan („Dat moe- vroeger nog een beroemj artiest geweest zijn hoorde de jonge Sim® Carmiggelt een tramcon ducteur zeggen, toen versleten grijze bard vlak bij zijn woonhuis strom pelend de tram verliet)- Maar van dat alles islC zijn gedichten niets terug te vinden. Die zijn op 1* eigen verdienste klassiek geworden. Willem Kloos, Ver»® Definitieve tekst. Uw BZZTöH. 's Gravenhui' 1984. 200 p. Negende dn» naar de laatste, door d auteur gecorrigeerde uit gave. Prijs 29,50. VRIJDAG 20 APRIL 1984 Vraagte door Jack Arentsen pEN HAAG - „Ronduit ontoelaa baar en schandelijk". Deze ui spraak komt uit de mond van m p,t. van Oers, directeur van t Landelijke Inspectiedienst Dierei bescherming. Zijn felle uitlatir heeft betrekking op het vervoer va z.g. 'wrakke' (zieke) dieren. Reeds geruime tijd voert de N< derlandse Vereniging tot Beschei ming van Dieren acties om te k< men tot betere wettelijke regelir gen rond het veevervoer. „De Europese richtlijn die m< menteel wordt aangehouden, werl niet dierenbeschermend, maar rechtstreeks dierenmishandelend zegt de schadedeskundige op vei vervoergebied J. Cnossen. „Door totale onkunde van de m; terie en verregaande eigenwijshei zijn grove blunders begaan", 00: delde deze schade-expert tijdens c NOB themadag 'Diervriendelijk heid en veevervoer'. „Aan de opstellers van de w< dierenvervoer is gezegd dat het b. onjuist is om rundvee een vri; staan- c.q. ligplaats te geven tij der transport. Maar de laadruimte", a EESD - Ruim vier jaar gele- 1 is Volvo gestart met expe- uentele studies voor auto's 1 de 21ste eeuw. Op het ogen- bik is men in het Light Com- bnent Project (LCP) zover fcvorderd dat er prototypes kn diverse experimentele kto's zijn. Al deze wagens hebben van- lege de gekozen afmetingen orwielaandrijving. De reeds femaakte berekeningen tonen gn dat de betreffende motor- 1 versnellingsbak alternatie- fen, de experimentele auto's en acceleratie en topsnelheid pven, welke overeenkomen et de gestelde eisen: accele- Itie van 0 naar 100 km/u in 12 pc. en een topsnelheid van 150 n/u. Ook ten aanzien van het pandstof verbruik komt men Bn de voorafgestelde eis van |et meer dan 4 liter per 100 Voorlopige cijfers tonen aan at de Volvo LCP de helft van totale energiebehoefte zal Itrgen in vergelij king met een pnventionele auto met verge- Bkbare afmetingen. [Het energieverbruik van de pmiddelde moderne auto ge urende de levensduur van de pagen, bedraagt momenteel ageveer 133.000 kWh; voor de lolvo LCP komt men uit op og geen 77.000 kWh, inclusief recycling-waarde. Ook heeft men in het project en groot aantal alternatieve estudeerd voor motoren en ersnellingsbakken. Binnen let kader van de LCP-studie Jleek dat in de te voorziene ekomst, zuiver vanuit het ogpunt van brandstofecono- nie de turbo aangedreven die- elmotor het meest geschikt is. 3e alternatieve krachtsover- rengings-systemen bestaan ut een automatische en onein- |ig variabele transmissie met en elektronisch besturings ysteem en een handgescha- |telde vijf-bak. Veel werk heeft men ook gemaakt van de studie over de materialen, welke binnen 10 Dt 15 jaar gebruikt moeten vorden. Gezocht is naar licht gewicht materiaal, zonder eni- pe concessie te doen met be- rekking tot economie, veilig heid of kwalitei' Volvo heeft geen plannen pm het concept in haar huidige vorm in serieproduktie te ne- "hen, maar de uit de studie verkregen resultaten zullen in |asen worden geïntegreerd in vet huidige produktieontwik- kelingswerk bij Volvo. O1 cons zen 1 sen appt voor bom doe- nisc heid Hi teen lanc bedi cent nog li men pers ni gen AM heef panj wag staa H wag pers de o heei vari Ran deel D lijk troc zek< 4 cil aan AM zijn nen fabi zijn BM Ir Fori broi BM cilir gen van F ove: eers ont: lanc sch<

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 18