Willem Sandberg zag kunst
en leven als experiment
De voor- en
jnadelen
van de soul
pir
Missing Persons:
new wave op
z'n amerikaanse
Recordbezoek Stedelijk
Museum in Amsterdam
■iiwhm'IM
PAGINA GIDS 2
ALS MUSEUMMAN INTERNA TIONALE FAAM
HILVERSUM 2
PATTI AUSTIN
Cobra
pe Happie En De Pingel-Bibberatie-
Boes
t LOSS I K G
lentaliteit van de Bel-
Lk nog altijd van
Geert de Jong, actrice
eruur
0 DE band van Frank Zap-
m spelen betekent, dat je als
Muzikant tot het uiterste ge-
jrili wordt. Zappa benut
^rkelijk al je mogelijkhe-
iin (zelfs je onvermoede) en
gul een ijzeren discipline.
I Zo herinner ik me een mo-
I jj«nt tijdens het laatste con-
I jjfi van Zappa in Ahoy,
I [aarop Frank zijn band
I abrupt tot zwijgen bracht.
I fZ sprak daarna het publiek
I vermanend toe, omdat er
I imgen op het podium wer-
I iin gegooid. Vervolgens hief
I hj zijn dirigeerstok en de
id ging volledig gelijktij-
j weer verder bij precies
I 'ju noot, waar er even tevo-
I ren plotseling was gestopt.
I Dal voorval tekent de ma-
I „hr waarop Zappa met zijn
begeleiders omgaat. Indivi-
\iueel hebben ze vrijwel niets
1 m te brengen, maar wie een-
I -nal bij Zappa heeft ge-
I speeid, is een ontwikkelde
[miizifomt.
I De groep Missing Persons
I beslaat uit ex-Zappa-muzi-
I tinten. Drummer Terry
I Bozzio is als zanger te horen
in illustere nummers als
I 'Titties 'n' beer', 'Broken he-
I arts are for assholes' en
1 'frying to grow me a chin'.
I Zijn vrouw Dale is bij de
I -ans bekend als het geile
meisje Mary from Canooga
Park, dat de Joe's Garage
platen opfleurt met haar ge
kir. Bassist Patrick O'Hearn
speelde tegelijk met Terry
Bozzio bij Zappa en toetse
nist Chuck Wild liep even
stage bij FZ.
Gitarist Warren Cuccu-
rullo is een geval apart. Zap
pa nam hem in zijn band op,
omdat Warren alle gitaar
partijen, die Zappa ooit had
opgenomen, moeiteloos na
kon spelen. Warren mocht
dat bij concerten voortaan
ook doen, terwijl Frank zelf
zich op de soli concentreerde.
Missing Persons is met
'Rhyme reason' aan de
tweede elpee toe. De eerste
langspeler 'Spring Session M'
was in de VS goed voor goud,
maar hier deed de plaat nau
welijks iets.
:t de invloed van tv-geweld op
- fotodesteuI
eind is er dan 'Harten Twee'l
de volwassen-variant van The|
A-Team."
Juist kinderen zijn het ont-l
vankelijkst voor tv-geweli|
„In Utrecht lieten we kinderen
een poppenfilm zien. Daar wa
ren drie versies van: een neu-l
trale, een agressieve en een)
vriendelijke. En het kind dat]
gekeken had, moest aan eet
peuter in de wieg een masker
tonen. Daar hadden we erl
twee van: een vriendelijk ko
nijn en een lelijke heks. Vanj
tevoren hadden we tegen de
kinderen gezegd dat de peuter
zou gaan huilen als hij het
heksen-masker zag. Nou, kin]
deren die de agressieve filr
hadden gezien, lieten ve
meer de heks zien dan het ko
nijn."
Missing Persons maakt
new wave volgens de Ameri
kaanse opvatting. Dat bete
kent, dat goeddoorwrochte
popsongs ingekleurd worden
met licht elektronische mu
ziek. Instrumentaal staat de
plaat als een huis. Met name
Terry Bozzio toont aan, dat
hij tot de absolute top van de
drummers behoort, terwijl
Cuccurullo zo nu en dan
flink uitfreakt op gitaar.
Vocaal is Missing Persons
iets minder. Dale Bozzio
heeft een beperkt bereik en
ik kan me voorstellen, dat er
mensen afknappen op haar
toontje. Is dat niet het geval,
dan is 'Rhyme reason' een
leuke plaat met een breed en
uitermate verzorgd popge
luid. Het is niet wereld
schokkend, maar leuker dan
de meeste Britse synthi-pop-
groepen.
Maastricht. 21.02 Muziek met de
Dutch Swing College Band. 22.0
Reportages. NOS: 23.02 met hetoo
op morgen. AVRO: 23.30 Verslag
aankomst van de Benelux-special
in Amsterdam. VARA: 0.02 Elpee-
tuin. 2.02 Groot licht. 5.02 Truck,
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Echo-kort. 711
Het levende woord. 7.20 Echo. (7.30.
8.00 en 8.30 Nws.) 8.55 Postbus 90U-
NOS: 9.05 NOS-sportief. 9.24 W
terstanden. 9.30 Nws. KRO: 9.33 Ai
je haar maar goed zit. 10.00 Angel! w
en klemmen. (10.30 Nws.) lj-jj leen de voor het souleeluid
/-»J__ „lUn.nil 11.h„..:l i
I DE ZWARTE muziek zit nog
[altijd in de lift omhoog. Nog
[afgezien van tijdsgebonden
als scratch en electric
Iboogie krijgt de normale
|soulmuziek een steeds grote-
|re inhoud.
Aan de ene kant zijn de
Iteksten stukken beter dan
|bi] de blanke popmuziek,
[terwijl aan de andere kant
[de instrumentaties steeds
[verfijnder worden. Figuren
Nile Rodgers, George
iDuke, Stanley Clarke en
prbie Hancock zijn ook
[voor de popmuziek baanbre
kende muzikanten gewor-
len.
Maar daarmee is nog niet
jpegd, dat elke soulplaat
[ueteen goed is. Er wordt
[lerwille van het bereiken
Ivm een groot, dus ook blank
[publiek veel van de rauwe
|kantjes weggeslepen, waar-
[door de soul vaak iets mier
zoets of onpersoonlij ks
Ikrijgt.
Met de nieuwe elpee van
IConnection, 'Take it to the
[uit', zit het wel goed. Het
Irogstaande peil van de vo-
jige elpee 'The game of life'
gehandhaafd gebleven, al
igt de nadruk dit keer wel
es meer op de dansbare
tent van de soul.
T-Connection heeft zijn
Misbasis op de Bahama's
had indertijd met 'Do
that you wanna do' een
hnke disco-hit. De disco is
■a goeddeels uit de muziek
,an de groep verdwenen, al-
iruikbare elementen zitten
:rn°g in. De muziek van T-
Connection is een vloeiend
geheel met veel aandacht
voor fraai verzorgde voca
len. Baanbrekend werk ver
richt de groep niet, maar wel
worden de mogelijkheden
optimaal benut.
MET 'EVERY home
should have one' maakte
Patti Austin indertijd onder
leiding van Quincy Jones
een verpletterend debuut.
Het overbekende Jones-ge-
luid werd gekoppeld aan een
uitstekende zangeres en een
elpee lang zong Patti de
sterren van de hemel.
De opvolger 'Patti Austin'
is een ambitieus project ge
worden, dat volgens mij zijn
doel voorbij is geschoten.
Patti is dit keer gekoppeld
aan vijf verschillende pro
ducers, onder wie Narada
Michael Walden, Ollie
Brown en Quincy Jones, ter
wijl Jones en Ed Eckstine de
algehele supervisie hadden.
Daarnaast is er ook nog eens
in een stuk of vijf verschil
lende studio's opgenomen
met het legertje sèssiemuzi-
kanten, dat je op zoveel
Amerikaanse platen aan
treft.
Die veelheid aan mensen
is de plaat niet ten goede ge
komen. De producers zitten
niet zozeer op één lijn, maar
zijn uitgekomen op een
grootst gemene deler. Tech
nisch en instrumentaal ge
zien is de plaat perfect, maar
vooral in de composities
EINDREDACTIE WIM VAN LEEST
Ouder worden we allemaal. 113*
Nws. 11.33 Met Anne. 12.00 Kruis
punt. Overh.voorl.12.16 Uitz. v.fl
landbouw. NOS: 12.26 Meded. voo
landt en tuinbouw. 12.30 NW»
KRO: 12.36 Echo. 13.00 Nws. 13.M
Echo-politiek. 13.30 Nws. 13-4
Schoolradio. 14.30 Nws. Feduoo
14.32 Open Schooltijd-Thema -nrr* tt t-v i -t
Nos-Smbudsmakneni5.3oSws.| an Wiske: Het Delta-duel
Een leven lang. TROS: 16.00 TRU
Nws.show. (16.30, 17.30 en 1»»1
scheelt er het een en ander
aan.
Was er voor elk nummer
een andere zangeres geno
men, dan was er hetzelfde
uitgekomen als nu. Er wordt
in de diverse nummers te
weinig nadruk gelegd op de
persoon Patti Austin. Daar
door klinkt het geheel tame
lijk onpersoonlijk en krijg je
als luisteraar vrijwel ner
gens de gelegenheid om je in
de plaat in te leven.
Joe Jackson, 14 april en 15 april
in Rotterdam (Ahoy)
Doe Maar, 14 april in Den Bosch
(Maaspoort)
Percy Sledge, 11 april in Rotter
dam (Parkzicht)
Mighty Sparrow, 25 april in Rot
terdam (Doelen)
John Watts, 23 april in Tilburg
(Noorderligt)
The Sound, Toontje Lager,
Frank Boeijen, De Dijk, Duplex
Johnson, Fiat Lux en Kabbala,
22 april op Paaspop in Etten-
Leur
Snowy White, 23 april in Schijn-
del (paasfestival)
Loudness, 28 april in Rotterdam
(Arena)
Elton John, 6 mei in Rotterdam
(Ahoy)
Status Quo, 8 mei in Rotterdam
(Ahoy)
Camel, 15 mei in Utrecht (Vre-
denburg) en 16 mei in Rotterdam
(Doelen)
Paco da Lucia, 21 april in
Utrecht (Vredenburg)
Door Henk Egbers
„Zien heeft niets te maken
met kennis; het is een le
venshouding". Typerende
uitspraak van Willem Sand
berg, die op 86-jarige leef
tijd is overleden. Zijn le
venshouding kan enigszins
gevat worden in zijn eigen
woorden: „Vanuit het oog
punt van de kunst bezien,
telt slechts de creativiteit.
Niets is belangwekkend al
leen omdat het oud is".
Vooral als directeur van het
Stedelijk Museum in Am
sterdam heeft hij interna
tionale faam verworven. Je
kunt niet zeggen dat nu de
'generatie Sandberg' is afge
sloten, omdat veel van zijn
ideeën en praktijken nog pas
aan het begin van hun door
werking staan.
„Wanneer ik voor belang
rijke beslissingen sta, dan
vast ik een paar dagen",
vertelde hij me eens. Sand
berg was een man met een
balans tussen uitersten en
daardoor in staat heel crea
tief met het leven om te
gaan. Omdat hijzelf goed
communiceerde met het le
ven kon hij veel mensen op
een nieuwe manier leren
omgaan met kunst. Zo werd
hij in de na-oorlogse periode
de man, die internationaal
het museum als kunsttempel
'ontheiligde' door er een 'dy
namisch labyrinth' van te
maken. Omdat hijzelf als
grafisch vormgever veel en
goed werk op zijn naam
heeft staan, kende hij ook de
spanningen van een kunste-
naasleven..
Willem Sandberg werd in
1897 te Amersfoort geboren.
In zijn twintiger jaren zette
hij zich in voor de Mazda-
nanbeweging en studeerde
psychologie in Wenen en
Utrecht. In 1938 wordt hij
conservator aan het Stede
lijk Museum van Amster
dam. Hij leert de drukker
H.N. Werkman kennen. Die
heeft invloed op hem. Als hij
in de oorlog moet onderdui
ken experimenteert hij met
typografie en als hij in 1945
directeur wordt van 'het
Stedelijk' maakt hij zelf bij
tentoonstellingen vaak de
.catalogi en affiches.
Hij werd de 'ontdekker'
van de Cobra-beweging
(Appel c.s.); gaf ze althans in
zijn museum de eerste kan
sen. Deze en andere experi
mentele exposities lokten
nogal eens rellen uit en
Sandberg noemde de pers
niet zijn vriend in die dagen.
Ondanks negatieve kritiek
werd hij veel gevraagd in
belangrijke internationale
jury's en zal hij in 1968 de
staatsprijs voor beeldende
kunst en architebtuur krij
gen en in 1975 de Erasmus
prijs. In Amerika ontvangt
hij twee ere-doctoraten. Hij
was de 'Columbus van de
Amerikaanse kunst', de ont
dekker van de na-oorlogse
Sandberg voor een typisch grafisch teken van zijn
hand, als wandversiering uitgevoerd in De Beyerd te
Breda (oktober 1983).
kunst in dt land. Via zijn in
vloed kregen de Amerikaan
se museumdirecteuren pas
een gevoel van eigenwaarde
voor de kunst in de Verenig
de Staten.
De museum-architectuur,
de manier waarop het pu
bliek met beeldende kunst
geconfronteerd moet wor
den, kreeg via Sandberg ook
nieuwe impulsen. De aanzet
zat in de nieuwe vleugel van
het Stedelijk Museum in
Amsterdam, die onder zijn
leiding in 1954 gereed kwam.
Vanuit verschillende kanten
in de wereld kwam men er
naar kijken. Toen hij in 1962
met pensioen ging en 100
kunstwerken cadeau kreeg,
die hij afstond aan het mu
seum, werd hij gevraagd de
leiding op zich te nemen van
de opbouw van het Israël
Museum in Jeruzualem. En
kele jaren later wordt hij
betrokken bij de ontwikke
ling van het Centre Pompi
dou in Parijs.
Sandberg bleef actief. In
1982 verscheen deel 5 van
zijn Experimenta Typogra-
fica. In 1979 maakte hij een
wand-ontwerp voor het me-
- FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
trostation Waterlooplein. In
oktober '83 was hij nog aan
wezig bij de opening van de
publieksruimte in De
Beyerd te Breda, waarin een
wandversiering naar een
van zijn 'scheur-grafiek-te-
kens' werd onthuld.
Sandberg zag een mu
seum vooral als een middel
tot contact met het heden.
„Het museum is niet de
meest geëigende sleutel om
de XXe eeuw voor ons te
openen", heeft hij eens ge
zegd. Daaraan heeft hij wel
iets gedaan. Toch consta
teerde hij„De samenleving
die wij hebben voorbereid
om door te geven aan de vol
gende generatie is somber.
Hier zijn wij tekort gescho
ten". Hij kende zijn verant
woordelijkheid in de geest
van: „Iedereen heeft in
spraak, maar ik beslis".
Daarmee was hij in de ogen
van velen tevens een direc
teur van de oude stempel.
Maar omdat hij leven en
kunst steeds als experiment
is blijven zien, is Sandberg
een doorbraakfiguur ge
weest, die iets van tijdloos
heid met zich meevoerde.
GOES
Grandtheater
La traviata, 12 j.
20 u.
HULST
Koning van Engeland
20 u. Schatjes, 12 j.
20 u. Zelig, a.l.
20 u. Ciskede Rat, a.l.
20 u. Gelaarsde poesjes, 18 j.
OOSTBURG
Ledeltheater 20 u.
Trahi, vrouw van uw dromen.
TERNEUZEN
Luxor
20 u. Ciske de Rat, a.l.
20 u. Trading places, a.l.
VLISSINGEN
Alhambra I - 20 u.
Ciske de rat, a.l.
Alhambra 2 - 20 u
Caligula deel 2,16 j.
ANTWERPEN
Rex - 12,14,16,18, 20 en 22
u. Class.
Rex-Club - 12,14.20,16.45,
19.10en 21.30 u. That cham
pionship season.
Metro I - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Les morfalous.
Metro II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Screwballs.
Odeon - 14,16,18, 20 en 22
u. Emmanuelle 4.
Rubens - 12, 14, 16,18, 20
en 22 u. Rumble fish.
Slnjoor - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Zware jongens.
Vendome - 14,16,18, 20 en
22 u. The man with two brains.
Quellin I - 13.30,17 en 20.30
u Scarface.
Quellin II - 11.45,14,16.30,
19 en 21.30 u. Gorky park.
Quellin III - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. La vie est un
roman.
Astra - 12,14.20, 16.45,
19.10 en 21.30 u. You only live
twice.
Astrid - 12,14,16,18, 20 en
22 u. Merlijn de tovenaar.
Capitole - 12,14,16,18. 20
en 22 u. The hunters of the gol
den cobra.
Savoy - 12,14,16,18, 20en
22 u. Gwendoline.
Ambassades - 12,14,16,18,
20 en 22 u Angel.
Ambassades—Club I - 12,14,
16, 18, 20 en 22 u. Carmen.
Ambassades-Club II - 12,
14,16,18, 20 en 22 u. Tchao
pantin.
Ambassades-Club III - 12,
14,16,18, 20 en 22 u. De duivel
van het eiland.
Ambassades-Club
IV - 11.45,14,16.30,19 en
21.30 u. L'ete meurtrier.
Festa - 13,15.30,18 en 20.30
u. Table for five.
Brabo - 12,14,16,18, 20en
22 u, Galaxina.
Tijl - 12,14, 16,18, 20 en 22
u. Sahara.
Wapper - 12,14,16,18,20
en 22 u. The Osterman weekend.
BRUGGE
Komplex Zwart—Huis
Gulden Vlies 1
20 u. Les comperes.
22.30 u. L'ete meurtrier.
Gulden Vlies 2
20 u. Garcon.
22.30 u. The ninth configuration.
Gulden Vlies 3
20 en 22.30 u. Staying alive.
Memling
20 u. Zware jongens.
Rembrandt
20 u. Hercules.
GENT
Decascoop
1 - 15, 20 en 22.30 u. Scarfa-
cs.
2 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Merlin de tovenaar.
3 - 15 en 17.30 u. Lucky Luke:
De Daltons op de loop.
4 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Les morfalous.
5 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Rumble fish.
6 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
Emmanuelle.
7 - 15,17.30, 20 en 22.30 u.
For a fistfull of dollars.
8 - 15 en 17.30 u. Papyfaitde
la resistance.
9-15,17.30 en 20 u. Jaws 3.
10 - 20 en 22.30 u. An officer
and a gentleman
11 - 22.30 u. Angel.
12 - 20 u. In naam van al de
mijnen.
13 - 15,17.30 en 20 u. Hot dog.
14 - 15,17.30 en 20 u. Operatie
roze panter.
15 - 15 en 17.30 u. Don Camil-
lo.
16 - 22.30 u. The draughts
man's contract.
17 - 23 u. Le lit.
18 20 en 22.30 u. Erendira.
KOEWACHT
Oude Molen - 13.30 u.
schieting voor bejaarden.
KLOOSTERZANDE
Reizende Man - 13.30 u.
schieting voor bejaarden.
ST. ANNA TER MUIDEN
Voormalig Gemeentehui-
s - Aquarel-etsen van Horst de
Blaere, lino's van Liesbeth Hu-
ser, etsen van Ernest Joachim,
fotografieken van Wim Krull en
etsen van Dietmar Noworzyn,
onder het motto 'Wa stelt dé noe
voo?'. Geop. tijd. kantooruren.
OOSTBURG
Atelier Oudestad 66, Oude-
stad 64-66 - Werken van Jan
Verschoore. Geop. di. t/m za.
10-12 en 14-18 u
VLISSINGEN
Galerie Marquis, Nieliwendijk
15 - Nieuwjaarstentoonstelling
'5 jaar Galerie Marquis'. Geop.
woe. t/m zat. 13.30-17.30 u.
zond. 14-17 u.
AMSTERDAM (ANP) - Het bezoek aan de Stedelijk Museum in
Amsterdam heeft in de maand maart een recordhoogte bereikt.
In totaal kwamen 62.000 bezoekers naar dit Amsterdamse mu
seum tegenover 36.500 in dezelfde maand van vorig jaar. Dit
heeft een woordvoerder van het Stedelijk meegedeeld.
Volgens hem kwam dit record door twee publiekstrekkers: de
tentoonstelling van muurschilderingen en -tekeningen van de
Amerikaanse kunstenaar Sol Lewitt en de expositie van de pri-
v^verzameling van het echtpaar Agnes en Frits Becht.
In de eerste drie maanden van dit jaar bezochten 117.000 men
sen het Stedelijk Museum in Amsterdam.
INWS.SriOW. 110..JU, 1 -<jU Jnni n„ h—
Nws. 16.00, 16.35, 17.00 en 17.36 Ak WJIBfm moajti Vertillen
tua). P.P.: 18.20 Uitzending van
EVP. Hum. Verb.: 18.30 Het voOT
deel van de twijfel. TROS:
TROS-klantenservice. 20,00
20.03 Finale 21.00 Om het boek.
leac: 21.30 Reuma-voorlichting
22.00 Por Favor, herh. 17. Tnu
22.30 Nws. 22.40 Op zoek naar
aarde (6), hoorsp. 23.00 ProefloM2
23.55 Nws.
omddl je
VjifteJmpaM hent.he uiihe!
tb hierdltijé'l
iel[de. Omddl we hm
deren run worden
we metpoo/d I
f/teriu, de imtemin le
■IIH'IJlMHi'iH
.02
ïin
ek
m-
ra-
Dr-
lal.
de
aal
tu
in).
1.10
cht
:he
:ial
7.30
De
ed.
ai-
in
Ieder heel uur nieuws. VARA-
7.00-18.00 Aktualiteiten via Ding
van de dag. 7.02 Gesodemeurae
9.03 In afwachting van j
Doorloper. 12.03 Paviljoen 3. i
Peter Holland. 16.03 De verruKKj
lijke 15. NOS: 18.04 De avondsP'j
VARA: 19.02 Hof van heden.
Popkrant. 21.02 Moondogs.
TROS: 7.00 Nws. 7.02 Een
morgen met Cees Goedkoop-
Nws). 9.00 Continu klassiek-
TROS Concertzaal. Muz. voor
en piano. 13.00 Nws. 13.05 De
top tien. NCRV: 14.00 Vocaal
tal door Elisabeth Schv/arz
14.28 In kleine bezetting- 1®;*
roemde soloconcerten. Werke
Schumann. 16.00 Literama, o
kunstbedrijf. 16.45 Woord "'j
middag. NCRV: 20.00 Raf^
harm. Ork. 21.15 Duo Cro
lynck. 21.30 Literama. 22.20
korgelconcert.
■:ilM4;Wlll'lH
(Via AM-zender Hilversu^n
NOS: 19.02-19.40 Nws voor
landers. 19.02 Bulletin in h ,ietiT
rokkaans-Arabisch. 19.10
in het Berbers. 19.20 Bulletin
Turks. 19.30 Bulletin in het i?P
v.t TSttr f
's>jui[ uaduiej
'jadonjaA ;aoA 'ja^pe jajEjSBA\ 'auiep uea
faoA 'jadojjjaA jeeq 'afse; Suttynjs 'afsBf ut
IHds 'tftd 'aqonop ;uBquaAoq 'squq ubbjji
