-SJ5S.-
Negen
geëist Vi
serie in]
SPON SO.
Particulier
initiatief'
voortaan hoog
in vaandei
MAANDAG 19 MAART 1984
EXTRA
Log en 'corrupt
Soepel
Radicaal
Onjuiste ideeën
WAAKHOND HIl
Aardenburg
zette Isaac
van Daalen
in het zonnetje
Door Anja Verbiest
NA RUIM zestien jaar stapt
de Volksrepubliek China af
van het stelsel van volkscom
munes. Als alles volgens de li
beraal economische hervor
mingsplannen van de Chinese
leider Deng Xiaoping ver
loopt, zijn de communes nog
vóór het eind van dit jaar op
geheven.
Het besluit van de Chinese partij
top, al enkele jaren in de lucht han
gend, kan gezien worden als een te
ken dat China wederom de deur naar
het Westen een stuk verder open
heeft gezet.
China is aan het 'verwesteren'.
Vestiging van een kapsalon naar
Westers model in de hoofdstad Pe
king of de opening van een fastfood-
restaurant met als mascotte Donald
Duck, wekt nog maar nauwelijks
verbazing. De komst van Westerse
gewoonten naar de Chinese steden
lijkt een logisch gevolg van de door
Deng Xiaoping zorgvuldig uitgestip
pelde politieke lijn.
Het door Mao Zedong in 1958 inge
stelde systeem van de volkscommu
nes om, bij gebrek aan machines en
dergelijke, de aanwezige mankracht
zo effectief mogelijk te gebruiken,
past niet meer in die lijn. En daarbij,
het systeem bleek allang niet meer
aan de hooggestelde verwachtingen
van het begin van de jaren zestig te
voldoen.
'Het stichten van een volkscommu
ne is als het opstijgen naar de hemel,
het resultaat van één enkele nacht
overtreft dat van millenia', was een
populaire slagzin aan het eind van de
jaren vijftig. Maar de Chinees die
hierin geloofde, kwam in de loop der
tijd met een harde klap op aarde te
rug.
Het zo ideaal voorgestelde systeem
bleek helemaal niet zo ideaal te zijn.
Integendeel zelfs. Wie het niet de
moeite waard vond om hard te wer
ken, kon dat ongestraft vaak heel
lang volhouden. Individuele presta
ties waren niet belangrijk meer, het
resultaat van de groep telde. Gelijk
heid was het beginsel waar voortaan
vanuit werd gegaan, van loon naar
werken was geen sprake.
En daarbij, in de loop der jaren was
ook duidelijk geworden dat het com
mune-systeem log was, corruptie in
de hand werkte en apathie onder de
boeren veroorzaakte. Waarom zou
men harder werken dan noodzakelijk
was? Iedereen werd immers gelijke
lijk beloond uit een en dezelfde pot,
aan de hand van een en dezelfde ver
deelsleutel.
Feitelijk waren de eerste tekenen
van het slecht functioneren van de
communes al in het begin van de ja
ren zestig te ontwaren, toen Mao Ze-
dong besloot het aantal communes
van 24.000 naar 74.000 te vergroten
door de omvang van de eenheden te
verkleinen. Toch heeft het nog ruim
twintig jaar geduurd voordat de te
kortkomingen van het commune-sys
teem openlijk werden toegegeven.
Aan het eind van de jaren zeventig
bleek al wel dat de Chinese overheid
op zoek was naar andere vormen om
een zo effectief mogelijke landbouw-
produktie te bereiken. Heel schuchter
werd in enkele delen van het land het
loon naar werken-principe weer in
gevoerd.
Bijvoorbeeld in het gebied Zhuhai,
in de provincie Kwantung, vlakbij de
Portugese kolonie Macao. Of Guang-
han in Sichuan, de geboortestreek
van Deng Xiaoping. Twee gebieden
waar in 1979 het 'systeem van verant
woordelijkheid' werd ingevoerd. Het
nieuwe systeem hield in dat de land-
bouwproduktie werd uitbesteed aan
'individuele gezinnen, groepen en
personen'. Zij kregen voortaan loon,
waarvan de hoogte was gebaseerd op
hun prestatie.
Het oude principe, de strenge regel
dat alles wat een communelid produ
ceerde, eigendom was én bleef van de
commune, werd enigszins versoepeld.
De boer in de experimentele zóne
kreeg een stuk grond van de commu
ne in beheer, in ruil voor de helft van
zijn oogst. De andere helft mocht hij
voortaan zelf verhandelen. Al gauw
verdienden de boeren in de voor het
experiment uitgekozen gebied twee of
drie keer zoveel als hun collega's el
ders.
Ondertussen werd ook particulier
initiatief weer toegestaan. Boeren die
over geld beschikten, konden nu bij
voorbeeld zelf ossen of landbouw
werktuigen aanschaffen. Daarmee
konden ze een transportonderneming
beginnen, of als loonwerker op con
tract gaan werken.
Niet alleen voor het persoonlijk ge
win van de communeleden, maar ook
voor de produktiecijfers bleek het ex
periment 'een gouden greep' In
Guanghan bijvoorbeeld was de pro-
duktie van graan in 1980, in vergelij
king met 1976, met 440 procent geste
gen.
De ervaringen met de diverse ex
perimenten, hebben er sinds kort tot
geleid dat de Chinese partij besloten
heeft diverse hervormingen radicaler
door te voeren. Het experiment is uit
gebreid. Een provinciaal radiostation
maakte onlangs bekend dat boeren
zich in de toekomst niet louter en al
leen meer bezig hoeven te houden met
het bewerken van hun land. Ze mo
gen daar zelfs helemaal vanaf zien óf
ze mogen een kleiner stuk land gaan
iMaÊÊmm
In ontvangstruimten van de communes hangt meestal een grote kaart.
Toeristen wordt vol trots de omvang van het complex getoond.
- FOTO'S DE STEM/ANJA VERBIEST
Het uitgangspunt van gelijke be
loning voor iedereen, bleek niet erg
bevorderlijk te zijn voor de ar
beidsinzet van de Chinees. Onkruid
wieden (foto boven) gaat al gauw
op het gemak. En ook de gidsen,
hier (links) bij de duizend boed
dha-rots bij Jinan, lopen niet har
der dan absoluut noodzakelijk is.
bewerken dan hun oorspronkelijk
door de plaatselijke autoriteiten is
toegewezen.
Waren de boeren tot voor kort ver
plicht landbouwprodukten (vnl. gra
nen) te verbouwen, het afgelopen jaar
zijn zij steeds vaker op andere activi
teiten gewezen. Zoals het verhande
len en (over lange afstanden) vervoe
ren van landbouwprodukten. Of de
mogelijkheid in het vervolg mensen
in dienst te nemen om te helpen bij
het agrarische werk.
Daarnaast worden de boeren mo
menteel zelfs aangemoedigd om aan
delen in coöperaties te kopen, een
ontwikkeling die Mao in het graf zou
doen omdraaien.
Overigens, de aandelen in de coö
peraties werden in de jaren vijftig al
uitgegeven, maar later verbeurd ver
klaard omdat aandelenbezit als een
duidelijk 'kapitalistisch' verschijnsel
werd aangemerkt. Onlangs heeft de
Chinese regering de voormalige aan
deelhouders echter meer dan 500 mil
joen gulden teruggegeven. Een duide
lijke ommekeer in de gedachtengang
van de Chinese partijtop.
Als ander teken van die ommekeer,
die drang naar het in praktijk bren
gen van het principe van particulier
initiatief, kan een uitspraak van Hao
Haifeng, directeur van het staatsbe
stuur van individueel en commercieel
management, worden beschouwd.
„Particulier ondernemen moet niet
Hoe verdeel ik de beschikbare
mankracht zo efficiënt mogelijk, is
altijd de gedachte achter het com
mune-stelsel geweest. Maar ook in
andere sectoren dan de landbouw
wordt vaak eerder gebruik ge
maakt van mankracht dan van ma
chines, zoals in de bouw.
alleen worden getolereerd, maar ook
worden beschouwd als 'deel van het
pad naar gemeenschappelijke wel
vaart"', zei Hao onlangs tijdens een
persconferentie in Peking. Die confe
rentie werd gehouden om de ontwik
keling en het doel van privé-onderne-
mingen in China te verduidelijken.
De verklaring van het staatsbe
stuur ging duidelijk verder dan het
eerder door de partijtop ingenomen
standpunt dat kapitalisme 'bruik
baar' is. „Het herstel en de groei van
de kleine bedrijven speelt een nood
zakelijke rol", aldus Haó, „De ont
wikkeling van de 'individuele econo
mie' is het beleid op de lange termijn
van onze partij en ons land".
Hao Haifeng voegde daaraan toe:
„De regering heeft in het verleden het
socialisme te zeer benadrukt en men
sen verboden of ontmoedigd iets voor
zichzelf te beginnen. Als gevolg van
deze onjuiste linkse ideeën heeft Chi
na's economie veel geleden".
Volgens Hao kan de 'uniformiteit
van een door de staat geleide econo
mie' China geen welvaart brengen.
„Alleen het huidige systeem (particu
lier initiatief, av) kan aan de behoefte
van de mensen tegemoet komen",
meent Hao. „Dót is het pad naar ge
meenschappelijke welvaart". En
daarmee sprak hij volledig in de lijn
van leider Deng Xiaoping. Het berei
ken van meer (gemeenschappelijke)
welvaart is juist een van de doelen
die Deng voor ogen heeft.
Tussen 1978 en 1983 is het aantal
Chinezen dat werkzaam is in de par
ticuliere sector volgens Hao gestegen
van 140.000 naar 7,54 miljoen. Een zeer
forse stijging, met maar liefst ruim
5.000 procent!
De meeste particuliere bedrijfjes,
zoals winkels, restaurants en garages,
zijn te vinden op het platteland. Maar
ook in de steden worden steeds meer
particuliere ondernemingen opge
richt.
Toch heeft het particulier initiatief
in de Volksrepubliek nog een lange,
lange weg te gaan. De omvang van de
zaken wordt door tal van staatsver-
ordeningen nog beperkt tot slechts
een paar mensen. Daarnaast wordt de
winstmarge begrenst en is de directe
concurrentie met staatsondernemin
gen voor de particulieren een meer
dan zware dobber.
y'fj
Straatbeeld in Qufu. Dt
vrouw rechts op de voor
grond verkoopt ijs uithol
witte houten kist. Eenvw
beeld van particulier ini#
tief zoals dat sinds enige j
ren in China is toegesta»
>\W
"076 877850 223611IRÜTl
Joh
Hul
Vim een onzer verslaggevers
HULST - Een anonie- I
me geldschieter heeft I
op het laatste moment
de uitvoering van dej
Johannespassion ge-1
red, die nu definitief I
doorgaat op zaterdag
31 maart in de Hulster j
basiliek.
Die uitvoering was aan een
zeer dun draadje komen te
hangen, toen burgemeester en
wethouders afgelopen week
besloten heel wat minder sub
sidie te geven dan waarop de
organiserende stichting had
gerekend.
Het stichtingsbestuur zag
zich plots voor een gat in de
begroting geplaatst van zo'n
MIDDELBURG - De hond
tember van het vorig jaar i
moest bewaken, was kennel
Want toen de 34-jarige R. E.
uit Terneuzen als ongenode
gast het établissement bezocht
en het dier vlees en kip uit de
koelkast voorhield was waken
er helemaal niet meer bij en
kon de inbreker rustig zijn
gang gaan. Datzelfde spelletje
herhaalde zich op 25 novem
ber.
E. moest zich vrijdag voor
de rechtbank in Middelburg
voor een serie inbraken met
diefstal verantwoorden. In juli
van het vorig jaar drong hij
een woning aan de Ooster-
scheldestraat in Terneuzen
binnen en nam daar een flinke
verzameling munten weg.
AARDENBURG - Velen heb
ben afgelopen vrijdag de be
kende Aardenburger Isaac J.
van Daalen, die zijn 65ste ver
jaardag vierde, in de Soos de
hand gedrukt. Hij maakt zich
al jaren verdienstelijk voor
Aardenburg.
De heer Van Daalen is sinds
1946 ontvanger-griffier van de
Nederlands Hervormde Kerk
voogdij en van de commissie
van beheer van de Nederlanse
Hervormde Diaconie. Sinds
1950 is hij ook voorzitter van
de plaatselijke winkeliersver
eniging WARVO en vanaf 1953
functioneert hij als voorzitter
van de Koninklijke Muziekso-
ciëteit Aardenburgse Fanfare.
Verder helpt hij nog steeds
mee bij tal van andere activi
teiten, die de leefbaarheid van
Aardenburg verhogen.
Tijdens het verjaardags
feest kreegd de heer Van Daa
len de verrassing van zijn le
ven. Een majorettenkorps en
de fanfare onder leiding van
dirigent Martonij brachten
een eerst daverende serenade.
Vervolgens sprak burgemees
ter W. Lockefeer, erevoorzitter
van de fanfare, zijn gelukwen
sen uit. Hij loofde de jarige en
bood namens het college het
eerste exemplaar van de ge
meentelijke Delftsblauwe
wandborden aan.
Prins Erico, die met een de
legatie van de Aardenburgse
earnavalsstichting vertegen
woordigd was, verhief de jari
ge in de orde der Nachtuuln.
°°k de mannequingroep
Was haar leider niet vergeten
De
groep voerde een kleine,
maar originele modeshow op,
onder het motto 'terug in de
tijd'.
Tie jarige nodigde alle aan
wezigen uit om op 6 en 7 april
het
jaarlijkse muZiekconcert
in de Soos bij te wonen.
