De vlokkentest mm 6 mmn ONTDEK DE VERSCHILLEN Uitleve terrori Soedan samen 4i EUROPE P L 0 S S I N G MAANDAG 19 MAART 1984 PAGINA TWEE PAGINA 2 MEDISCHE RUBRIEK NEDERLANDSE PROGRAMMA'S BUITENLANDSE PROGRAMMA'S DUITSLAND 1 DUITSLAND 2 ra NEDERLAND 2 ra NEDERLAND 1 NEDERLAND 2 BELGIE NED 1 BELGIE FRANS 1 DUITSLAND 1 ■!IHM:1.-1IIMt HILVERSUM 1 HILVERSUM 2 BELGIE NED 2 DUITSLAND 2 HILVERSUM 4 HILVERSUM 5 Suske en Wiske: En De Hippe Heksen Appie Happie En De Pingel-Bibberatie Boes Verdachte drievoudige moord gepakt Na luchtaanva T49 Wordt het een jongetje of een meisje en zit er wei alles „er op en er aan?" Tegen woordig kan een vruchtwa- teronderzoek al in de vierde maand van de zwanger schap uitsluitsel geven. Het allernieuwste op dit gebied, de vlokkentest, kan dat al in de achtste of negende week. „Een doorbraak", aldus de klinische geneticus profes sor Galjaard. Een vruchtwateronder- zoek, en nu de vlokkentest, wordt natuurlijk niet voor de lol gedaan. Per jaar wor den in Nederland 180.000 kinderen geboren en daar van heeft een half procent, nog altijd tussen de 7.500 en 10.000 kinderen, een aange boren afwijking. Met een beetje geluk kan een opera tie (zoals bij een hazelip) of een dieet (PKU kinderen) de zaak aardig bijtrekken, maar meestal is aan de af wijking zelf weinig te doen. Het enige wat er op zit is om te proberen om dit soort af wijkingen zoveel mogelijk te voorkomen. Dat kan, zij het in beperk te mate. De geboorte van een 'ongelukkig kind' komt vaak als een donderslag bij helde re hemel. Een nadelige erfe lijke eigenschap heeft dan generaties lang in de familie gesluimerd en komt nu plot seling tevoorschijn. Ook is het mogelijk dat een gril van de natuur het erfelijk mate riaal van vader en moeder zomaar heeft veranderd. Een spontane mutatie heet zoiets. Maar is eenmaal een ge val bekend in al dan niet verre familie of in eigen ge zin, dan kan de klinische ge neticus voorlichten over de kans op herhaling. Bij som mige afwijkingen kan dat pijnlijk exact. Heeft bijvoor beeld de grootvader van moeders kant bloederziekte, de spierziekte van Duchenne of is hij kleurenblind, dan lopen de jongetjes onder zijn kleinkinderen precies 50% kans om dezelfde afwijking te krijgen. (Dit soort ge slachtsgebonden afwijkin gen slaan dus een generatie over). Jammer genoeg is het overervingspatroon vaak niet zo duidelijk en dan moet de klinische geneticus een verantwoorde wetenschap pelijke slag naar de herha lingskans slaan. Wanneer je als (a.s.) ouder zeker weet dat al je kinderen met een zware af wijking zullen worden gebo ren dan is de beslissing om al dan niet kinderen te krij gen niet moeilijk. Ook niet als die kans 'n tiende pro cent bedraagt, want dat risi co loopt ieder 'normaal' ouderpaar. De keuze wordt pijnlijk als die kans 10% is, of 20%, of zelfs meer. Uit dat dilemma kan prenatale diagnostiek een uitweg bie den. Om vóór de geboorte (pre nataal!) al een diagnose te kunnen stellen hebben dok ters wat weefsel van de vrucht nodig. De nieuwste manier om daar aan te ko men is de vlokkentest. Dat gaat zo. Via de vagina wordt een catheter, een dun buisje, de baarmoeder ingeschoven. De gynaecoloog brengt dan op geleide van 'geluidsbeel den' (echografie) de tip van de catheter naar de moeder koek en zuigt dan tot 'n hon derdste gram (niet veel dus) weefsel op. Anders dan de naam doet vermoeden be staat de moederkoek voor namelijk uit weefsel van de vrucht. Uit chorionvlokken, vandaar de naam van de test. Dit deel- van het onder zoek duurt ongeveer 30 mi nuten en is nagenoeg pijn loos. Verdoving is niet nodig. Daarna wordt het verkre gen materiaal onderzocht. Bij voorbeeld. Mongooltj es hebben van een bepaald chromosoom er één te veel. Door de chromosomen te fo tograferen, uit te knippen en soort bij soort op een kaart te plakken, kan die afwij king met zekerheid worden vastgesteld. Dezelfde tech niek maakt het ook mogelijk om het geslacht te bepalen, want twee x-chromosomen vormen een vrouwelijke combinatie, een x-chromo- soom samen met een y-chro- mosoom een mannelijke. Dat is belangrijk, omdat nogal wat erfelijke afwij kingen alleen bij mannen voorkomen. Een zestigtal stofwisselingsziekten kun nen met scheikundig onder zoek worden gediagnos- teerd. Bovendien kan nage gaan worden of het bouw materiaal van de chromoso men, het DNA, al dan niet beschadigd is. Al dit onderzoek kan ook met behulp van het bekende vruchtwateronderzoek ge daan worden. Wat is dan de winst van de nieuwe vlok kentest? Antwoord: tijd. Vruchtwateronderzoek kan pas in de 16de week (4de maand). Bovendien laat de uitslag van het onderzoek nog 10 tot 20 dagen op zich wachten. Dat komt omdat de enkele in het vruchtwater rondzwevende cellen eerst tot onderzoekbare porties moeten worden opgekweekt. De vlokkentest is al in de achtste of hooguit negende week mogelijk. Omdat kweek niet nodig is, is de uitslag soms na enkele uren en anders wel binnen enkele dagen bekend. Dat heeft zo zijn voorde len. In de achtste of negende week van de zwangerschap kan een eventuele abortus nog met de eenvoudige zuig- UUrSgAlMf Utmtduaif GtWtOfl dootw»k btMomtkt Waas f.onfl» i turn !\i|t Via de vagina wordt een dun buisje de baarmoeder ingeschoven. Vervolgens worden chorionvlokken af komstig van de vrucht opgezogen. Door onderzoek van dit materiaal kan worden vastgesteld of er sprake is van een erfelijke of aangeboren afwijking. curettage gebeuren. Een voordeel is ook dat niet 10 tot 20 dagen op de uitslag van het onderzoek hoeft te worden gewacht. Maar mis schien is wel het belangrijk ste voordeel van de vlokken test dat de belanghebbenden ongestoord een moeilijke be slissing kunnen nemen. In de achtste week is een zwan gerschap voor de omgeving nog niet zichtbaar. Professor Galjaard: „Dit biedt eehtpa- ren de kans beslissingen te nemen over zwangerschap, prenataal onderzoek en' eventuele afbreking van de zwangerschap, zonder druk van buiten en zonder afwij zend oordeel van de naaste omgeving." ^iiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim Uit de verhalenbundel van R.J. Peskens 'Uitgestelde vragen', .waarin de vrouw centraal staat, komt de ge schiedenis 'Mevrouw Ka- trien'. Judith Herzberg ver werkte het tot een scenario. Na 'Mevrouw van der Putte' is dit het tweede verhaal van Peskens, dat voor de se rie 'Schaduwen in het verle den' werd verfilmd. afgerond. Dit werkstuk over de oecumene komt van avond aan de orde in 'Tus sen Keulen en Parijs'. hun ouders naar een voor stad van Tokio verhuisd. De broertjes kunnen zich moei lijk aan hun nieuwe omge ving aanpassen. [20.15] Der Glücksritter Blutiges Elfenbein 22.50 Weg van de snelweg Toeristen op weg naar Scan dinavië passeren Noord- Duitsland meestal zo snel mogelijk. De streek Slees- wijk-Holstein wordt dan uitsluitend vanaf de auto weg bekeken. De derde afle vering van 'Weg van de snelweg' laat vanavond zien,' hoe jammer dit is. In huize Reppen en in Kah- lenberg hoort men met enige vertraging, dat Robert Cur- wich met een diplomatenpas van het vorstendom Eichfeld op zak in de Londense ge vangenis zit. Bettina is erg bezorgd om Robert en wil naar Londen reizen om zijn schulden te betalen. Om aan geld te komen wil zij de ko permijn verkopen, maar Roedern is daar erg veront waardigd over. Als parkwachter van het Nationale Park Tsavo in Kenia vervaardigde David Sheldrick een documentaire, waarin de voortdurende jacht op de illegale ivoorja gers werd vastgelegd. Sheldrick, een voormalig of ficier van het Britse kolo niale leger was zijn werk met hart en ziel toegewijd. 22.55 Der Zubringer 23.00 L J Ich wurde geboren, aber. De voorlaatste (stomme) film uit de Yasujiro Ozu-se- rie behandelt een familiege schiedenis, die Ozu zelf heeft geschreven. Sinds kort zijn de tienjarige Ryoichi en zijn broertje met Müller, eerste architect bij de stedebouwkundige dienst rekent in stilte op een spoe dige promotie. De ambte naar staat als een hardwer kend en kundig vakman be kend, die niet uitsluitend volgens de voorschriften te werk gaat. Want voorschrif ten, zegt Müller, zijn niet al tijd verstandig. Playback show In de sporthal 'De Scheg' te Uithoorn stelt Henny Huis man een aantal kandidaten voor, die o.a. de volgende idolen gaan imiteren: de groep Village People, Dolly Parton, Cliff Richard, Babe, de Star Sisters en Yvonne Ellyman (uit JesuS Christ Superstar). De juryleden Willy van Hemert, Marijke Merckens en Henk Molen berg gaan hen vroeg of laat 'wegdrukken'. 21.35 K J Tussen Keulen en Parijs Na een studie van vijftig jaar werd twee jaar geleden door een commissie van de Wereldraad van Kerken het zogenaamde Lima-rapport Anita Meijer. NOS 09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden. 10.00 NOT: Vogeltrek (2). 11.00 NOT: Huisdieren (2). 11.30 NOT: De aard van Nederland (4). 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. 14.00 NOT: Wat doe je daar? (8). 14.15 NOT: Engels basisonderwijs (8). 14.30 NOT: Schaak (5). VOO 16.00 Tineke. Programma van Tineke Vqp. TELEAC 18.25 Turken, Marokkanen, Nederlands (1). NCRV 18.55 Rasmus en de landloper (3), kinderserie. Rasmus en Oskar installeren zich in een leegstand huis. 19.20 De Roze Panter, tekenfilmserie. 19.40 Chinees Variété. NOS 20.00 Journaal. NCRV 20.28 Kwistig met muziek, muzikale spelshow. 21.40 Hier en Nu. 22.20 Schaduw van het verleden, serie korte films waarin het verleden een belangrijke rol speelt. Regie: Bram van Erkel. O 22.50 Weg van de snelweg, serie met tips over plaatsen langs de grote vakantieroutes. Afl. 3: De groene kustroute. NOS 23.20 Journaal. 23.25 Nieuws voor doven en slechthorenden. NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.25 Trekking van de Staatsloterij. 18.30 Sesamstraat. 18.45 Jeugdjournaal. 19.00 Journaal. KRO 19.12 De KRO Playback show. Gasten: Anita Meijer en het folkloristische dansensemble 'Kolo'. Cl 20.05 Sport op maandag. 20.45 Lou Grant. Afl.Rossie raakt nauw betrokken in een konflikt tussen boeren en hun stakende arbeiders. Hij komt zelfs in de gevangenis. 21.35 Tussen Keulen en Parijs. Cl 22.16 Van op een afstand. Overweging in de vastentijd. NOS 22.30 Journaal. 22.45 Den Haag vandaag. 23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. TELEAC 23.05 Tekenen en schilderen (H). 14.00-16.00 Schooltelevisie. 17.00 Schooltelevisie. 17.55 Journaal. 18.00 Tik Tak, tekenfilmserie (herh.). 18.05 Kameleon, jeugdprogramma. 18.30 Take is easy. Deel 3- les 5. 19.00 Programma van het Vrije Woord. 19.40 Paardekoersen, mededelingen en programma overzicht. 19.45 Journaal. 20.10 Weerbericht. 20.15 Mini Micro Macro. 20.20 De parel aan de kroon, Engelse tv-serie naar het werk van Paul Scott. Afl. 3: Trouw aan het vaderland. 21.10 Benny Hill show. 21.40 Horizon, wetenschappelijk magazine. 22.25 Paardekoersen, Journaal en Coda: 'Het eiland' van Rudy Baeckenland. 20.10 Weerbericht. 20.15 Extra-Time, sportprogramma. 22.00 Toto-prognose. 22.05 Elektron-Live. Popmuziek en wetenschap. 12.00 Teletekst. 14.00-15.30 Schooltelevisie. 17.05 Vacatures van de ONEM. 17.20 Plein Jeu, kinderprogramma. 19.05 Ce soir, regionaal magazine. 19.24 Consumententips. 19.30 Journaal en toto. 20.00 Le Chat connait l'assassin, Amerikaanse thriller van Robert Benton. Aansl.: Studiodiscussie n.a.v. de film. 23.25 Journaal. 18.00 Hier und heute. 18.25 Musik-Convoy. 19.00 Auf die sanfte Tour (The Gentle Touch). 20.00 Tagesschau. 20.15 Der Gluecksritter (4), tv- serie van Heinz Oskar Wuttig. Met: Christian Kohlund, Claudia Rieschel en Hartmut Becker. Aansl.: Ein Platz an der Sonne. E3 21.15 Kontraste. 21.45 Bitte umblattern, amusementsprogramam. 22.30 Tagesthemen. 23.00 (ZW)Ich wurde geboren, aber.Japanse stomme film uit 1932. Met: Tatsuo Sasito, Mitsuko Yoshikawa, Hideo Sugawara e.a. Regie: Yasujiro Ozu. 00.30 Tagesschau. Computermanipulationen. Aansl.: Heute-Schlagzeilen. 18.25 Ein Colt für alle Falie, vervolg. 18.57 Programma-overzicht. 19.00 Heute. 19.30 Tarzan und die Donnergötter. Reportage over voetbalsupporters. 20.15 Blutiges Elfenbein, Engelse documentaire speelfilm uit 1978. Regie: Simon Trevor. Cl 21.45 Heute-journal. 22.05 Marchen aus Rio, reportage over de Braziliaanse televisie. 22.55 Der Zubringer, satirische tv-film naar een idee van Otto Rath. Met: Hans-Peter Korff, Gerd Baltus, Witta Pohl e.a. Regie: Horst Flick (herh.). 00.25 Heute. vliegwerk 13.00 Nws. 13.10 Buital commentaar van Herman Ar» link). 13.30 Nws. 13.33 Kerk van daag. 13.50 Onder schooltijd 141 Nws. RVU: 14.33 We hadden ht ons anders voorgesteld. VOO: lts Veronica Nws.radio (15.00,16.0» 17.00 Nws) Vervolg Vermis Nws.radio (18.00 Nws.). Pp Uitz. van de CP. 18.30 Uitz. vande Zevende Dags Adventisten: Dt stem der hoop. 18.45 Uitz, van d Bond zonder Naam. VOO: Veronica sport. (19.00 Nws). Veronica nws.radio. 19.33 Conti"®" tatie. (20.00 Nws.) 20.30 Veronm nws.radio. 20.33 Trend. Telear 21.30 Epilepsie (5). 22.00 Onderaiii kunde (4). VOO: 22.30 Nws. 224) Veronica nws.radio. 23.00 Trent 23.55 Nws. MAANDAG 19 MAAR HILVERSUM (ANP) - dernemingsraad van iVR° heeft een kort gedi „„gespannen tegen aVRO. omdat het bestu maandagavond in een besl ten vergadering een beslu „,jl nemen over de bene ming van een nieuwe dire tetir radio en televisie, flet geding dient maand m half een voor de pres (jent van de rechtbank i Amsterdam. Het gaat om opvolging van Siebe van d jee, die op 15 juni vertre" Ieder heel uur nieuws. TROS: 7.02 Aktua. 7.05 De havermoutshow (8.06 Aktua). 9.03 Aktua. 9.06 Conti nu muziek (10.03 Aktua) 11.03 Ak tua. 11.06 Op volle toeren. 12,03 Ak tua. 12.06 Dieren te gast bij Her man Emmink. 13.06 Aktua. 13.15 Raad een liedof niet. 14.03 Ak tua. 14.06 Gerard de Vries draait op verzoek (15.03 Aktua). 16.02 Aktua. 16.05 Maandagmiddagmagazine. (16.05 Een duit in de zak. 17.02 Ak tua. 17.05 Piekuur. 17.55 Meded. (NOS). Vervolg Maandagmiddag magazine. 18.06 Aktua. 18.15 Het journalistenforum.) 19.02 TROS Country. 20.03 En nu de moraal. 20.30 Café-chantant. 21.02 Coulis sen. 22.02 Aktua sportcafé. NOS: 23.02 Met het oog op morgen. AVRO: 0.02 Easy listening. 2.02 AVRO's service station. 6.02 Auto in? Avro aan. (6.30 AVRO's radio- journ.). Ieder heel uur nws. AVRO: 7.02Dj nummerplaat. (7.30 en 8.30 AVRO'! radiojourn.). 9.03 Hollands Glorie (9.30 AVRO's radiojourn.). 11.03 'r Nieuw geluid. (11.30 AVRO's radio journ.) 12.03 Arbeidsvitaminen (13.30 AVRO's radiojourn) 13.5 Per saldo. 14.03 Het Stenen Tijd perk. 15.03 Muziek met Meta. (15.31 AVRO's radiojourn.) 16.03 Toppop discoshow. (17.30 AVRO's radio journ.) 17.56 Per saldo. NOS. 18.« De avondspits. AVRO: 19.02 Sten nes. 20.03 Folklive. 21.02 Elpee-uur 22.02 Candlelight. 23.02 AVRO's Swingtime. Vo Van onze re BRUSSEL - De landb hebben zaterdagmor ting van ruim 25 uu bereikt. Dat moet nog worden g gen durende Europese to Dat betekent dat er e zware hypotheek ligt op h voorlopig akkoord, dat e overeenkomst omvat de vas stelling van de nieuwe Eur pese landbouwprijzen voor h komende seizoen plus maatr gelen om de Europese lan bouw te saneren. Want h topberaad moet het eens zie te worden over controversie zaken als de Britse EG-bijdra ge, de uitbreiding van de fian ciële middelen van de EG, d ontheffing die Ierland w krijgen voor de beperking va de melkproduktie, de financr ie steunregeling voor Duits 18.50 Teletekst voor iedereen. 19.00 Oude adel, nieuwe rijken (19). 19.30 Tijdrover: Lieve plantjes. De knolbegonia. 19.40 Mededelingenen programma-overzicht. 19.45 Journaal. 16.04 EinfUhrung in das Erbrecht (12). Aansl.: Heute- Schlagzeilen. 16.35 DerVagabund, kinderserie. Afl.: Sportvrienden. 17.00 Heute. Aansl.: Aus der Landern. 17.15 Tele-IUustrierte. 17.50 Ein Colt für alle Falie. NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.20 De NCRV deze week. 7.30 Nws. 7.35 Hier en Nu. (ca. 7.57 Weerman Hans de Jong. 8.00 Nws.). 8.30 Nws. 8.33 Te Deum Laudamus. 8.59 Moment. NOS: 9.05 NOS-spor- tief. 9.24 Waterstanden. 9.30 Nws. NCRV: 9.33 Keuzemogelijkheden in het lager beroepsonderwijs. (10.30 Nws.). 11.00 De wereld zingt Gods lof. (11.30 Nws.) 12.00 Boer en tuinder. Overheidsvoorl.: 12.16 Bi- zascoop. NOS: 12.26 Meded. voor land- en tuinb. 12.30 Nws. NCRV: 12.36 Hier en Nu. (12.55 Kunst- en KRO: 7.00 Nws. 7.02 Aubade. (8 Nws.). 8.50 Aan woorden voorbij 9.00 Muziek voor viool en orkel van Mozart en Szymanowsky, 102 Muziek voor hobo en Engela hoorn van Beethoven en Trieber- see. 11.00 Alicia de Larroche speelt Spaanse pianomuziek. 12.15 Op kleine schaal. 13.00 Nws. 13.05 Var hoog naar laag en omgekeerd. 14.03 Kollage van alledaags en zeld zaam. VARA: 15.00 Kamermuz van Schönberg. 16.15 Pianowerke: van Schumann. 20.00 Kompositie van Rachmaninov. 20.40 Operacon- eert door het Radio Filharmonisch Orkest: Fragmenten van v. Webe: Beethoven, R. Strauss en Wagner 22.00 Jazz-op-vier. Presentatie Aad Bos. (Via AM-zender Hilversum I NOS: 19.02 Nws. voor buitenlan ders. 19.02 Bulletin in het Marok kaans-Arabisch. 19.10 Bulletin^ het Berbers, 19.20 Bulletin in he Turks. 19.30 Bulletin in het Spaans •suun sinq '01 'pasuad '6 'SHpaj uaotps '8 'uajo; )ue}ju0Aoq 7, 'uauW ui jnap 9 'ui0O[q g 'affsijt jasjjap 7, 'set u»6 doou3f 'g 'uiooq a;japeiqa§ g 'squq iqoM 'I AMSTERDAM (ANP) - De po litie van Amsterdam hee zondag de 28-jarige L.H. ui die stad in zijn woning aang houden op verdenking va drievoudige moord. nij zou op zondag 4 maa de33-jarige C. Bolhaar hebbe gewurgd en haar 9-jarig dochter en 6-jarig zoontje m messteken om het leven he" ben gebracht. H. bezocht deze vrouw, di gescheiden was, sinds 1981 r~ gelmatig, aldus de politie. H motief van de daad is niet dui delijk. DUBLIN/BELFAST (RTR UPI) - De Noordierse politie i zondag begonnen met de on dervraging van de Iers-repu- blikeinse guerrillaleider Do minic McGlinchey die in de nacht van zaterdag op zondaj door Ierland werd overgedra gen. Waarnemers -noemen d< uitlevering een doorbraak ir de betrekkingen tussen de vei ligheidstroepen aan weerszij den van de Ierse grens en in dt samenwerking tussen Londei en Dublin. De 30-jarige McGlinchey tader van het Ierse Nationale Bevrijdingsleger (INLA), wer< 'n handen gegeven van de Noordierse Politie nadat zijl advocaten tevergeefs hadder geprobeerd uitlevering te voorkomen. Hij is de eerste Belangrijke guerrillaleider die door de Ierse republiek is uit geleverd voor wat politieke misdaden worden genoemd Van onze redactie buitenland KHARTOUM - Soedan ei Egypte hebben beslotei hun defensieverdrag ii werking te stellen na dt luchtaanval van vrijdag 01 Omdurman. De Soedanese president Jaafar Nimeiry, zei zater dag dat troepen van beidt landen op weg zijn 'ter be ■scherming van Soedan: strategische doelen'. Ni- meiry, die Libië verant woordelijk stelt voor dt aanval, zei niet waar d< troepen zich bevinden. Het van 1976 daterendt

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 2