n Mfi Kanaaltunnelgroep gesticht in Londen VOOl Irak: Iraans ONDERZOEK OVER EENZAAMHEID IN DE SAMENLEVING w at is eenzaam heid en waardoor komt het dat men sen zich eenzaam voelen? Op die vra gen heeft de sociolo ge J.de Jong-Gier veld van de Vrije Universiteit van Amsterdam ge poogd een antwoord te geven. Uit haar studie, die vrijdag verscheen, blijkt dat eenzaamheid in ieder geval heel iets anders is dan priva cy of alleen zijn op momenten dat men dat zelf wenst. Beroep: boerin Honeckf dit jaar West-Di ï-mrt? Ambtenart 01 'vrijwillige Benjamin Outram DINSDAG 13 MAART 1984 ;EXTRA OP DINSDAG; v? Vóór het pausbezoek Ontwapening Amerikaans EX-CIA-AGENT PAPIER VOOR UW PEN T11 PAGINA Door Frits Stommels AMSTERDAM - „Het zou een deel van de opvoeding moeten zijn om jongeren te leren 'alleen te kun nen zijn'. Dat voor komt later een groot aantal gevoelens van eenzaamheid", aldus mevrouw J.de Jong- Gierveld. Vandaag verschijnt van haar een studie over een zaamheid in de sa menleving. Volgens haar is het zeker zo 'gezond' dat jongeren na het verlaten van het ouderlijk huis een tijdje op zichzelf zijn aangewezen en niet bijvoor beeld meteen gaan samenwo nen. Traditioneel Zij komt tot die 'aanbeveling' na een onderzoek onder ruim vijfhonderd ongehuwde, ge huwde en gescheiden mensen én weduwen en weduwnaars (van 23 tot 75 jaar). Ongehuw- den en vooral gescheiden men sen en weduwnaars zeggen vaker eenzaam te zijn dan ge huwden. Een groot deel van de be staande eenzaamheid is, vol gens haar, een gevolg van het traditionele huwelijks- en ge zinspatroon. Het normale ka der is dat het ene echtpaar met het andere echtpaar optrekt. Valt bij een van de echtparen de partner weg dan stopt ook het contact. „In de samenleving berust nog altijd een taboe op het contact tussen een echtpaar en een alleenstaande. De laatste wordt dan vaak gezien als een concurrent van het eigen hu welijk. Dat klinkt door in uit spraken als: 'mijn moeder heeft me geleerd nooit een al leenstaande uit te nodigen". Datzelfde taboe rust nog veel meer op omstandigheden, waarbij een weduwe een (be vriende) mannelijke kennis op bezoek krijgt. Dan wordt, al dus De Jong-Gierveld, al vlug gedacht dat het wel om sexua- liteit zal gaan. Het gevolg is dat men dergelijke contacten niet aandurft, omdat de buurt er maar over gaat praten. Uit het onderzoek blijkt dat als er contacten zijn deze voornamelijk de eigen sekse betreffen. Niet beperken Volgens De Jong-Gierveld is het belangrijk dat de contac ten niet beperkt blijven tot de gezinsleden onderling. Voor Opvoeden in alleen zijn "r-'K" f' £3jL~ 'J> !>.-*> -*•**— w' r. fjhillï r - - telefoontje van een van de kinderen). De Jong-Gierveld: „Men kan zich voorbereiden op het voorkomen van (latere) een zaamheid door zuinig te zijn op de bestaande vrienden en vriendinnen. Ook bij verhui zing bijvoorbeeld zou men die contacten niet moeten losla ten". Het is overigens niet zo dat eenzaamheid (het ervaren van een onplezierig of ontoelaat baar gemis aan sociale rela ties) alleen voorkomt onder al leenstaanden. Van de mensen die met een partner samenwo nen (248 van de 556 onder vraagden) zei 13 procent zich te rekenen trot 'de eenzamen in de samenleving'. bijvoorbeeld de vrouw in het vriendin of vriendinnen heeft, meteen ook alle contacten gezin is het belangrijk dat zij Bij vertrek of wegvallen van weg. (Moeder die het hele buiten het gezin een (harts) de gezinsleden zijn dan niet weekend zit te wachten op een Bijna helft Van de 308 ondervraagden die niet met een partner samen wonen rekende 48 procent zich tot de eenzamen. Volgens de onderzoekster zijn er geen overeenkomsten gevonden tussen eenzaamheid en het hebben van een bepaal de leeftijd („een weduwe van 34 verschilt wat dit betreft niet van een weduwe van 60") of tussen eenzaamheid en het hebben van meer geld. Ook de woonomgeving blijkt geen rol te spelen. „Ook hebben wij geen enkel cijfer gevonden over vermeen de gevolgen van eenzaamheid als zelfmoord of alcoholisme. Wel blijken dingen als een on gunstig beeld van zichzelf hebben en angst voor de toe komst zamen te hangen met gevoelens van eenzaamheid". De Jong-Gierveld noemt als de belangrijkste oorzaken voor eenzaamheid: de dood van de partner, scheiding, pro blemen in de huwelijksrelatie en het niet gevonden hebben van een (nieuwe) partner. Maar ook gebeurtenissen als problemen op het werk, werk loosheid, arbeidsongeschikt heid, het wonen in een onge zellige buurt, verhuizing en kinderloosheid kunnen tot eenzaamheid leiden. Citaten In het onderzoek komen cita ten voor van eenzame mensen. We laten er hier enkele vol gen: Als je eenzaam bent ont staat er zoiets als een geeste- lijhke dood. En je twijfelt er wel eens aan of je nog wel een mens bent. Want de mens is een sociaal wezen. (Alleen staande vrouw van 50 jaar) Ik ben het meest eenzaam geweest in een relatie met een man, toen wij elkaar niets meer te zeggen hadden. Dat elkaar niet meer kunnen be reiken, dat er een muur tussen je blijkt te bestaan, dat is pas eenzaamheid. (Ongehuwde vrouw van 40 jaar) De mensen houden geen re kening met je, niemand heeft aandacht voor je. (Oudere ge scheiden vrouw) Dat je nooit iemand ziet; dat ze je in je sop laten koken; dat je elke dag alleen bent...ge lukkig heb ik de hondjes. (Be jaarde weduwe) Ik was niet eenzaam toen mijn man nog leefde. Andere fijne contacten raak je kwijt. Ik stuit op steen. (Bejaarde weduwe) Je oude kennissen zeggen je niets meer. Je bent blij als de telefoon gaat, maar dan ben je verkeerd verbonden. (Ge scheiden man) Van ome correspondent in Londen, Roger Simons LONDEN - Vijf grote Britse bouwbedrijven hebben een consortium gesticht, dat on der de benaming Kanaal tunnelgroep zal optreden als promotor van het inmiddels al erg oud geworden idee, om Engeland en Frankrijk onder het Kanaal te verbin den met een verkeerstunnel. De nieuwe Kanaaltunnel- groep zal bij de Britse en Franse regering aandringen om de tunnelbouwvergun ning te krijgen. Het projekt voor een tun nel onder of een brug over het Kanaal blijft echter voorlopig nog in de koelkast, in afwachting dat een groep Anglo-Franse bankiers klaar komt met haar uitge breide financiële studie, be stemd voor de regering in Parijs en Londen, en de Europese Commissie in Brussel. De naderende pu- blikatie van dit rapport wordt met ongeduld afge wacht. Volgens de bouwbedrij ven van het Britse consor tium is het nog nooit ge beurd, dat vijf grote firma's zich bereid tonen een be paald projekt gezamelijk te steunen. Tevoren waren zij alle vijf lid van drie afzon derlijke organisaties, die elk op hun eigen manier recla me maakten voor het Ka naaltunnelidee. Het nieuwe consortium is voorstander van een dubbel geboorde spoorwegtunnel, bestemd voor goederentrei nen en het transport van reizigers en auto's. Een der gelijke tunnel zou twee jaar voorbereiding vergen en in zes jaar afgewerkt kunnen worden. Volgens het consor tium zou hij een slordige twee miljard pond kosten. Dat is minder dan sommige andere ramingen. Het hoog ste cijfer, dat tot nu toe vooropgesteld werd, is vijf miljard pond voor dit ambi tieuze projekt. De Britse regering-That- cher wil alleen haar goed keuring hechten aan een Kanaaltunnelprojekt, dat door de privé-sector gefi nancierd kan worden. De Britse staat zou dan zelfs geen garantie geven. In Lon den wordt het onwaar schijnlijk geacht, dat de Franse regering-Mitter- rand, die al zoveel onderno men heeft, hiervoor finan ciële bijstand zou kunnen verlenen. Ook van de zijde van Frankrijk zou dus een beroep gedaan moeten wor den op particuliere inves teerders. De Franse Spoorwegen gaan trouwens in Londen al belangrijke leningen aan in het vooruitzicht van grote werkzaamheden. De spoor wegmaatschappijen van de twee landen hebben grote belangen bij de bouw van een vaste verbinding. Maar het is ook zo, dat voor de constructie van een Kanaal tunnel of -brug in elk geval op een royale EG-bijdrage gerekend wordt. De paus is het land nog niet in of Nederland begint al een beetje geloviger te wor den. Je begint het te merken. Zelfs van huis uit ongelovi gen, doorgaans een zéér prettig soort mensen, blijken wel eens een engel (televi sie-uitzending Sonja Ba rend) gezien te hebben. Dat maakt meteen aartsbisschop Simonis een stuk meer bis schop. Toen hij bij zijn in stallatie zich liet onvallen dat het verval in het geloof van engelen bestreden moest worden, reageerde zelfs bis schop Gijsen een beetje la cherig, maar mij is het wel opgevallen, je ziet steeds meer mensen op straat naar links en rechts kijken. Bij oversteken even de en- rder raadplegen wij dat als jongetje en meisje geleerd hebben, altijd aan de rechterzijde te vinden is. Engelen zijn ver heven wezens. Als kind dacht ik dan aan mijn buur meisje met haar blonde ha ren, blauwe ogen met witte jurkje en kousen en kleurige strik in haar golvende krul len. Ik zal er niet mee spot ten. Ik heb altijd in geloofd in engelachtige, vrouw- en manvriendelij ke aardse en bovenaardse wezens, in de tenhemelopnemingen, won deren en al dat soort eigen lijk heel gewone zaken. Als een raket, dank zij wat fan tasie van technici de lucht in kan, waarom zou dan een van bovenaf geleide, dood gewone hemelvaart onmo gelijk zijn? Het halsstarrige ongeloof van sommige men sen verbaast me werkelijk. Gerard Reve, een godvre zend man en een oprecht ka tholiek heb ik een brief ge schreven. Hij heeft terug- geantwoord dat degene die alleen denkt in symbolen, allegorieën e.d. beslist nog niet veel van het geloof be grijpt. Onze Vader die in de Hemel zijt. Wie is dat? God natuurlijk! Die tekst staat er al 2.000 jaar! En moet de paus dat onder de aandacht van onze verbleekte katho lieke neuzen brengen, die oer-waarheid, door hele maal voor tien miljoen van uit Rome te komen? Laten wij zelf eens een keertje na denken. En vatten wat we met twee handen kunnen begrijpen, al geef ik toe dat ik er in moeilije situaties akelige ervaringen en schier onbegrijpelijke zaken, die dit leventje kenmerken, ook wel eens mijn voeten bij zou willen gebruiken. Zo is de mens. De paus, plaatsbekle der van Christus, is ook mens. En een zéér goed mens, anders had hij de eco nomische hhulp voor de Sa- hel niet opgestart. Zolang we voor miljarden aan vuurwerk kunnen laten ont ploffen eh voor miljoenen aan fantasieloze video's kunnen kopen, failliete BV's in buitenlandse holdingen kunnen laten opgaan, schijnleningen sluiten, pa pieren rechtspersonen ver zinnen, tot in gigantische sommen sex exploiteren, het zwart-geldcircuit handha ven, vol zwendel en list zit ten, terwijl we juist aan en gelen moesten denken, is het ook wat benepen, zo niet enigszins hypocriet over het geld gemoeid met het paus bezoek te vallen. Ik ben vóór zijn komst. Laat hem als vrij man spreken in een vrij land. Mient Jan Faber heeft ervaren hoe het met die spreekvrijheid in andere landen is gesteld. Princenhage Rinie Maas Gelieve mijn reactie op com mentaar 'Moud Houden' van 6 maart jl. te publiceren: De laatste alinea: 'Deson danks mogen de westerse vredesbewegingen de moed niet opgeven. Het effect van hun activiteiten zal echter groter worden als zij zich wat minder eenzijdig op de westerse defensie-inspan ningen richten en meer voor tweezijdige ontwapening gaan ijveren. Uiteraard krijgen ze dan in het oost- blok helemaal geen poot meer aan de grond, maar hier zullen ze geloofwaardi ger worden en daardoor aan invloed winnen'. De gedachten, alleen al in deze alinea geuit, roepen bij mij vele vragen op. Ik zal ze op een rijtje zetten en er mijn eigen visie op geven: 1) Mag men 'de westerse vredesbewegingen' als een heid noemen? Aangezien er veel verschillende zijn mag dat niet! Er zijn nl. vredes groepen, die op morele, ver standelijke of geloofsgron den iedere bewapening af wijzen en er zijn er zich vredesbewegingen noemde, die een of meerdere soorten wapens afwijzen (eenzijdig) en andere, die dergelijke wapens tweezijdig uit de wereld willen bannen. Het lijkt me duidelijk, dat diege nen, die aan geen bewape ning willen meewerken, nooit zullen kunnen samen werken met hen, die zich uitsluitend keren tegen bijv. atoomwapens of kruisraket ten en nog minder met men sen, die ageren voor tweezij dige ontwapening, omdat dat aan de feitelijke toe stand niets verandert. Alle partijen zeggen immers al tijd de vrede te willen. Hun motto is en blijft: Zo gij de vrede wilt, bereidt u ten oor log: Het totale wantrouwen plus de gewetenloze wapen industrie. 2) Is het reëel slechts tegen enkele soorten wapens te ageren? Neen, want de ken nis is er en elk oppperbevel zal er, op verlies staand in een eventuele derde wereld oorlog met conventionele wapens, ogenblikkelijk voor zorgen, dat ze aangemaakt worden. 3) Is 'tweezijdige afschaf fing van kernwapens een reële stelling? Neen, want er zijn meer mogendheden, die nucleaire wapens hebben. 4) Zal inderdaad het effect groter worden als men zich meer op tweezijdige ontwa pening gaat richten? Dat is uitgesloten, want dan voelt geen enkele regering zich aangesproken en beide zul len zeggen, dat zij de vredes engelen zijn, maar de ander het kwaad is, hetgeen ze overigens nu ook al doen! 5) Kan men de moed erin houden? Moeilijk! Alleen al door de constatering dan he lemaal geen poot meer aan de grond te krijgen! Maar bovendien: Zo lang de mens gevangen blijft in de aparte hokjes van de eigen nationa liteit en de quasie heiligheid daavan blijft aanvaarden en zich daardoor laat gebrui ken door machtige belan gengroepen, zo lang ziet het er triest uit! Bergen op Zoom Fam. A.W. Treurniet-Plak Er bestaat in Breda een ves tiging van de Nederlandse Credietbank. Klanten c.q. aandeelhouders van deze bank hebben een prachtig boekwerk ontvangen, waar in wordt aangekondigd, dat binnenkort de aandelen van deze bank geheel worden opgekocht door de Chase Manhattan Bank te New York. Verder blijft alles na tuurlijk hetzelfde, de O.R. heeft ermee ingestemd. Al leen de Chase Manhattan Bank heeft het verder voor het zeggen. Moeten wij dit zien als een onbelangrijk in cident Of moeten we hier verband leggen met de vraag, of wij wel mogelijk heid houden om te proteste ren tegen de plaatsing van Amerikaanse kernwapens (of gewone wapens) op ons grondgebied, als we toch al bezig zijn onze eigendom men aan de Amerikanen te verkopen Lage Zwaluwe W.A. Vervaet Naamplaatje is een serie over uitdrukkingen en voorwerpen, genoemd naar mensen, opgetekend door Hans Toonen Van onze redactie buitenland .1[!Vy DELHI - Het overheids- i „„rconeel in de Centraal-In- Hiase deelstaat Madhya Pra desh heeft per circulaire op dracht gekregen jaarljks een vast aantal mensen te 'motive- t0t sterilisatie. Ambtena- n die de voor hen vastgestel de 'quota' niet halen kunnen worden geschorst of overge- "S heeft gisteren het groot ste engelstalige dagblad In dian Express gemeld. Volgens de krant moeten lage ambte naren elk 15 gegadigden per iaar aanbrengen, gezinsplan ners en artsen elk 48, medisch Hoewel er veel wegen lei den naar de oorsprong van de tram staat een ding vast: we moeten er voor onder gronds. De eerste lezing spoort richting Engeland, anno 1776. Benjamin Outram be dacht een vernuftig trans portsysteem voor het ver voer van steenkool uit de mijn in Sheffield: over hou ten balken. Prima idee, maar hoe noem je deze 'weg van hout'? In het begin wist men er geen weg mee. 'Ways' was te algemeen. De oplossing werd gevonden door aan 'ways' de naam van de uit vinder te koppelen: Outramways. Een andere lezing rept zo wel over Outram als een ze kere Carr. De laatste was eigenaar van diezelfde mijn in Sheffield en zou in 1776 de houten balken vervangen hebben door ijzeren platen met een openstaande rand I Deze L-balken vormden vaak een belemmering (ijl het engels: trammei) voordel mijnwerkers. Outram zo«| rond 1800 houten dwarslig gers onder deze ijzeren 'tramplates' hebben gelegd. Weer een andere lezing I zoekt de oorsprong in het| woord 'traam', dat is Laag-1 duits voor balk. Alleen irJ Beieren noemt men eer, I 'Strassenbahn' hardnekkig tram. Maar dit terzijde. In den beginne werden trams door paarden getrek-1 ken. New York was de eerste stad (anno 1832) waar del paardetram op de rails werd| gezet voor personenvervoer! Engeland volgde in 1858. In| Nederland liep de eerstel tramweg tussen Den I en Scheveningen (1864). Del laatste paardetram, sjok-] kend tussen Makkum en Harkezijl, werd in 1930 i gerold. De afdeling Wagenberg van de KVO (Katholieke Vrouwen Organisaties) heeft met hun se cretaresse een lot uit de loterij getrokken. Dit bestuurslid, zonder twijfel goed voor het uitschrijven en versturen van vele agenda's, uitnodigingen en verslagen, kreeg onver wachts een kans voor open doel en zij schoot prompt raak. In een tijd, waarin we ons geen raad weten met de benaming van vrouwelijke beroepen, haalt zij de regionale en zelfs landelijke pers met een trots overeind houden van het be grip 'boerin'. Iedereen heeft kunnen lezen hoe stomverbaasd deze vrouw was toen zij merkte dat de term boerin in woordenboeken wordt omschreven met: vrouw of meisje met lompe manieren. Meteen allemaal even de dikke Van Dale uit het wandmeubel -en ja, hoor, hoe is 't mogelijk! D'r staat weliswaar (fig.) bij, maar-het staat er toch maar. 'Ik dacht verdorie, als we daar niets aan doen staat de boerin over vijftig jaar nog zo min achtend in het woordenboek omschreven. Dus hebben we binnen de afdeling besloten de verantwoordelijke uitgeverij en een briefje te schrijven'. Als ik mevrouw Damen was geweest, had ik veel erger ge dacht dan verdorie. Je zal maar tot de ontdekking komen, dat je beroep waarin je zoveel tijd en energie steekt, niet anders wordt vermeld dan als scheld woord. Van Dale vindt een boerin: 1. vrouw van een boer, 2 vrouw uit de boerenstand, dorpelinge; en dan 3 dat lompe meisje. Zoiets gaat totaal voorbij aan berekeningen van het Land bouw Economisch Instituut, dat 86van de boerenvrouwen op de een of andere wijze mee werkt op het bedrijf, gemid deld 21 uur per week, met nog hogere cijfers in de melkvee houderij. „Indien de vrouwen het landbouwbedrijf de rug zouden toekeren, zou de agrari sche sector ontwricht worden", aldus een meneer van het Landbouwschap. En ook de voorzitter van het Produkt- schap voor Zuivel, benadrukte dat nog op 4 januari dit jaar in zijn nieuwjaarsrede: „Geen VS misverstand over de belangrij ke rol van de vrouw in melkveehouderij Ik denk, dat daarover heel veel misverstanden staan. Als kind al krijg je t keerde voorstelling van zak In prente- en leesboekjes is boer de man met paard dorsmachine, is hij de zuioeji die met sterke armen het 1 hoog op de wagen tast. De I staat op de foto met het natte pasgeboren kalf, hij stuurt de traktor, zit op melkkrukje onder de koe i sluit de elektrische melkinstt latie aan en hij zaait met breij zwaaien de akker in. En boerin? Ga nu maar eens binnen de vrouw kijken, zegt de uit zo'n verhaaltje tegen s kinderen, die een dagje boerderij zijn En dan tal zo'n boerin - altijd met ronf heupen, ronde borsten, ronf armen - een stevige bruine li terham met kaas klaar, haalt glanzend gewreven pels van de zolder of een k romige karnemelk uit de i der. Ze laat de schattige lof] metjes zien, die met een z flesje grootgebracht wordt] omdat moeder schaap het 1' afweten, en ze raapt een f verse - nog warme - eitjes der de kippen vandaan: „H neem maar lekker mee thuis". Want de boerin, dat is fl-| dicht bij huis en hof, knus, warm en klein, de boerin] liefdevolle zorg van klompen via de gebloen schort tot het geblokte om de blozen appelwagnen. Wat een geluk, dat ik in leven échte boerinnen heb" ren kennen. Pittige vrovM met gezond boere-v Bezig met het bedrijf van vroege melken tot de ronde door de stal. Bijde# vrouwen met oog voor maatschappij, verzorgd in] vel, praktisch gekleed op f land. Vrouwen met vakken^ die met ervaring en ineiwfj buiten de grenzen van eigen bedrijf treden, en 1 open staan voor wr/or*'] scholing en verdieping- wen die zeker wel wat in melk te brokkelen hebben- Ze mag dan volgens woordenboeken een bof' trien zijn, getrouwd met keuzen - een boerenk in boerenpummel, boerewM J boerenlul, boerenhengst boerenkaffer, één ding s' vast: de boerin moet blijven EIS DEN HAAG/ WASHIF zingen van november c kaanse buurland El Sal Dat is de stellige verwach ting van ex-CIA-agent Philip Agee, die vorig najaar ten tij de van de Amerikaanse inval in Grenada zelf in Nicaragua verbleef. Reagan zou volgens Agee het Sandinistische bewind in Nicaragua militair wel de les willen lezen, maar het Penta gon (het Amerikaanse minis terie van Defensie) heeft daar tegen toenemende bezwaren. „Men onderkent dat de mili taire kracht van Nicaragua zo groot is, dat een inval tot een langdurige oorlog zou leiden. Het Pentagon weet dat het Amerikaanse volk daar niet meer achter staat," aldus Agee, die een inval in El Sal vador waarschijnlijk acht om dat de regering daar steeds minder greep heeft op het ge wapende verzet. „Het FMLN is daar een zo geduchte tegen stander, dat de VS in feite nu Van onze redacti BONN - Het Westduitse vestigd dat de Oostduitse dit najaar een bezoek zal bliek. Volgens regeringswoord voerder Boenisch in Bonn vindt het bezoek mogelijk in september of oktober plaats overeenkomstig de voorkeur van Honecker. Er zijn overi gens nog geen afspraken ge maakt over de datum of het Programma, aldus de woord voerder. Afgelopen weekend had de Beierse minister-president Franz Josef Strauss een ont moeting met Honecker. Een andere vooraanstaande Duitse Politicus, oppositieleider Hans-Jochen Vogel, heeft gis teren in het Kremlin ruim een bur met de nieuwe partijleider Vdn onze redactie buiten BAGDAD/TEHERAN/ WEN ORK - Irak heeft naar eig ]®eer dan duizend Iraanse sc bood in de afgelopen 24 uur. 1 wouden zijn gevallen aan de sector van het front, waar 1 !eSer een nieuwe Iraanse «ebben afgeslagen. In Wenen overleden weer t Se soldaten vermoedelijk aar Sen van chemische wapens, ombtenaar van de VN kondig v'er specialisten op het geb enernische oorlogvoering de ''-huldigingen over het gel

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 4