anke OPLEIDING Hobby veel meer dan het verzamelen van namen en jaartallen In deze Gids- Weekend INTEREST brouwerij. Saterdag 25 februari 1984 wi Adoptie is peperduur geworden KNUFFELEN in het verleden van eigen familie is een tot de verbeelding sprekende bezigheid. Stuit de genealoog net op helden of schurken, die de familie |boven de middelmaat kunnen uittillen? In navolging van oude, bekende geslachten, die hun voorvaderen op schilden en muren breed uitmeten, is de gewone man ook bezig stambomen en kwartierstaten op te zetten. Maar wie zich vol enthousiasme in het verleden stort, houdt zich met meer zaken bezig dan men over het algemeen denkt. MIJN 2 JAAR termijnen m Historie Doorzetten 1 Reizen Begin Taal Huis Interesse ÉÉÉpP^ 32 91775755 09 32 37766901 ngswerk is bedoeld voor tehuis etc. of in een dag- iden van kinderen of vol- uur per week. waarde voor deelname, werking met de Werkge- volgend studiejaar (1984- 5rs van kindercentra star- j van één volle dag in d® eau. Ontheffing hiervan is Ineke van Gastel. Door Jan van de Ven Toon van Gooi heeft een tijd verslindende hobby. Hij graaft in het verleden van fa milie, de zijne en die van zijn vrouw. Naar zijn zeggen een heel interessante bezigheid, die hem tot ver in het verle den terugbrengt. De oudste door hem teruggevonden van Van Gooi moet ongeveer in 1640 zijn geboren. De man oefende in zijn leven het vak van brouwer uit. Van Gooi uit 1984 werkt al zo'n ze ven jaar aan het opduiken van feiten uit het verleden. Kort voor zijn pen sionering heeft hij een begin gemaakt met dit werk. Nu, op 71-jarige leef tijd, vraagt de genealogie -zo heet de hobby- een groot deel van zijn tijd en van de tijd van zijn vrouw, die en thousiast meedoet. Het echtpaar Van Gooi komt voor het zoeken van feiten veel in archieven, ontmoet veel men sen en legt per jaar heel wat kilome ters af. „We doen alles met het openbaar vervoer", vertelt Van Gooi. Vanuit de woonplaats Ulvenhout per bus naar het stadsarchief in Breda valt nog wel voor te stellen. Maar daar blijft het niet bijOm het verleden van me vrouw Van Gooi op te diepen moet heel wat verder worden gereisd. Om te beginnen naar Zevenbergen, waar de familie Matthee -haar meisjes naam- lange tijd heeft gewoond. De stamboom loopt voorlopig terug tot 1741 toen ene Matthee als tuinder op of bij een landgoed de kost schijnt het hebben verdiend in de nabijheid van Jan de Wit, een kleinzoon van de man uit de geschiedenisboekjes. Deze oudste Matthe, in de loop van de tijd wordt de naam nogal eens anders ge- Het echtpaar A. van Gool-Mat- thee, genealogen. - FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP want na afronding van een generatie moet een dubbel aantal voorgangers worden opgespoord. Tot groot- en overgrootouders is het invullen van een kwartierstaat niet zo ingewik keld. Wie echter tot de achtste gene ratie voorgangers is doorgedrongen, zal heel wat archieven moeten na pluizen om nog verder te kunnen. Tot de Napoleontische tijd kan een speurder terecht in gemeentelij ke ar chieven. Napoleon heeft immers de burgerlijke stand ingevoerd. Voor die tijd kunnen belangrijke gebeurtenis sen in een familie, geboorte, huwelijk, overlijden, mogelijk worden achter haald in een gemeentelijk archief of mogelijk in een kerkelijk archief. Men liet zich over het algemeen wel ergens te boek stellen. Maar dat wil nipt zeggen, dat een snuffelaar ge wenste gegevens ook altijd vindt. In de loop der jaren heeft zich heel wat voorgedaan: oorlogen, overstromin gen, andere rampen, die een archief geheel of ten dele verloren deden gaan. Om dan nog verder in de tijd terug te gaan moet men over heel wat doorzettingsvermogen beschikken. „De hobby vraagt zoveel tijd, dat jonge mensen er moeilijk aan kunnen beginnen. Zij hebben hun tijd nodig voor werk en gezin", meent Van Loon. Zijn vrouw heeft op jaarverga- GRA VEN IN HET FAMILIEVERLEDEN schreven, sterft door verdrinking bij Dordrecht en wordt begraven in zijn woonplaats Puttershoek. Geboorte plaats en datum van de man zijn nog niet bekend. Na hem volgen Jan, Cornelis en Hendrik. De laatste strijkt als kleer maker neer in Zevenbergen. Hendrik duikt daar begin 1800 op, waarschijn lijk omdat hij er een pronte deerne heeft zien rondlopen, want aanvan kelijk huisde hij in Fijnaart. Het maakt niet uit of we het nu over de familie Van Gooi of de fami lie Matthee gaan hebben. Het graven naar de Van Gools tot 1600-zoveel spreekt niet zo tot de verbeelding. Zij zijn volgens Toon van Gooi gemakke lijk in de Bredase archieven terug te vinden. Voor het jaartal 1640 wordt het moeilijk. Het zal een hele toer worden om nog oudere voorvaderen te vinden. Vermoedelijk hebben zij voor 1640 onder andere naam in Goir- le gewoond. Het zoeken naar Matthee's heeft heel wat meer voeten in de aarde ge had. Om iets over die familie te weten moet het echtpaar regelmatig naar Zevenbergen reizen om in de archie ven daar naspeuringen te verrichten. Elke veertien dagen trekt een van de twee of allebei per bus naar Ze venbergen. Overigens alleen in de winterperiode, want zomers zijn er ook andere leuke bezigheden. Het on derhouden van huis en tuin bijvoor beeld. Na een periode van slecht weer is het een verademing om buiten be zig te zijn. Om vroegere Matthee's te vinden reist het echtpaar Van Loon ook wel naar België, het stamland. Daar moet nog heel wat te vinden zijn, maar na een trooptocht door ar chieven in vele Vlaamse dorpen en steden is de aansluiting met Zeven bergen nog niet gevonden. Erg rouwig zijn de Van Loons er niet om. In hun hobby gaat het er niet om in zo'n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk namen en jaartallen te vin den. Wie zich nog niet in de hobby heeft verdiept, denkt -zo leert de er varing- dat het louter om namen gaat. Maar het leuke is juist om na het vinden van namen en jaartallen, het opzetten van een stamboom, dit geraamte op de vullen met andere feiten: hoe de mensen hebben geleefd, waar zij hebben gewoond, welk be roep zij uitoefenden om wat moge lijkheden te noemen. Zo was het terugvinden van de eer ste Matthee in Zevenbergen niet eens een moeilijke klus en slechts een be gin. „We zijn nu bezig met de huizen, waarin ze hebben gewoond", vertelt Van Loon. Zijn vrouw vult aan: „We hebben enkele huisjes gevonden. En als we er langslopen probeer ik me voor te stellen hoe vroegere Matthee's daar hebben gelopen en wat zij heb ben gedaan." Veel tijd voor dromerijen is er niet. Wie wat te weten wil komen zal in oude documenten moeten duiken. Soms zijn die papieren door de tijd zo broos geworden, dat omzichtig ge bruik geboden is. Hoe ouder de docu menten, hoe moeilijker ook te lezen want zij werden opgesteld voor de uitvinding van de schrijfmachine. Om de oude papieren te kunnen lezen volgden de Van Loons een cursus 'oude handschriften'. Geen overbodi ge verrijking van kennis, wat blijkt als er een kopie van een oud hand schrift op tafel wordt gelegd. Het ge kriebel is voor een ongeoefend oog niet te lezen. En dan de taal waarin vroegere ge neraties zich plachten uit te drukken. In 1803 schrijft de schout van Fijnaart en Heiningen aan het gemeentebe stuur van Weesp: „Zeker jongman hier thans woonachtig van goed ge drag zegt genaamt te zijn Hendrikus Matthe oud 27 jaar gebooren in Ulie- der stad, wiens vader is geweest Cor nelis Matthe en moeder Maria van der Lugt van de roomsche godsdienst, voornemens zijnde alhier te huuwen en zich needer te zetten ter bevorde ring zijner kostwinning, dog alvorens noodig ingevolge slaands wetten een acte van alimentatie ofte borgbrief en doopcedulle, aan ter voorkoming van zware rijskosten mij verzogt Ulieden te verzoeken de goedheid te hebben voorz. acten over te doen zenden Het 'aankleden' van een stamboom, het opsporen van huizen en andere zaken, de Van Loons vinden het geen stoffige bezigheid, omdat ze zoveel tastbaars tegenkomen. Neem nu het huis, dat de vader van mevrouw Van Loon aan het begin van deze eeuw kocht. Het stond in Zevenbergen aan het water. Het zelfde huis waar nu een Matthee een kledingzaak in drijft. Mevrouw Van Loon kan zich nog herinneren, dat in de achterste kelder van het huis onder de vloer kruikjes werden gevonden. En dat na een bominslag tijdens de tweede we reldoorlog een met Delfts blauw bete gelde waterput werd gevonden. Het huis van de tegenwoordige Matthee's heeft al een hele historie achter de rug. Mevrouw Van Loon wil nu weten welke families er heb ben gewoond. „Ik ben tot in 1600 ge komen, maar er moeten meer eigena ren hebben gewoond." Waar eindigt genealogie en begint heemkunde? Van Loon vindt dat die twee in elkaar overlopen. Zeker als men genealogie beoefent, zoals hij het doet. Hij voegt er zelfs algehele historie aan toe, want alle gegevens van zijn voorou ders passen immers in een bepaald tijdsbeeld, waarvan wij alleen nog enkele jaartallen kennen. De hobby heeft sinds kort een nieu we dimensie gekregen, want de heer Van Loon maakt nu een 'kwartier staat'. Aan de hand van voorgedrukte kaarten probeert hij alle voorouderen te achterhalen, dus zowel ouders van vaders als van moeders zijde. Een be zigheid, die na het invullen van een generatie dubbel zo moeilijk wordt. deringen van de genealogische vere niging wel jonge mensen ontmoet. Dezen lieten zich echter na enkele ke ren niet meer zien. Zo blijven de ge pensioneerden en anderen met veel tijd over. 20.000 tot 30.000 snuffelaars over Nederland verdeeld, zo schat Van Loon, houden zich met genealo gie bezig. Een groter aantal heeft er belang stelling voor, de familie Matthee bij voorbeeld. Nazaten van de tuinder, die in Puttershoek de kleinzoon van Jan de Wit leerde kennen, zijn tot in de Verenigde Staten terug te vinden. Navorsingen van de Van Loons heb ben de Matthee's bij elkaar gebracht. En de Amerikaanse tak is er blij mee. Hij kan bogen op een historie, die verder gaat dan de historie van de States. Voor een volk, dat zijn bestaan ontleent aan een 'smeltkroes', uit een samenraapsel van vele volken, heel wat. De Amerikaanse tak kijkt met veel plezier uit naar het bulletin, dat twee maal per jaar vanuit Ulvenhout wordt verspreid. Hierin zijn de laat ste naspeuringen naast andere, meer eigen tij dse, familie-ontwikkelingen terug te vinden. De nieuwtjes zijn in een vlot verhaaltje vervat. Niemand leest eruit, dat er heel wat voor nodig was om wat verder in de tijd terug te gaan of om de stamboom verder aan te kleden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 27