Assad kan nu gaan
oogsten in Libanon
Zure regen zegen
voor het milieu
Slavenburg: vanuit de
breedte naar de top
SP
even
UITBLAZEN
PESTEM
aarts
KRUITDAMPEN ROND BEIROET
TREKKEN LANGZAAM OP
'Vanuit
vrouwen
SECRETAR
Over kneuzen
ZATERDAG 18 FEBRUAR11984
ACHTERGROND
PAGINA 2
Sji'ieten
Joumblatt
Overleg
Stuntelen
POLITIEKE BEWUSTWORDING SNELLER DAN DE TGV
Sneltrein
FRAUDE-ONDERZOEK NADERT VOLTOOIING
7ATERDAG 18 FEBR
OP HAVO EN 1
Lubbers
blijft tegen
derde net
DESTEMCOfl
ALS IK me voor deze
éne keer even uitslui
tend tot de mannen
mag richten: nog veertien
nachtjes slapen en twee
keer de vuilnisbak buiten
zetten en het is weer car
naval. Dan kunnen we er
weer eens lekker onbehou
wen tegenaan. Veel pils drin
ken eerst en dan op de versier
toer. Want uiteindelijk behoort
ook met carnaval de wereld ons'
toe. Wij zijn de heren der
schepping en met carnaval
springen we zegevierend uit de
band en werpen we ons op de
vróuwen.
Zo is het, zo is het altijd ge
weest, maar zo zal het - vrees ik
- niet blijven. Niet als het aan
Lucie en Liesje ligt. Onder de
onschuldige dekmantel van
Volkshogeschool Noord Brabant
- Oisterwijk organiseren Lucie
en Liesje knokploegen voor
vrouwen die 'uit de slachtoffer
rol willen breken'. Vrouwen en
'potten' kunnen er 'vechtweek-
ends' volgen waar ze „leren
slaan, trappen, worstelen, los
komen uit grepen, schreeuwen,
het goed leren gebruiken van
de ademhaling om kracht bij te
zetten en om niet in paniek te
raken. Ook willen we', zo voe
gen Lucie en Liesje toe aan de
opsomming, 'situaties uitspe
len."
In hun brochure stellen ze
zich voor als leden van het Nij
meegse vechtcollectief 'De Fu
riën'. Dat zij uitgerekend de
carnavalsperiode hebben uitge
kozen om twee vechtweekends
in Oisterwijk te organiseren -
een 'algemeen' weekend en één
speciaal voor potten - is niet
toevallig want „juist met carna
val is het voor vrouwen moei
lijk om op haar eigen manier
feest te vieren. Ook dan denken
mannen dat de hele wereld hen
toebehoort, wat uiteenloopt in
pogingen je te versieren tot je te
verkrachten of in mekaar te
slaan. Daarom", aldus de Fu
riën vanuit hun veldhoofdkwar
tier in Oisterwijk, „willen wij
tijdens deze week iets anders
vieren, namelijk dat we sterk
zijn!"
Als het nu alleen maar om
zelfverdediging ging, zou je je
kunnen afvragen of hier wel
een taak is weggelegd voor een
Volkshogeschool. Er zijn im
mers genoeg boks-, karate-, ju-
do- en weet ik wat voor vecht
scholen in Nederland. Er zit
dan ook meer achter.
De Furiën: „Vechten is
voor ons niet alleen zelfverde
diging als reaktie op agressie
van mannen. Het is ook posi
tief vanuit vrouwen, vanuit ons
zelf. Het is een strijd tegen de
onteigening van ons lijf. De
meeste meisjes hebben al vroeg
afgeleerd te stoeien, om spel
letjes te doen die uithoudings
vermogen vragen, om wild te
spelen en daardoor het eigen
incasseringsvermogen en de
wilskracht te vergroten." U
merkt het: hier wordt het psy
chisch complex zichtbaar dat
door mannelijke psychiaters
wel meesmuilend wordt aange
duid als hetheimwee naar Rob
bedoes'.
Oercomplot
Het ziektebeeld - als je van
ziekte kunt spreken, het zou
ook een gevolg van bewuste
manipulatie kunnen zijn (vgl.
ook: 'Kann der Uebermensch
nur einen Mann sein?' van de
Oostduitse Oerkomplot-theore-
ticus Friedrich Mannheim) - is
bekend: meisjes worden al op
jonge leeftijd opgezadeld met
poppen. In het permanente ge
zelschap van deze hyper-mani-
WIM KOCK
T5
puleerbare lappen- of plastic
non-wezens wennen zij aan het
passieve en willoze gedrag dat de
vermannelijkte samenleving la
ter van hen eist.
Vrouw geworden reageren
ze nog slechts op bevelen, wen
ken, aanrakingen of andere sti
mulansen van mannen. Deze
pas laat ontdekte en zelfs door
de huidige samenleving nog
nauwelijks bewust aanvaarde,
fundamentele ongelijkheid
heeft in de loop der tijden ge
leid tot massaal bruut fysiek
geweld en machtsmisbruik te
genover vrouwen. Het pro
bleem is dat de geweldplegers
zelf, en zelfs de meesten van
hun slachtoffers, zich dit niet
eens bewust zijn. Zo krachtig
werkt het 'oerkomplot van
Mannheim'.
Lucie en Liesje hebben het
antwoord op dit complexe pro
bleem gevonden: het fysiek
weerbaar maken van de vrou
wen combineren met een fun
damenteel bewustwordingspro
ces waardoor vrouwen niet al
leen agressief kunnen zijn, maar
ook agressief durven en willen
zijn. Met andere woorden: op
de Oisterwijkse Volkshoge
school wordt gesleuteld aan de
doorbreking van het taboe op
STERKE VROUWEN (de ka
pitalen zijn van Lucie en Lies
je). „Vrouwen moeten hun
kracht en woede laten zien."
Tuttebellen
Wij moeten beseffen (dit is
nog steeds een stukje exclusief
voor mannen, mind you.) dat
dit niet gemakkelijk is. Onze
doetjes en muurbloempjes,
sloofjes en tuttebellen gaan
daar in de Oisterwijkse moeras
sen door een hel. Van mama
pop tot wurgstokjes is een lan
ge, zware weg waarop de ene
zelfoverwinning na de andere
bevochten moet worden. Je
moet dat vergelijken met de be
proeving van een parkiet of een
kanarie die ineens gedwongen
wordt in de vrije natuur zelf z'n
kostje bijeen te scharrelen en te
overleven.
Maar waar een wil is, is een
weg, zeggen wij mannen niet
ten onrechte. Lucie en Liesje
bevestigen dat: „Wij zijn zelf al
lang bezig met verschillende
vechtsporten, steeds op zoek
naar wat ons het beste ligt en
waar je als vrouw het meeste
aan hebt we proberen het
vechten voor ons effektief en
stimulerend te maken en sinds
enkele jaren geven we dit door
aan vrouwen in de vorm van
kursussen en weekeinden."
Hoewel het 'effectief en sti
mulerend' willen maken van
vechtsporten zou kunnen dui
den op een bedenkelijke straat
vechters-mentaliteit, moeten we
aannemen dat de bedoelingen
van Lucie en Liesje - hoewel
bepaald niet man-vriendelijk -
goed zijn. Zij willen weerbare,
agressieve vrouwen, niet zozeer
naast als wel tegenover dito
mannen.
Daar kunnen wij, sportief
als we zijn, geen bezwaar tegen
hebben. Alleen: waar leren de
genen onder ons, die niét bij de
mariniers of de commando's
zijn opgeleid, zo gauw zichzelf
(ook mentaal) te verdedigen te
gen gespierde amazones die el
ke knipoog voor een poging tot
verkrachting aanzien?
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllHIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÏ;
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie, drs. J.H M. Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H Coumans.
Hoofdkantoor: Spmveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuiveistraat 26, ©01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 1 ©01100-28030. 1
Hulst, Steenstraat 14 ©01140-13751.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17 00 uur;
overige kantoren 8.30-12 30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen.
22,10 per maand, 63,70 per kwartaal of 247,60 per |aar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1per maand,
f 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar Prijzen inclusief 5% B T W
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje ©076-236882.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20 30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
RUIM twee weken na
dat de Libanese burger
oorlog een nieuwe ronde
is ingegaan, beginnen
de kruitdampen enigs
zins op te trekken.
De Amerikaanse Libanon-
politiek heeft een flinke
deuk opgelopen en daarmee
ook Reagans imago, het ge
zag van president Amin Ge-
mayel is sterk geslonken,
maar zijn hals is nog niet af
gesneden.
Na de verrassend gemak
kelijke - en vooral overrom
pelende - overwinning van
de sji'itische milities van
Berri's Amal-beweging in
West-Beiroet, hebben deze
week ook de Druzen aange
toond dat zij het Libanese le
ger (of wat daarvan rest) ge
voelig in het zand te kunnen
laten bijten. Strategische po
sities ten zuiden van Beiroet
vielen ten prooi aan gemoti
veerde Druzische strijders,
die kans zagen ondanks he
vige Amerikaanse bombar
dementen ongehavend hun
stellingen te verlaten.
Belangrijkste resultaat
van de militairen woelingen
van de laatste dagen is de
onmiskenbaar riante positie
die Syrië in Libanon heeft
verworven.
De laatste tien dagen is er
een duidelijke en voorspel
bare kentering gekomen in
de machtsverhoudingen in
Libanon. Na de verovering
van West-Beiroet door de
Sji'ieten op het (door de
christenen geleide) leger
heeft deze bevolkingsgroep
een machtsbasis verworven,
die haar in de gelegenheid
moet stellen haar claim op
een groter deel van de poli
tieke koek kracht bij te zet
ten. De 'verworpenen', zoals
de Sji'itische moslims zich
zelf noemen in de concur
rentieslag met de meerder
heidsbeweging van de Soen
nieten in de moslim-wereld,
hebben een veel geringere
invloed in Libanon dan hun
rechtens getalssterkte zou
toekomen. In de afgelopen
dertig jaar is deze groepe
ring uitgegroeid tot de
grootste minderheid in dit
land van minderheden.
De verdeling van de poli
tieke macht in Libanon rust
nog steeds op een oude af
spraak uit 1926, in 1943 bij de
officiële onafhankelijkheid
nog eens herbevestigd. Vol
gens die verdeling nemen de
christenen de belangrijkste
positie in, gevolgd door de
Soennitische gemeenschap.
Die afspraken zijn al enkele
malen eerder aanleiding ge
weest voor (bijna-)burger-
oorlogen.
Sinds de Sji'ieten, onder
leiding van de zeer gewiek
ste Berri, aan kracht won
nen, kunnen zij zich in een
warme belangstelling ver
heugen van de Syrische lei
ders. En dat niet alleen om
dat de Sji'ieten tot dezelfde
geloofsrichting horen als het
Iran van Khomeiny, waar
mee Damascus innige ban
den onderhoud. Belangrijker
is het simpele machtsfeit dat
de Sji'ieten belangrijker
worden naarmate de tijd
verstrijkt. Zeker na de ver
nietiging van de PLO in het
zuiden van Libanon is de
machtsontplooiing van de
Amal goed tot zijn recht ge
komen.
Joumblatt, die zich van
oudsher veel meer in de Sy
rische omarming mag ver
heugen, werd verleden
weekend door Damascus
min of meer terecht gewe
zen. Een hoge politieke func
tionaris, die dicht bij Assad
staat, liet toen weten dat Sy
rië de val de president Ge-
mayel helemaal niet wil.
Nog minder trek heeft Da
mascus in een verdeling van
Libanon over de religieuze
groeperingen. De reden is
simpel: een verdeeld Liba
non is een veelkoppig Liba
non en dat is moeilijker te
beïnvloeden dan een cen
traal geleide staat, met -
uiteraard - uitstekende ban
den met Syrië.
De Syrische uitgangsposi
tie in Libanon is bekend. In
de ogen van het regime van
Assad maakt Libanon deel
uit van 'Groot-Syrië' (waar
toe ook 'Palestina' behoort).
Evenwel, sinds Israel een
feit is, moet de hereniging
van de beide 'buitengewes
ten' met het moederland op
de lange baan geschoven
worden. In de tussentijd is
het zaak - en dit gebeurt met
BERRI
instemming van de Arabi
sche wereld - dat Syrië over
Libanon waakt als een zorg
zame man over zijn zuster.
Toen die 'zuster' verleden
jaar een akkoord moest te
kenen met haar 'aanrander'
Israel was de Syrische reac
tie navenant. Alles wat hef
einde van het 'schandelijke'
akkoord kon bespoedigen
werd gesteund en iedereen
die de uitvoering probeerde
te bewerkstelligen moest
worden bestreden. De felle
en soms terroristische aan
vallen op de vredesmacht en
de hevige gevechtsronde in
september tussen leger, vre
desmacht en Druzen waren,
vanuit Syrisch standpunt,
bedoeld om de machtsbalans
naar haar kant te laten
doorslaan. Dat is na de on
dubbelzinnige militairen
successen van de Druzische
milities gelukt.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
kanen - werd succesvol on
dermijnd. Bovendien stun
telde de Amerikaanse rege
ring en het regime van pre
sident Gemayel op beslissen
de momenten dermate dat
van hun geloofwaardigheid
niets overbleef. De afgang
van Reagan anderhalve
week geleden heeft de Sy-
riërs zonder twijfel veel ple
zier gebracht, de dreigende
ineenstorting van Gemayels
gezag iets minder. Welis
waar ziet ook het regime van
Assad een evenrediger ver
deling van de macht in Liba
non als noodzakelijk, als dat
maar niet ten koste gaat van
één van de groeperingen in
Libanon. Want ook de chris
tenen - en niet alleen wegens
hun nog steeds grote econo
mische en politieke potentie
- in Libanon zijn Arabieren.
Daarin is zij zeker ge
slaagd. De positie van de in
ternationale vredesmacht -
en vooral die van de Ameri-
Op het moment dat de
dreun van de ineenstorting
van het Libanese leger nog
doorwerkte, startte Damas
cus in allerijl geheim overleg
met Gemayel. Deze week
mengde ook Saoedi-Arabië
zich weer in de discussies en
naar nu blijkt met succes.
Het belangrijkste resultaat
van de geheime diplomatie is
Gemayels aankondiging van
donderdag dat hij het ak
koord met Israel over de af
tocht van buitenlandse troe
pen heeft opgezegd. Daar
mee is een van de meest
knellende blokkades voor
verdere onderhandelingen
weggenomen. En dat geheel
naar Syrische wens.
Ook de andere toezeggin
gen van Gemayel - die met
de vorming van een Senaat
en een Constitutioneel Hof
de machtsverhoudingen be
ter tot hun recht wil laten
komen - zal met welgevallen
in Syrië zijn opgemerkt.
In ruil voor al die fraaie
successen zal president As
sad de enige prijs wel willen
betalen, die van hem ge
vraagd wordt. In opmerke
lijke eenstemmigheid ver
klaarden deze week eerst
Frankrijk, toen Italië, de
Sovjet-Unie en donderdag
ook Reagan zich voorstander
van de vorming van een VN-
macht, die de taken van de
internationale vredesmacht
moeten overnemen. Assad
zal daar wel akkoord mee
gaan, als die VN-macht
maar niet ook de Syrische
posities in de Beka'a-vallei
moet overnemen. Assad
hoeft niet vreselijk benauwd
te zijn dat aan de Syrische
posities geknabbeld wordt,
aangezien in dat geval ook
de Israëlische stellingen ten
zuiden van de Awali-rivier
ontruimd zouden moeten
worden. Jeruzalem zal daar
onder geen beding mee ak
koord gaan.
Deze laatste omstandighe
den zullen in ieder geval de
komende tijd het probleem
van de feitelijke verdeling
van Libanon niet oplossen,
maar ze dragen misschien -
paradoxaal genoeg - wel bij
tot het vinden van een in
houdsvollere regeling voor
de machtsvraag in het 'klei
nere' Libanon. Dat daarvoor
onvervalste 'kanonnendiplo-
matie' nodig was tekent het
Libanese drama.
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - „Ik zal er
maar niet te veel over
zeggen, want dan blijft
er voor de minister he
lemaal niks over. Eigen
lijk hoeft hij alleen
maar 'ja' te knikken,
dan kunnen we alle
maal weer naar huis".
Zelden is een Kamerlid uit
de oppositie vooraf zo zeker
van de steun van een be
windsman als deze week Rie
de Boois (PvdA) in het mon
deling overleg van de vaste
Kamercommissie voor Mi
lieu met Pieter Winsemius
(Milieubeheer). Aan de orde
was de ombouw van Borsse-
le's conventionele centrale
van gas op kolen, en vooral
de mate van ontzwaveling
van de rookgassen van deze
nieuwe energieleverancier.
Provinciale Staten van
Zeeland stemden vorig jaar
al in met vergunningverle
ning aan de PZEM en SEP
(het provinciale elektrici
teitsbedrijf en de landelijke
organisatie van energiepro
ducenten) op basis van een
50 %-ontzwaveling.
Slechts een kleine linkse
minderheid in de Zeeuwse
staten onthield daaraan toen
haar steun.
Maar vorige week bleek
plotseling het CDA in Zee
land met dat besluit niet
meer zo gelukkig. De boe-
ren-achterban, geconfron
teerd met 10 a 15% produc
tieverlies als gevolg van de
zure regen (die op zich een
gevolg is van onder meer de
emissie van zwaveldioxide)
begon zich flink te roeren, en
vooral afgelopen weekend
kwam een intensieve lobby
richting Den Haag op gang.
De gevolgen bleven niet
uit: Lansink (CDA) en De
Boois (PvdA) vroegen na in
formeel overleg met de mi
nister gezamenlijk een mon
deling overleg met Winse
mius aan, en dat leidde er in
derdaad toe dat die nu een
herbezinning entameert in
de vorm van nieuw overleg
met de PZEM, de SEP, het
Zeeuwse provinciebestuur
en zijn collega Van Aarden-
ne (Economische Zaken).
Eerste stap: de voor aan
staande dinsdag geplande
vergunningverlening een
maand opschorten om het
nieuwe overleg werkelijk
een kans te geven.
Want de uitbreiding van
de rookgasontzwaveling van
50 naar 100% (dit zijn de
theoretische cijfers; in de
praktijk gaat het om 45, res
pectievelijk 90%) kost wél
geld: in Zeeland 14 miljoen
per jaar om precies te zijn.
Gaat het nu alleen om een
kleine landelijke correctie op
een provinciaal-politieke
misstap? Dat lijkt op het
eerste gezicht zo, maar er is
meer aan de hand: namelijk
dat nu de eerste politieke ef
fecten zichtbaar worden van
de snel om zich heen grij
pende bewustwording van
eert milieu-knelpunt, dat in
Winsemius
herbezinning
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
een vorige week uitgebracht
PvdA-rapport (Zure Regen,
februari 1984) zelfs het be
langrijkste politieke pro
bleem van de komende tien
jaar wordt genoemd.
De alarmerende berichten
die sinds najaar '82 met
steeds groter regelmaat te
beluisteren zijn, beginnen
dus door te werken: half ja
nuari stuurden Winsemius
en Braks (Landbouw en Vis
serij) de Kamer een opzien
barend verslag over de ef
fecten van zure regen op
bossen, gewassen en monu
menten; eind januari wist
PvdA-Europarlementariër
Hemmo Muntingh in
Straatsburg een pakket
maatregelen af te dwingen
èn vorige week vrijdag, tij
dens een excursie van de
PvdA door verzuurde bossen
in de omgeving van Hol-
landsche Rading, stond zelfs
Nederland's eigen profeet
van de economische groei,
Joop den Uyl, mistroostig te
staren naar de zwaar aange
taste stam van een beuk die
nog maar half zo oud, was als
de vitale PvdA-leider.
Binnen het CDA voltrok
die evolutie zich helemaal
met de vaart van een Franse
sneltrein. Dinsdag nog, bij
stemmingen over het indica
tief meerjarenprogramma
Lucht, onthield de CDA-
fractie onder leiding van Ria
Oomen haar steun aan een
motie van PPR, PSP en CPN
die een zwaveldioxide-re
ductie van jaarlijks 10%
eiste. Tot grote woede van de
PvdA gaf zij de voorkeur
aan een motie-Oomen die
een verlaging van de S02-
uitstoot vraagt zonder die
reductie verder te kwantifi
ceren. Lansink was daarover
één dag later heel openhar
tig: „Wij willen nu 100 ont
zwaveling, al besef ik dat we
dan eigenlijk langs een om-
weggetje toch de motie-Wil-
lems (PSP) uitvoeren."
De strijd tegen de zure re
gen is daarmee landelijk in
De Boois
.zeker.
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
gang gezet. Winsemius, als
hij Van Aardenne en de
energieproducenten zover
krijgt, kan in Borssele de
eerste 7.000 ton zwaveldioxi
de (op jaarbasis) al binnen
halen. Zou Buggenum er nog
bij komen (maar dat ligt ge
compliceerder, omdat daar
de vergunningverlening al
een feit is), dan levert ook
dat nog eens 12.000 ton op.
Voor Rie de Boois aanleiding
om verrukt uit te roepen:
„Als we zo doorgaan zijn we
voor 650 miljoen a 1 mil
jard al ons zwaveldioxide
kwijt. Dat is een vrienden
prijsje!"
De Boois, die in gedachten
natuurlijk dit 'vrienden
prijsje' afzet tegen de kosten
van stagnerende bosbouw en
productieverlies in de land
bouw, heeft gelijk, maar in
de politiek is helemaal niet
van belang wie gelijk heeft,
maar wie het krijgt. En
zover is De Boois nog niet,
want vooral als het op de fi
nanciële implicaties aan
komt is het nog maar de
vraag of Winsemius stand
kan houden op het moment
dat Van Aardenne zijn volle
gewicht in de strijd gooit.
Wellicht daarom sugge
reerde van de week Lansink
al de meerkosten te bestrij
den uit een rijkspotje voor
de zure regen, maar helaas is
dat potje (nog) leeg. Van het
rijk is dus weinig te ver
wachten, en dat betekent dat
nu hoopvolle blikken wor
den geworpen op de kontzak
van de consument. Winse
mius was daar trouwens al
op voorbereid. Volledige
rookgasontzwaveling in
Borssele, zo rekende hij voor,
zou omgeslagen over de
Zeeuwse bevolking leiden
tot een prijsstijging van een
halve cent per kilowattuur
(wat volgens PvdA en CDA
de burgerij er graag voor
over heeft) en landelijk om
geslagen tot maar een fractie
van dat bedrag.
'Schone' steenkoolinzet
blijft dan nóg goedkoper dan
uit gas gewonnen elektrici
teit, maar dat is natuurlijk
niet meer het geval als ook
andere centrales dan alleen
Borssele tot volledige ont
zwaveling zouden worden
verplicht. Om dan nog maar
te zwijgen over de bestrij-
dingskosten van de andere
bronnen van zure regen: de
stikstofoxiden en ammoniak
Hoe dan ook, de Kamer
heeft nu (met uitzondering
van de WD; haar vertegen
woordiger Braams trok deze
week al bleek weg bij de ge
dachte dat de industrie mis
schien een fractie van een
cent méér voor haar stroom
zou moeten betalen) een dui
delijke keus gemaakt. Aan
Winsemius de taak het par
lementaire drukwerk in da
den om te zetten. In Borssele
kan dan de victorie begin
nen.
Door Louis van de Geijn
ROTTERDAM - Binnen
enkele maanden komt
vast te staan of justitie
er in is geslaagd de
grootste fraudezaak uit
de Nederlandse geschie
denis, de Slavenburg
affaire, te ontrafelen.
Vanaf begin april zal
bekend worden welke
van de twaalf overge
bleven verdachten ver
volgd zullen worden.
Er wordt rekening mee
gehouden dat het grootste
deel en mogelijk de gehele
voormalige raad van be
stuur in het verdachten
bankje terecht komt. Het
'bankiersproces' zal vermoe
delijk in het najaar kunnen
beginnen.
Het gerechtelijk vooron
derzoek duurt nu al meer
dan een jaar. „Maar de af
ronding begint eindelijk in
zicht te komen", meldt de of
ficier van justitie mr. J.
Schoonaard. „Het heeft in
derdaad veel tijd gekost,
maar neemt u maar van mij
aan dat er hard aan is ge
werkt". Twee officieren van
justitie, zeven politiemensen,
zeven fiscale rechercheurs,
één rijksaccountant en drie
administratieve krachten
hebben zich vastgebeten in
de bergen documentatie en
processen-verbaal.
Vandaag is het precies een
jaar geleden dat justitie tot
een nog nooit eerder ver
toonde operatie over ging: op
vrijdagmiddag 18 februari
1983 viel zij het hoofdkan
toor van Slavenburgs Bank
aan de Coolsingel in Rotter
dam binnen. Schokkende tv-
beelden gingen de wereld in.
Politiemensen die zakken
vol materiaal afvoerden,
bankemployees die hun kof
fertje moesten omkeren
voordat zij naar buiten
mochten.
Aanleiding voor die inval
was het ernstige vermoeden
dat de bank actief betrokken
was bij het behandelen van
zwart geld. Stukjes van die
puzzel waren al eerder aan
het licht gekomen bij enkele
bij kantoren van de bank. En
natuurlijk gaf de opzienba
rende kraak in het Amster
damse filiaal in maart 1982,
waarbij voor miljoenen aan
vermoedelijk zwart geld,
waardepapieren, diamanten
en goud e.d. aan het licht
kwamen, justitie ook te den
ken. Ook de dubbele boek
houding van de onroerend
goed speculaten F&S ver
toonde sporen in de richting
van Slavenburg.
Er is meer dan één Sla
venburg-affaire. Maar de
grootste kluif blijft het on
derzoek naar valsheid in ge
schrifte die bij Slavenburg
tot een door de hoofddirectie
goedgevonden systeem zou
zijn verheven.
Volgens schattingen gaan
er enkele tientallen miljar
den guldens om in het zwar
te circuit en er is geen reden
om aan te nemen dat de ban
ken daar buiten (kunnen)
blijven. Het gaat er echter
om of de bank passief en min
of meer onwetend zwart geld
behandelt, dan wel actief op
treedt.
Bij Slavenburg zou dat
laatste heel gebruikelijk zijn
geweest. De bank had ver
schillende systemen om
cliënten met zwart geld van
dienst te zijn. Zo waren er
'vertrouwelijke zekerheden':
men kon zwart geld of ande
re waardevolle spullen in
'geheime' kluizen deponeren
als onderpand voor 'witte'
kredieten. Vertrouwde
cliënten konden ook onder
een valse naam rekeningen
openen.
En dan was er nog de
Zwitserse route. Zwart geld
kon langs een papieren om
weg naar de Zwitserse doch
ter van Slavenburgs Bank
gewit worden. Cliënten be
hoefden er niet eens voor
over de grens, want de bank
verstuurde aangetekend lege
geldenveloppes om het ad
ministratief kloppend te ma
ken.
Het justitie-team, vertelt
mr. Schoonaard, heeft van
meet af aan een min of meer
schematische aanpak ge
volgd. Men begon bij de bij
kantoren om voldoende ma
teriaal te verzamelen tegen
de mensen in de top die de
eindverantwoordelijkheid
droegen. „Justitie is met een
groot schepnet een vijver
aan het leegvissen in de hoop
op bewijzen", smaalde de
advocaat van de Slaven
burg-top, mr. M. Wladimi-
roff toen hij weer eens één
van zijn cliënten probeerde
vrij te krijgen.
De brede aanpak stuitte
ook op bezwaren bij minister
Ruding van financiën, die
vreesde voor de positie van
de bank bij een zich lang
voortslepend onderzoek. Me
de namens hem drong mi
nister van justitie Korthals
Altes aan op een 'afslanking'
van het onderzoek. Hij laad
de daarbij als voormalig
huisadvocaat van Slaven
burg de schijn op zich liever
een punt te zien achter de af
faire. Een misverstand, be-
zwoor hij de gealarmeerde
Tweede Kamer.
Het onderzoeksteam lijkt
daarna nogal de vrije hand
te hebben gekregen. Hard
nekkig wroette men zich
naar de top van de pyrami-
de. Op 27 september was het
zo ver: op die dag werd de
67-jarige oud-topman mr. P
Slavenburg aangehouden.
De hele voormalige raad van
bestuur heeft inmiddels en
kele dagen in het gevang ge
zeten. Zij behoren tot de
twaalf tegen wie het gerech
telijk vooronderzoek nog
loopt. Van negen anderen,
van het lagere echelon,
maakte mr. Schoonaard be
gin februari bekend dat zij
na het afsluiten van het
vooronderzoek vrijuit gaan.
De Rotterdamse officier
wil daarmee op geen enkele
manier suggereren dat de
overgebleven twaalf nu ver
volging wacht. Maar wie
weet dat er een paar minis
ters over zijn rug meekijken,
gaat waarschijnlijk toch niet
lichtvaardig bankdirecteu
ren arresteren.
Van een onzer verslagge
ENSCHEDE GRONINGEN
de tweede wereldtaal na En
per 1 augustus van dit jaar ei
vak in het MAVO en wa:
wordt het ook meteen ingev
HAVO en WVO.
Het is daarmee een keuze*
den als Engels, Duits en Frat
wordt dan tevens het project I
de Stichting Leerplanor
(SLO) in Enschede afgerond.
Opt
ecoi
Van een onzer v
BREDA - Volgens pro
ris-generaal van het i
sche Zaken, is het op
misch tij echt en niet a
Allerlei cijfers en maal
bewijzen dat het beter gaj
structureel.
Rutten wees gisteren bij de
opening van het nieuwe disc-
trictskantoor van de Algeme
ne Bank Nederland in Breda
op de meevallers. De export
groeide met 5%, terwijl 3% was
verwacht. De binnenlandse
bestedingen hebben de ramin
gen in 1983 overtroffen. De
particuliere consumptie daal
de niet met de verwachte 3%,
maar steeg enigszins. In gul
dens beliep dit verschil zeven
miljard. Eind 1983 was de
werkloosheid 60.000 lager dan
was geraamd. Voor 1984 is de
verwachting dat het voorspel
de gemiddelde niveau van
900.000 niet wordt gehaald.
Ook de investeringen nemen
toe. De vrije winsten (na af-
Ondanks grote
druk CDA:
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Premier Lub
bers blijft fel tegen de invoe
ring van een derde televisie
net. Een akkoord hierover met
het CDA, dat sterk vóór de in
voering van zo'n extra televi
sienet is, zit niet in de lucht.
Dat liet de minister-president
na afloop van het wekelijkse
kabinetsberaad weten.
Ondanks het voortdurende
afwijzen van het derde net
door de premier blijft het CDA
er hardnekkig aan vasthou
den, maar het staat daarin al
leen.
WAARDELOOS! Dat was de gev
trokken werd over het bezuinic
D?rs !?en onlan9s een 'geheim
Hian Bureau) uitlekte, waarin b
bezuinigingen de werkloosheid
cieringstekort onverminderd hoe
van Aardenne (Economische Ze
kenmeesters van het kabinet,
daaruit geen enkele beleidsconc
Professor Rutten, de kalende
mische Zaken, vooraanstaand I
meest invloedrijke ambtenaren i
met zijn WD-minister. Gisteren,
districtskantoor van de ABN-bar
n de publicatie gjekomen CPB
hotaraan' 20 verklaarde hij in e<
betoog, geen zinnig mens concli
tn daar beginnen dan de proi
en waar vind je die? Blijkens u
voorzitter van de Raad van Best
openingsfeest een public i
kannen we in Zuidwest-Ne
inert de tot oordeel bevoegden
ns, maar uitsluitend in Amsterd
een waaryan hij voorzitter is en
een griffel.
P^ssor Rutten vroeg zijn gi
r n ambtelijke topadviseurs. Dat
ma„^ec,onomisch beleidscentra
dnr^8Dan bl'iven we toch
7?,ïï vra9en ongetwijfeld, m
zuidwest-Nederland.
De 'kladblaadjes' en 'vingero
Maar h V00r 0K' Want Rdtt<
kn ar hoe komen ze dan in de
en mSies dle niet we,en dat ze
ten^f mensen die dit soort zake
nn H e<Tn andere mogelijkheid: I
ambtenaar?(6n ter6Cht) 9er°em
knmHens kl°Pt er iets biet. En
vo?r'van °nze kinderen en eer
s, ben, die de grondslagen I
Rutton r,alatieve) materiële rijkdc
wol .n ,n Aardenne en zeker
Lnht? verklarend toekomstpers
9evensS' ulteraard °P basis van
