a»VJ>l:llam
SLEEPVAART-
Teloorgang
m,
MÜT.IWM
ëist tegei|
gehoudei
Overzicht zakelijke aktiviteiten Willem Muller-groep
BEHEERMAATSCHAPPIJ WILLEM MULLER B.V.
n sociale zaken
:OTO DE STEM COR J. DE BOER
waarvan je niet zo-
nag afwijken. En ik
wel in dat de ge-
op de centen moet
bespeurt hij een
ng in de houding van
imeentebestuur. „Ze
zich nu duidelijk po-
op, zien ook wel in
Wip Wap in een be-
voorziet. Ik hoop I
dat het ergens toe
tje
le Wip Wap staan op
;nblik bijna 80 kinde- I
»eschreven in leeftijd
:nd van 6 weken tot 6
Jog altijd verzwijgen
ge moeders voor hun
ing dat ze hun kinde-
het dagverblijf 'doen',
eigenlijk valt het hier I
g mee. Terneuzen rea-
"edelijk volwassen op
rschijnsel" vindt Van
'rg.
ipwinding over de dis
bij Sonja -'wie klopt I
boertje op'- blijft dan
eperkt. De kinderen
Wip Wap zien hun
r wellicht minder
dan gemiddelde leef-
lootjes. Maar aan I
te en aandacht ont-
het niet. „Soms moet
s de genegenheid tus-
eidsters en kinderen
ifremmen, omdat het
reve verhoudingen met
ite ouders kan leiden,
■bben het meegemaakt
;n kind verhuisde en
leidsters die daarmee
iken hadden echt in
i waren. Zou zo'n kind
kort gekomen zijn?".
Door Paul de Schipper
je droom van een kleine jongen. Huizenhoge
golven, schepen die op de rotsen zitten, trossen
overbrengen..,trekken...lekko. Ratelende tele-
xen...no cure no pay, Muller does the job. Met
ie 'M' in de pijp op alle wereldzeeën. Waarin
een klein bedrijf zo groot had kunnen zijn.
üet verhaal van de sleepdienst Willem Muller Ter-
1 neuzen en de mislukte jacht op Hollands Glorie.
1EUBELEN
ESTAURATIE
„TIERELANTIJN"
Axelsestraat 3
TERNEUZEN
01150-12237
irf de 51-jarige Belg
iren. Niemand wist P""*
18 juni in Nederland
had opgelicht.
voor in België en Frf»
al enkele malen verf
d en een rekensom"*
de dat C. toch zeker®
tal keren in anden
met de noorderzon
rokken.
egen C. eiste het open1*
isterie vrijdag voor j
rvoudige strafkamer 1
delburg een gevang^
f van negen niaanj
irvan drie maanden V'1
irdelijk. De rechtbank
r veertien dagen uitsDrfJ]
(ADVERTENTIE)
ALLE SPECIALITÉ
l\ OP
^^ÖSJHVbowlingg^
3rouwerijstraat 35
OOSTBURG
Hefoon 01170-2504
Willem Muller Terneuzen
vordt ontmanteld. De verlies
gevende zeesleepdienst ver
dwijnt. Smit Internationale
neemt de potentieel rendabele
iV's over. Het einde van een
[typisch familiebedrijf, het ein-
|de van een Muller-dynastie
lie strandde in geldvretend
nismanagement. Een typisch
geval van de derde generatie
zoals dat vaker voorkomt in
familiebedrijven. De eerste
Ibouwt op, de tweede breidt uit
|en de derde breekt een goedlo-
ende zaak af. Een genadeloos
irdeel over de huidige gene-
ratie Muller, de broers Wim en
Sees, van wie de laatste de
touwtjes in handen hield. Zegt
[iemand uit de bergingswereld:
„Ik heb hun grootvader ge
kend en hun vader, het is
Iroef om te zien hoe die twee
rotjongens de zaak naar de
iuvel geholpen hebben". Hoe
vaar is die vaststelling? De
[feiten spreken voor zich, maar
erst even de voorgeschiede-
is.
De Dordtse ondernemer
l'illem Muller onderhield een
Sleepdienst tussen Dordrecht
en Antwerpen. Hij kreeg ken
nis aan een Terneuzense da-
ne. Al ras werd hij aktief op
de Westerschelde. Zo ontstond
na de eerste wereldoorlog de
Terneuzense Sleepvaart
laatschappij. Het bedrijf
vaarin ook zoon Leendert
vordt opgenomen assisteert
Zeeschepen en doet links en
rechts wat aan berging. In de
paren '30 ontstaat op de Wes-
ërschelde een verbitterde
Strijd met de Antwerpse sleep-
ootbedrijven. In 1938 gooien
de strijdende partijen het op
een akkoord. De vrede zou du
ren tot 31 december 1978. Tot
die tijd heeft Muller een aan
deel van 22,5 procent in de ber
ging van alle zeeschepen op de
'Vesterschelde, terwijl de bin
nenvaart en kustvaart 100
procent voor Muller is.
Nauwelijks de schoolban
ken ontgroeid kwam Wim
fuller in 1958 het bedrijf bin
den, vijf jaar later gevolgd
door Kees. Voor het personeel
peetten ze toen al 'meneer
Jim' en 'meneer Kees'. In 1972
ptierf vader Leendert Muller,
en man van wie ouderen nog
veten dat hij de twee knapen
Soms zowat met de koppen te
gen elkaar sloeg als ze weer
"ens onderling krakeelden. In
en Muller-publikatie van mei
79 lezen we over die erf-op-
Volging: „In korte tijd ver
wierven de broers het leider-
Schap en maakten zich de ken-
fhs eigen om belangrijke be
slissingen te nemen".
Tegenpool
Muller senior liet een goed-
Bopend bedrijf achter: een be-
fMorlijke positie op het kanaal
Vent-Terneuzen, een beetje
kustsleepvaart en een afgeba-
kend aandeel in de berging.
T'jftig procent van het be
drijfskapitaal was in handen
iyan ma Muller, terwijl de rest
JP'J de kinderen in beheer
ftwam. 'Meneer Wim' ontpopte
Tkh als een wat introvert type
|hot een visie die zich richtte
i°P uitbouw van de winstge
vende kleinschaligheid. 'Me-
peer Kees' groeide hoe langer
hoe meer uit tot z'n tegenpool.
P'J was de man van de grote
ÉPr?ng ,Y00rwaarts: met de M
Kir i pi^p Breeveertien op.
1 '"er op alle wereldzeeën en
■h ieder land een eigen kan-
TY°r zoals iemand die toen in
n omgeving verkeerde zich
herinnert.
stratieve apparaat dragen. Zo
financierden de Scheepshypo-
theekbank en de Nationale In
vesteringsbank in 1976 en 1977
de bouw van de Schotland, de
Groenland en de IJsland. Kos
ten 15 miljoen gulden, voor re
kening van Muller Terneuzen
en Skua, een partner die zich
vooral met offshorewerk op de
Noordzee bezighield. Skua
toonde zich vervolgens wat te
rughoudend en wilde de IJs
land tegen de wal houden in
afwachting van een leuk con
tract met Shell.
Maar Muller liet zich niet
weerhouden. 'Meneer Kees', de
man van de 'worldwide-visie',
leek gelijk te krijgen. Overal
wapperde de Mullervlag. Er
kwamen goede contracten. Tot
en met '81 liep het redelijk.
Maar de Zeesleepdienst Wil
lem Muller betaalde leergeld.
Een bootje varen op het ka
naal Gent-Terneuzen is wat
anders dan oceaan-sleepreizen
en internationaal zaken doen
is ook een vak. En er moest
geld afgeschreven worden op
debiteuren, 10 miljoen volgens
betrouwbare bronnen.
Ruzie op ruzie
De kantoren begonnen ver
liezen te leiden. Vier zeesle
pers produceerden te weinig
winst om het wereldomspan
nende kantoorapparaat te
kunnen onderhouden. En
daarmee kwam de al voor
spelde beleidsfout aan het
licht. Teveel overhead zoals
dat in bedrijfstermen heet en
te weinig produktiemiddelen.
Kantoren om dertig sleepbo
ten gaande te houden, terwijl
Muller wist dat hij er nooit
meer dan drie of vier in de
vaart kon brengen. Begin '83
liep het mis. Contracten met
bedrijven als McDermott en
Heerema liepen in het hon
derd. „Je zag het in elkaar
donderen. Er kwam ruzie op
ruzie en een maandag- op
dinsdagbeleid, capabele men
sen verdwenen en de top werd
niet gehinderd door enige ken
nis van zaken".
Trendgevoelig als immer
construeerde Muller een An-
tillen-route, een financiële
constructie die al aardig wat
geld kost bij opbouw en die
bovendien alleen zin heeft
voor winstgevende bedrijven.
Zo niet dan wordt het alleen
maar een hinderpaal in de fi
nanciële communicatie.
Stropdassen
Leuk contract
De markt leek gunstig. De
antoren kwamen er, tegen
I1' adviezen in: Gent, Lon
den Johannesburg, Kristian-
f-i Singapore en Houston.
K »e splinternieuwe zeeslepers
F de oudere Nederland moes-
n de kosten van dit admini-
Glorie
Het communicatiecentrum van Muller in de watertoren van Terneuzen
Maar meneer Kees wist niet
van ophouden. Hij concen
treerde zich op de meest in het
oog lopende sector van het be
drijf, de zeesleepdienst, daar
mee andere sectoren verwaar
lozend. Er kwam een public
relations-afdeling, die later
met financiële steun van Mul
ler zou uitgroeien tot de zelf
standige Internationale Publi-
citeitsdiensten(IPD).
Gewapend met promotie
materiaal trok meneer Kees
de wijde wereld in. Ter ber
ging met stropdassen, kalen
ders en brochures. Er kwamen
Muller-stands op shows in
Houston en Piraeus. Volgens
sommigen wierp het profijt af,
anderen omschrijven het als
het zoveelste voorbeeld van
hoogmoedswaanzin en gelds
mijterij. En Muller ging ook de
lucht in! Alsof het niet op kon
huurde het bedrijf een driezit-
ter bij Travel Air in Rotter
dam. De ontegenzeggelijk
vakbekwame staf van het be
drijf wist leuke orders binnen
te slepen, soms hooglopende
conflicten met de directie ten
spijt.
Verstikkend
Teruglopend aanbod in de
zeesleepvaart maakte de toch
al zware financiële druk van
de Zeesleepdienst op de rest
van het bedrijf verstikkend.
En zo draaide zelfs de gezonde
Willem Muller Nederland BV,
de havendienst, in 1981 nega
tief. Dankzij een olie-opruim-
operatie op de Westerschelde
ging het in'82 wat beter, maar
vorig jaar ontstond er een re
gelrechte crisissfeer. De Smidt
Weijnen, een van de vele
Muller BV's werd om fiskale
redenen omgebouwd tot een
tussenholding. Bij de AMRO-
bank, de huisbank, kwam
Muller terecht in de afdeling
bijzondere kredieten, een soort
financiële couveuse.
Gouden koets
Er moest bezuinigd worden.
Credit cards werden ingetrok
ken en het Muller-vliegtuig
bleef aan de grond. De Muller-
directie waar meneer Kees in
middels ook figuurlijk zijn
broer had overvleugeld moest
de harde werkelijkheid onder
ogen zien, maar het bleef
knoeien in de marge. Kees
Muller bewoog zich onbekom
merd voort in in een peperdu
re Mercedes met eigen chauf
feur. Autotelefoon en VHF
maakten hem vanaf de ach
terbank 'worldwide' bereik
baar. Deze rijdende Muller-
dynamiek staat bij de eigen
werknemers bekend als de
gouden koets.
In janauri 1983 werd drs.
Dubuisson benoemd in de raad
van commisarissen. Dubuis
son, een autoriteit op maritiem
gebied, kwam bij Muller bin
nen op aanraden van de ban
ken. Hij toonde de wil om nog
iets van het bedrijf te maken,
maar overleed najaar 1983 aan
een hartaanval, daags nadat
de halfjaarlijkse resultaten in
de aandeelhoudersvergade
ring waren gepresenteerd.
Boete
Meneer Wim kon het niet
meer bolwerken. De broers
krakeelden als vanouds. Een
oplossing voor het conflict leek
gevonden in de aankoop van
de bijna failliete boedel van
scheepswerf Van de Sande te
Breskens.,...
Hij zou er directeur
worden, maar dat lukte niet.
Van de Sande krabbelde er
wat bovenop, maar Wim Mul
ler kreeg te kampen met grote
persoonlijke problemen waar
door hij uit het gezichtsveld
verdween. Wim Muller heeft
nog steeds krediet bij z'n men
sen. Een typering: „Hij liet je
vrij en luisterde tenminste
naar je".
De gebleven helft van de
Muller-directie ontwikkelde
in die tijd ook een aardig idee:
dure Hollandse zeelui inruilen
voor goedkope Spanjaarden.
Waarschuwingen van zijn staf
in de wind slaand vond hij een
adviseur die hem gelijk gaf. Zo
kwamen er Spanjaarden bij
Muller aan boord. Maar de be
lastingdienst zat niet stil
kwam met de niet 'geadviseer
de' rekening plus een flinke
boete.
Het leven op grote voet ging
verder. „Er is een tijd geweest
dat het restaurant l'Escaut op
Muller dreef" herinnert zich
een Muller-werknemer. In
1982 trouwde Els Muller. De
familie huurde een rondvaart
boot van de Antwerpse Fland-
ria-rederij.
Wijven
Aandelen voor 100 procent in bezit van familie Muller
Willem Muller Antillen B.V.
- kantoor Houston
Singapore
Johannesburg
Londen
Kristiansand
De Smidl Wei
(tussen
nen B.V. Scheepswerf Van de Sande
hg) Breskens
Willem Muller
Gent
Willem Muller Shipbrokers Willem Muller Nederland B.V. Willem Muller Zeesleepdienst B.V.
River Scheldt Cleaning Company
(50% deelname)
Zeesleepbootmij Holland B.V.
(single tug company, stc)
Sleepbootmij Zwitserland B.V.
(stc)
Havensleepboten
Sleepbootmij Nederland BV
Towage Salvage B.V.
IJsland
(stc)
Schotland
(stc)
Groenland
(stc)
De reparatie van de zeesle
per 'Nederland' op Sicilië kost
te het bedrijf kapitalen. Ci
taat: „Dat heeft een miljoen
gekost. Wijn, wijven en drank,
geserveerd door slimme Ita
lianen. Voor een boutje of een
schroefje werd er bij wijze van
spreken heen en weer gevlo
gen. Ze zijn er gesneden door
de Mafia".
Dan is er nog het Somalië-
avontuur: Muller als ontwik
kelingshelper. De Nederlandse
overheid schonk de SPA, So
malia Port Authorities, in een
genereusgebaar een kust-ha-
vensleepboot: De Guul Victo
ry. Tegen een per contract
overeengekomen vergoeding
zouden Muller-mensen de So-
maliërs leren slepen. En zo
kwam de Mullervlag in Afrika
te wapperen. Het bleek een
winstgevende constructie zo
lang Muller schuld had bij de
Somaliërs. Momenteel zou het
land echter bij Muller in de
schuld staan voor honderddui
zenden guldens en dat terwijl
zen ontwikkelingsland als So-
nalië in het internationaal
verkeer niet zomaar be
schouwd kan worden als een
ordinaire debiteur.
Miskleun
De aankoop van de sleep
boot Zwitserland wordt in de
maritieme wereld gezien als
zen zoveelste miskleun van
Kees Muller. Het schip lag als
Roustabout te roesten in de
haven van Delfzijl. Bouwtech
nisch deugde de schuit niet zo
wist elke sleepvaart-expert in
de lage landen, maar Kees
Muller zag er een koopje in. De
boot moest 1,1 miljoen gulden
kosten. De Muller-directie
schatte reparatie van bevro
ren en kapotte leidingen op
sen ton. Stafmensen van Mul
ler die negatief adviseerden
kregen gelijk. Goedkoop werd
duurkoop. Zelfs in de bunker
tanks van de tot Zwitserland
omgedoopte boot moesten bal-
tastbroodjes worden aange
bracht. Dat betekende minder
brandstof-laadcapaciteit dus
een kleine actieradius. Boven
dien kreeg het schip tot nu toe
geen zeewaardigheidspapie
ren met als gevolg dat de
Zwitserland nauwelijks ver
der komt dan de rede van
Vlissingen. Met de komst van
de Zwitserland vertrok de
technisch-directeur. Hij had
negatief geadviseerd en wilde
geen verdere verantwoord
lij kheid dragen.
«««■3
Dat naar aanleiding van de
overstap onlangs van een
Muller-werknemer naar de
Unie. Prompt stationeerde
Muller een sleepboot bij de
Antwerpse Zandvlietsluis, het
exlusieve terrein van de URS,
met de mededeling: „Eerst die
man terug, eerder gaan we
niet weg".
Oud-stafmedewerkers pra
ten nog met liefde over het
Muller-bedrijf. Hun rancune
is niet het bedrijf als wel de
top. Een van hen zegt het zo:
„Er is onverantwoordelij k om
gesprongen mat; mensen, ook
nu weer bij dil^reorganisatie.
Mismanagement is een zwaar
woord, maar hier is het van
toepassing. De staf moest de
brokken van de top altijd op
ruimen. Het bedrijf is steeds
beschermd moeten worden te
gen de bazen".
Hobby's
Zo gingen ook anderen die
de bui zagen hangen. Een van
hen vertelt: „Het bedrijf is ka
pot gegaan aan de hobby's van
Kees. Hij was wild van ber
gingen en kocht een snelle
boot om vlug bij gestrande
schepen te kunnen zijn". Zo
verscheen in 1979 na het op
zeggen van het contract met
de URS het communicatie
vaartuig „Waterstroom" op de
Westerschelde, onderhouds
kosten jaarlijks evenveel
(250.000 gulden)als drie tot vier
havensleepboten. Muller ging
de sleepbootoorlog in met een
veredelde speedboot. In Ant
werpen en Vlissingen reageer
de de concurrentie met de op
merking: „Een zeebootkapi-
De Groenland, een van de
drie boten die in 1976 en 1977
werden gebouwd
- FOTO'S DE STEM/
COR J. DE BOER
tein ziet je al komen met zo'n
ding. Bergen moet je met pk's
doen, niet met een jacht".
Stormde het, liep er een
schip aan de grond, dan ging
het kapersbloed stromen en
ging de zwarte lap voor, zoals
een vakbondswoordvoerder
het omschrijft. En een Muller-
werknemer: „Ze stoven er als
een dolle op af, ook al was er
niks aan te verdienen".
Kritiek
„De afhankelijkheid van het
personeel is er nogal groot. Je
kunt spreken van feodale toe
standen, haast slavernij-ach-
tig. Alleen al de manier waar
op meneer Kees zetelt aan z'n
halvemaansbureau met aan de
tafel verderop het gepeupel...
Het niveau wat je bij Smit In
ternationale vindt wordt daar
node gemist. Wat er aan goed
management zat is op tijd ver
trokken. Een vernietigde be
oordeling van een vakbonds
bestuurder, die zelfs spreekt
van 'een redelijke mate van
gestoordheid' als het gaat om
.de concurrentie met de URS.
Tekenend voor de sfeer bij
Muller is de angst dat hun
werkgever de telefoon afluis
tert, de angst ook om met bui
tenstaanders te praten, een te
rughoudendheid die zelfs nog
weerslag heeft op oud-perso
neelsleden. De Muller-directie,
anders zo toegankelijk als het
om publiciteit gaat, zwijgt nu
als het graf. De mededeling
over de overname door Smit
Internationale kwam via de
pr-afdeling van het Rotter
damse bedrijf naar buiten.
Meneer Kees is al weken on
bereikbaar wegens besprekin
gen en publiciteitsman Pierre
Eijsackers weigerde woens
dagavond zijn vrije tijd te of
feren aan een reactie op het
einde van dit zo traditioneel
Terneuzense familie-bedrijf.
Het Muller-verhaal is een
triest verhaal, een familie
drama bijna, in de Dynasty-
sfeer. Glitter, flitsende bergers
die zich hoogmoedig verplaat
sten in een eigen vliegtuig net
als de grote broers Smit en
Wijsmuller. Het sprookje is
uit. Berger Muller is geborgen,
op het nippertje, opgeslokt
door de schaduw waaraan
men zich altijd heeft willen
ontworstelen. En in de Ter
neuzense cafés vertellen de
fraaie Muller-kalenders en de
Muller-luciferdoosjes hun
eigen droeve verhaal.
ZEELAND 3f7flTFRDAG 18 FEBRUAR11984
DIES OÖÏÏË1MI
VAN ZEELAND
T20 PAGINA ZEELAND 4
Mislukte
jacht op
Hollands
Eind 1982 werd het bedrijf getroffen door een staking
Directeur Kees Muller met de schipper van de Rilland
