UITBLAZEN
Spaanse socialisten
zorgen voor
grote arbeidsonrust
CIA wist niet dat
Andropov dood was
De heiligheid van de restgroep
Aardgas
voor mee
in schatk
even..^
DE STEM
PvdA: geen profijt van
meerderheidscolleges
VAN AARDi
Logeren in
Utrecht
PATER J. BOTS S.J. ZET PUNT ACHTER GESPREK
WIMKOCK
ZATERDAG 18 FEBRUAR11984
ACHTERGROND
DOOR SANERINGSPLAN VOOR DE INDUSTRIE
Loonbeleid
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1j
Camouflagenet
Geheim
Blufferig
STUDIE NIJMEEGSE
BES TUURSKUNDIGEN:
Directeuren
van
bewakings
dienst
gearresteerd
DOOR HOGE KOE1
'sychiater
j geschorst
Mol
SA
DE PAUS komt dus
naar Nederland.
Naar de kerkprovin
cie die zichzelf zo rebels
en weerbarstig vindt, maar
die - zo las ik gisteren -
per jaar nog altijd zo'n 375
miljoen bijeenbrengt. Van
mijn vrouw hoorde ik dat
ze bisschop Ernst op de radio
had horen zeggen dat het be
zoek van de paus 10 miljoen
zou gaan kosten. „Bisschop
Ernst?" vroeg ik, „weet je zeker
dat het Ernst was?"
Jawel, het was hem. Later,
in het tv-journaal, zag ik hem
zitten. Samen met aartsbis
schop Simonis, achter de tafel
van wat in zekere zin toch ook
een feestcomité moet zijn. Een
gebaar van verzoening en eens
gezindheid. Dat laatste mis
schien wat vergemakkelijkt
door het thema van het pause
lijk bezoek: het Onze Vader. Er
is geen christen te vinden met
wie je over dat gebed menig-
sverschil, laat staan ruzie zou
kunnen krijgen. Maar laat ik
dit terrein, vol voetangels,
klemmen en ingezonden stuk
ken haastig verlaten. Wat mij
intrigeert is die begroting van
tien miljoen.
Niet dat ik te beroerd zal
zijn om mijn steentje bij te dra
gen. Ik kan ook niet zeggen of
tien miljoen in dit geval veel,
amper voldoende of te weinig
is. In een landelijke krant - ook
van gisteren - las ik dat het be
zoek van Mitterrand twee mil
joen heeft gekost. Het was ook
een dag korter dan dat van de
paus zal duren, maar daar staat
tegenover dat Mitterrand op
staatsbezoek was, met alle
pompeusheid die erbij hoort en
de paus komt min of meer op
huisbezoek. Een pastorale visi
te.
Waar zouden die tien mil
joen aan opgaan? Wij hebben
de paus uitgenodigd, dus ligt
het misschien voor de hand dat
we ook zijn reis betalen. Je
kunt de paus niet in de dag-
rand-machine Amsterdam-Ro
me v.v. laten reizen. Ook niet in
de Royal Class. Er moet dus
een speciale machine worden
gehuurd. Nu reist de paus ge
woonlijk met Alitalia. De hele
wereld weet dat want een pau
selijke aankomst is nog altijd
wereldnieuws. Het lijkt me dus
slim om met de KLM te gaan
praten. De paus zal een gege
ven paard niet in de bek zien en
het moet de KLM wat waard
zijn wanneer tientallen miljoe
nen kijkers in alle werelddelen
de H. Vader uit een KLM-ma-
chine kunnen zien stappen. Een
Boeing 747 voor de prijs van
een Fokker F-28 zit er allicht
in, dunkt me zo. Ik heb geen
idee wat zoiets kost, maar een
half miljoen lijkt me wel het
maximum. Dat brengt de re
tourvlucht van een volgeboekte
Jumbo naar New York immers
niet eens op.
De paus moet een waardig
onderdak hebben. Mitterrand
kreeg het paleis op de Dam.
Wat mij betreft mag de paus
daar ook in. De koningin zal er
niet meer dan - pak weg - an
derhalve ton huur inclusief ser
vice voor durven vragen. Meer
voor de hand liggend, gezien
ook het pastorale karakter van
de reis, lijkt het me dat de paus
gewoon bij zijn collega in
Utrecht gaat logeren. Maar
nogmaals: wat mij betreft mag
het ook 'Des Indes' in Den
Haag zijn.
Het ministerie van Buiten
landse Zaken gaf drie ton uit
aan logies en diners voor de
Franse gasten. Nemen we dus
een half miljoen voor legering
en voeding van het pauselijk
gezelschap, dan springt de
aartsbisschop er heel dik uit in
dien de paus in Utrecht logeert
en komen we niet tekort wan
neer hij liever in 'Des Indes' of
op de Dam zijn intrek neemt.
Pausmobiel
Het Feyenoordstadion (de
Galgenwaard in Utrecht is vol
gens bisschop Ernst te klein)
kost natuurlijk ook geld.
Feyenoord is geen liefdadig
heidsinstelling en de public re-
lations-waarde van zo'n mani
festatie is voor een voetbalclub
te verwaarlozen, maar van de
andere kant: als het toch geen
voetballen is, wil Feyenoord
misschien best een gebaar ma
ken en het met de huurprijs
niet zo nauw nemen. Met het
naderhand opknappen van de
grasmat en een redelijke fooi
voor de suppoosten mee, zou ik
zeggen dat de massabijeen
komst in het stadion met een
half miljoen zeer royaal be
groot is. We zijn nu aan ander
half miljoen gekomen.
Het transportprobleem
moet niet worden onderschat
en daarom moeten we het reke
nen in termen van een twee
kwartjes per kilometer uit het
hoofd zetten. Er moet een
pausmobiel komen. Of we bou
wen er zelf een, die we dan later
ergens in een bisschoppelijk
museum kunnen bewaren, of
we laten er een uit Rome over
komen. We kunnen ook limou
sines huren. Ik durf zelfs te be
weren dat we ze zouden kun
nen lenen van de koningin,
maar we moeten niet kleinzielig
zijn. Laten we de knoop door
hakken: een half miljoen voor
transport, inclusief een half do
zijn motoragenten en twaalf
parapludragers voor het geval
het ergens regent terwijl de
paus arriveert.
Kleinschalig
Afgezien van de massabij
eenkomst krijgt het bezoek een
'kleinschalig' karakter. Klein
schaligheid maakt alles inge
wikkelder en daardoor kost
baarder. Zo zijn veel korte rei
zen (vaak optrekken bijvoor
beeld) duurder dan één lange.
Veel korte bezoeken betekent
dat er veel vaker verversingen
moeten worden aangeboden.
De paus zal die lang niet alle
maal accepteren, maar ze moe
ten toch worden ingekocht.
Al die parochies die de paus
aandoet kun je niet alléén voor
hun kosten laten opdraaien.
Wie weet wat er allemaal uit de
stoffige kelders tevoorschijn
moet worden gehaald en geres
taureerd of opgeknapt om de
kerken voor een paus weer
toonbaar te maken en het be
zoek de nodige luister bij te
kunnen zetten. De paus komt
voor heel katholiek Nederland
en niet alleen voor de Sint Ser-
vaes en de Sint Jan en daarom
dragen we allemaal bij in de
kosten. Met een post 'onvoor
zien' van één miljoen lijkt dit
soort zaken wel gedekt.
Met drie, hooguit vier mil
joen zou het allemaal bekeken
moeten kunnen zijn. Wat doen
we dus met het restant van zes
a zeven miljoen? Monseigneur
Simonis of bisschop Ernst mo
gen het zeggen.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllir
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 1 01100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14 ©01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5. ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen:
22,10 per maand; f 63,70 per kwartaal of 247,60 per |aar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per |aar Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje ©076-236882.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19 00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
Rsnltrplfifjflc
Postgiro 1114111 - ABN rek 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Van onze correspondent
BARCELONA - Bijna
een halve eeuw heeft de
Spaanse socialistische
arbeiderspartij PSOE
erover gedaan om de re
geringsmacht in handen
te krijgen.
Maar slechts veertien
maanden doortastend be
stuur waren voldoende om
in hun land de grootste ar
beidsonrust te ontketenen
sinds het begin van de nog
jonge Spaanse democratie.
Inzet van alle geweld is het
„trapsgewijze stabilisatie
plan" van de machtige „su
perminister" van Financiën,
Handel en Economie, Don
Miguel Boyer en zijn be
schermeling, Industriemi
nister Carlos Solchaga.
Onder leiding van de twee
grootste vakbonden van het
land - de socialistische UGT
en de communistisch geo
riënteerde CCOO - hebben
begin deze week in de
Noordspaanse stad Vigo
meer dan 300.000 arbeiders
geprotesteerd tegen de eco
nomische politiek van hun
socialistische kabinet. Inzet
van het al maanden slepende
conflict is de vraag wat er
moet gebeuren met de ruim
40.000 arbeiders die de ko
mende jaren hun baan zul
len verliezen bij de groot
scheepse sanering van de
Spaanse industrie. Spanje
heeft op dit moment al ruim
2.3 miljoen werklozen, van
wie tweederde geen enkele
vorm van financiële steun
krijgt van de Spaanse over
heid.
De regering wil de werk
nemers definitief ontslaan
en naar huis sturen met een
driejarige uitkering en met
de belofte om tegen die tijd
nieuwe banen te scheppen.
Over de noodzaak van de sa
nering is iedereen het eens.
Maar de plannen voor de al
ternatieve werkgelegenheid
zijn vaag en de vakbonden
eisen dan ook dat de arbei
ders een waterdichte garan
tie krijgen dat ze na drie
jaar automatisch in het ge
saneerde bedrijf worden te
ruggeplaatst.
De economische „tandem"
Boyer-Solchaga voelt er
echter weinig voor om in tij -
den van crisis en bezuiniging
de handen te binden met
dergelijke zwaarwegende en
misschien wel moeilijk rea
liseerbare concessies. Zij zet
ten hun beleid dan ook on
verminderd voort en dirige
ren met harde hand - maar
met weinig oog voor de so
ciale gevolgen - de sanering
van het land. Toch heeft In
dustrieminister Solchaga af
gelopen week onder druk
van de vakbonden een zware
concessie moeten doen die de
filosofie van zijn harde be
leid op de tocht dreigt te zet
ten. In de ook te saneren
staalsector is een belangrijk
precedent geschapen door
dat de contracten van 1783
„overtollige" arbeiders niet
worden ontbonden, maar
slechts tijdelijk worden op
geschort. De werknemers
ouder dan 55 jaar komen in
een vervroegde pensioenre
geling, terwijl de overigen
na een betaalde wachttijd
van drie jaar weer in de ge
saneerde sector zullen wor
den opgenomen.
Ook dit akkoord werd ra
dicaal verworpen door de
machtige communistische
vakbond CCOO. Zij eist dat
er eerste nieuwe banen wor
den gemaakt voordat er ook
maar een man op straat ge
zet wordt. En om hun eisen
kracht bij te zetten hebben
zij een nieuwe algemene sta
king uitgeroepen die ditmaal
alle bedrijvigheid stil moet
leggen in het Spaanse Bas
kenland. De staking zal on
getwijfeld nieuwe spannin
gen toevoegen aan de cam
pagne die op dit moment
wordt gehouden voor de ge
westelijke verkiezingen eind
deze maand.
De kritiek van de vakbon
den richt zich overigens niet
alleen op de industriepoli
tiek van het socialistische
Boyer
.superminister.
kabinet. Ook het loonbeleid
van minister Boyer wordt
van alle kanten hevig onder
vuur genomen. De cao-on
derhandelingen tussen
werkgevers en werknemers
zijn stukgelopen en de rege
ring raadt voor de particu
liere sector een loonstijging
aan van 8 procent, gelijk aan
de te verwachten inflatie
van dit jaar. Maar in tegen
stelling tot de socialistische
verkiezingsbelofte om de
koopkracht te handhaven
heeft superminister Boyer in
de staatsbegroting een bepa
ling laten opnemen dat de
salarissen in de overheids
sector niet meer mogen stij
gen dan 6,5 procent. Volgens
Boyer is het inleveren een
bittere noodzaak om een
dreigend bankroet van de
staat te voorkomen. De ver
liescijfers van de Spaanse
staatsondernemingen zijn
inderdaad enorm: het INI
een groep van 65 grote on
dernemingen waarin de
Spaanse staat een meerder
heidsaandeel heeft, leed al
leen al vorig jaar een verlies
van bijna 200 miljard pese
ta's, zo'n vier miljard gulden.
Slechts zeven van die bedrij
ven - in de sectoren van de
scheepsbouw, de hoogovens
en de huishoudelijke appa.
ratuur - nemen 90 procent
van alle verliezen voor hun
rekening. Andere staatsbe
drijven produceren veel te
veel of zelfs zaken waar al
jaren geen vraag meer naar
is. In 17 andere bedrijven
van het INI is de situatie zo
rampzalig dat de verliezen
hoger zijn dan de loonkosten,
ofwel het is goedkoper om de
arbeiders thuis te laten en
hen hun volledige loon
rechtstreeks toe te sturen.
De vakbonden zijn on
danks deze cijfers niet van
plan om zich bij de loonma
tigingen neer te leggen.
Naast de al vertrouwde de
monstraties tegen de om
streden industriepolitiek,
moet de socialistische rege
ring de komende weken dan
ook rekening houden met
massale acties en stakingen
in bekende overheidsbedrij
ven als de staatsspoorwegen,
de Seat-autofabriek en de
luchtvaartmaatschappij Ibe-
Van onze redactie binnenland J
EINDHOVEN - Op last van de
officier van justitie heeft de
Eindhovense gemeentepolitie
een onderzoek ingesteld naar
het openbaar maken van ge
deeltes uit officiële processen -
yerbaal. Het onderzoek spitst
zich met name toe op de vraag
0f daardoor de auteurswet is
overtreden.
Vorig jaar verspreidde de
50-jarige H.D. uit Tilburg en
kele malen openbare brieven
waarin hij het opnam voor
ambtenaren die worden ver
dacht van fraude. In die brie
ven citeerde hij uit processen-
Van onze correspondent
LONDEN - De legenda
rische Britse spionage
diensten en de beruchte
Amerikaanse CIA heb
ben het overlijden van
Sowj et-leider Joeri An
dropov minstens 12 uur
later vernomen dan de
redactie van de Wash
ington Post. Dit Ameri
kaanse dagblad kreeg
donderdagavond om
19.00 uur plaatselijke
tijd een 'news flash' van
Dusko Doder, zijn cor
respondent in Moskou.
Doder had die avond ge
merkt dat het populaire ra
diostation van Moskou
plotsklaps van jazz op som
bere muziek overschakelde.
Dwalend door de verlaten
straten van de Sovjet-hoofd
stad, stelde Doder een onge
wone bedrijvigheid vast in
helverlichte regeringsge
bouwen. Hij herinnerde zich
dat vijftien maanden gele
den, na de dood van Leonid
Brezjnjev, precies hetzelfde
gebeurd was. Doder maakte
onmiddellijk de logische ge
volgtrekking, dat de zieke
Sovjetleider Joeri Andropov
het tijdelijke met het eeuwi
ge had verwisseld.
Hij snelde opgewonden
naar huis om zijn verhaal
door te bellen. Op een diner
in Washington confronteer
de later een van de directeu
ren van zijn krant Sovjet
ambassadeur Anatoly Do-
brynin met het nieuws uit
Moskou. Maar hoewel Do-
brynin vermoedelijk al een
hele tijd op de hoogte was
van Andropovs overlijden,
ontkende hij het bericht. De
Post-directeur werd door
ambassadeur Dobrynin uit
gelachen.
Doders krant had natuur-
Dobrynin
.uitlachen.
lijk ook het Witte Huis, het
ministerie van Buitenlandse
Zaken en de CIA geraad
pleegd. Een uur later belden
de respectieve woordvoer
ders terug om te zeggen, dat
Doder zich kennelijk vergist
had. Hun contacten in Mos
kou en elders wisten van
niets. Een hoge ambtenaar
van het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken
vertrouwde de Washington
Post toe: „Doders bericht is
kletspraat."
Doders exclusieve verhaal
over Andropovs overlijden
werd van de voorpagina
verwijderd. Pas geruime tijd
later bleek dat Andropov
tóch dood was. De officiële
bevestiging van Dusko Do
ders ooorspronkelijke be
richt leverde een nieuw be
wijs van de grote onkunde
van de machtige Ameri
kaanse en Britse spionage
diensten, die zich omhullen
met een waas van ondoorg
rondelijke geheimzinnigheid
en zogezegd in de hele we
reld alles aan de weet kun
nen komen.
De dure 'Intelligence Ser
vices' van de VS en Groot-
Brittannië, die nauw samen
werken, schijnen hun inter
nationale roem en het diepe
ontzag dat zij overal afdwin
gen hoofdzakelijk te danken
aan twee dingen.
In de eerste plaats is er het
dichte camouflagenet van
geheimhouding en bluf, dat
hen officieel beschermt te
gen de nieuwsgierigheid van
de buitenwereld. Daarnaast
heb je de rijke verbeeldings
kracht van roman- en sce
narioschrijvers, die vooral in
Groot-Brittannië op dat ter
rein doorlopend voor gretig
geaccepteerd lees- en kijk
voer zorgen, dat ondanks
zijn sterk overdreven karak
ter in heel de wereld prak
tisch dezelfde uitwerking
heeft als oorlogspropaganda
en politieke hersenspoelin
gen. De doorsnee lezer of kij
ker gelooft er veel meer van
dan hij zelf beseft.
Neem nu het bekende
GCHQ of Regeringscommu
nicatie Hoofdkwartier van
Cheltenham in Engeland, de
centrale van de Britse elec-
tronische spionage. Net zoals
de MI6, die nog spioneert op
de 'oude' manier, ressorteert
GCHQ onder het departe
ment van Buitenlandse Za
ken, wat echter niet belet dat
de Britse premier zelf door
lopend verantwoordelijk
voor de staatsveiligheid is.
Een geheim verdrag, dat
UKUSA genoemd wordt,
verbindt sinds 1947 het
GCHQ met de NSA (Natio
nal Securety Agency), de
Amerikaanse Nationale Vei
ligheidsdienst, die uiteraard
nauw samenwerkt met de
CIA. Beide organisaties, die
praktisch overal ter wereld
informatie opvangen, wisse
len doorlopen inlichtingen
uit. Zij maken gebruik van
vernuftige ruimtesatellieten
en sterke afluisterappara
tuur. Deze laatste bevindt
zich niet alleen in Groot-
Brittannië en de VS, maar
ook in de andere Nato-lan-
den, in Australië, Nieuw-
Zeeland en sommige Aziati
sche landen.
Het GCHQ van Chelten
ham staat tussen reusachti
ge parabolische antennes. De
gebouwen steken mudvol
electronische apparatuur,
waaronder computers die
volgens de Britten razend
snel de ingewikkelde Russi
sche geheime codes kunnen
kraken. In theorie worden
door GCHQ en NSA, alle mi
litaire, diplomatieke en com
merciële boodschappen, ge
stuurd per gewone radio, te
lex, teletype- en microgolf
zenders, ruimtesatellieten en
telefoon zorgvuldig afgetapt
en door experts bestudeerd.
De Britten beweren dat
hun GCHQ alle microgolfte
lefoongesprekken van het
Politbureau in Moskou kan
opvangen en decoderen. Het
zou ook de telefoongesprek
ken kunnen beluisteren die
de Sovjetleiders met elkaar
voeren. Op dezelfde manier
worden Sovjet-schepen en
-vliegtuigen beluisterd.
Het spreekt vanzelf, dat de
blufferige heren van de NSA
tot nog veel meer in staat
zijn. Maar hoe komt het dan
dat de CIA vrijdagmorgen
niet eens wist dat Andropov
al een halve dag dood was?
En waarom hadden Wash
ington en Londen afgelopen
weekeinde ondanks al hun
spionage-apparatuur zo
weinig zekerheid omtrent
Andropovs opvolging? Nog
een andere vraag, die men
zich kan stellen: In welke
mate zijn de Sovjets dan wel
op de hoogte van wat er om
gaat in het Westen, want ook
zij beschikken over electro
nische afluisterapparatuur.
Er zijn twee mogelijkheden:
Ofwel weten de politici van
Oost en West veel meer van
elkaar dan zij zelf willen be
kennen, ofwel doen zij maar
alsof en behoren de gegevens
over hun GCHQ's en andere
spionagecentra grotendeels
tot het domein van de inter
nationale bluf en fantasie.
Van een onzer verslaggevers
NIJMEGEN - De Partij
van de Arbeid is in de
jaren 1970-1982 niet veel
wijzer geworden van de
door die partij nage
streefde 'meerderheids
colleges'.
Het grootste profijt ging
naar de kleine linkse partij
en en D'66.
Ook heeft de bestuurs
vorm - die in veel gemeenten
in de plaats kwam van de
zogenaamde 'afspiegelings
colleges' - niet geleid tot een
grotere betrokkenheid van
de bevolking bij het plaatse
lijke bestuur, zoals door de
PvdA was aangenomen. In
ieder geval gingen er in ge
meenten met een 'meerder
heidscollege' nauwelijks
meer mensen naar de stem
bus dan in gemeenten met
een 'afspiegelingscollege'.
Die conclusies staan in een
studie van twee Nijmeegse
bestuurskundigen, drs. P.
Tops en dr. A. Korsten:
'Beeld Werkelijkheid, Col
legevorming in Nederlandse
Gemeenten, 1970-1982.'
In het kader van de 'pola
risatiestrategie' stapte de
PvdA in het begin van de ja
ren '70 af van de colleges
waarin alle partijen in de
gemeenteraad vertegen
woordigd waren, de afspie
gelingscolleges. De 'meer
derheidscolleges' die ervoor
in de plaats kwamen regeer
den op grond van een kleine
meerderheid en op basis van
een programma. Bij onder
handelingen over dat pro
gramma zouden bepaalde
partijen uit de boot vallen en
tot de oppositie worden ver
oordeeld.
De onderzoekers peilden
in 90 gemeenten de resulta
ten van die collegevorming.
In 1970 ontstond er in 66 van
die gemeenten nog een
'ouderwets' afspiegelingscol
lege. Twaalf jaar later was
dat nog maar in twee van de
90 gemeenten het geval.
Werd er in 1970 nog maar in
drie gemeenten over een
programma onderhandeld,
in 1974 waren er college-on
derhandelingen in 54 en in
1982 in 88 van de 90 onder
zochte gemeenten. Maar de
onderhandelingen leidden
niet meteen overal tot 'meer
derheidscolleges'. Zo werd in
1974 in 54 gemeenten welis
waar onderhandeld, maai
ontstond in slechts 27 ge
meenten een door de PvdA
gewenst 'meerderheidscolle
ge'. Na de gemeenteraads
verkiezingen van 1982 ont
stond in 32 van de 90 ge
meenten zo'n 'programcolle
ge'.
Zeker niet overal functio
neerden de 'meerderheids
colleges' zoals men had
hoopt. In nogal wat gevallen
klapten ze spoedig na hun
aantreden uit elkaar, terwijl
andere programcolleges ge
kenmerkt werden door on
ophoudelijke conflicten en
een moeizame besluitvor
ming.
CDA en WD toonden zich
felle tegenstanders van het
'polarisatiestreven' van de
PvdA. Niet alleen wekte het
wrevel dat bepaalde partijen
uitgesloten werden van deel
name aan het college. Men
verwachtte bovendien dat
door de vorming van meer
derheidscolleges de machts
positie van de PvdA zon
worden vergroot. Zo zou
PvdA op deze wijze meer
wethouderszetels in de
wacht kunnen slepen.
Korsten en Tops tonen aan
dat die vrees ongegrond ii
geweest. In totaal behaalde
de PvdA in de 90 onderzoch
te gemeenten in twaalf jaar
slechts 13 wethouders mes
dan waarop die partij bij 'af
spiegeling' recht zou hebben
gehad.
Door Jan Bouwmans
WANNEER een bewe
ging, geestelijke, maat
schappelijke of politieke
stroming, al dan niet
geïnstitutionaliseerd, in
de marge van de samen
leving belandt, is dat
meestal het gevolg van
een 'vonnis' van de ge
schiedenis.
Dat 'vonnis' hoeft niet een
veroordeling in strikte zin te
zijn. Men wordt door de ge
schiedenis slechts zelden ac
tief naar de rand van de
maatschappij verwezen.
Meestal drijft men vanzelf
die richting op. Het 'kwaad'
is al lang geschiedt voordat
men het beseft of accepteert.
Randverschijnselen zijn in
een bepaald opzicht natuur
lijke verschijnselen. Een
geestelijke stroming of be
weging komt op, beleeft een
bloeiperiode en sterft na be
wezen diensten meer of min
der geleidelijk af. Na bewe
zen diensten, want de echte
vruchten van zo'n beweging
of stroming gaan doorgaans
niet verloren. Wat van zo'n
beweging of stroming niet
meer bruikbaar is, ballast
wordt, dat wordt gaandeweg
een randverschijnsel. Zo is
nu eenmaal de loop der din
gen.
Bovenstaande ontboeze
ming verraadt een bepaalde
opvatting over geschiedenis
en historische ontwikkelin
gen als criterium voor waar
heid en werkelijkheid. Die
opvatting gaat ervan uit dat
de geschiedenis zelf het beste
bewijs is voor welk gelijk
dan ook. En dat dientenge
volge restgroepen en rand
verschijnselen, doordat ze op
weg zijn uit de geschiedenis
te verdwijnen, het histori
sche oordeel belichamen van
hun ongelijk.
Deze zienswijze wordt op
voorhand verworpen door
mensen die zich rekenen tot
die restgroepen of randver
schijnselen. Deze mensen
beschouwen ontwikkelin
gen, die niet overeenstem
men met hun overtuigingen,
als vergissingen die door de
geschiedenis wel weer wor
den gecorrigeerd. Hun eigen
restgroep- of randverschijn
sel-zijn is in deze opvatting
niet alleen een zaak van tij
delijke aard, maar vooral
ook als bewijs van waarheid.
Immers, waarheid hangt
niet af van het getal van zijn
aanhangers; de echte waar
heid wordt zelfs meestal
slechts door enkelingen on
derkend. De restgroep wordt
Dr. J. Bots
marsroute
dan juist de 'kleine heilige
rest' met de 'heilige op
dracht' de waarheid door de
slechte tijden heen te lood
sen.
Het behoeft geen betoog
dat een dialoog tussen beide
opvattingen zo niet onmoge
lijk, dan toch in elk geval
een moeizame zaak is. Het is
wel deze dialoog die de on
dertoon van het gesprek in
katholiek Nederland jaren
lang mede bepaald heeft. En
in wat breder verband ook
tussen gelovigen en niet-ge-
lovigen in het algemeen.
In dit hele kader verdient
een recent artikel van pater
dr. J. Bots S.J. even wat aan
dacht. Pater Bots is, zoals
bekend, een van degenen die
zich scherp te weer hebben
gesteld tegen de ontwikke
lingen. in Nederlandse ka
tholieke kerk zoals die vorm
kregen onder het „bewind
Alfrink" en het Nederlandse
pastorale concilie. Hij was
ook een van de eersten die de
bijzondere bisschoppensyno
de van 1980 als mislukt be
stempelde omdat toch geen
orde op zaken werd gesteld.
In zijn tijdschrift 'De Rots',
Katholiek maandblad voor
informatie over Kerk en
Wereld dat wordt uitgege
ven door de 'Stichting voor
Paus en Kerk' in Tegelen,
heeft pater Bots een mars
route uitgestippeld voor ka
tholieken in de jaren '80. In
zijn artikel zegt pater Bots
dat de kerk in de marge te
recht is gekomen. Het kruis
dat de kerk nu te dragen
heeft, is juist te moeten be
horen tot een gemarginali
seerde groep, een randver
schijnsel, een restgroep. Tij
delijk natuurlijk, want „deze
restgroep is een kleine, maar
nooit verdwijnende minder
heid is omdat ze op de Rots
gebouwd is"?
Opmerkelijk aan deze
vaststelling is zeker dat pa
ter Bots en hem gelijkgezin
den zichzelf nu duidelijk een
grote minderheid noemen.
Dat is in het verleden juist
het omgekeerde geweest.
Toen werd uit die hoek stel
selmatig betoogd dat het een
kleine minderheid op vitale
posities was die allerlei ver
nieuwingen doordrukte en
de zwijgende meerderheid in
de kou zette. Die zwijgende
meerderheid van toen heeft
pater Bots nu blijkbaar toch
afgeschreven als kerk. Zoals
hij in zijn artikel ook de
theologische hogescholen in
Nederland heeft afgeschre
ven omdat daar de allergie
voor traditie zulke sectari-
sche vormen heeft aangeno
men, dat de leer van de Kerk
er een soort anti-getuigenis
is geworden.
Zoals te verwachten was,
bekleedt pater Bots de rest
groep met de heiligheid van
het laatste bastion dat de
dwalingen der geschiedenis
moet doorstaan tot betere
tijden aanbreken. Dat komt
er meteen ook op neer dat
Ka
niet
Van onze redactie binnenland
AMSTERDAM - Twee direc
teuren van Hoogenboom's Be
waking BV in Amsterdam, de
42-jarige B.H. en de 50-jarige
R.H., zijn deze week in hun
woning in Badhoevedorp aan
gehouden op verdenking van
valsheid in geschrifte en het
geven van leiding daaraan.
De aanhouding van de twee
Joogenboom-directeuren is
een nasleep van de RAI-affai-
re. Daarbij zijn vorig jaar no
vember acht bewakers van de
bewakingsdienst en twee per
soneelsleden van de RAI door
de politierechter in Amster
dam veroordeeld tot voor
waardelijke en onvoorwaar
delijke gevangenisstraffen en
boetes wegens het stelen van
goederen uit het RAI-tentoon-
stellingscomplex. Zij hadden
de vijf voorgaande jaren di
verse goederen van standhou
ders op beurzen in de RAI ge
stolen: van pennen tot fietsen
en wasmachines.
we
Vanl
wat f
worq
den. I
D{
verdl
venrf
gend
40%
word
noot:
naar
WL
van I
ter
haas|
lagin
drijf I
nier f
Del
Van onze Haagse redac
DEN HAAG - Het kabinet zal
Jaarsnota bekend maken dat er
meevaller is, omdat het aardga
verwacht.
het gesprek met de tijdgeno l
ten wordt beëindigd, wantl
over het gelijk hoeft niet ge-1
twist te worden. Het klink!
ook een beetje als een af-F
scheidswoord. Bots' kritiek E
op zowel progressieven als I
conservatieven in genoemd I
artikel. Beiden verwijt Wil
eenzijdigheid waardoor ze in
ideologisch vaarwater zij»!
gedreven. Beiden zijn niet irI
staat, vindt hij, hun vooroor-1
delen onder kritiek te stel-r
len. De progressieven ver-l
wijt hij in het bijzonder dtl
gezagsdragers te verhinde-1
ren ooit een laatste woord t£ j
spreken omdat ze tegen he! I
gevaar van het laatst'J
woord het wapen van de dia-I
loog in stelling brengen. I'i
eigen kring echter schuwer
progressieven de dialoosj
stelt Bots.
De kerk, aldus pater Bots
is zoveel als het geweten varj
de samenleving. Daarvoor ij
een onafhankelijke opstel'f
ling nodig, geen slaafse volST
zaamheid. Deze uispraak is|
dan toch weer verrassend i
want hebben Bots' tegen-
standers niet juist daaraatj
vorm willen geven?
Dat komt vooral door de ho
ge koers van de dollar. Omdat
het echter twijfelachtig is dat
dollar de rest van het jaar zo
duur' blijft, is onbekend hoe
veel de extra aardgas-baten
dit jaar in de schatkist kunnen
brengen. Volgens minister
Van Aardenne (Economische
Zaken) gaat het dan ook om
>>een meevaller van incidente
le aard".
Op het ministerie van Eco-
lomische Zaken kan men niet
,-eggen hoe groot de meevaller
is. Bovendien benadrukt mi-
Tister Van Aardenne dat er
"et te hard gejuicht moet
"orden over de waarde van de
leevaller, omdat die waar-
I Van onze redactie binnenland
HAAG - Het medisch
tuchtcollege in Den Haag heeft
Psychiater in die stad voor
n maand geschorst. Aanlei-
'ug zijn klachten van zeven
«uwen dat de arts hen bij
eurmgen ten behoeve van
'n wAO- of AWW-uitkering
l>oKeeii vernederende manier
«handelde.
ir,?-6 arts de vrouwen on-
-inu8 en lang or>tkleed staan,
ok wordt hem verweten dat
bv0ÏÏP?rtinente vragen stelde
het seksuele leven van de
'rouwen.
schiji
tetei
De
door
aardj
iets
meev
hogei
de ra
kabin
dollai
voor
een t
schon
wach
uit.
Het
voord
tien c
berek
aardg
heim.
factor
prijs
kenin
dit
ken.
rrt
HET
Rotte
tegen
Capel
sinds
huur
voora
werd
van
Binnc
steld,
overli
verd.
A
•C
