Rehabilitatie
jeugdige
delinquenten
4
Voedselvoorziening op
Oost-Tïmor
verslechtert met de dag
'Geldelijke
Suriname
politiek ge
Wereld
Idoor voe
Londense gemeente Camden experimenteert op St. Vincent
MOSKOU STE
VN-TROEPEN
WOENSDAG 15 FEBRUAR11984
EXTRA
WOENSDAG 15 FEBRUAF
Illueca nieuwe
president
van Panama
be:
SCHOO SUST TWEE1
V OEDSELORGANIi
I ROME - De voorspelling van
rlen jaar geleden dat de hele
1 ire-- sebrek aan voedsel zou
I ,,r'J!'en is "iet uitgekomen;
I gevaar is nu geweken, zo
I k. I".een rapport van onaf-
T4?
en man die
precies weet
wat hij wil"
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - „Een man die precies weet wat
hij wil bereiken." Een Leidse studie-vriend
van mr. C. van Lede (41) heeft weinig moeite
om het karakter van de nieuwe VNO-voorzit-
ter kort maar krachtig weer te geven. Ambi
tieus.
„Toen hij twintig was en rechten studeerde, wist hij
al wat hij op zijn veertigste zou moeten bereiken. En
daar zit hij nou dan ook."
Van Lede .ambitie.
- foto anp
Toen de grootste werkge
versorganisatie van ons land
bekend maakte dat mr. C. Van
Lede werd voorgedragen als
opvolger van VNO-voorzitter
mr. Chris van Veen, kwam dat
voor de meeste mensen, ook
binnen het VNO, als een com
plete verrassing. Werkgevers
kunnen blijkbaar een geheim
bewaren, want de kandida
tuur van mr. Van Lede was al
in kannen en kruiken.
Alleen
de VNO-leden moeten nu nog
officieel akkoord gaan met de
benoeming van de nieuwe
voorzitter. Dat is eigenlijk
maar een formaliteit.
Moeite
Het VNO heeft wel moeite
moeten doen om een nieuwe
voorzitter te vinden. Dat de
61-jarige Van Veen het hoog
tijd vond om de voorzittersha
mer aan een frisse opvolger
over te dragen was algemeen
bekend. „Ik ben blij dat deze
wens nu wordt vervuld", zegt
Van Veen. Hij is ook zeer te
spreken over zijn opvolger:
„Een verrassende keuze wel
licht, maar één die naar mijn
volle overtuiging de juiste is."
Van Veen legt uit dat het
VNO zocht naar een kandi
daat die het bedrijfsleven als
zijn (over „haar" is eigenlijk
nooit gesproken) broekzak
kent en bovendien geen
vreemde is in het Haagse we
reldje.
McKinsey
Over Van Lede's kennis van
het bedrijfsleven (met name
de bouw) lijkt geen twijfel te
bestaan: managementsoplei-
ding, baan bij Shell, McKin
sey, president-directeur bij
Nederhorst en lid van de Raad
van Bestuur van de Holland-
sche Beton Groep. Maar ook in
Den Haag is Van Lede geen
vreemde. VNO-voorzitter Van
Veen leerfcle zijn toekomstige
opvolger al kennen toen hij
zelf nog minister van Onder
wijs was in het kabinet-Bies
heuvel en het organisatiebu
reau McKinsey om advies
vroeg. McKinsey stuurde Van
Lede, die daarmee zijn eerste
stappen op het Binnenhof zet
te. Later was hij, ook voor
McKinsey, betrokken bij reor
ganisaties op het ministerie
van Economische Zaken. Het
ministerie dat hij later nog ve
le malen bezocht tijdens de
lang slepende Nederhorst-
zaak.
Bovendien is de katholieke
Van Lede actief in het CDA,
waar hij zitting heeft in de
commissie buitenland van de
partij. Na de CHU-er Van
Veen heeft het VNO dus op
nieuw een full-time voorzitter
van christen-democratische
afkomst.
Van Lede zelf heeft op het
moment nog weinig zin om
over zichzelf en het VNO te
praten. Hij zit immers nog niet
eens in het bestuur..Maar dé
omschrijvingen van mensen in
zijn directe omgeving lijken
wel te kloppen: een man die
precies weet wat hij wil, het
type van de handelende ma
nager, een man die vooral
naar de toekomst kijkt, zelfs
het citaat „het voorbeeld van
een Amerikaanse succes-sto-
ry" valt te noteren.
Politiek
Dat, met het feit dat hij
graag aan sport (met name
hockey) doet, samengevoegd,
maakt een vergelijking met
minister Winsemius (ook ex-
McKinsey) voor de hand lig
gend: en ja hoor, het blijkt een
studievriend uit Leiden. Oók
onverwacht op zijn post ge
bracht dankzij een tipje van
(politiek) bevriende zijde. Oók
bikkelhard in beslissingen,
maar charmant in zijn omge
ving.
„Wat ook duidelijk is, is dat
Van Lede nooit erg lang op één
plaats blijft. Hij wil na verloop
van tijd wel weer wat een an
ders," zegt een andere 'Leide-
naar'. Voorlopig heeft Van Le
de maximaal zes jaar VNO-
voorzitterschap voor de boeg.
En dan „De politiek", wordt
nu al gezegd. Het lijkt een
beetje vroeg voor zo'n uit
spraak, maar voor een man
die zelf precies weet wat hij
wil misschien niet té vroeg.
Een aanstaand collega in het
VNO-bestuur: „Hij is pas 41,
dan kan je nog alle kanten
op..."
Door Roger Simons
LONDEN - De sociale dienst
van de Noordlondense ge
meente Camden stuurt pro
bleemkinderen voor rehabili
tatie naar een merkwaardige
Deense school op het eiland St.
Vincent, in de zonnige Kleine
Antillen. Volgens de conserva
tieve Daily Mail, brengen mo
menteel vijftien Londense de
linquenten aan boord van de
fraaie Deense zeilboot 'Kilen'
een leerzaam bezoek aan Ve
nezuela.
Dit plezierreisje werd door
het verbeteringsgesticht op
touw gezet om de probleem
kinderen, die aan deze pro
gressieve inrichting zijn toe
vertrouwd, een bredere kijk
op de dingen te geven. De be
lastingbetalers van Camden
betalen tot 350 pond per week
voor ieder probleemkind dat
minstens een jaar doorbrengt
op de Richmond Vale Acade
my voor jonge delinquenten
van het eiland St. Vincent.
Dure manier
De Londense Daily Mail,
een extreem rechtse krant,
trok geregeld ten strijde tegen
extreem linkse gemeentebe
sturen zoals dit van Camden,
die er volgens het dagblad veel
geld verspillen aan aan
krankzinnige experimenten.
De Mail vindt het onderbren
gen van probleemkinderen op
St. Vincent een zonderlinge en
vooral dure manier om het de-
linquentenvraagstuk op te los
sen.
Het Deense verbeteringsge
sticht op het zonnige eiland
bestaat al vier jaar. Het werd
opgericht in samenwerking
met enkele progressieve Britse
leerkrachten en hangt af van
een onderwijsinstelling in De
nemarken, die ook probleem
kinderen uit Groot-Brittannië
accepteert. In het kader van
haar rehabilitatieprogramma
worden de jonge delinquenten
geregeld naar andere landen
gestuurd, waar zij als betalen
de gasten tijdelijk hun intrek
nemen bij particulieren.
Uit de rails
Maar volgens de vader van
een van de Noordlondense
jongens op St. Vincent loopt
dit revolutionaire rehabilita
tiesysteem vaak uit de rails.
De Daily Mail schrijft, dat de
ze man zelf een jeugdleider is
en dat hij de sociale dienst van
Camden al verscheidene ma
len gevraagd heeft zijn 15-ja-
rige zoon terug naar Londen te
laten komen. Die verzoeken
werden telkens afgewezen.
De bezorgde vader zegt, dat
de Deense rehabilitatieorgani-
Het zonovergoten strand van St. Vincent. Geld verspild aan krankzinnig experiment
- foto de stem archief
satie zijn probleemzoon hele- een grote diefstal op zijn ge- naar een opvoedingsgesticht
maal op het slechte pad weten. Camden had hem in gestuurd. Een jaar later be-
brengt. Die jongen rookt nu mei 1982 voor het eerst onder sloot de sociale dienst van
geregeld marihuanasigaretten haar hoede genomen. Bij wijze Camden hem evenwel onder te
en heeft medeplichtigheid in van proef werd hij in Londen brengen in een speciale school
voor delinquenten in Dene
marken.
Toen zijn vader hem daar
een poosje later ging bezoeken,
viel deze van de ene verras
sing in de andere. Hij vernam,
dat de jongen in die korte tijd
al betrokken was geweest in
een juwelendiefstal van 1000
pond. Zijn medeplichtige, een
Deense vrouw van 23, zat in de
gevangenis; de 15-jarige Lon-
denaar was daar nog te jong
voor.
Victoriaanse tijdperk
De vader ontdekte ook dat
zijn zoon op schoolreizen altijd
met zijn persoonlijke lerares,
een vrouw van 20, dezelfde
slaapkamer deelde. Toen de
Britse bezoeker zei, dat hij dat
niet goed vond, kreeg hij van
de Denen te horen, dat hij veel
te ouderwets was. „Uw morele
opvattingen dateren nog uit
het Victoriaanse tijdperk, me
neer."
Later ging de Londense de
linquent nog met soortgenoten
naar het buitenland, om tijde
lijk bij particulieren te kun
nen verblijven. De vader ver
telde aan de Daily Mail, dat
zijn zoon en diens lerares sa
men al liftend naar een plaats
in de omgeving van Dussel-
dorf trokken, waar zij logeer
den in de flat van twee homo-
sexuele mannen, die de jongen
voor zich probeerden te win
nen.
Sinds het begin van zijn
verblijf op St. Vincent had dit
probleemkind nog maar éen
keer naar huis geschreven. In
die brief meldde hij, dat hij nu
marihuana rookte. Karen
Barsoe, de vertegenwoordig
ster van de Deense rehabili-
taiteorganisatie in Zuidoost-
Londen, geeft toe dat dergelij -
ke problemen zich kunnen
voordoen, maar vindt dat men
ze kalm en rationeel moet
aanpakken. „Het karakter van
zulke jongelui verandert niet
gewoon door hen in een ander
milieu onder te brengen", al
dus de Deense vertegenwoor
digster. „Niemand kan hen
iets opdringen; het is een ver
andering, die zij in zichzelf
moeten ondergaan."
Uitvluchten
Volgens de Daily Mail zoekt
de sociale dienst van Camden
uitvluchten telkens als men
met hen over het Deense reha
bilitatiesysteem praat. „De
.media zeggen dat er proble
men zijn", vertellen zij, „maar
wij willen die eerst zelf onder
zoeken. Volgende maand gaat
iemand van ons naar St. Vin
cent. Wanneer dan zou blijken
dat er iets niet in orde is, zul
len wij de vijftien Londense
kinderen doen terugkeren."
JAKARTA (AFP-ANP) - Uit Jakarta ko
men de laatste weken alarmerende berich
ten dat de voedselvoorziening op Oost-Ti-
mor, die al precair was, verder is verslech
terd als gevolg van het oplaaien van de
strijd tussen het Indonesische leger en
strijders van het Oosttimorese bevrijdings
front Fretilin.
Vooral de roomskatholieke kerk maakt
zich ernstig zorgen over de ontwikkelingen
en heeft al in het geheim tegenover de Indo
nesische autoriteiten haar zorg uitgespro
ken over de groeiende voedselschaarste in
het gebied.
Na een niet-officieel bestand van vijf
maanden voert het Indonesische leger sinds
augustus zuiveringen uit op Oost-Timor.
De troepenmacht van 10.000 tot 12.000 man,
die beschikt over helikopters, „AMX"-tanks
en anti-guerrillavliegtuigen, staat tegen
over enkele honderden strijders van het
Fretilin.
Oogst
Qua aantal kan het Fretilin dus geen
vuist maken tegen het leger maar daar.
staat tegenover dat het min of meer kan re
kenen op de actieve steun van de Oosttimo
rese bevolking. Deze telt 550.000 zielen en is
overwegend roomskatholiek. Door die le-
geroperaties is de voedselvoorziening volle
dig gedesorganiseerd. Veel oogsten zijn vol
ledig vernietigd en boeren kunnen niet
meer het bos in om hun produkten binnen
te halen, zo is in diplomatieke en katholieke
kringen in Jakarta vernomen.
Bij Viqueque in het midden en Lospalos
in het oosten van Oost-Timor zou het het
ergste zijn, mede doordat die plaatsen wor
den overspoeld met vluchtelingen. In de
buurt van Viqueque zouden dat er 3.000
zijn. Deze toestand was voor de leider van
de r.k. kerk op Oost-Timor, mgr Carlos Pi-
lipe Ximenes Belo, aanleiding om eind de
cember een vertrouwelijke brief te schrij
ven aan de autoriteiten in Jakarta. Daarin
drukt hij voorzichtig zijn bezorgdheid uit
over de voedselschaarste op Oost-Timor.
uitspreken met de Oosttimorese bevolking
en eisen dat de rechten van de mens op
Oost-Timor worden gerespecteerd. Het is
het voor het eerst dat de Indonesische bis
schoppenconferentie (Mawi) in een open
brief haar zorg uitspreekt over de toestand
op Oost-Timor en van de regering in Jakar
ta een meer rechtvaardige opstelling eist.
Massale verhuizingen, gevechten en arres
taties zijn er nog aan de orde van de dag.
Uit welingelichte kringen is vernomen
dat er in Dili, de hoofdstad van Oost-Timor,
onlangs 600 mensen voor verhoor zijn opge
pakt, en 125 in Baucau en 34 in Viqueque. In
katholieke kringen is vernomen dat acht
scholieren van 14 of 15 jaar enkele dagen
zijn vastgehouden in een hok waar ze niet
eens konden gaan liggen. Verder zouden
tientallen mensen, onder wie kinderen, door
„onbekenden in burger" ontvoerd. Men
vreest dat hen hetzelfde is overkomen als
de duizenden misdadigers die sinds april in
heel Indonesië door mysterieuze schutters
zijn gedood.
Doodseskaders
De kwestie van die doodseskaders is ook
reden tot ongerustheid bij het Vaticaan.
Paus Johannes Paulus II is uitgenodigd
door de Indonesische bisschoppenconferen
tie voor een bezoek aan Indonesië dit jaar.
Maar in goed ingelichte kringen is verno
men dat de toestand inzake de doodseska
ders en de situatie op Oost-Timor een „be
langrijke invloed" zullen hebben op zijn be
slissing om al dan niet gehoor te geven aan
de uitnodiging. Het aantal slachtoffers van
de militaire operaties is onbekend zolang de
autoriteiten in Jakarta het stilzwijgen be
waren. Maar naar verluidt is er sprake van
'belangrijke botsingen'.
Emigreren
,Indonesisering'
Mgr Belo volgde in mei vorig jaar mgr.
Da Costa Lopes op die nogal populair was
bij de bevolking vanwege zijn verzet tegen
de „Indonesisering" van Oost-Timor, tot
eind 1975 een Portugese kolonie. De vervan
ging van Da Costa Lopes door Belo, een ge
matigder figuur, wordt gezien als „gebaar
van goede wil" van het Vaticaan tegenover
Jakarta. Maar na een preek, waarin hij de
arrestaties en het geweld op Oost-Timor
laakte, kreeg hij een schriftelijke „waar
schuwing" van het plaatselijke bureau voor
religieuze zaken. Ook de Indonesische bis
schoppen maken zich ongerust over de ont
wikkelingen, getuige een op 17 november
gedateerde brief voor de Oosttimorese
geestelijkheid waarin ze hun solidariteit
Het wordt niet uitgesloten dat de opera
ties in februari zullen worden beëindigd, zo
is in Jakarta vernomen. De Amerikaanse
militaire attaché in Jakarta bezocht begin
december Dili, op uitnodiging van de leger
commandant, generaal Benny Murdani.
Oost-Timor is geheel geïsoleerd en een be
zoek of zelfs een telefoontje vereist een spe
ciale toestemming. Om „veiligheidsrede
nen" mag het Rode Kruis alleen hulp verle
nen in Dili en op Atauro, een eiland voor de
kust bij Dili waar 2.100 aanhangers van
Fretilin worden gevangen gehouden, mag
het Rode Kruis niet het binnenland in. Hel
Internationale Comité van het Rode Kruis
werkt aan een programma voor gezinshere
niging. Onlangs mochten tien Timorezen
naar Portugal emigreren.
Op diplomatiek vlak lijkt er nog geen
einde aan de impasse in zicht. De Verenigde
Naties erkennen nog steeds niet de annex
atie van Oost-Timor door Indonesië, on
danks de pogingen daartoe die Jakarta
sinds 1975 onderneemt.
Hongerende zieke kinderen in het dorp Laga op Oost-Timor. Een medewerker van i
Rode Kruis zei dat de situatie zo slecht is, dat het vergeleken kan worden met de hongertJ
nood in Biafra. - foto de stem arci*|
Lege
ook
voor
Van onze redactie buitenland
PANAMA-STAD - Jorge Il
lueca is maandag ingezworen
als nieuwe president van Pa
nama, nadat het vroegere
staatshoofd, Ricardo de la
Espriella, om 'persoonlijke re
denen' als president was afge
treden.
Waarnemers in Panama
menen dat het verrassende af
treden van De la Espriella een
gevolg is van meningsver
schillen tussen hem en de
machtige nationale garde. Tot
dusver is geen officiële ver
klaring gegeven voor het af
treden van De la Espriella.
Jorge Illueca, de nieuwe presi
dent van Panama, was vice-
president van de republiek
sinds 20 augustus 1982. De op
17 september 1918 in Panama-
stad geboren Illueca studeerde
rechten en politieke weten
schappen in Panama en in de
VS, met name aan de Har-
vard-universiteit. Sinds 1947
diende de nieuwe president
zijn land bij de VN.
Drt
gis1
kel<
Lib
den
Fi
heic
het-
vooi
van
In
gem:
zijn
ring
gege
rikai
Itali:
Liba
Re
dat 1
„zich
gebi<
den
stad.
posit
circa
deelj;
uur
had
heuv
om t
sji'iti
Ama
Van onze Haagse redac
DEN HAAG - De 100.000 die
wikkelingssamenwerking) bescl
voor humanitaire hulp aan Suri
gebaar in de richting van bevelh
Evenmin is het een reactie geld
op de installatie van een nieu- door
we regering onder leiding van de a
premier Udenhout. „geei
ring
Dat verzekerde gisteren de terec
bewindsvrouwe in een monde- Vo
ling overleg de Tweede Ka- stelli
mer, die in meerderheid naan
hoogst ontevreden was over de gran
zeer ongelukkige presentatie na d
van het hulpplan van Schoo: staar
op een persconferentie op wind
Schiphol. Van Dam (CDA) en gena
Knol (PvdA) hielden de minis- nooit
ter voor dat haar gebaar ge- maar
makkelijk zou kunnen worden waar
misbegrepen door Paramari- rinaó
bo, maar Schoo hield vol dat die t
zij slechts een gebaar naar de had.
I Surinaamse bevolking had In
I willen maken en niet naar gerir
■haar huidige leiders. Voorhoe- waar
jve (VVD) toonde zich daarmee wore
direct tevreden, maar eiste Scho
Jwel de garantie dat van het men.
Van onze redactie buitenland
I H deskundigen aan
ae Wereldvoedselraad van de
verenigde Naties.
Het rapport dient als dis-
fct s^e®tuk voor een informele
ptudiebij eenkomst van politici
voedseldeskundigen die
gisteren in het Italiaanse Bel-
r 10 ls begonnen. Miljoenen
v,.','nSfT dijden nog honger. De
B on'derstelling die tijdens de
II q7J oedselconferentie van
lmi„ W8rd geuit dat de toene-
spi iVari de vraag "aar voed-
kin gevolg van de bevol-
gsgroei groter zou zijn dan
de to
prodi
geble
De
graar
sterk
mark
laag"
port.
meer
gebie
heers
den t
tenaf
Ver
nu in
ingev
Niett*
voeds
probl
rappe
He
hongi
tien
