Bloedi
55 komt zelden of
nooit bij de tandarts
neieia aan
nieuwe tec
in Zeeland en West-Brabant
t nies
TANDARTSEN MIKKEN OP GROTE GROEP 'ONGESANEERDEN
Wel of niet doorvissen na 15 maart
Eli en Lammert
Vietz
Record-aantal mensei
Beroemde 'platenhond
wordt niet erkend
DONDERDAG 9 FEBRU
DONDERDAG 9 FEBRUAR11984
EXTRA OP DONDERDAG
GEEN 'ZWART
Staking Sikhs
legt
Poendjab stil
Simonis (4)
PAPTER
VOOR UW PEN
HENGELEN
PAPIER
VOOR UW PEN
T11 PAGING
moet
Naamplaatje is een serie
over uitdrukkingen en voorwerpen,
genoemd naar mensen, opgetekend
door Hans Toonen
Stamt de fiets van vélocipède, in het Nederlands ver-
haspelt tot fielecepee, fietselepse, fietsele, fiets?
Of komt de uitdrukking overgewaaid uit Engeland,
waar eind vorige eeuw de berijder van de 'hobby horse'
loopfiets)' zich met de voeten' (=feet) voort bewoog.
Of danken we deze naam aan de neven Eli en Lammert
Vietz, twee smeden uit Wageningen?
Laat ik bij de laatste lezing beginnen. Cornelis Vietz
(64), kleinzoon van Lammert Vietz, helpt me uit de
droom: „Onze tak wortelt in München Gladbach, waar
mijn voorouders gewoon Fieth's hebben geheten. Een
maal in Nederland is die Duitse naam omgebouwd tot
Viets." Toch hebben de Wageningense Vietsen wel dege
lijk wat te maken met de fiets. Samen met Willem Bon-
gers, de latere rijwielfabrikant, slaagden Lammert en
'oom Eli' er rond 1870 in de fielecepee, veelzeggend bijge
naamd 'doorloper', te voorzien van een vrij loop. In en
rondom het nogal heuvelachtige Wageningen viel er na
melijk met een doorloper amper te fietsen. Een rijwiel
met een vrij naaf noemde men toen een viets wiel.
De eer van de eerste bestuurbare 'loopfiets' komt ge-
heel voor rekening van de Duitse baron Drais von Sauer-
bronn. Zijn 'Schnelllaufmaschine' die hij in 1817 demon
streerde, kreeg de bijnaam 'draisine'. Men kon er een
snelheid van 9 km per uur mee halen. Hard genoeg om
het voetvolk op stang te j agen.
De anno 1851 in Karlsruhe overleden baron Drais von
Sauerbronn is nooit rijk geworden van zijn 'draisine'.
Door Jan Hanff
OOIT ADVERTENTIES gezien van advo
catenkantoren: „Gespecialiseerd in echt
scheiding. Deze week extra voordelig bij
Jansen, Jansen Jansen.
Tien procent korting voor de eerste tien zaken.
Op Op." Ooit gezien?
Nee. Evenmin wordt er op
zo'n manier aan de weg ge
timmerd door notarissen,
artsen, medisch specialisten.
Er is weliswaar geen wet die
het zou verbieden, maar uit
verre tijden dateert de code:
dat dóe je niet. Doe je het
wél, dan overtreed je af
spraken die de integriteit en
de status van het beroep
moeten beschermen. En dan
krijg je op z'n minst een bits
briefje van de organisatie
waarbij je bent aangesloten.
Vingerhoets heeft er geen
moeite mee de noodzaak van
de campagne vanuit de
tandheelkundige zorg te il
lustreren.
„Het percentage zieken
fondspatiënten dat 'gesa
neerd' is - en dat regelmatig
het gebit laat nazien - ligt in
ons land gemiddeld op 45
procent. We nemen aan dat
eenzelfde percentage geldt
voor de particulier verze
kerden". Fondspatiënten
krijgen kosten alleen ver
goed als ze gesaneerd zijn.
De meeste 'particulieren' be
talen de tandarts zelf.
Van onze redactie buitenland
AMKITSAR - In de Indiase
j deelstaat Poendjab is het
openbare leven woensdag
vrijwel stilgelegd door een
massale staking van Sikhs, die
daar in de meerderheid zijn.
De regering-Gandhi pro-
beert een confrontatie te ver-
I mijden en heeft de overheids-
I diensten voor openbaar ver-
I voer gelast de diensten te sta-
I ken.
Er is een troepenmacht van
I rond 50.000 man op de been in
I Poendjab. De partij van de
Sikhs eist zelstandigheid. Ze
I vormen 52 prodent van de be-
I volking van Poendjab. Hun
campagne voor autonomie is
I met veel geweld gepaard ge-
I gaan: volgens officiële cijfers
I vielen meer dan 255 doden in
anderhalfjaar.
Zaterdag: Samuel Colt.
Tandartsen
Wat nu met de tandartsen?
In een landelijke campagne
wil de Nederlandse Maat
schappij tot bevordering
van de Tandheelkunde
(NMT) patiënten gaan wer
ven - mensen die zich zelden
of nooit in de wachtkamer
laten zien. Dat gaat niet om
zomaar een bescheiden
groepje dat te bang is voor
de boor om er ook maar in
de buurt te komen. Het gaat
om meer dan de helft van de
Nederlandse bevolking: ge
middeld over ons land komt
55 procent zelden of nooit bij
de tandarts.
Er zijn dus nog erg veel Ne
derlanders die niet gesa
neerd zijn - en dat is een gat
dat dient gevuld te worden.
De ervaring van tandartsen
leert echter dat juist die
groep niet zo gemakkelijk de
altijd toch nogal zware gang
naar de behandelstoel
maakt. Ook zijn er gesa
neerde patiënten, die verge
ten het verplichte halfjaar
lijkse bezoek af te leggen,
zegt Vingerhoets.
„Komen ze dan later toch,
dan moeten ze betalen. En
het is nog steeds zo dat als
mensen moeten kiezen tus
sen een bezoek aan de tand
arts óf met vakantie gaan,
dat het dan de vakantie
wordt. Ze schrikken dan te-
rug zowél voor de mogelijke
pijn als voor de financiële
gevolgen - en zo komen ze
dan in een vicieuze cirkel te
recht, die het gebit er in elk
geval niet beter op maakt".
Streeksgewijze ligt het per
centage mensen dat niet ge
saneerd rondloopt en vrij
wel nooit naar de tandarts
gaat, nogal verschillend. In
de regio Arnhem/ Doetin-
chem is 45 procent gesa
neerd (het landelijk gemid
delde), in Nijmegen 66 pro
cent (te danken aan de tand
heelkundige faculteit daar),
in Breda 44, Bergen op Zoom
36-39, in Maastricht 47,
Heerlen/Sittard 43 en in
Weert/Venlo 44 procent.
Er lopen dus nog meer
dan genoeg mogelijke pa
tiënten voor de tandarts
rond. Om ze metterdaad in
de stoel te krijgen, zal in een
paar - nog niet bekende -
proefgebieden met de cam
pagne (advertenties en fol
ders) worden gestart.
LONDEN (UPI) - Crufts, de tempel van het Brit
hondenwezen, heeft zijn deuren dichtgegooid ind
snuit van 's werelds best bekende hond "Nippei
de bastaard die op talloze platenetiketten van:
grammofoonplatenmaatschappij His Master's Vel
ce met scheefgehouden kop naar de stem van zij
baas luistert.
Aangezien dat etiket 100 zei een woordvoerder, „bep
jaar is, vatte de maatschappij len onze statuten dat allt
het plan op een hond die op honden worden toegelaten i
"Nipper" leek als reclame te voor de tentoonstelling w
laten meedoen aan de jaarlijk- den ingeschreven. Als wei
se grote hondententoonstelling hond van de ene firma bi
van Crufts in maart. Na lang nenlaten, moeten we dat o
zoeken vond HMV „Toby", een die van de andere
witte terrier met één zwart doen".„We zijn hier nogal vi
oor. Maar de Kennel Club, het bolgen over", zei de wooi
verheven collega dat de groot- voerder van His Master's Vi
ste hondententoonstelling van ce zo verbolgen, dat
Engeland in Crufts organi- maatschappij zich voor
seert, strooide roet in het helft als sponsor van de tt
eten."Toby" blijkt een Jack toonstelling heeft terugp
Russell, en dat is een soort ter- trokken, wat Crufts "versï
rier dat niet door de club dene honderden ponds sti
wordt erkend. „Bovendien", ling" kost.
Com i so
DE EERSTE onderdelen van
de kruisraketten die op het
Italiaanse eiland Sicilië wor
den gestationeerd op de lucht
machtbasis Comiso zijn daar
aangekomen. Ambtenaren op
het gemeentehuis van Comiso
hebben dat gisteren bevestigd.
De NMT maakt zich zor
gen over de gezondheid van
de gebitten die de 6271 (1980:
5346) tandartsen in ons land
vrijwel nimmer onder de
lamp krijgen - maar zij zegt
er eerlijk bij dat het óók
gaat om het scheppen van
meer werkgelegenheid voor
de beroepsgroep. Er is al en
kele jaren een numerus fi
xus voor tandheelkunde.
Carnavaltussendoor eventjes naar de tandarts. Meer dan de helft piekert er (nog.
neerd gebit rond.
let over en loopt met een ongesa-
- FOTO ARCHIEF DE STEM
(ADVERTEN
Public relationsman C. Vin
gerhoets van de NMT: „Van
een schending van de ereco
de is geen sprake. Want het
gaat om een collectieve ac
tie, waarbij niemand zich
aanprijst of afzet tegen een
ander". Hoewel je dus niet
kunt spreken over een 'door
braak' is er in elk geal wel
een discussie op gang geko
men over de presentatie van
tandartsen aan het publiek.
len, kunnen - als ware het
een gratis VVN-inspectie-
beurt van hun auto in de ga
rage - hun tanden en kiezen
kosteloos laten nazien. De
tandarts dóet dan niks. Hij
zegt wél wat er zou moeten
gebeuren en wat dat kost,
maar dat doet geen pijn.
Vingerhoets: „Het zijn na
tuurlijk niet de meest inte
ressante klanten, nee. Ten
minste als je het van de be
drijfseconomische kant zou
bekijken. Maar vanuit de
gezondheiszorg gezien is het
mooi".
Dat moet dan ook zo blij
ven, vindt de NMT. „Laat ze
niet vergeten dat tandheel
kundige controle en verzor
ging nodig blijft. Onze erva
ring leert dat die jonge ge
bitten weliswaar prima in
orde kunnen zijn, maar later
toch problemen kunnen op
leveren. Bij voorbeeld aan
het tandvlees, doordat er
tandsteen of tandplak ont
staat. Het lijkt dan wel dat
wij met onze voorlichtende
campagnes voor de jeugd
onze eigen beroep overbodig
maken, maar dat is meer
theorie dan een praktisch
feit".
Naar aanleiding van het ar
tikel in uw blad van 2-2-84
van mevrouw Zegveld het
volgende. Dat haar haren
overeind gingen staan bij
het lezen van het artikel
over mgr. Simonis bewijst,
dat zij niets begrijpt van zijn
pauselijke benoeming tot
aartsbisschop. Dat de laatste
twintig jaar er veel in de r.-
k. kerk is veranderd, is juist.
Kijk maar naar die heilloze
vernieuwingen en dwalin
gen, zoals daar zijn de hand
communie, geen biechten
meer, de nieuwe catechese,
het sex-onderwijs aan de
jeugd en ga maar door.
Maar, dat de ballast van ja
ren, alles wat er in de loop
der eeuwen is bijgekomen,
eindelijk overboord is gezet
en het wezenlijke overblijft,
dat is toch een zeer bedenke
lijke stelling. Welke ballast
en wat is er dan aan wezen
lijks overgebleven? Me
vrouw moet beseffen, dat de
r.-k. kerk in Nederland al
lang ziek is en dat er een
goede therapie en een ver
standige dokter nodig is
voor het herstel. In een in
terview met het blad II Reg
no zegt mgr. Simonis onder
meer: hoe denken de men
sen?: dat is werkelijkheid.
Hoe leeft men: dit is de
waarheid. Deze denkwijze is
veel gevaarlijker dan de
door Bots verkondigde stel
ling in zijn boek over de Ne
derlandse kerk. In de nieu
we catechismus wordt veel
verzwegen, onder meer over
de engelen en de maagde
lijkheid van Maria. Zijn dat
dan geen essentiële waarden
in ons christelijke geloof?
Tenslotte, opkomen voor de
zwaksten in onze samenle
ving, dat is nogal logisch. En
wat te zeggen van die basis
groepen overal, die op eigen
houtje buiten Rome om, voor
een deel gaan uitmaken wat
de normen zijn. En de 'harde
hand' die Simonis in de toe
komst misschien zal moeten
gaan toepassen, daarvoor
behoeven we toch niet bang
te zijn? Alleen zachte heel
meesters maken stinkende
wonden, luidt een bekend
spreekwoord. Onder het
Tandsteen
De gebitten van de jeugd
tot een jaar of negentien zijn
over het algemeen door de
campagnes voor tanden
poetsen, door de 'reclame'
voor fluor en de bemoeienis
sen van schooltandartsen in
een aanzienlijk betere staat
dan die van hun ouders
vroeger (en nu, wellicht).
Hebben de tandartsen daar
mee niet in hun eigen toe
komstige werkgelegenheid
gesneden?
In een ander geval - een
Amsterdamse tandarts die
zijn vestigings-advertentie
illustreerde met een foto van
hemzelf - ligt de zaak an
ders. „Zoiets proberen we in
de eerste plaats te voorko
men. Gebeurt het tóch, dan
schrijven we een briefje of
nemen we maatregelen. In
dit geval kan dat niet, want
de man is geen lid van de
NMT", zegt Vingerhoets.
tactvol optreden van een be
kwaam leider, zoals mgr. Si'
monis, zal blijken te zijnei
met Gods hulp hoeven w
niet te wanhopen.
Breda
Joh. van Gilze
Inspectie
Mensen die aan de goede
staat van hun gebit twijfe-
Tandartsen op wielen
FOTO ARCHIEF DE STEM
de nieuwe regeling, zeker
niet omdat "Zij degenen zijn,
die hun leden duidelijk
moeten maken hoe een en
ander in elkaar zit.
Hoe het ook zij, er mag
waarschijnlijk na 15 maart
op een aantal veelvuldig
voorkomende vissoorten
worden gevist. Toch zullen
ook sportvissers er wel dege
lijk van doordrongen zijn,
dat de nodige rust op en aan
het viswater niet mag wor
den verstoord. Zij als geen
ander weten dat rust langs
de waterkant een voorwaar
de is. Hoe het mogelijk is, dat
organisaties van de Dieren
bescherming en milieu-
vrienden het sportvissen be
titelen als verstorend voor
het milieu, is ons sportvissers
een raadsel. Ook begrijpen
wij niet zo goed, waar men
sen, die vaak gewapend met
een verrekijker zo nodig na
tuurgebieden moeten betre
den, het over hebben....
Het is nog niet definitief be
kend of het visseizoen na 15
maart open zal zijn of geslo
ten. Vanwege het uitblijven
van de zogenaamde vrijstel
lingsbeschikking 1984 tast
sportuissend Nederland in
het duister. Toch mag aange
nomen worden, dat het vis
seizoen op 15 maart niet
meer gesloten zal zijn voor
de volgende vissoorten:
blankvoorn, brasem, kolblei
en karper. Alle andere vis
soorten zullen waarschijn
lijk nimmer bevist mogen
worden in de periode van 1
april t/m 31 mei, zodat
slechts gedeeltelijk van een
opheffing van het gesloten
seizoen kan worden gespro
ken. De reden voor het op
heffen is voornamelijk het
ontbreken van de noodzaak
bovengenoemde vissoorten
nog langer te beschermen,
hetgeen in de zin der wet al
tijd het voornaamste doel is
geweest. Voor zeelt, aal of
paling gold nimmer een ge
sloten tijd, die mogen dan
ook nog steeds worden ge
vangen en behouden.
de huidige viskaart (bijdra-
gebewijs) een prijsverhoging
te wachten staat en de hou
ders van de huidige, kleine
visakte een prijsdaling.
nog maar net gewend aan de
begrippen 'gewone' hengel
en 'speciale' hengel. Nu ver
dwijnen deze weer en daar
voor in de plaats komt een
reeks bepalingen welke de
vroegere gewone hengel ge
woon laat en de vroegere
speciale hengel ook weer in
een soort gewone, maar toch
speciale hengel verandert
(bent u daar nog?). Vooral
het CNHV (Centraal Neder
lands Hengelaars Verbond)
heeft er via de voorlopige
Adviesraad bij de bewinds
man van Landbouw en Vis
serij op aangedrongen de za
ken voor wat de begrippen
gewone en speciale hengel
betreft te laten, zoals die nu
zijn. Hengelsportorganisaties
zijn lang niet allemaal vóór
Wel geldt dat aan de ge
wone hengel in alle wateren
een gesloten tijd geldt, als
wordt beaasd met worm,
kunstworm of slachtproduk-
ten. Deze maatregel geldt
voornamelijk als tegemoet
koming aan het beroep ter
voorkoming van het teveel
vangen van aal (met maden
vang je er net zoveel!). Een
definitieve regeling zal
waarschijnlijk niet voor
eind 1984/begin 1985 worden.
Zwartvissen
Waarschijnlijk zal het
verhogen van de prijs voor
veel vissers met een bijdra-
gebewijs aanleiding zijn het
betalen van een vergunning
voor gezien te houden en zo
maar te gaan vissen. Het
zwartvissen wordt in de
hand gewerkt en daar is vis
send Nederland op de laatste
plaats mee gediend. De hui
dige stand van zaken lijkt
daarom veel aanvaardbaar
der. Immers, de hengelaar is
met Rien van Nunen
debet aan. Ook wil men ko
men tot een visseizoen be
ginnend per kalenderjaar
benat
heid
ten i
daare
naar
techn
gend
een s
voork
never
De huidige viskaart gaat
verdwijnen. Ervoor in de
plaats komt een nieuwe vis
akte waarbij de houders van
De a.s. veranderingen in de
visserijwet zijn daar mede
We
tusser
tijden
ge ve
lande
volge
beleic
heid.
Hel
grotir
econo
heeft
stig e
Amer
zakje zwart-wit poeder. Ook de fop-shop aan
de Bosschstraat in Breda kreeg toen bezoek
van de inspecteur. Volgens de eigenaar is het
niespoeder dat hij nu verkoopt bij die gele
genheid goedgekeurd door de Keuringsdienst
van Waren.
Het schadelijke niespoeder wordt verkocht
in gele kunststofflesjes met een zwarte dop
en in oranje-blauwe zakjes. Het bevat de
stoffen "witte nieswortel" en "Panama hout
poeder", die op de EG-lijst van verboden in
grediënten voor niespoeder staan.
computerstoring was bij de importeur in
Helmond. De Keuringsdiensten van Waren
zijn op de hoogte gesteld met het oog op inbe
slagname van eventueel nog in de handel
zijnde partijen.
Van een onzer verslaggevers
BREDA- Bij de Gemeentelijke Ge
zondheidsdienst in Breda en andere
plaatsen in West-Brabant en Zee
land zijn nog geen klachten binnen
gekomen over vergiftigingsver
schijnselen door niespoeder .Voor
zover bekend is de betreffende soort
niespoeder ook niet in Breda te
koop.
Met niespoeder is het altijd al slecht ge
steld geweest.In het jaarverslag van 1982 van
de Keuringsdiensten van Waren liet men
zich al negatief uit over niespoeder en de ver
pakking daarvan. De verpakking was eind
vorig jaar aanleiding voor onderzoek. Het
betreffende niespoeder leek te veel op een
De Hoofdinspecteur Levensmiddelen van
het ministerie van WVC heeft alle Keurings
diensten van Waren tot verscherpte controle
opgeroepen en ook het buitenland, met name
de landen die zijn aangesloten bij de EG, ge
waarschuwd.
Door het spelen met niespoeder belandde
afgelopen zaterdag de 4-jarige Inge Warner-
dam uit Spijkenisse met ernstige vergifti
gingsverschijnselen in het ziekenhuis. Het is
niet bekend hoeveel partijen van het niespoe
der in de handel zijn gebracht omdat er een
