De journalist en zijn bond:
een UMliiefde verhouding
t:
VEILIGHEIDSNORMEN
IN BEWEGING
De Nederlandse Vereniging van
Journalisten bestond deze week 100 jaar.
Dat is een verrassend hoge leeftijd voor
een vereniging - zeg maar vakbond - van
mensen wier beroeps-noodlot het is het
dikwijls met elkaar oneens te zijn. Heel
wat journalisten, zo niet de meeste, zijn
We SPRINGEN voorzichtiger om met
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1984
tuTERPAG 4 FEBRUARI 1;
De Vereniging
Vluchteling enwi
Nederland voert in
maanden een landi
campagne onder de
Vluchtelingen
Nederlandwaarm
aandacht vraagt vot
vluchteling envraags
ons land en in de w<
Onderdeel van d>
campagne is ee
tentoonstelling van
van gevluchte kunst
die het hele land doó
De tentoonstelling is i
en met 15 februari te
Eindhoven, van 9 tot
16 februari in Den Boi
15 tot en met 22 febrx
Tilburg, van 16 tot en
februari in de Waalse
Breda en van 1 tot
maart in Middelb
Sporen
Aanpassing
Gastvrij
Oplossen
Gisting
Verlaging
dan ook lid tegen wil en dank.
Desondanks floreert de journalistenbond
redelijk en ook de staat van dienst mag er
- ondanks verdeeldheid in het verleden -
best zijn.
Kleinschalig
Indeling
het milieu. Er zijn allerlei wetten
aangekondigd om de voorzichtigheid te
demonstreren en controleerbaar te
maken. De kwaliteit van het bestaan
hangt ervan af. Teveel zijn we
opgeschrikt door onachtzaamheid in het
verleden. En waar nog geen wetten zijn
probeert men toch al verstandig te zijn.
Zoals bij het gebruik van rioolslib, dat in
schone staat een uitstekend middel is om
de grond te bemesten. In bijgaand verhaal
komt tot uiting, dat de (Nederlandse)
mensheid in toenemende mate de hersens
gebruikt.
Inkrimping
Individualist
MODDEREN
BREDA - „Voor vluchtelingen is
wachten op asiel in Nederland vaak r
erger dan de gevangenis. Wacht
wachten en nog eens wachten. En iec
een wit toch wat gezelligheid en dat zi
je dan in het café. Je kunt verder r
doen. Werk is er niet en er zijn ook
weinig faciliteiten in Breda. Studerer
moeilijk omdat je geen beurs kunt I
gen en de taal nog niet goed sprei
Maar Nederlanders moeten beseften
iemand die uit Zuid- of Noord-A ft
vlucht daar niet voor zijn plezier is w
gegaan. Eigenlijk wil iedere vluchtel
ook weer het liefste terug naar h
Maar dat kan nu eenmaal niet omda
leven daar niet zeker is
Dit zegt een in Breda verblijver
vluchteling uit Tunesië. Zijn naam d
er niet en wil hij ook liever niet in
krant. Niet dat hij extreem bang is v
repressailles maar ervaring heeft h
listen hebben voorgesteld deze vert
teringen aan te brengen.
Nieuw zal ook de uitvoering van
nieuwe richtlijnen zijn. De minisi
ries zouden het toezicht op nalevr
van het slibgebruik in handen var.
provinciebesturen willen geven.
Unie van Waterschappen naar pt'
vincies is dan niet de enige wijzig,.
Provinciebesturen dienen, volgfr
Haagse beleidsmakers, de nieij.
richtlijnen vast te leggen in te cr
werpen provinciale regelgeving v,,
bodemgebruik. Zij dient als voorW
van de wet bodembescherming.
Bij de Stichting Natuur en Mij,
in Utrecht vraagt men zich af of
nieuwe richtlijnen ook gechlorew
koolwaterstoffen zullen bevaft
Zuiveringsslib ondergaat welisug.
gisting, waardoor schadelijke g
menten verdwijnen, maar er zijnoa
schadelijke organische (micro)org
nismen, die een lang leven hebben
heer Keuning van de stichting verg
dat organismen honderden jaren
tief kunnen zijn.
Twee bestuursleden van het hm
heemraadschap, de heren G. Kit*
en J. van Gestel, beiden in de 1®
bouw werkzaam, denken mir,:
scherp dan Europees parlement
Natuur en Milieu. Van Gestel isVt
een gebruik van slib als de leven
cier boek houdt over wat per petj,
wordt gestort. Een mening, die r
wordt overgenomen. Een registry
per bedrijf geeft al een hele be
werk. Zou daar perceelsregistn
bijkomen dan kunnen de klerken
hoogheemraadschap 'West-Brak
het werk niet meer aan.
Knaap maakt van de zware met
len, mits gelimiteerd, in het zuivi
ringsslib geen probleem. Grond hee
toevoegingen nodig. „Vroeger",
vertelt hij, „strooide de boer wat
bodem tekort kwam. Hij voegde sp
renelementen toe. Nu noemt men
zware metalen."
Boeren, in het bestuur van
hoogheemraadschap en daar built
denken op details verschillend
het gebruik van zuiveringsslib,
zij zich op gewassen hebben gespet
liseerd zal gebruik van slib niet s»
worden afgewezen. Slib is imme
gratis verkrijgbaar. Voor kunstm
en drijfmest -van dat laatste
Brabant een overvloed- moet wort
betaald. Wie veel varkens op zijn bi
drijf heeft is ook niet tegen slib, ma:
hij doet wel wat moeilijker over
stof omdat hij mest af te zetten heel
De Nederlandse boer denkt
niet licht over vergiften, die in
voedselketen terecht kunnen kom
Hij is door de jaren gewend geraai
aan gebruiksvoorschriften en
bodsbepalingen. Voor de zware mei
len zeker nodig.
Zo is arseen een voor de mens ka,
kerverwekkend zwaar meto
schrijft de Brabantse Milieufedera
in haar boek 'geen reden tot onf
rustheid'. Arseen komt ir. sporen vt
in voedingsmiddelen. Te hoge op»
me kan ernstige gevolgen hebix
Een teveel aan cadmium versta
nierfuncties. Van een overdosis ta
wordt de mens geen termometer.
krijgt wel neurologische afwijking!
En een tehoog gehalte lood leidt
bloedarmoede.
De Unie van Waterschappen lie
1980 weten: „Het zal duidelijk zijn
te zijner tijd op grond van nieu
kennis, ervaring en beleidsinzidi
met aanpassing dan wel vervang
van deze richtlijn rekening t
worden gehouden." Naar het zich
aanzien zal, afgaand op uitlatin
van de heer Bon, de nieuwe richt
ten koste van de vervuiler een
dige aanpassing van de eerste zijn.
Door Mathieu
AMSTERDAM
ders hebben de n;
rant en verdraag
zijn. Vluchtelin
delen van de wi
en vonden in 01
wenlang een
vluchtsoord en
vaak een nieuw
wen.
Maar klopt dit be
het asielbeleid van de
steeds meer op gerici
gen aan de grenzen
of terug te sturen na
herkomst?
De Vereniging VI
Nederland (WN) s
„krampachtig" over
gonnen onder de voo
cretaris van justitie
waardoor Nederlanc
kers inmiddels beke
land waar het vrijw
geworden asiel te
slechts heel langzaa
VVN, krabbelt Ne<
diepe dal van de „Ha
hoog. Desondanks ka
gen op een lange tr
vrijheid voor hen di
vervolgd.
Jaarlijks vragen
vreemdelingen asiel
meeste van hen heb
land moeten verlatei
werden vervolgd of
waren op grond van
of politieke overtuig
geaardheid, taal of r
totaal aantal vluchte
land wordt nu voorzi
13 tot 15.000, een aar
Tweede Wereldoorlo
gebleven.
Vele vluchtelingen
afgelopen jaren, na
in Nederland, voor
nieuwe woonplaats d
landen. Voor diegenei
blijven was de vlu
zonder al te grote
verwerven. De VVN
land al jaren op voor
de opvang van de vlu
gens de vereniging h
ling, zeker sinds de
echter een lange en
leggen. Allereerst bes
kerheid of hij of zij
ling erkend zal worde
die tot asielverlenin
duurt erg lang en bic
waarborgen voor de
Toch vindt de WI
zich in het verleden
vrij heeft opgestelc
vluchteling. Al vóór e
staan van de Republi
de Nederlanden (in 1
traditioneel toevlucl
voor tallozen, op de
volging en onderdru
rantie en acceptatie
haar normen laat een geweldige hoe
veelheid zware metalen op het land
toe. Naar onze begrippen teveel om
nog van een verantwoord beleid te
kunnen spreken.
De tegenhanger van het Europese
Commissie-voorstel, een rapport van
het Europese parlement, kan echter
ook geen genade vinden in de ogen
van de heer Bon. Van een commissie
uit het parlement mag er namelijk
geen zuiveringsslib in de landbouw
worden gebruikt. Volgens Alain
Bombard, de man die voor het parle
ment het voorbereidende werk deed,
mag slib absoluut niet worden ge
bruikt in de tuinbouw. Wortelen, ra
dijzen en rapen nemen de in de bo
dem aanwezige stoffen rechtstreeks
op en andere groenten, zoals spinazie,
doen dat via hun bladeren.
Bombard acht zelfs gevaar aanwe
zig, dat voederbieten stoffen opnemen
die via het dier in de voedselketen te
recht komen. Slib mag evenmin wor
den gebruikt voor gewassen (granen
bijvoorbeeld), die na diverse bewer
kingen in de voedselketen worden op
genomen. Voor de teelt van vruchten,
waar boom of struik als filter dienst
doet, kan het gebruik van slib worden
overwogen, mits alle zuiveringspro
cessen worden geëerbiedigd.
Ziet de commissie van het Europese
parlement een toepassingsmogelijk
heid voor slib? Welzeker, voor secto
ren die niet rechtstreeks dienen voor
de voedselvoorziening van mens en
dier: sierteelt, bosbouw en bodemher
stel na bosbrand.
Het rapport van de parlementaire
DE rioolzuiveringsinstallatie in
Oosterhout. Bij deze en andere in
stallaties ondergaat het rioolwater
een reiniging, die ertoe leidt dat het
water verantwoord in de rivieren
kan worden geloosd. Bezinksel uit
het water, het zuiveringsslib, bevat
echter de neerslag van alles wat in
het riool verdwijnt. Over de waar
dering van slib gaat bijgaand ver
haal. - FOTO DE STEM JOHANVANGURP
commissie geeft aan, dat er wel dege
lijk iets mis is met stoffen, die huis
houdens en industrieën via het riool
laten verdwijnen. De neerslag daar
van bevat giftige stoffen, die hoe dan
ook geen bedreiging voor de mens
mogen opleveren. Of het 'hoe dan ook'
kan worden uitgevoerd is nog de
vraag. De westerse mens doet zijn
best om landbouwgrond te bescher
men, waardoor directe aantasting
van het voedsel wordt voorkomen.
Maar hij blijft met zwaar vergif
tigde grond toch in de maag zitten.
Gif op een hoop gooien betekent, dat
uiteindelijk toch de bodem wordt
aangetast, grondwater niet meer te
gebruiken is. Opstoken dan? Ver
branden lijkt het ei van Columbus,
maar het gif verdwijnt dan door de
schoorsteen om via neerslag toch ge
wassen neer te slaan. Het probleem
laat zich niet in een handomdraai op
lossen.
Of de voltallige vergadering van
het Europese parlement zich achter
het rapport uit eigen midden kan
scharen moet nog blij ken. Binnenkort
neemt het de rapportage in behande
ling. De afloop is op dit moment niet
gewichtig, vanwege het ontbreken
van rechtsgevolg. Nadat het parle
ment zijn zegje heeft gedaan zal de
Raad (van ministers) tot een voor
ieder verbindend oordeel moeten ko
men. De regelgevende mening van de
Raad laat in de praktijkjaren op zich
wachten.
Voor dit moment is het al interes
sant te weten, dat de richtlijnen van
de Unie van Waterschappen in
strengheid worden overtroffen door
de opvatting van een Franse Euro
parlementariër en straks mogelijk
van een heel parlement. Als een par
lement van een bepaalde stof afstand
neemt, gaat van zo'n besluit een
waarschuwing uit.
Welke componenten bevat zuive
ringsslib om het voor de landbouw af
te wijzen? De richtlijnen van de Unie
van Waterschappen omvatten re
stricties voor zink, koper, lood,
chroom, nikkel, cadmium, kwik, ar
seen. Stuk voor stuk zware metalen.
Toegestane waarden zijn tot 1 april
voor: zink 2.000 mg/kg, koper 600
mg/ kg, lood 500 mg/ kg, chroom 500
mg/ kg, nikkel 100 mg/ kg, cadmium 10
mg/ kg, kwik 10 mg/ kg, arseen 10
mg/ kg.
De Unie zegt erover: „De concen
traties, alsmede een maximale dose
ring per ha, zijn voornamelijk geba
seerd op landbouwkundig onderzoek
en daaruit voortvloeiende aannames
ten aanzien van de aantasting van de
bodemvruchtbaarheid op korte en
lange termijn." Met andere woorden:
we proberen zo zorgvuldig mogelijk
van het slib af te komen.
Er is echter meer. De Unie: „gewe
zen kan worden op min of meer gifti
ge organische verbindingen als gech
loreerde koolwaterstoffen. Ook kun
nen er in het slib ziekteverwekkende
en parasitaire organismen voorko
men, wat vooral bezwaren geeft bij
gebruik van slib op weidegronden."
Zorg voor mens en dier brengt de
slibproducenten er onder andere toe
slib te lasten gisten. Ten gevolge van
deze gisting blijkt gemiddeld 90 tot 99
procent van de aanwezige bacteriën
af te sterven. Dan nog mag de boer
zijn gang niet gaan. Om risico's te be
perken dient, zo staat in de richtlijn,
na het verspreiden van slib op gras
land, dat voor beweiding is bestemd,
zes weken geen beweiding plaats te
vinden. Een dergelijke termijn dient
ook in acht te worden genomen voor
dat het gras gemaaid wordt ten be
hoeve van ruwvoederwinning.
Een voorlopig laatste citaat uit de
richtlijn van de Unie: „om tot een
verantwoord gebruik van zuive
ringsslib te komen hebben zowel pro
ducent als gebruiker een eigen ver
antwoordelijkheid. De producent
houdt controle op de hoeveelheid
zware metalen en de gebruiker licht
niet de hand met doseringsnormen."
Op het oog liegen de normen van de
Unie er niet om. Als aanzet om tot een
verantwoord bodembeleid te komen
heeft men vier jaar geleden een grote
eerste stap genomen. Achter de richt
lijnen gaat niet alleen de Unie schuil.
Die is uitvoerend orgaan voor de mi
nisteries van landbouw en visserij,
verkeer en waterstaat, volksgezond
heid en milieu. Zij dokteren aan een
regeling voor na 1 april.
Volgens de heer Bon bestaat er de
mogelijkheid, dat de ministeries de
normen voor zware metalen aanpas
sen. Het zou hem niet verbazen als
toegestane hoeveelheden zware me
talen een flink stuk worden terugge
bracht. Tot een stap vooruit behoort
eveneens de kans op vergelijkend on
derzoek: eerst naar de samenstelling
van de grond kijken voordat er een
gecontroleerde hoeveelheid slib over
wordt uitgestort. Ambtelijke specia-
laatst dus omdat de journalisten 'van
buiten' er niet op vertrouwden dat
hun werkgevers t.z.t. extra - werklo
ze of net afgestudeerde - collega's
zouden aanstellen uit dankbaarheid
voor een bij wijze van voorschot te
brengen loonoffer.
Ook een kenmerk van de journalis
tenbond is de kleine schaal van het
Nederlandse perswezen. Men komt
mekaar steeds weer tegen. In en bui
ten de bond, meestal buiten de bond.
De voorzitter van de NVJ woont bij
wijze van spreken onder één dak met
de voorzitter van de natuurlijke te
genhanger van de NVJ, de Neder
landse Dagblad Pers (NDP). De een is
redacteur van het AUDET-dagblad
De Gelderlander, de ander is presi
dent-directeur van de AUDET zelf.
„Dat moet kunnen", heet het tegen
woordig en het kan ook heel goed. Het-
is een kwestie van de petten goed uit
elkaar weten te houden.
De NVJ kan zich, wat haar leden
betreft, veel permitteren. Wonderlijk
veel, naar Nederlandse maatstaven.
Toen een aantal jaren geleden een
notoire communist - overigens voor
de velen die hem kenden een voor
treffelijke collega - lid werd van het
NVJ-bestuur, zat dat talloze leden
niet lekker. Er liepen er wel een paar
weg en in de ingezonden brievenru
briek van het vakblad 'De Journalist'
werd er over gemopperd, maar scha
de hoefde de NVJ er niet door te lij
den.
Met de toetreding van de bond tot
de FNV streek de NVJ nog veel meer
leden tegen de haren in. De argumen
ten van de bond lagen voor de hand.
Kostenbesparing bij minstens gelijk
blijvende, maar eerder toenemende
kracht was een van de belangrijkste.
De NVJ was al een van de allerduur
ste vakbonden van Nederland en kon
onmogelijk doorgaan de stijgende
kosten te verhalen op de contribuan
ten. Die betaalden al contributies,
naar gelang hun 'indeling' (salaris-
Door Jan van de Ven
RIOOLSLIB mag niet zomaar
op landbouwgrond worden
gegooid. Om als het als mest
stof te kunnen gebruiken
moet het slib aan voorwaar
den voldoen. Al vier jaar,
maar binnenkort zullen de
eisen mogelijk worden ver
zwaard om te voorkomen dat
het boerenland vergiftigt. Met
het land staan ook de gewas
sen aan vergiftiging bloot.
Bescherming van de voedsel
keten gaat voor op het weg
werken van, wat men noemt,
zuiveringsslib.
Op 1 april 1980 geeft de Unie van
Waterschappen richtlijnen uit voor
het gebruik van slib in de landbouw.
^5 De richtlijnen beperken zich tot zwa-
j re metalen en de regeling heet over-
=jjj gangsregeling te zijn, omdat nog niet
iedereen erop is ingespeeld. 1 april
1984 loopt de regeling af. Met het
overgangselement zal het zijn ge-
daan. Of de richtlijnen worden ver-
scherpt, worden aangevuld? Daar
over studeren en praten ambtenaren
van enkele ministeries op dit mo-
ment.
SS De ijver om in de toekomst wat
voorzichtiger met de bodem om te
gaan is wijd verspreid. Zo heeft de
Europese Commissie enkele jaren ge
leden (1982) een plan op tafel gelegd,
waarin ook een limiet wordt gesteld
aan de hoeveelheid zware metalen,
die in te gebruiken slib mag voorko-
men. De omvang van de toe te laten
stoffen overtreft echter de norm, die
de Unie van Waterschappen hanteert,
vele malen.
Voor ir. P. Bon, directeur algemeen
technische dienst bij het Hoogheem
raadschap West-Brabant, aanleiding
op te merken, dat het voorstel van de
Commissie net zo goed niet gemaakt
had kunnen worden. Hantering van
journalisten. Hedendaagse journalis
ten zijn weliswaar niet zo afkerig van
'maatschappelijk engagement' als
hun gezagsgetrouw-neutrale voor
gangers van de jaren vijftig, maar
dat betekent nog niet dat ze niet onaf-
hankelijk meer zouden willen zijn.
Integendeel, een sterke hang naar
professionele ongebondenheid is ken
merkend voor 'de journalist'. De mo
derne jouralistiek kent natuurlijk
ook het teamverband. Zonder dat kan
geen goede krant, tv- of radiopro
gramma meer worden gemaakt. Toch
kent het journalistieke vak naar ver
houding veel meer lone rangers dan
de meeste andere beroepen om de
doodeenvoudige reden dat het juist
zulke naturen zijn die door het vak
van journalist worden aangetrokken.
Vandaar dat die team-verbanden nog
wel eens willen piepen en rammelen.
Journalisten zijn dus - van huis uit,
zou je kunnen zeggen - geen 'vereni
gingsmensen' en toch telt de NVJ in
dit jubileumjaar 4.500 leden, terwijl
er naar schatting maar zo'n 6.000 be
roepsjournalisten in Nederland zijn.
Een zeer hoge organisatiegraad»
je dat noemen.
De verklaring daarvoor ligt ia
verleden, tot het zeer recente toe/
de journalistiek. Er was een tijd
journalisten geen vastgestelde we
tijden kenden. Zelfs de vijfdaa
werkweek bestaat voor hen nogi»
amper een decennium. De krant
paalde wanneer de journalist W
werken en dat was in de praktijk
tijd, want de redactie van de kr
was permanent onderbezet. 1
kranten werden uitgegeven door
miliebedrijven en daar was sclw
hans keukenmeester en de redact
een sluitpost. Maar je hebt nuf
maal van die beroepen die toch a.
beoefenaren vinden al zijn betaL
en werkomstandigheden nog
slecht. Daartoe behoort de journa-
tiek. Uitbuiting lag dus om de 1*
„Ze doen het toch wel want ze
het gère", moet een Brabantse
rantier voor de oorlog eens he#
gezegd van zijn 'inktkoeli's'.
De NVJ (en haar voorlopen I
Nederlandse Journalistenkring I
Katholieke Nederlandse Jourtj
tenkring en de Protestants-C!1'!
lijke Journalistenkring, tot derf
dige fusie al jaren lang same»'!
kend in de Federatie van Neder»|
se Journalisten) heeft aan
standen een eind gemaakt. IH
kwam de eerste, echte cao tot s j
Bij de grote fusiebewegingen v,l
jaren zestig en zeventig bleek
onmisbaar, niet alleen in het
van de leden, maar ook in dat c- l
lezers van met ondergang of J
koop bedreigde kranten. De r
de gang zijnde 'magere jartM
hun besparingen en inkrimp;]
'papierregiem' en automatised j
ven de journalisten van vandai
proeve van wat er met hent
hun kranten zou gebeuren
ze niet samen een vuist zoude®
nen maken.
Daarom kunnen journaliste® I
wel geen 'verenigingsmense® j
NVJ niet missen. Helaas.
bestuur moesten door de knieën. Deze
confrontatie met de verenigingsde
mocratie viel de NVJ-top wat rauw
op de maag. „Boerencommando's"
werden de inderdaad bloksgewijs op
tredende opponenten genoemd. Om
gekeerd werkte het „Jongens, jullie
begrijpen het niet!" van een der ge
kwetste kopstukken bij de 'Boeren
commando's' als de bekende rode lap
op een stier.
Dat incident tekent de fragiele ver
houding tussen bond en leden. De
bond kan meestal zijn gang gaan. Ons
kent ons op de vergaderingen. Altijd
dezelfde gezichten. Er moet heel wat
gebeuren willen de leden massaal op
komen om te proberen de zaken naar
hun hand te zetten. Vele jaren gele
den gebeurde dat een keer bij een po
ging De Tijd als dagblad te redden en
rang), variërend van 30 tot 80 gulden
per maand.
Maar veel journalisten vreesden
dat aansluiten bij de FNV het risico
inhield dat er in maatschappelijke
conflicten partij gekozen zou worden
of dat 'de Nederlandse journalistiek'
door te nauwe banden met de FNV op
z'n minst die indruk zou wekken. De
stap leidde tot de oprichting van de
OVJ, de Onafhankelijke Journalisten
Vereniging. Deze OVJ is tot op de dag
van vandaag een onbetekenende
snipper gebleven. De NVJ daarente
gen staat qua ledental sterker dan
ooit, zij het dan dat er wellicht in Ne
derland geen andere bond is die naar
verhouding zóveel leden-tegen-heug-
en-meug heeft als de NVJ.
Om misverstand te voorkomen: dat
heeft niet zoveel te maken met het
nog altijd functionerende communis
tische bestuurslid of met het bondge
nootschap met Wim Kok en de zijnen.
Het zit meer in het karakter van de
Door Wim Koek
EEN PAAR maanden geleden
verwierp de sectie dagblad-
journalisten de cao-voorstel-
Hï len die de Nederlandse Vere
is niging van Journalisten
(NVJ) hen had voorgelegd.
Om dat te kunnen bereiken
jH hadden de leden zich echt
moeten mobiliseren.
Uit Brabant en Limburg, het noor
den en het oosten trokken ze tamelijk
massaal naar de sectievergadering
om daar te laten horen wgt zij van die
voorstellen dachten. Dat was niet veel
goeds en onderhandelingsdelegatie en
