Psychologie
belangrijker
dan techniek
IZEN
Het is het
spel dat
fascineert
De schutter:
S DE KRAKER
De keeper:
ZATERDAG 4 FEBRUAR11984
itrijd
ng
Schieting
Schieting
|9.-
D ierenpension
Trimshop
Wiemes
HET THEORIEBEWIJS OP
IR STAAT VOOR JE KLAAR-
T47
Wie is bang voor de penalty
>n en 7 uitvoeringen
daar bouwpakket
en openbaar gebruik
net opgebouwd regelpaneel
nen- en buitentoepassingen
zuinig
DEVENTER - „Jan van Beveren had al eens een
penalty van mij gestopt. Toen ik weer een strafschop
op hem moest nemen, ontstond er dat spel van: hij
kent mijn hoek, zal ik nu de andere nemen, of
vermoedt hij dat ook alweer. Daar word je dus gek
van en in die gevallen moet je meteen beslissen voor
de'oude' hoek."
ne, sprankelende bubbel-
:haam aangenaam gemas-
eerlijk ontspannen, ver-
idi-Spa weldadig bij spier-
mdoeningen en andere
ken.
heiden zich door hun
hun aantrekkelijke vorm-
in Breda-
rtstr. 35,
sn 14.00
uur. Inleg
Jaargetij-
rde. Aan
Sociëteit
op zat. 4 en zond. 5 febr ui
het Verenigingsgebouw t
Ossenisse. Aanvang 14.3
uur.
op zaterdag 4 februari I
J. v. Schayck, Vogelwaai
de. Aanvang 14.30
25,- gratis.
jiging van
Lohmann,
1.
dders
an 375-
lengtes le-
HN-norm, 3
Wij komen
j langs. In-
B.V. Tel.
1106-3112.
Een
kleintje
plaatsen: resultaten
ken.
De tijd rond de jaarwisseling is door het mensdom verheven tot een periode van bezinning. In de praktijk van de sportwereld komt die ge-
dachtengang doorgaans neer op het op een rij zetten van een aantal cijfers.
Uit de verzamelde gegevens blijkt onder meer, dat het nemen van voetbal-strafschoppen door relatief goed betaalde vakmensen alles
behalve vlekkeloos geschiedt. In de vaderlandse eredivisie werd namelijk in de eerste helft van de competitie '83/84 bijna de helft (name
lijk 20) van de 45 gegeven penalty's gemist.
Jurrie Koolhof van PSV en Toon Nelemans van Willem II zijn de penalty-koningen van het eerste comeptitiedeel Beiden scoorden drie
keer vanaf de stip, maar lieten ook een misser in de registatie opnemen.
De strafschop wordt gezien als een buitenkansje. De trap van elf meter, met een alleen een stilstaande keeper als tegenspeler 'moet'
raak zijn. Het is het spel der misleiding. Het initiatief ligt immers bij de schutter. Een niet benutte strafschop wordt door het publiek te al
len tijde beschouwd als een blunder van de speler.
De misser van de speler is belangrijker dan de redding van de keeper. Er zijn strafschop-specialisten en voetballers die nooit en te
nimmer een penalty nemen. Strafschoppen worden op diverse manieren genomen. Hard en hoog, geplaatst, via een lichaamsschijnbe
weging of laag in de hoek. Soms ook 'in tweeën', zoals Cruijff en Olsen vorig jaar namens Ajax tegen Helmond Sport.
Sommige penalty's gaan de geschiedenis in. Zoals die van de Tsjechoslowaak Antonin Panenka tijdens de finale van het Europees
kampioenschap tegen West Duitsland in 1976. De geslepen middenvelder schepte de bal vanaf de stip met een traag boogje door het
midden van het doel, omdat hij (terecht) aannam dat de Duitse doelman Sepp Maier zich gretig naar een hoek wierp.
Vreemd mag die reactie van Maier niet genoemd worden. Er staat keepers weinig te doen en op een goed geplaatste en scherp ge
schoten penalty zijn ze altijd kansloos. Zij mogen zich niet eerder bewegen dan tot het moment dat de bal genomen is. Een regel waar in
de praktijk overigens weinig van terecht komt. De meeste keepers 'bewegen te vroeg'.
De nationale doelman Piet Schrijvers maakt altijd een lichaamsschijnbeweging naar de ene hoek, om zich vervolgens in de andere te
werpen, terwijl hij tegelijkertijd een pas naar voren maakt. Schrijvers is -ook door zijn omvang- een erkend penaltystopper. In de ogen
van de spelers wordt hij steeds groter en het doel van weeromstuit kleiner. Voor de keeper wordt het doel steeds groter. Kortom de psy
chologie speelt een belangrijke rol bij het nemen van de strafschop. Onze verslaggever sprak met een aantal specialisten.
Vakantie?
Laat uw hond of poes
onverzorgd achter. Reser
veer nu al uw zomervakan
tie U wilt toch ook verze
kerd zijn van een goed hc
tel?
Langeweg 2, Axel, l®1
01155-1270.
ïprijs van kracht.
hun rijopleiding per C0™PV-
dag verloren te laten gaan
s hebben voordat je °P
Tit het theorie-examen ai p
iruikt zo'n examen-comp
ie stijl, zodat je terdege
len. Maak nu een afspraak-
Praktijk
in deBMVVy
rneuzen
De 'ik' in dit citaat is Dick
Schneider en hij wil er maar
mee zeggen dat bij het nemen
van de penalty het meer om de
psychologische, dan om de
technische kant van de zaak
gaat. „Als je al niet de
bekwaamheid bezit een bal
over elf meter te plaatsen
Omdat de indruk bestaat
I dat er vroeger minder
penalty's gemist werden dan
tegenwoordig, is de keuze van
I de voetballers Jurrie Koolhof
n Dick Schneider als
I gesprekspartners, een voor de
hand liggende.
Schneider heeft al 20 jaar
I ervaring en Koolhof is een
speler van de nieuwe lichting.
3eiden zijn (oud-)
international.
Het nemen van
I strafschoppen lijkt
makkelijker dan het in de
I praktijk is. Vaak wordt
gesproken over 'een kwestie
I van zelfvertrouwen'. PSV-
I speler Jurrie Koolhof miste in
I de voorbereiding op dit
I seizoen twee penalty's, in de
I competitie faalde hij ook een
I keer. Maar bij een volgende
I gelegenheid trad hij echter
I weer aan en schoot -tegen
I Haarlem- weer raak, twee
keer zelfs.
Koolhof vertelt: „Na die
I missers wilde ik eens iets
anders proberen. Zo hard als
I Ophof ze schiet. Maar ik had
I op de training wel eerst
1 geoefend. Er komt ook een
beetje mazzel bij kijken, want
I tegen Haarlem vloog de eerste
I als een streep over doelman
Menzo heen, die net naar een
hoek dook. Ik raakte de bal
namelijk ietsje verkeerd,
misschien een centimeter op
ie schoen. Als Menzo was
Wijven staan had hij de inzet
moeiteloos kunnen stoppen.
Maar de bij tweede koos ik
oewust de hoek uit en die
'loog daar waar de eerste ook
tad moeten komen."
■Het moeilij ke van de
I Mrafschop is de keeper. Hij
kapje misleiden. Daarom let
I «er nooit op wat hij doet.
I Eerst concentreer ik me goed,
1 neem dan een aanloop van
I Wgeveer vier meter en maak
I eet lichaamsschijnbeweging.
dan hard schieten en op
een hoek richten. Ophof doet
1 "et weer anders. Die komt
I f.aiR en 'streept'. Hard en
Ik schiet meestal rechts
van de keeper, maar kan het
«k links."
»Na een misser wordt er
nooit op je gescholden. De
meeste ploeggenoten proberen
«s op te beuren. Met een
is het zo, dat j ij als
ÏÏ'ter alleen maar wat te
Miezen hebt. Want als je
Wort zegt iedereen; Ja
J 'Siseh. Toch zij n er veel
Mors die geen penalty
™rven nemen."
Dick Schneider was en is bij
I e-Tp001^' Ahead Eagles
I "Wageningen de vaste
tea Verwonclert hem echter
:t., bijna 50 procent van
..tanalty's gemist is.
Lns de kansberekening
mie uit op 50-50. De bal
(tin er'n maar in
I tsf'16 moe* 100 procent van
''afschoppen raak zijn."
I Cjaar strafschop is een
I ik aar'°osd onderdeel van
I .>?tba"erij- Wanneer
I er nou op getraind
Stavoor een
I !inetWe^strÖd- Het nemen
<wn str of schop is een
w h van concentratie en
tard rVen' En daarom
'en er tegenwoordig
zovele gemist. Deze generatie
is labieler dan de vorige. Bij
een penalty kan alleen de
schutter verliezen."
„Eigenlijk moet elke club
een vaste man hebben en een
tweede. Dat als de eerste eens
mist en hij niet meer wil, de
nummer twee automatisch
naar voren komt. Nu komt het
vaak voor, dat er problemen
ontstaan waneer de vaste
mensen zich aan hun
verantwoordelij kheid
onttrekken. Dan begint het
spel van het verstoppertje
spelen. De vaste man wil hem
niet nemen, wie daarna achter
de bal gaat, voelt zich tweede
keus. Inherent aan het gebrek
aan zelfvertrouwen van de
huidige generatie spelers. Veel
meelopers, weinig
initiatiefnemers."
„Ik heb een vaste hoek, links
van de keeper. Ik kan de bal
goed raken en gebruik als
richtpunt de plaats tussen de
achterstang en de paal. Mits
goed geraakt, is die
ongrijpbaar. Tegen Van
Beveren miste ik weieens.
Kwam de psychologie weer
om de hoek kijken. Zijn
sprongkracht was bekend, dus
ik wilde de bal erg zuiver
inschieten. En dan in zo'n
geval gaat-ie dus net via de
paal naast of zoiets."
„Je kunt een strafschop op
verschillende manieren
nemen. Bij mijn weten zijn er
drie briljante strafschop
nemers: de gebroeders
Mühren en Paul Breitner. Die
hebben het vermogen zo lang
te kunnen wachten tot de
keeper zich beweegt. Ik kan
dat niet. Ik zou naast de bal
trappen of zó geobsedeerd
worden door de keeper dat ik
de bal recht in zijn handen zou
schieten. Zeker wanneer hij
een fel gekleurd shirt draagt."
„Verder kun je, zoals de
meesten, voor een hoek kiezen
en de bal plaatsten, of zoals
Spanjaarden en Italianen met
een vertragende stap werken.
Daarnaast bestaat de
categorie 'blinden'. Niet kijken
maar knallen, zoals Neeskens.
Ik bedien me overigens óók
van die strategie als ik me niet
zeker voel."
„Soms weet ik niet in welke
hoek ik ga schieten. Dan denk
ik 'links', maar verander van
mening tijdens de aanloop en
trap ik hem toch in de
rechterhoek. Na een misser
zijn de reacties van de
collega's altijd vrij positief.
Ook bij Feyenoord, maar zelf
heb je het er moeilijk mee."
„De keepers zijn ook beter
geworden, dat geloof ik wel ja.
Ik vond penalty's tegen Van
Beveren, Schrijvers en
Jongbloed altijd moeilijk.
Maar in feite is zoiets
subjectief, wantje praat dan
over keepers tegen wie je
weieens gemist hebt, of bijna.
Iemand als Schellekens heeft
toch ook veel strafschoppen
gehouden."
„Maar het is en blijft een
zaak van de psychologie. Ik
denk daar altijd aan. Ik weet
nog goed dat ik voor drie
maanden terugkwam bij
Eagles. We kregen een penalty
en uit gewoonte ging ik op weg
naar de stip, maar toen zag ik
opeens Ton Witbaard zich
enthousiast meester maken
van de bal. Meteen heb ik een
stap terug gedaan. Hij mocht
niet eens ruiken dat er nog
iemand de penalty wilde
nemen, want een dergelijke
gedachte kan iemand onzeker
maken."
„Ook als ik me niet sterk
voelde, aan de
verantwoordelijkheid van het
nemen van een strafschop heb
ik me nooit onttrokken. Het is
niet erg dat iemand een
penalty mist, ik vind het
ontlopen van dat werk
kwalijker. Wie een penalty
durft te nemen, verwerft zich
daarmee meteen het recht te
missen."
LEEK - „Als je tegenover een speler staat met wie je
al eens een penalty-duel hebt uitgevochten, ontstaat
er een fascinerend spel. Hij weet dat je 'zijn hoek'
kent, dus zal hij misschien voor de andere kiezen.
Maar hij weet öök dat jij zo denkt. En ik weer dat hij
dat onderkent, en hij verdenkt mij weer van die
gedachtengang. Schitterend is dat. Overigens kies ik
dan voor de 'oude' hoek."
Dortmund, 23 juni 1974; de twee gedenkwaardige penalty's van Johan Neeskens tegen Bul
garije. Nadat Neeskens de eerste onhoudbaar had ingeknald moest hij het nog een keertje
overdoen van de scheidsrechter. Dit is de tweede. Keeper Staykov wil nog naar de andere hoek
als hij de bal al rechts van zich voorbij ziet fluiten. - fotoanp
Harry Schellekens is een erkend strafschoppenstopper. Op deze foto maakt hij die faam
weer eens waar als keeper van NEC. Hij 'zit' in de goede hoek en tikt de door Sören Derby in
geschoten bal uit zijn doel. - fotoanp
Eén van de meest
succesvolle keepers op het
gebied van de strafschop is
Harry Schellekens. Door de
'jaren heen heeft hij meer dan
een gemiddeld aantal
penalty's gestopt. Vorig
seizoen hielp hij zijn
voormalige club NEC nog aan
een deelnemerskaart voor de
Europa Cup II, door in de
bekercompetitie tegen FC
Wageningen en Haarlem te
triomferen in de noodzakelijk
geworden strafschoppen-
series.
Schellekens: „Bij elke
gestopte penalty komt geluk
kijken. Als de strafschop goed
genomen wordt, is de keeper
kansloos. In de competitie
heeft alleen Koolhof tegen me
gescoord, drie heb ik gepakt,
één vloog er op de lat. Dat een
penalty meer beschouwd
wordt als een misser van de
speler, dan een redding van de
keeper, is iets waarmee ik al
jaren geleden heb leren leven.
Slechts weinigen hebben
verstand van het keepersvak.
Wat me wel opvalt, is dat bij
bekende keepers als
Schrijvers en Van Breukelen
het altijd 'goede reddingen'
zijn en er bij onbekende
keepers van 'geluk' gesproken
wordt."
Het verbaast Schellekens
niets dat er van de 45 genomen
strafschoppen in de eredivisie
20 gemist zijn. Hem was de
oorzaak al eerder opgevallen.
Schellekens: „Het is de
tendens. Een jaar of tien,
vijftien geleden zat elke
strafschop er gewoon in. Een
strafschop, daar werd in die
jaren niet over gesproken. Nu
gaat de ene na de andere mis.
Dat komt omdat de penalty
wordt afgeschoven in de
ploeg."
„Als de vaste man voor de
strafschop een keer gefaald
heeft, durft hij niet vaak meer.
I ':iin voor de strafschop. „In
I Bf heb ik zo'n veertig
naity's genomen," schat
"leider, „en er misschien 36
Negentig procent
•li'-, 'fi ff'n'iiVn
Piet Schrijvers pleegt bij de strafschoppen schuin naar voren en met één been omhoog uit zijn doel te komen. Op die manier
stopt hij hier voor Ajax een strafschop van Kees van Kooten in de wedstrijd tegen PEC-Zwolle, Schrijvers' tegenwoordige
werkgever. - fotoanp
Dan wordt de
verantwoordelijkheid op een
ander afgeschoven. Je hoort
spelers vaak in het veld
discussiëren. Die durft hem
niet te nemen, een ander wil
niet meer, een derde verschuilt
zich en de vierde voelt zich
niet lekker. Dan komt er
iemand achter de bal die niet
zeker van zijn zaak is. Dat
wèèt je als keeper, je hebt ze
erover horen praten en je
groeit. Dan heb je als keeper
een geestelijk overwicht. Ook
als zij weten dat jij er nogal
eens ééntje stopt. Dan worden
ze nerveus. Dat merk je in het
doel."
Jurrie Koolhof illustreert de
stelling van Harrie
Schellekens met een anekdote:
„Bij PSV debuteerde ik voor
eigen publiek tegen
Feyenoord. Na rust had ik de
plaats van René van de
Kerkhof ingenomen. Ik was
nog geen vijf minuten in het
veld, of we kregen een penalty.
Niemand wilde hem nemen. Ik
was nieuw bij PSV en nog
maar net in het veld, maar
opeens zegt Poortvliet: Neem
jij hem maar. Ik scoorde
overigens wel."
In de laatste uitgave van het
maandblad Sport
International vertelt Sparta-
speler John de Wolf over een
penalty in de Europa Cup
wedstrijd tegen Spartak
Moskou: „Na hun tweede
doelpunt zag ik het niet meer
zitten. Toen we die strafschop
kregen, zei ik ook meteen:
Louis (Van Gaal) jij moet 'm
nemen, ik voel me niet zeker."
Van Gaal miste.
Voor het stoppen van
penalty's bestaan geen vaste
richtlijnen. Harry Schellekens
legt uit wat hij in het doel
doet: „Die
lichaamsschijnbeweging van
Piet Schrijvers, die ken ik al
tien jaar. Ik probeer zo lang
mogelijk te blijven staan, laat
de schutter maar nerveus
worden. Ik kijk wat hij doet en
dan kies ik de hoek. Veel
keepers bewegen te vroeg om
meer kans te hebben. Ik
meestal niet. Ik maak ook geen
voorwaartse pas. Volgens mij
ben je dan altijd te laat. Lang
blijven staan en goed kijken is
het devies, al heeft het wel
veel met ervaring te maken. Je
moet er gewoon goed over
nadenken."
„Ik geef een voorbeeld:
Tegen AZ kregen we een
penalty tegen. Tiktak had er
voor die wedstrijd al twee
gemist. Van der Meer moest
achter de bal. Die kende ik
alleen als speler. Ik dacht toen,
hij is rechts en niet gezegend
met een geweldige
traptechniek. Dus, dacht ik,
kan hij alleen maar rechts van
mijn schieten. Ik hielp nog een
handje door hem te dwingen.
Eerst bewegen naar links en
duiken naar rechts. Alles
kwam precies uit en ik stopte
de bal."
„Ajax-uit, ook zo'n
voorbeeld. Toen kregen we een
penalty tegen die Ronald
Koeman zou nemen. Zijn
broer Erwin had me vooraf
verteld dat Ronald in zijn tijd
bij Groningen altijd wachtte
op de beweging van de keeper
en vervolgens voor de lege
hoek koos. Dus bleef ik heel
lang staan en hield de
penalty."
„Bij technische spelers zie je
niks, dat zijn de moeilijkste.
De beste penalty heeft Gerrie
Mühren. De enige perfecte
strafschoppen-nemer die ik
ken. Aan Gerrie zie je nooit
welke hoek hij kiest."
„Een penalty stoppen dat
geeft een enorme kick, het is
een geweldige bevrediging, al
maakt de stand van dat
moment wel wat uit. Bij 3-0 is
het minder. Als je een bere-
wedstrijd speelt, maar kort
voor tijd een penalty om de
oren krijgt, ga je toch kapot
van het veld. Elke tegentreffer
is een persoonlijke nederlaag,
die ik me erg aantrek. Ook een
penalty, ja."
