Nederlands gas in trek
even.._
UITBLAZEN
fl IC
021'2
Gas moet
er komen
DE
ONSMAKELIJKE
AFFAIRE-
KIESSLING:
ZATERDAG 21 JANUARI 1984
DEBSf
ACHTERGROND
WIM KOCK
Buik vol
Homo-bars
Snuffelwerk
Moeizaam
Afluisterpraktijken
Gevaar
Gokken
Echte markt
WORDT ENGELAND DE NIEUWE KLANT VAN NEDERLAND?
Flexibel
GELUKKIG HEBBEN WE GAS
«MUI
a
<3
Nieuwe klant
Koppeling
ÏT'weer aardige berich
ten in de krant. Een
meevaller van drie miljard
voor de nationale pen
ningmeesters en nog een
van één miljard voor onze
ondernemers. Jawel 'onze'
ondernemers. Zij zijn nu
Neerlands hoop in bange da
gen, zoals lang geleden 'onze'
jongens van de Stoottroepen en
de 7 December Divisie dat wa
ren. Ondernemen is weer „in".
In mijn woonplaats geeft zelfs
een politie-inspecteur van nog
maar 33 jaar de zekerheid van
zijn baan op om voor eigen re
kening schoenen te gaan ma
ken.
Ondernemers, jaren lang
verguisd als milieuvervuilers,
uitbuiters en exploitanten van
het consumentisme mogen zich
weer verheugen in de welwil
lende belangstelling van het
volk, dat uitgeput door de kater
van de welvaartsroes en terug
gewezen door Postbus 51 en
aanverwante instanties, nu eer
zijn hoop op hen heeft gericht.
Ik weet wel dat dit 'rechts'
klinkt, maar er zit nu eenmaal
een kern van waarheid in.
Het aardige van de meeval
ler voor de ondernemers is dat
hij louter voortkomt uit het feit
dat zij elkaar en wij hen weer
wat sneller betalen dan we in
voorgaande jaren deden. De ge
leidelijke terugkeer van wat 'de
betalingsdiscipline' wordt ge
noemd, weerspiegelt het even
geleideüjke herstel van de eco
nomie, of in elk geval de gelei
delijk groeiende hoop daarop.
Over betalingsdiscipline ge
sproken: mijn hoop op een
menselijk contact met het gas
bedrijf is de bodem ingeslagen.
Ik ben er ook niet in geslaagd
hun computer op de kast te ja
gen. De Big Brothers van het
gas blijken te goed georgani
seerd te zijn. Ik had het moeten
weten.
Kort geleden berichtte ik u
over de haast die het gasbedrijf
aan de dag legt met het innen
van rekeningen en het uitsturen
van aanmaningen. Voor je het
weet moet je al vijf gulden 'ad
ministratiekosten' betalen. Dat
is de prijs van een smalle kaart
waarop een computer heeft ge
print dat als je niet als de ge
smeerde bliksem betaalt, het
gas zal worden afgesloten.
Die vijf gulden heb ik van
de rekening afgetrokken en
vanmorgen bleek dat het gasbe
drijf daar geen genoegen mee
neemt. De computer, of mis
schien toch een van zijn stuks
menselijke software registreerde
mijn betaling feilloos en even
eens het ontbreken van de 'ad
ministratiekosten'. Ook m'n
tweede optie, een door mensen
hand ondertekende brief (want
daar was het me eigenlijk om
begonnen omdat het corres
ponderen met computers me
toen plotseüng de keel was
T5 PAGINA?
gaan uithangen) is niet gehono- I
reerd.
Allesbrander
Bij de acceptgirokaart waar-
op het bedrag van vijf gulden j
'administratiekosten', te beta- j
len binnen vijf dagen, al is inge- j
vuld, zat een voorgedrukte j
kaart van hetzelfde formaat.
'Geachte cliënt' staat er boven. j
Dat wel. Je moet het ze nage- j
ven: ze blijven beleefd. Maar j
geen handtekening. Wel de me- i
dedeling dat ik verplicht ben die j
vijf gulden te betalen. Niet zo-
zeer omdat hun administratieve j
'handeling' dat heeft gekost, j
maar gewoon omdat het in de j
leveringsvoorwaarden staat. j
Waarschijnlijk dien ik van I
de leveringsvoorwaarden op de j
hoogte te zijn. Ik heb ze nooit
gelezen. Ik heb gewoon gas no-
dig. Daar is m'n huis nu een-
maal op gebouwd. Een alles- j
brander van de bedeling uit j
Zutphen, of waar was het dat j
ze omgebouwde kachels be- j
schikbaar hadden voor mensen j
die de gasrekening niet kunnen i
(of willen!) betalen, beschouw i
ik niet als een redelijk alterna- j
tief. Andere zijn er echter niet.
Dus al stelt het gasbedrijf als j
een van de leveringsvoorwaar- i
den dat ik minstens éénmaal
per maand een half uur op m'n j
kop moet staan: gas moet er i
komen.
Aanfluiting
Leveringsvoorwaarden van
monopolisten die bovendien
nog in een onmisbare eerste le
vensbehoefte voorzien zijn
eigenlijk een aanfluiting omdat
je ze toch niet naast die van een
concurrent kunt leggen. Der
halve heeft het ook geen zin er
kennis van te nemen. Je merkt
het wel. Wie niet afgesloten wil
worden voegt zich braaf naar
de eisen van de anonieme mo- i
nopolist. Je vult jaarlijks zelf de j
meterstand in en je hebt het i
hart niet daar vijf gulden 'ad
ministratiekosten' voor te vra- i
gen. Je zou ze trouwens toch i
niet krijgen.
Computers zijn machtige
hulpmiddelen, maar ze zouden
zich niet moeten inlaten met
wat het onderling verkeer van
mensen behoort te blijven.
Geachte computer. Mis
schien betaal ik die vijf gulden
op tijd. Misschien ook niet. Mis
schien wacht ik af of u me ook
voor die administratiekosten met
afsluiting durft te bedreigen.
Blaas uit uw gleuf ook eens zo'n
langwerpige gele kaart voor uw
baas. Met de groeten van mij er
op. Hoogachtend, uw cliënt.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|lll||llll|llll||||||llllllllll|||||||||||||||||||||||||||||||||li=
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie: L Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550
Goes, Klokstraat 101100-28030
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; J 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen, inclusief 5% B T W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje 076-236882.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584- Rabo rek 101053738.
Door onze correspondent
Gerard Kessels
BONN - Het is jammer
dat John le Carré, de
vermaarde schrijver
van spionageromans,
niet meer op de loonlijst
staat van de Engelse
ambassade in Bonn.
Vlak voor zijn deur had
hij in deze dagen de
bouwstenen kunnen
vinden voor een nieuwe
internationale bestsel
ler. De titel: „De minis
ter en zijn generaal."
De stof lijkt spannend ge
noeg. Een van de drie vier-
sterren-generaals van het
Duitse leger en plaatsver
vangend opperbevelhebber
van de NAVO wordt in het
diepste geheim gevolgd door
de militaire inlichtendienst.
De speurders menen te we
ten dat de generaal een gere
gelde gast is in twijfelachtige
homo-bars. Hij zou gechan
teerd kunnen worden. Zij
achten de veiligheid van het
land in gevaar en vragen de
minister de generaal geen
toegang meer te geven tot
militaire geheimen. Onder de
indruk van het speurwerk
handelt de minister snel. Hij
maakt gebruik van zijn recht
hoge officieren zonder op
gaaf van redenen naar huis
te sturen.
De generaal is weg, de mi
nister blijft. Tenminste voor
lopig nog. Want de generaal
vecht terug. De 58-jarige
plaatsvervangend opperbe
velhebber van de NAVO en
vrijgezel Günter Kiessling
(„Dit zijn de moeilijkste da
gen van mijn leven") is een
aangeslagen, maar geen ge
broken man. Kiessling neemt
er geen genoegen mee na een
veertigjarige militaire car
rière, die hem op de hoogste
trede van de ladder bracht,
zo omlaag gedonderd te wor
den. De generaal wil in zijn
goede eer en naam hersteld
worden. De strijd tussen de
minister en zijn generaal be
heerst al dagenlang de media
in de Bondsrepubliek. Wör-
ners stoel wankelt.
Het verhaal-Kiessling be
gint in april 1982. De Duitser
treedt aan als plaatsvervan
gend opperbevelhebber van
de NAVO in Brussel. Een
moeilijke baan, zo blijkt.
Kiessling heeft er al snel de
buik van vol. De Amerikaan
se opperbevelhebber, de do
minerende Bernard Rogers
en zijn uit Amerikanen en
Engelsen bestaande staf ne
men alle belangrijke beslis
singen. De Duitse plaatsver
vanger is een 'Fremdkörper'
in de commando-structuur.
Kiessling's baan is onder
politieke druk vanuit Bonn
kunstmatig gecreëerd.
Duitsland wilde in het mid
den van de zeventiger jaren
ook op hoog niveau in Brus
sel meepraten. Qua werk
zaamheden en bevoegdheden
is de taak van de Duitse
plaatsvervanger echter nooit
goed ingevuld. Kiessling's
voorganger, admiraal Lu
ther, probeerde de pil te ver
gulden. Hij bracht zijn tijd
voornamelijk door met golf-
spelen en lekker eten, zo we
ten insiders.
Voor Kiessling komt er
nog bij dat Rogers en hij ab
soluut niet met elkaar over
weg kunnen. Als Rogers in
de zomer van 1983 ter ore
komt dat zijn Duitse plaats
vervanger 'hand in hand' ge
zien zou zijn met een kolonel,
weigert hij hem zelfs nog te
ontvangen. Dat wordt in het
ministerie van Defensie in
Bonn bekend. Een ambte
naar tipt de militaire inlich
tendienst, de MAD, die er
geen gras over laat groeien.
De generaal wordt geobser
veerd. Er wordt 'ontdekt' dat
Kiessling zijn chauffeur tij
delijk heeft ondergebracht in
zijn riante dienstvilla. In een
keer duikt ook een tien jaar
oude brief op van een overij -
verige militaire arts, die
meldde dat in zijn praktijk
de in badjas gehulde Kiess
ling met zichzelf gespeeld
zou hebben.
Allang voordat de MAD
materiaal tegen hem begint
te verzamelen, heeft Kiess
ling in Bonn laten weten dat
hij met vervroegd pensioen
wil gaan. In plaats van zijn
dagen in Brussel te laten
vergallen, wil hij graag nog
een aantal jaren als burger
doceren aan een militaire
academie in de Bondsrepu
bliek. Opgewekt stapt hij
derhalve op 15 september het
ministerie van Defensie bin
nen voor een gesprek, waar
voor minister Wörner en in
specteur-generaal Altenburg
hem hebben uitgenodigd.
Kiessling krijgt zijn ver
vroegde pensioen, maar om
andere reden dan hij ver
wacht. Wörner en Altenburg
laten doorschemeren dat hij
door zijn levenswandel een
veiligheidsrisico is gewor
den. Hij zou twee homo-bars
in Keulen bezocht hebben.
Wörner wil hem per 31
maart 1984 vervroegd met
pensioen sturen. Het veilig
heidsrisico wordt door de
minister op dat moment ech
ter al zo groot geacht dat
Kiessling zich onmiddellijk
dient ziek te melden. Hij mag
zich niet meer bij de NAVO
in Brussel laten zien en hij
moet zich onthouden van elk
optreden als militair in het
openbaar.
Kiessling is geschokt. Hij
ontkent bij hoog en bij laag.
Hij geeft zijn erewoord dat
hij nooit in de gewraakte
bars is geweest. Wörner zegt
hem te geloven, maar hij
blijft vasthouden aan het
ontslag op de genoemde
voorwaarde.
Na enkele dagen bedenk
tijd stemt Kiessling tijdens
een tweede gesprek met
Wörner toe. Later heeft hij
spijt als haren op zijn hoofd.
De
minister
en zijn
generaal
Hij zegt bij deze ontmoeting
„een beslissende fout" te
hebben gemaakt. Kiessling
ziet immers af van zijn recht
een confrontatie te eisen met
degenen die beweren hem in
het homo-milieu van Keulen
te hebben gezien. Kiessling
doet afstand van dat recht op
dringend verzoek van de mi
nister „om het leger een
groot schandaal te bespa
ren." Kiessling nu: „Ik ging
daarmee akkoord uit trouw
tot de minister en het leger.
Ik zag er ook vanaf omdat
Wörner zei mijn ontkenning
en mijn erewoord te gelo
ven."
Daarmee lijkt de zaak ge
lopen. Van de 'zieke' Kiess
ling zal eind maart 1983 met
het nodige militaire ceremo
nieel afscheid worden geno
men. Alsof er niets aan de
hand is. Zover komt het ech
ter niet. Het dossier Kiess
ling blijft het ministerie be
zighouden. Als staatssecreta
ris Hiehle na een langdurige
ziekte in november op het
departement terugkeert,
toont hij geen begrip voor de
afspraak tussen de minister
en de generaal.
Hiehle, verantwoordelijk
voor de MAD, vraagt de in
lichtendienst om een afslui
tend rapport. Hoewel dat
rapport nauwelijks nieuwe
gegevens bevat, vindt Hiehle
dat Kiessling onmiddellij k
ontslagen moet worden.
Wörner vraagt nog eens na
of alle gegevens wel kloppen
en als dat bevestigd wordt
hakt hij de knoop door. In
zijn beslissing speelt ook mee
dat Kiessling toch nog in het
openbaar is verschenen en
daardoor ziet Wörner de ver
trouwensbasis aangetast.
De hoop van Wörner en
zijn departement dat Kiess
ling's plotselinge vertrek in
alle stilte afgewikkeld kan
worden, blijkt naïef. Een
viersterren-generaal kan
niet zomaar worden wegge
moffeld. Het geruchtencir
cuit draait al snel op volle
toeren. De generaal weigert
de hem toegedachte rol te
spelen. Hij zoekt de publici
teit. Via zijn advocate eist hij
een disciplinair onderzoek
waarin alle aantijgingen aan
zijn adres onderzocht wor
den.
Wörner is meteen al in
problemen. De minister die
op een persconferentie vlak
voor Kerstmis nog pocht dat
hij er in één jaar tijds in is
geslaagd „de negatieve pu
bliciteit over het Duitse le
ger" te stoppen, wordt het
middelpunt van een affaire
die tot zijn ontslag kan lei
den. Hij verdedigt zich moei
zaam: „het was een heel
moeilijke beslissing, maar ik
kon niet anders."
Dat de beslissing moeilijk
was, mag worden aangeno
men. De jachtvlieger en re
serve-luitenant-kolonel
Manfred Wörner kent Kiess
ling al jaren lang. Zo goed
dat Wörner de vrijgezel met
Kerstmis bij hem thuis in de
familiekring uitnodigde. Als
zeker is dat hij minister van
Defensie wordt haalt Wörner
De twee tegenspelers
in de onverkwikkelijke
affaire, minister Wör
ner en generaal Kiess
ling. - FOTO ANP
de viersterren-generaal in
het selecte kringetje van ad
viseurs, waarmee hij zich op
zijn hoge ambt voorbereidt.
Wörner zakt verder weg in
het moeras als duidelijk
wordt dat de militaire inlich
tendienst oppervlakkig en
slordig heeft gewerkt. Eén
rechercheur van de Keulse
politie heeft op verzoek van
de MAD een aantal foto's,
waaronder een van Kiess
ling, aan de clientele van en
kele homo-bars in Keulen
laten zien. Enige klanten
zeggen de man te herkennen
als „Günter van het leger."
Dat is voor de MAD genoeg.
Tijdstippen dat de gene
raal in 'Tom Tom' of café
Wüsten is geweest kunnen
de getuigen echter niet noe
men, zo blijkt later. De ge
loofwaardigheid van de ge
tuigen wordt verder onder
graven als enkelen van hen
een 'dubbelganger' verzin
nen om geld van journalisten
af te troggelen. Een bezoeker
van Tom Tom laat bij de no
taris vastleggen dat de MAD
hem DM 20.000 heeft gebo
den als hij getuigt sexueel
contact te hebben gehad met
generaal Kiessling.
Het zou niet de eerste keer
zijn dat de 2.000 man sterke
MAD het niet zo nauw
neemt. Daar kan de vroegere
sociaal-democratische mi
nister van Defensie Georg
Leber over meepraten. Die
moest in 1978 aftreden nadat
bekend was geworden dat de
MAD zich met illegale af
luisterpraktijken had bezig
gehouden. „Een minister",
waarschuwt ook Wörner's
voorganger Hans Apel, „doet
er goed aan rapporten van de
MAD met de grootste scepsis
te bekijken." Hij is ontzet dat
Wörner „zo snel en onvoor
zichtig heeft gehandeld."
Apel: „Ik vraag me af of het
erewoord van een vierster
ren-generaal niet zwaarder
moet wegen dan dat van tip
pelende homo-jongens."
Nu blijkt dat het aange
dragen bewijsmateriaal erg
dun is, draait de MAD op
volle toeren om de aantijgin
gen tegen Kiessling verder te
kunnen staven. De oppositie
in het parlement weigert die
aanvullingen echter te ac
cepteren. Die wil uitsluitend
oordelen op basis van de g,..
gevens die Wörner had op
het moment dat hij de gene.
raai ontsloeg.
Onduidelijkheden en vrj. I
gen blijven er volop. Wörnpr
heeft nog niet aan kunnen
tonen dat de veiligheid van
de natie zo'n gevaar liep <jat
Kiessling drie maanden voor
zijn pensionering op straat
gezet moest worden. Is een
man die zich 'ziek' gemeld
heeft, die thuis zit en zich I
niet meer op zijn werkplek
vertoont in een keer zon
groot veiligheidsrisico
worden? Was er soms toch
druk van Rogers vanuit
Brussel? Allemaal voor de
hand liggende vragen waar-
op nog onvoldoende ant
woord is gegeven.
Bovendien, de mogelijk. I
heid van chantage blijft. Ook
na Kiessling's pensionering
De man heeft tenslotte tot
het afgelopen najaar toegang
gehad tot zeer geheim mate-
riaal. In Kiessling's geval
zelfs informatie over uiterst
gevoelige zaken als de elec- j
tronische oorlogvoering
het systeem van communies. I
tie en verbindingen. Daarom
werd hij voordat hij in 1
naar het NAVO-hoofdkwar-1
tier werd gestuurd niet al
leen door de Duitse geheime!
dienst, maar ook door
Amerikaanse doorgelicht I
Dat leverde kennelijk niets
op dat zijn benoeming in de
weg stond.
De affaire-Kiessling toont
aan hoe moeilijk het
het met homosexualiteit
heeft. In de richtlijnen van
de Bundeswehr geldt „afwij
kend sexueel gedrag" als een
veiligheidsrisico. Net zoals
overmatig alcoholgebruik,
spilzucht, gokken, kletsen,
opschepperij. Officieren die
homosexueel zijn kunnen!
promotie wel vergeten
hun geaardheid aan het licht
komt. Vandaar dat vele dui
zenden in de 495.000 man
sterke Bundeswehr een dub-1
belleven leiden.
De kans dat Wörner over I
de affaire struikelt is nog
steeds niet uitgesloten,
dat was juist wat hij kostl
wat kost wilde vermijden. Ir.
de weken voor Kerstmis ze;
hij volgens Der Spiegel teger.
enkele medewerkers: „Die
koppen zou ik wel eens wil
len zien: Wörner laat gene
raal die een veiligheidsrijijc
is in functie." De minister
had ook de affaire-'Guillail-
me voor ogen: De.aanwezig
heid van de DDR-spion
Guillaume leidde in 1974 tol
het aftreden van bondskan-|
selier Willy Brandt.
Toch lijkt het erop dat de
minister spoken heeft gezien
Hij had op 19 september af
spraken gemaakt met Kiess
ling die de generaal geheel
op non-actief stelde. Wórner
heeft zich laten leiden door
drijvers en hardliners in zijn
departement die kost wat
kost Kiessling's kop wilde
zien rollen. Niettemin d
de hoogste dienstheer Wör
ner de volle verantwoorde
lijkheid voor de harteloze en
'rücksichtslose' wijze waarop
een gerespecteerd militair
door de modder is gesleurd.
Bij de officieren en man
schappen van het leger heeft
de affaire-Wörner veel sym
pathie gekost. De veront
waardiging over de gang van
zaken is groot. De kranten
staan vol met uitspraken van
hoge officieren, die een hand
in het vuur durven te steken
voor de generaal. Onder de
oppervlakte smeult de ver
denking dat de viersterren-
generaal het slachtoffer is
geworden van een complot
Vandaag Kiessling, wie mor
gen?
Door
Louis van de Geijn
GRONINGEN - Het
balletje dat de Gasunie
vorig jaar heeft opge
worpen (meer aardgas
export) is warempel
gaan rollen. Nederlands
gas blijkt toch nog in
trek te zijn bij de bui
tenlandse afnemers. En
er dient zich zelfs een
nieuwe klant aan:
Groot-Brittannië.
Het afzetbeleid werd vorig
jaar op de helling gezet. Tot
dan was een afbouw van de
export voorzien van circa 35
miljard kubieke meter per
jaar naar vrijwel nul.
Maar vanwege de geld
nood van de staat en de mee
vallende voorraden wordt er
nu weer gepraat over ver
lenging van contracten met
buitenlandse afnemers.
Het succes van zo'n actief
exportbeleid stond niet bij
voorbaat vast. Anders dan in
de jaren zestig heeft Neder
land in West-Europa geen
aardgasmonopolie meer. Met
Noors, Russisch en Algerijns
gas is er een echte markt
ontstaan. De vrees bestond
dat Nederland te lang had
stilgezeten en geen voet
meer tussen de deur zou
krijgen.
Dat blijkt mee te vallen.
Uit de eerste contacten trekt
de Gasunie de conclusie dat
er wel degelijk grote belang
stelling bestaat voor nieuwe
leveranties. De betrouw
baarheid van Nederland als
leverancier plus de techni
sche mogelijkheden van de
Gasunie zijn goede verkoop
argumenten.
Vooral dankzij de unieke
eigenschappen van het Gro
ninger veld kan naar be
hoefte worden geleverd. Om
die flexibiliteit in het aan
bod te bereiken, zouden bui
tenlandse afnemers anders
buffervoorraden moeten
aanleggen. Dat is een kost
bare zaak en de Gasunie
hoopt dan ook dat dit ele
ment in het Nederlandse
aanbod in de prijs kan wor
den uitgedrukt.
De interesse van landen
als West-Duitsland en
Frankrijk voor Nederlands
1982
17,8
1983
v^hhh^HHI
1984
18,3
UIT HET BUITENLAND ONTVANGEN
DEZE GRAFIEK LAAT DE OPBRENGST - IN MILJARD
GULDEN- VAN ONS AARDGAS ZIEN ZOALS HET RIJK
DIE ONTVANGT.
gas groeit ook naarmate de
twijfels toenemen over de
degelijkheid van de Sowjet-
Unie als aardgasleverancier.
De politieke bezwaren van
de Verenigde Staten zijn min
of meer weggewuifd, maar
uit zuiver zakelijk oogpunt
begint het er steeds zorgelij
ker uit te zien. Branden en
andere problemen bij de
aanleg van bijna 5000 km
pijplijn hebben de komst
van het eerste Siberische gas
naar Europa sterk ver
traagd. De Gasunie lacht in
haar vuistje.
De meest opmerkelijke
vrucht van het nieuwe ex
portbeleid van de Gasunie is
toch wel het contact met
Groot-Brittannië. Hoewel
het nog om een prille ver
kenning gaat, neemt de Gas
unie de Britse belangstelling
hoogst serieus. Het gaat dan
ook om een uitbreiding van
de klantenkring die de ex
port al rond 1990 een impuls
zou kunnen geven.
Over de omvang van
eventuele leveranties aan
Groot-Brittannië kan voor
alsnog alleen worden gespe
culeerd. Een pijpleiding
loont pas als er jaarlijks vier
tot zes miljard kuub gas door
stroomt, zo veel wil de Gas
unie wel zeggen. Maar of er
dan ook tientallen jaren lang
zo veel aan Engeland ver
kocht kan worden, is nog een
open vraag. Als dat laatste
het geval is gaat het om (in
huidige prijzen) vele tiental
len miljarden guldens.
De Engelse interesse 6
voor een deel ook te verkla
ren uit het feit dat met eer.
pijpleiding vanuit Neder
land een koppeling tot stani
komt met het hele Europe®
aardgasnet. Dat biedt leuk'
vooruitzichten als Engels®
straks zelf aardgas wil gas»
uitvoeren.
Dat laatste is niet ondenk
baar omdat deskundigen he
voor mogelijk houden dat®
huidige bewezen gasvoor
raad van Groot-Britta®
(plm. 1000 miljard kubiek
meter) de komende ja®
wordt verdubbeld. De Br'
ten zouden de pijplijn dus"
eerste jaren voor invoer,e
vervolgens voor tiitvoe-
kunnen gebruiken.
De eerste signalen vi
Britse belangstelling
Nederlands gas werd v<jr>
jaar uitgezonden, toen B'
tish Gas moeizame on*
handelingen voerde
Noorwegen over de leverï
van gas uit de noorden)
Noordzee. Dat Groot-BF
tannië nu contact heeft w
Nederland, zou een zet K*
nen zijn in het onder!»'1
voor
lingsspel. Maar de Gaf*
twijfelt er niet aan dat
Britten oprechte
gen hebben.
