Jonge Russen
en de anonieme
eenzaamheid
0VERZICHTSTENT00NSTELLINGB
IN TILBURG EN EINDHOVEN
A.NNEMIEK van Vugt-Toonen uit
Etten-Leur is een van de veertig
filmkeurders die ons land rijk is. Zij heeft
zitting in de 'Nederlandse Filmkeuring' in
Etten-Leurse lid van Filmkeuring
HL
DIST]
Bi
ZATERDAG 21 JANUARI 1984
agüfflgBBffl
ZATERDAG 21 JANUi
Den Haag. Dit instituut is bij het grote
publiek nauwelijks bekend. De club haalt
hooguit de publiciteit als de dames en
heren-keurders mopperen over de
boezem-exploitatie van Vanessa inAndré
van Duijns dijenkletser 'De
Boezemvriend'.
Commercieel spel
Discussie
Bankoverval
Uitersten
The Birds
Rotzooi
lEEL INTERESSANT en soms boeiend is
de beeldende kunst uit Rusland van de
laatste twintig jaar. Dat er daar de laatste
twintig jaar iets op gang gekomen is, wat
veel vooroordelen in het Westen over
Staatskunst e.d. in Rusland tot bijstelling
dwingt, is tot en met 26 januari te zien op
een omvangrijke expostie 'Hedendaagse
kunst uit de Sovjet Unie' in het Kultureel
Sentrum (stadsschouwburg) te Tilburg.
Ikoon
Eindhoven
iEGIN februc
Nederlandse Ver
Vrouwenbelar
negentig jarig be
een eeuw vrouu
dit een grap of o
vraagt de redac
blad Vrouwenbe
af. In de bijdrage'
huilsfeer. De vi
overleefde twee ft
golven en de stx
steeds niet beslech
voortreksters van
oud, moe of 7
geworden. Eer
generatie laat nc
van zich h(
Aanstaande
verloskundigen, hx
kraamverzorgst
verpleeg kundig er
vandaag in de I
Amsterdam een
onder de titel 'bev
opstaan'. Via film,
een forumdiscussie
zo volledig mogeli
gegeven van zwan,
en bevallen in Nei
Sprekers zijn ondex
de Nijmeegse hoo
huisartsengeneei
Prof.dr.f.j.a.Huy
Amsterdamse gym
Prof.dr.G.J. KIool
amsterdam
verkeert wat d
betreft in een u
Overal elders
vindt nauweli.
thuisbevalling
derland is dat i
35 procent van
190.000 bevalling
'Bescherming van de jeugd,
maar geen betutteling'
Door Harry Lindelauf
„Je moet de films beoorde
len op schadelijkheid voor
de jeugd. Maar wat is dat,
schadelijkheid? Dat is een
probleem waar iedereen
mee worstelt. Persoonlijk
zou ik dan ook veel liever
meer de voorlichtende kant
op willen. Meer informeren
zodat ouders weten wat er
draait in de bioscoop". Zo
ziet Annemiek van Vught-
Toonen haar werk in de Ne
derlandse Filmkeuring.
Sinds 1977 bieden de verhuur
ders vrijwillig hun rolprenten ter
keuring aan. Tegen betaling van
twintig gulden per 5 minuten film
kan de filmkeuring drie predika
ten toekennen: alle leeftijden, 12
jaar en ouder, en 16 jaar en ouder.
De keuring is vrijwillig. De ver
huurders die voor een film van de
gebruikelijke lengte dus zo'n 360
gulden op tafel leggen, komen met
een groot deel al helemaal niet
naar het Haagse projectiezaaltje.
De porno, de Lederhosen-lol en de
spijkerharde beuk breek-pren-
ten blijven buiten de keuring en
krijgen daardoor automatisch het
predikaat '16 jaar en ouder'. Grof
weg worden per jaar in Nederland
360 films uitgebracht waarvan
tweederde nooit bij de filmkeuring
wordt aangeboden. Wat na die
vrijwillige selectie door de ver
huurder wel wordt aangeboden
wordt slechts zelden gereserveerd
door de 16+-categorie: slechts 31
van de 533 films die tussen 1978 en
medio 1983 werden gekeurd.
De verhuurders spelen een com
mercieel spel met de keuringspre
dikaten. Porno wordt 'aangepre
zen' met het zelfverzonnen '18 jaar
en ouder', en sommige exploitanten
nemen de moeite niet om de uit
spraken van de filmkeuring in hun
advertenties op te nemen. Anne
miek van Vugt: „Een film die 'alle
leeftijden' krijgt is commercieel
niet zo aantrekkelijk. Bij het grote
publiek hangt nog steeds het idee
dat het dan een doetjes-film is. De
exploitanten hangen eigenmachtig
bijvoorbeeld dan ook zelf '12 jaar
en ouder' bij een alle leeftijden
film. Af en toe vraag je je af waar
je 't allemaal voor doet"
De Filmkeuring telt 40 leden die
gemiddeld een donderdag per
maand worden gevraagd twee
hoofdfilms en enkele 'trailers'
(voorfilmpjes) te komen beoorde
len. Om beïnvloeding te voorko
men weten de keurders niet wat ze
te zien krijgen. De vergoeding voor
een dag keuren is momenteel 100
gulden bruto. „Ik zag indertijd een
advertentie in de krant waarin le
den werden gevraagd en ik vond
het zeer aantrekkelijk. Als sollici-
taiegesprek lieten ze ons een film
zien en naderhand een discussie.
Aan de hand van die discussie
werd ik uitgekozen", vertelt Anne
miek van Vugt.
Zijzelf beoordeelt de films op
'grof en onnodig geweld'. De heer
sende opvatting dat vooral sexuele
scènes een film in de groep 16-plus
doet belanden kan daarmee over
boord. „Kijk, als er in de film een
bankoverval gebeurt en daarbij
wordt dan een keer geschoten, dan
heb ik daar geen moeite mee. Je
moet voor jezelf ook zo reel zijn dat
je aan de film geen hogere eisen
gaat stellen dan aan de tv. Als ik de
afleveringen van 'The A- team' zie,
dan vind ik dat je je eisen moet
gaan verleggen. Ik word beïnvloed
door wat op tv te zien is".
Aan de hand van het heroïne-re-
laas van Christiane F. worden de
uitersten duidelijk waarbinnen de
Filmkeuring opereert: „De film
werd in eerste instantie gekeurd op
16 jaar. Bij de herkeuring (door an
dere leden. HL) werd het twaalf
jaar. De ene mening is: je moet dit
niet aan kinderen laten zien. Maar
de andere, en mijn mening, is: je
moet het juist laten zien om te to
nen wat er van komt. Je kunt het
als een waarschuwing brengen". S
De Filmkeuring verspreidt een
geurtje van bevoogding en betutte
ling. Vijf mensen die zogenaamd
een goeie doorsnee van de bevol
king moeten vormen maken uit
wat wel en wat niet kan voor onze
jeugd. Bij de installatie van de
Filmkeuring nieuwe stijl had
staatssecretaris W. Meijer dat ook
wel in de smiezen. Hij bond nieuw
komers in 1977 op het hart 'bevoog
ding' te voorkomen. Annemiek van
Vugt is het met haar partijgenoot
(ze is PvdA-raadslid) helemaal
eens. „Er moet bescherming zijn
voor de jeugd maar al te grote be
tutteling moet worden voorko
men".
De Filmkeuring heeft onlangs
een stap gezet naar meer voorlich
ting. Zo is een kadertje alle leeftij
den ingevoerd. Daar zit dan de uit
leg aan vast dat de bijgaande film
'familievriendelij k' is. Een stap
voorwaarts vindt Annemiek van
Vugt: „Zoetjesaan beginnen we
toch een beetje duidelijkheid te
krijgen in filmland". Het kader
moet volgens haar ook uitdragen
dat de aangeprezen rolprent beslist
niet 'kinderachtig' is.
De leden van de Filmkeuring be
oordelen -uiteraard- op eigen in
zicht. Wie bang is voor spinnen zal
een spinnen-prent uit de serie
'mensenetende honden, haaien en
goudvissen' dus afkeuren. Nou zou
er niets verloren gaan als die film
ook voor volwassenen zou worden
afgekeurd maar het is toch vreemd
als een persoonlijke afkeer een be
langrijke rol kan spelen. Per film
komen vijf keurders bijeen en be
sluiten zijn mogelijk vanaf een ge
wone meerderheid (3-2 bijvoor
beeld).
Annemiek van Vugt herinnert
zich uit haar jeugd een slangenfilm
die ervoor heeft gezorgd dat ze
sindsdien 'panisch' is voor slangen.
Ze somt een paar voorbeelden op
die duidelijk maken welke invloed
een film op kinderen kan hebben.
Om terug te komen op 'The A-
team', veel jonge kinderen blijken
bang te zijn voor de neger B.A. Een
mogelijk gevolg is dat sommige
kinderen 'akelige meneer' gaan
combineren met 'bruine meneer'.
En de tandarts-scène van Lau
rence Olivier en Dustin Hoffman
in 'The Marathon Man' is het ant
woord op Van Vugts vraag: 'hoe
jaag je kinderen de stuipen op het
lijf voor de tandarts'. Zo zou je de
rij kunnen aanvullen met 'De
Mannetjesmaker' (de scène met de
heroïne-injectie) en een klassieker
als 'The Birds' van Alfred Hitch
cock („Ik denk niet dat die alle
leeftijden krijgt").
Onze buurlanden zijn volgens
Annemiek van Vugt stukken con
servatiever als het op films keuren
aankomt. Maar de vraag is wat het
allemaal uithaalt. Want op tv is via
het journaal (zelfs het Polygoon
journaal moet gekeurd!) en zoge
naamde jeugdseries als 'The A-
team' het geweld in de meest af
grijselijke vormen dagelijkse kost.
Wat daar blijft liggen, aan sex
bijvoorbeeld, doet het leeuwendeel
van de video-bezitters via de cas
sette-markt dubbel en dik over: 60
procent van de geleende cassettes
betreft (soft) porno. „Bij ons is een
keuring voor video-cassettes ter
sprake geweest. Maar dat is op dit
moment onze taak niet. Er zit 'n
hoop rotzooi bij. Maar de ouders
kijken thuis, het is hun verant
woordelijkheid wat ze thuis draai
en. Moet ik dan gaan zeggen, dit
mag je niet zien? Dan grijp je zover
in de persoonlijke vrijheid in. En
trouwens, ik denk niet dat het veel
effect zou hebben".
Elke vier jaar wordt de helft van
de leden 'ververst'. Volgend jaar
moet Annemiek er uit en wordt er
wederom een advertentie ge
plaatst. De Filmkeuring moet offi
cieel een respresentatieve doorsnee
van de bevolking vormen maar dat
is een papieren kreet. De ledenlijst
sterft van de titels. Je breekt (ook
daar) je nek over de doctorandus
sen. Jan-met-de pet komt in geen
100 kilometer van de Filmkeuring.
Annemiek van Vugt betreurt
dat, maar, zegt zij, de mensen uit
de andere bevolkingsgroepen solli
citeren niet. Terwijl een vacature
vorig jaar toch goed was voor 1400
sollicitanten. Veel mensen staren
zich blind op dat betaald filmpje
kijken. „Het is een reuze interes
sante bezigheid", stelt Annemiek
van Vugt voorop, „maar af en toe
zit je ook wel je tijd uit te zitten.
Dat is gelukkig vrij incidenteel
maar het het is echt niet alleen
feest en pret".
Van onze kunstredactie
Er zijn in het Kultureel Sentrum in
i Tilburg 76 Russische werken (doeken,
I grafiek en sculpturen) bijeengebracht
uit de collectie Ludwig in Duitsland.
Ludwig is een chocoladefabrikant,
j die in Aken bezig is een 'Wereldmu-
seum' voor moderne kunst op te bou
wen. En dat is een heel serieuze aan-
I gelegenheid, zodat deze collectie ook
de moeite waard en tamelijk repre
sentatief is. Behalve in Wenen, Re-
i gensburg, Lübeck, Hovikodden, Sar-
brücken en Mainz is deze expositie in
ons land alleen in Tilburg te bekij-
j ken.
j Halverwege de jaren zeventig was
er in Europa zo het een en ander te
j zien over de recente ontwikkelingen
in Rusland. Twee jaar geleden heb-
ben we daarover al eens bericht van-
uit de Biënnale van Venetië. Maar dit
j is wel de eerste keer dat er in Neder-
j land zoiets als een groot systematisch
overzicht te zien is. Ten dele biedt dit
j weinig verrassende dingen als je die
verzameling uitlicht tegen de totale
j kunstgeschiedenis. Alle stromingen
zijn wel vertegenwoordigd, al lopen
de perioden niet parallel. Maar dat is
I een oppervlakkige indruk, want er is
j in het half Europese, half Aziatische
I Rusland ook wel iets anders en
authentieks aan de hand.
Peter Ludwig en zijn vrouw heb
ben voor hun aankopen in de USSR
zo'n 400 ateliers bezocht (er is een
kunstenaarsorganisatie met 17.000 le
den). Met name Dmitrij Shilinskij,
een kunstenaar uit Moskou, heeft hen
daarbij begeleid. Zelf is Shilinskij op
deze expositie vertegenwordigd met
Jugendstil-achtige naakten,die de
vier jaargetijden symboliseren.
Anatolijk Kantor houdt in de cata
logus een betoog over kunst, die de
grenzen overschrijdt; stijlinvloeden
stoppen niet bij de grens. Toch zie je
op deze expositie geen soortgelijke
bewegingen als concept-art, pop-art,
op-art, land-art, field-painting, mini
mal-art, zegt dat de Russische kun
stenaar vooral geporteerd is voor het
realisme dan betreft het een figura
tief realisme, geladen met symbolis
me. het mensbeeld dat daarbij te
voorschijn komt verwijst nog best
naar het socialistisch realisme, maar
heeft ook veel parallellen met de
doorgaans beter bekende Russische
literatuur, toneel en muziek.
Heel interessant is wat Ludwig zelf
zegt: „Basis voor deze kunstontwik
keling is de ikoon, die getuigenis af
legt van de ernst, moraliteit, vroom
heid van het beeldend bezig-zijn. Zijn
waarde en heiligheid leeft in de gese
culariseerde van de communistische
Sovjet Unie verder. De twijfel aan je
zelf, het ironische in twijfel trekken,
de luchtige zelfspot, die heel kenmer
kend is vooor de avant-garde in het
Westen, is in de Sovjet-kunst onbe
kend".
Toch zie je, met name bij de uitge
breide collectie grafiek, veel relative
rende humor. De grondtoon is welis
waar van een soort Siberische ernst
en rationele fantasie, maar tegelijk
wordt die gecompenseerd door een
verlangen naar romantiek. Deze ro-
mantek kan heel mild en heel grim
mig zijn Die grimmige dramatiek is
bijvoorbeeld te zien in een recent
theatraal drieluik van Mylnikow 'De
Spaanse tragedie'. Niet zo interessant.
Ook hier is er sprake van een parallel
met de jongste ontwikkelingen in het
Westen. Wat bij allen opvalt is de in
tense overgave waarmee op heel am
bachtelijke manier gewerkt wordt
aan het vak kunstenaar.
Natuurlijk zijn er kwaliteitsver
schillen, maar nergens is het onder de
maat. Dat vak staat vooral in dienst
van de lijdende, naar geluk verlan
gende mens. Of die nu - zoals op de
tentoonstelling - vorm krijgt in
Christus, Lenin, moeder en kind, ar
beider, Schostakowitsch, Pawlow of
een vrijend paar, het universele be-
grip 'mens' staat voorop. Daarom is er
veel te zien en te beleven in Tilburg.
Het kan niet op met de Russen,
want tot en met 18 februari is in De
Zonnewijzer van het Philips Ont-
spannings Centrum aan de Mathilde-
laan 81 te Eindhoven de tentoonstel
ling 'Young Soviet painters' (Jonge
Schilders uit de Sovjet Unie). Veel
voegt deze, overigens net zo interes
sante, tentoonstelling aan die van
Tilburg niet meer toe. Deze tentoon
stelling met 24 Russische kunstenaars
met 39 schilderijen kwam tot stand in
het kader van het culturele uitwisse
lingsprogramma tussen de Unie van
Sovjet Republieken en Nederland.
De gemiddelde leeftijd (zo tussen
de 30 en 40 jaar) van kunstenaars ligt
wat lager dan in Tilburg, maar het
karakter van de werkstukken ver
schilt in zijn algemeenheid niet. Je
kunt zeggen, dat het een kwantitatie
ve toevoeging is. Zes kunstenaars in
Eindhoven kom je ook in Tilburg te
gen.
Ook hier: traditionele ambachte
lijkheid. De harde werkelijkheid via
onder meer een foto-realisme (Vol-
kov; Nazarenko) of gedept in roman
tiek, waarvan je bijvoorbeeld bij Ani
ta Meldere zou zweren dat ze een
leerling van Charles Eyck geweest is.
en zondag van 13-17 iuur(t/m 26}a1l]r,
EINDHOVEN: POCZonnewijs i
ma. t/m vrij. 12-22 uur; za. 12-11"
dags dicht.
Door Cc
NAAST de soi
over de vrotr
i waarschuwen
Zeg het niet
j den, mannen
j alles bij het 01
i zijn overal.
Dus kop op, ei
wat bereikt: "En
tuurlijk wel deg<
en verbeterd is v
j —cursussen, vro
wencafe's, moedi
m'n lijfhuizen, F
wentelefoons,
vrouwen - gezond
wenbladen, v:
kinderopvang, vr
ten voor gelijke bi
ke betaling, regel:
criminatie van
maar door", schr
huis (hoofdredacl
het j ubileumnumr
Volgens Miep
van de jubilereni
het om een veranc
ze cultuur, de 'fe
cultuur. Een hele
mevrouw De Wit
revolutie' en over
De Nederlands
Vrouwenbelangen
eeuw opgericht d<
het vrouwenkiesr
voorzitter uit de b<
ta Jacobs. Toen
overd was, richtte
vooral op politiel
Heel lang is dat de
viteit gebleven. Ze
religie gebonden,
zelfstandigheid va
betekent dat de vf
bij het laten zien v
mogelijkheden, m;
keuze is voor elke
Betekent geen p
ken niet dat links r
Miep de Wit: „E
peld aan bepaalde
gen sluit ook groep
de zeventiger jarer
tische strijd gekopi
litiek met het gev<
nisten veel vrouwe
Door Frits
De vraag is echt<
want ook hier word
ces bedreigd door d
dicalisering, ook bi
valling.
Om een beetje tej
tégen de propagand
huisbevalling orga
ting Beter Bevallen
gres in de RAI in
