Willem van Oranje
en zijn
godsdienst(en)
Happ
Vlaam
m
IBtUem
ban
($ran;e
Eerste Internationaal
Zeevistoernooi
Scheveningen
NUTROMA SCHENKT GRATIS
SCHENKFLESJES
Kauwgom met nicotine voor rokers
Gustaaf Jaeger e.a.
DONDERDAG 19 JANUARI 1984
:EXTRA OP DONDERDAG:
Tl 1 PAGINA 4
Or
HENGELEN
NLLTRICIA
Eenmalige uitkering voor zelfstandigen... ECJZ '82
PAPIER I
VOOR UW PEN
Bastaarden
Inleveren
of opleveren?
Waarborgsom
ONTMOETING GRC
Argentijnse
generaal
gearresteerd
Kr
op
va
Burgemeester wil N
aan de kaak stellen
1 jyp;
IN GODSDIENSTIG
en kerkelijk opzicht is
de zestiende eeuw een
eeuw van grote onrust
geweest.
In grote delen van
Europa ontstond een vrij
algemene hervormings-
drang tegenover de auto
ritaire kerk van Rome,
die gedurende eeuwen
niet alleen het godsdien
stige maar ook het poli
tieke en zelfs economi
sche leven in de meeste
Europese landen had be
heerst.
Wederdopers, anglicanen,
lutheranen en calvinisten be
gonnen vrijwel gelijktijdig
storm te lopen tegen de katho
lieke machtsbolwerken in het
openbare leven en tegen de
enorme corruptie en bande
loosheid van hoog tot laag bin
nen de katholieke kerk. In veel
gevallen was de strijd om de
religie tegelijk een strijd om
de wereldlijke macht. Willem
van Oranje heeft daarin een
geheel eigensoortig aandeel
gehad.
De eigenlijke inhoud van de
godsdienststrijd heeft in het
persoonlijke leven van de
prins van Oranje vermoede
lijk geen grote rol gespeeld. Er
zijn hoegenaamd geen uitla
tingen van hem bekend over
leerstellige twistpunten met
betrekking tot de sacramenten
van doop en avondmaal, de
verlossing van zonden of de
aard van de aanwezigheid van
Christus in brood en wijn.
Voor Willem van Oranje was
de godsdienst duidelijk onder
geschikt aan de politiek. De
beginselen van godsdienst
vrijheid en verdraagzaamheid
waren voor hem veel belang-
Philips II: gehaat en ge
vreesd.
van moeder Juliana van Stol
berg en van zijn broer Lode-
wijk, die beiden zeer nadruk
kelijk de zijde van de hervor
ming hadden gekozen, kwam
ook Willem steeds meer onder
invloed van de gedachtenwe-
reld in de evangelische kerk.
Hugenoten
De Dillenburg, Willem's geboorteslot waar een vrijzinnige sfeer heerste.
rijker dan de leerstellige be
ginselen van de onderscheide
ne religies.
Meedrijven
Wel heeft Willem van Oran
je zich bij het nastreven van
zijn politieke doeleinden
steeds op de religieuze boven-
stroom van plaats en tijd laten
meedrijven. Zijn vier huwelij
ken leggen daarvan in deze
volgorde een sterk getuigenis
af: eerst in 1551 met de katho
lieke Anna van Buren, dan in
1561 met de Lutherse Anna
van Saksen en tenslotte met de
twee calvinistische edelvrou-
wen Charlotte van Bourbon in
1575 en Louise van Coligny in
1583. Het religieuze opportu
nisme van de prins is in die
vier huwelijken duidelijk
weerspiegeld. Aan het begin
van zijn loopbaan vertoefde
hij immers in Breda en aan
het katholieke hof van de
Spaanse koning in Brussel. In
de zestiger j aren zocht hij po
litieke en financiële steun bij
de lutherse vorsten in Duits
land en aan het einde van zijn
leven regeerde hij de calvinis
tische gewesten Holland en
Zeeland.
In veel Europese landen
gold in de zestiende eeuw het
beginsel 'Cuius regio, illius re-
ligio'. Dat wilde zeggen, dat de
godsdienst van de vorst ook de
godsdienst van de onderdanen
moest zijn. Bleef de vorst
trouw aan Rome, dan ook de
onderdanen; ging de vorst
echter over tot de Reformatie,
dan gingen ook de onderdanen
mee. In het eerste geval wer
den de ketterijen verboden en
de ketters vervolgd, in het an
dere geval konden echter de
katholieken beter de wijk ne
men naar veiliger oorden.
V erdraagzaamheid
Verdraagzaamheid was een
zeldzaam verschijnsel en
godsdienstvrijheid kwam
slechts in weinig gebieden
voor. In de Nassause landen
van Willem de Rijke werd
echter al in 1525 de wijze van
verkondiging en beleving van
gods woord geheel vrijgelaten.
Daar mochten de katholieke
liturgie en de leer van de re
formatie vrijelijk naast elkaar,
bestaan. Graaf Willem de Rij
ke gaf zelf het voorbeeld van
verdraagzaamheid aan zijn
onderdanen. Hijzelf was ka
tholiek, doch zijn voorbeeldige
echtgenote, gravin Juliana
van Stolberg, was de hervor
ming toegedaan. Op de Dillen
burg was weliswaar een lu
thers opgeleide hofkapelaan
aangesteld, doch bij de open
bare erediensten bleef tot de
p 17 t/m 21 maart a.s. zal
in Scheveningen het eerste
internationale toernooi voor
zeevissers worden gehouden.
Men organiseert het toernooi
in samenwerking met 'Stich
ting Scheveningen Bad' en de
Nederlandse afdeling van de
EFSA (Europese federatie
voor zeevissers). Naast een
keur van prijzen voor o.a. se
nioren, dames, junioren, zul
len ook dagprijzen en festi-
valprijzen worden uitgereikt.
Ook voor de beste twee hen
gelaars per schip zullen er
prijzen beschikbaar worden
gesteld.
De deelnemers aan het fes
tival krijgen een uitgebreid
programma voorgeschoteld.
Vanaf zaterdag 17 maart 12.00
uur worden de deelnemers
geregistreerd. Zondag, maan
dag en dinsdag vist men elke
dag vanuit diverse boten vol
gens de EFSA-reglementen.
Voor de avond heeft men de
mogelijkheid tot het bijwo
nen van een Scheveningse
feestavond, terwijl het festi
val op dinsdagavond 20 maart
zal worden afgesloten met een
festival-diner-dansant. Een
uitgebreid programma als
mede een inzicht in de diverse
pakketten, waarin o.a. hotels,
zeeaas, diners enz. kan men
verkrijgen door te schrijven
of te bellen naar: Stichting
Scheveningen Bad, Gevers
Deynootweg 990-61, 2586 BZ
Den Haag. Voor geïnteres
seerde zeevissers: Men kan
ook bellen naar dhr. Hans van
Loenen (organisatie toernooi
EFSA-deel), tel. 02158-1291
(ook 's avonds). Einde in
schrijf periode: 31 januari a.s.
Ierland Troef
Irish Toerist Board en Al
batros hebben een nieuwe
visfilm over Ierland, Ierland
Troef genaamd, op 13 januari
jl. het licht doen zien. De
film, getoond aan de bijna
voltallige hengelsportpers en
andere genodigden, heeft tot
doel te laten zien hoe een nor
male Ierse visvakantie meest
al in zijn werk gaat. Nu eens
geen overdreven visvangsten,
maar gewoon een verslag van
de diverse Ierse mogelijkhe
den. Dat zijn er, ook getuige
met Rien van Nunen
de film, heel wat! Vooral heet
aardig is het feit dat de ac
teurs doodgewone hengelaars
zijn. U en ik hadden voor het
zelfde geld kunnen meespe
len. Zo laat men het bootvis-
sen op de Oceaan zien vanuit
Clifden. De bekende John
Ryan aldaar speelde zijn rol
vlot mee evenals de Ierse zee
vis-specialist Leo Ganter (ook
coördinator). Het vissen vanaf
het strand komt aan de beurt,
evenals het snoekvissen en
het vissen op forel. Door de
hele film heen kan men proe
ven hoe men in Ierland op
een leuke manier kan vissen.
Veel van de Ierse sfeer proeft
men bij opnamen op straat en
in een Ierse pub. De film kan
gratis worden bekeken van 13
t/m 17 februari en wel op de
volgende adressen: 13 februa
ri: Leeuwarden, Oranje Hotel
(voor gratis kaart Aquarium
huis Friesland); 14 februari
Den Haag Gebouw Amicitia
(voor gratis kaart Fa. van 't
Hart); 15 februari Den Bosch
zaal het Kroontje (voor gratis
kaart Fa. Glaudemans), 16 fe
bruari Diepenveen dorpshuis
(voor gratis kaart Fa. van
Ginkel); 17 februari Boxmeer
zaal Vane (voor gratis kaart
Fa. Bruins). Alle vijf film
avonden beginnen om 19.30
uur en eindigen om 22.30 uur.
Elke avond koppelt men een
kwisje met multiple choice-
vragen aan de film en er zijn
leuke prijzen. Plaatselijke
hengelsportwinkeliers ver
zorgen een show van hengel
sportartikelen, zoals in de
film gebruikt. Voorts is er ge
legenheid van gedachten te
wisselen met Ierse vertegen
woordigers uit de hengel
sport.
dood van Willem de Rijke in
1559 de katholieke liturgie ge
handhaafd.
In deze sfeer van religieuze
verdraagzaamheid werd in
1533 Willem van Oranje gebo
ren. Hij werd volgens de fami
lietraditie katholiek gedoopt,
compleet met heilige mis en
duivelsbezwering, doch zijn
opvoeding lag in de eerste ja
ren van zijn leven goeddeels in
handen van zijn lutherse moe
der.
Dat duurde tot 1544, toen
Willem van zijn vroeg gestor
ven neef René van Chalons het
prinsdom Orange erfde alsme
de diens Nederlandse bezittin
gen. Koning-keizer Karei de
Vijfde, die op dat moment enig
vermoeden begon te krijgen
van de lutherse sympathieën
aan het Nassause hof, wilde
alleen zijn toestemming geven
tot de aanvaarding van René's
Granvelle: intrigant.
erfenis, wanneer de jonge Wil
lem verder aan zijn hof in
Brussel en in de rooms-katho-
lieke leer zou worden opge
voed. Deze voorwaarde werd
niet zonder duidelijk eigenbe
lang door de Nassaus aan
vaard, omdat Willem door de
ze onverwachte erfenis niet
alleen de titel van prins zou
krijgen, maar ook opeens de
rijkste en machtigste edelman
in de Nederlanden zou wor
den.
In de jaren van zijn verblijf
aan het Brusselse hof en in
zijn eigen residentie te Breda
volgde Willem van Oranje met
zijn gezin de katholieke le
vensleer, doch toen Karei de
Vijfde door zijn zoon Philips
de Tweede was opgevolgd en
er door kardinaal Granvelle
conflicten ontstonden tussen
de Spaanse koning en de prins
van Oranje, zocht Willem
vooral na de onthoofding van
Egmont en Home toenemend
steun bij de lutherse vorsten
in Duitsland.
Na zijn vlucht naar de Dil
lenburg kwam Willem in nau
we aanraking met het luthe
ranisme. Mede onder invloed
Toen Willem uiteindelijk
echter in zijn strijd tegen de
Spaanse inquisitie en de
Spaanse dwingelandij niet de
militaire en financiële steun
kreeg, die hij van de Duitse
vorsten verwacht had, moest
hij ondanks aanvankelijke
aarzelingen toch hulp en aan
sluiting zoeken bij de Hugeno
ten in Frankrijk en bij hun
calvinistische geloofsbroeders
in Holland en Zeeland. In 1573
nam hij in Dordrecht voor het
eerst deel aan het heilig
avondmaal in de hervormde
kerk. Daarmee kwam Oranje
definitief in het calvinistische
kamp.
Toch zullen de calvinisti
sche leerstellingen de Prins
van Oranje vermoedelijk
maar weinig hebben bezigge
houden. Zijn aansluiting bij de
hervormde kerk was voor hem
een politieke noodzaak. Wel
heeft de prins in zijn hele le
ven in woord en geschrift ge
tuigd van zijn rotsvaste geloof
in een almachtige God ('den
alleroppersten Potentaet der
Potentaten'), doch alle rituelen
daarom heen bleven hem vrij
onverschillig. Ieder moest
naar zijn eigen overtuiging de
volledige vrijheid hebben om
God naar eigen aard en inzicht
te dienen. Daarin lag Oranje's
principiële verdraagzaamheid
en zijn betekenis voor het
christendom in een zo onver
draagzame zestiende eeuw.
(ADVERTENTIES)
Voor één keertje mag u gratis proeven hoe lekker Nutroma smaakt.
Schenkflesjes Nutroma; die zet u zó op het koffieblad.
Die schenkt u zó in een lekker kopje koffie. Daarna stuurt u de
kartonnen flessehoudernaarNutricia, Antwoordnummer 10006,
2700 VB Zoetermeer. Een postzegel is niet nodig.
Vermeld uw naam, adres, postcode, plaats én uw giro of bankrekening.
U ontvangt dan van Nutricia f 1,50 terug op uw rekening.
U mag, per gezin, één keer meedoen.
Indien u in 1982 zelfstandig een beroep
of bedrijf uitoefende en uw inkomen
bedroeg over dat jaar niet meer dan het
minimum-niveau, dan kunt u over het
jaar 1982 in aanmerking komen vooreen:
Voor nadere inlichtingen en voor een
aanvraagformulier kunt u zich
schriftelijk of telefonisch wenden tot:
De Stichting Coördinatie
Dienstverleningscentra Kleinbedrijf
(SCDK)
Antwoordnummer 17440
1000 SN Amsterdam (020-997595)
Voor de agrarische sector en de visserij:
Stichting tot Uitvoering van
Landbouwmaatregelen (STULM)
Antwoordnummer 10560
2500 W8 's-Gravenhage
of de districtsbureauhouders.
Tot en met 29 februari kunt u een
aanvraagformulier indienen.
Van onze redactie buitenland
WASHINGTON - Binnenkort zal kauwgom
waaraan nicotine is toegevoegd zijn intrede
doen op de Amerikaanse markt nu het bureau
voor toezicht op de kwaliteit van voedsel en ge
neesmiddelen heeft geoordeeld dat dat een toe
laatbaar hulpmiddel is voor mensen die met ro
ken stoppen.
De nicotine-kauwgom wordt verkocht onder
de prozaische naarh 'Nicorette'. Of het veel
helpt is de vraag.
Naamplaatje is een serie
over uitdrukkingen en voorwerpen,
genoemd naar mensen, opgetekend
door Hans Toonen
Ook de textiel-branche le
vert aardig wat stof op voor
deze serie. Neem de regen
jas Macintosh, genoemd
naar de Schotse kleermaker
C. Macintosh die in de vori
ge eeuw een waterdicht
weefsel op de markt bracht.
Of Cardigan, het gebreide
jasje, waarmee de Engelse
graaf James Thomas Cardi
gan (1797-1868)te kijk liep.
Zijn land- en tijdgenoot
Lord Raglan (1788-1855),
veldheer tijdens de Krim-
oorlog, hulde zich steevast
in een lichtgewicht overjas
met wijde mouwen, nu be
ter bekend als een Raglan.
Ook de spencer, een nog al
tijd gewild vest, danken we
aan de Britten: George
Spencer (1758-1834).
Of pak batist, een ragfijn
katoenen stof. Het spoor
van de uitvinder loopt te
rug tot de 13e eeuw: Baptis-
te (spreek je uit als batiest),
een linnenwerker uit het
Franse Cambrai, dat toen
nog alléén Kamerijk heet
te.
Laat ik uit deze wat stof-
fige etalage iets langer stil
staan bij de Jaeger-onder-
k leding, warm aanbevolen
door de Duitse arts Gustaaf
Jaeger. Als verwoed hygië
nist propageerde de in 1832
in Bürg geboren arts en
zoöloog Ct 1917 in Stuttgart)
het dragen van wollen on
dergoed. Dat was volgens
hem niet alleen goed voor
het lichaam, maar ook
hartverwarmend voor de
ziel. In zijn boek 'Entdec-
kung der Seele', geschreven
in 1870 verkondigde hij de
volgende theorie: in een
koud lijf kan geen goede
ziel zitten.
A.s. zaterdag: Julius Maggi en
Henrl Nestlé.
ALS reactie op het artikel
'vorstelijke bastaarden'
(Willem van Oranje deel 2)
wil ik graag te kennen ge
ven dat ik uw uitleg t.a.v.
deze bastaarden wel erg
tendentieus vind. Vooral de
gedachte dat Willem van
Oranje zich wel boven Mar-
garetha van Parma en Juan
v.O. verheven gevoeld zal
hebben, daar zij 'slechts'
bastaards waren, kan ik niet
volgen. Te meer daar u zelf
in dit artikel memoreert, dat
bastaards in die tijd een
normaal (geaccepteerd) ver
schijnsel waren. Het pleit
m.i. meer voor de grootmoe
digheid en het goede inzicht
van een man als Karei V dat
hij al zijn kinderen gelijk
behandelde, ongeacht van
welke vrouw zij waren.
Hieruit blijkt dat hij de con
sequenties van zijn daden
aanvaardde en de vrouwen
waarmee hij omging hoog
achtte. Iets, waaraan menig
een in deze tijd van emanci
patie nog steeds een voor
beeld kan nemen. Overigens
heb ik het prettig gevonden
dat we weer eens een opfris-
sertje geschiedenis gekregen
hebben. Vooral de eerste af
levering vond ik interessant.
Jammer dat niet helemaal
duidelijk werd waarom Wil
lem van Oranje zoveel ver
schillende vrouwen gehad
heeft. (Wordt slechts van
één vrouw vermeld dat ze
gestorven is).
Ba vel
C.W. Roza-Verdoorn
PAS geleden kreeg ik van
mijn ziekenverzekering be
richt dat mijn ziekenhui
spremie met een aantal per
centen is verhoogd. Van de
pensioenraad is een bericht
onderweg dat het pensioen
gekort zal worden overeen
komstig de korting van de
salarissen. De Stem had een
klein berichtje dat het abon
nementsgeld, als gevolg van
de verhoogde BTW ook iets
verhoogd is. In de winkels is
de verhoging van de BTW
ook al merkbaar en koffie en
thee werden ineens zo maar
drastisch duurder. De uitke
ringen van sociale instanties
zijn allemaal iets lager dan
voor 1 jan. jl. waardoor de
koopkracht in z'n totaliteit
kleiner gaat worden. Ook
voor mensen die niet bij een
ziekenfonds zijn verzekerd.
Voor dokterskosten en me
dicijn moet ik 20% bijbetalen
en ook dat gaat dan, zij het
dan niet zo gevoelig, duur
der worden, terwijl het, naar
mijn mening, toch al heel
wat betekende als men voor
een bezoekje van de huisarts
al ƒ7.- moest bijbetalen. Nu
zou ik graag willen verne
men waarop de conclusie
gebaseerd kan zijn dat ver
hoging vaft die tarieven,
juist in deze tijd, noodzake
lijk kan zijn. Het Centraal
Orgaan Tarieven Gezond
heidszorg zal dat toch niet zo
maar doen. Is er, uit de hoek
van de artsen, om gevraagd?
Of wil het Centraal Orgaan
de reden opgeven waarom
die verhoging, op het toch al
zeer hoge bedrag NU moest
worden opgelegd.
Baarle Nassau
F. Vorstenbosch
1) IN Uw krant, naar ik
meen van jl. vrijdag 6
jan.'84, was een stukje opge
nomen over 'waarborgsom
men voor de helft terug',
waarop ik toch even wilde
reageren maar dan met de
volgende kop: 'Gelegaliseerd
stelen van rente over waar
borgsommen door B en W's,
BV's en verhuurders'.
2) In dit stukje zullen B en W
en het Woningbedrijf wel
even beslissen wat of er met
andermans rente van waar
borgsommen moet gaan ge
beuren. Over 1,2 miljoen
wordt 100.000 aan rente
geïnd, dat is iets meer dan
8%. Indien als voorbeeld een
waarborgsom van ƒ609
wordt genomen dan heeft
men na 10 jaar met dezefde
8% al 700 aan rente, dit is
al 100 meer dan de waar
borgsom zelf!
3) Neen B en W's, BV's en
verhuurders, u maakt mis
bruik van woningschaarste,
want als men al 1000 of
meer moet betalen bij het
betrekken van een woning
(door hoogte van waarborg
sommen) dan vind ik dit
ronduit schandalig! Wij
moeten eens leren om niet
het woord 'geld', maar het
woord 'mens' in ons levens
vaandel te gaan vermelden'
Zoals hieronder aangegeven
kan het ook en wel, (gebeurt
op sommige plaatsen reeds):
A) Huurders kunnen B en
W's, BV's en verhuurders
machtigen om de waarborg
som van giro en/of bankre
kening af te halen, indien
huurders het gehuurde niet
in oorspronkelijke staat
hebben achtergelaten en de
ze machtigingen kunnen
dan net zo worden ver
werkt/behandels als overige
machtigingen.
B) Indien de rentevergoe
ding over een aantal jan®
gelijk is aan de waarborg
som dan moet deze waar
borgsom terug worden ge
stort/gegeven aan de huur
ders.
C) Of van al die rente de
huizen eens isoleren en o®
te beginnen die huize"
waarvan de voor- en achter
kant één en al glas is, da"
komt het geld ook ten goe"e
van de gasrekeningen vo»
deze bewoners.
4) B en W's, BV's en ver
huurders, jullie moeten het
toch met mij eens zijn dat
het belachelijk is om baas
spelen over andermans ge'"
zonder dat deze maar ee"
greintje inspraak krijg'
Zoas u weet is een landelijk"
actie bezig om aan de#
praktijk een einde te mak®
ook het ministerie va"
Volkshuisvestig is ingescha
keld!
Breda
J.J. Meester
PONPERDAG 19 JANUAR11
Tops
leidt
nerg<
STOC
Buite
VS, C
Stock
sprek
Gromyko Tijd
...dialoog... heeft C
FOTO/UPI Washif
deeld"
Grom:
Van onze redactie buitenland
BUENOS AIRES - Een Ar
gentijnse rechter heeft de aan
houding gelast van de gepen
sioneerde generaal Guillermo
Suarez Mason. Deze ex-com
mandant van de strijdkrach
ten was niet voor de rechter
verschenen in de zaak van de
verdwijning van de technicus
Alfredo Giorgi in 1978.
Suarez Mason is de tweede
legerofficier tegen wie een ar
restatiebevel is uitgevaardigd
door een rechtbank die schen
ding van de mensenrechten
onderzoekt sinds Argentinië in
december weer een burgerre
gering kreeg.
Ex-president Reynaido Big-
none, die tijdelijk staatshoofd
was na bijna acht jaar militair
bewind, is vorige week gear
resteerd. Hij wordt verant
woordelijk geacht voor het
verdwijnen van twee dienst-
plichtingen in 1976.
Corruptie
IN Engeland is een corruptie
schandaal aan het licht geko
men, waarbij zeker tweehon
derd ambtenaren betrokken
zijn. Volgens een krant had
den rijksambtenaren smeer
geld aangenomen van mensen
die een eigen zaak wilden op
zetten. Een deel van de omko
ping gebeurde met gratis be
zoekjes aan call-girls.
Mijnramp Japan
IN een steenkoolmijn in het
zuiden van Japan is gisteren
brand uitgebroken. Volgens de
eerste berichten zijn er min
stens acht doden gevallen. Er
worden 63 mijnwerkers ver
mist.
IN
ZA
Vd
BON
in We
minis'
Defen
is ge
de vi
plaats
hebbe
Kiess
De
Navo
Ame
druk
fend
Roge
kend.
gen,
Keul
DeS
veel
daan
tege:
De
chris
CDU
spra'
vert
Zij
niste
Kies
maa
veili
vraa
moe'
Van een onzer verslaggevers
VIEREN - Burgemeester José
appart van de Belgische ge-
,vf«te Voeren is van plan de
j laamse) pastoor van Moe
rt ®en en de plaatsvervangen-
v e^oor van St. Martens-
I «?.u't 'lun parochie te zet-
is woedend dat de pas-
weigeren het Frans als
ker^ te gebruiken in de
zirK Z^n !)0ë'ng voelt Happart
j gesteund door een uit 1870
2p.,erf-nde wet waarin de af-
Wn 'Ju® van kerkbesturen
dat geregeld. Daarbij komt
rip zovvel de kerk als de pasto-
van Moelingen en St.-Mar-
svoeren eigendom zijn van
aegemeente.
- ,.et is in de Voerstreek een
üev k geheim dat Happart
de J"1" i?ranstalige priesters in
star Fken ziet dan Nederland-
Waa?en' Eerder heeft het (pro-
£p, e' gemeentebestuur al
rpn gerd te betalen voor de
ifp??r.atie van het dak van de
Tjt in Moelingen.
dat uP.part geeft ruitelijk toe
"ij de voorkeur heeft voor
zij
in
m
