even..L
UITBLAZEN
Tussen gerechtigheid
en de angst voor
een nieuw Neurenberg
„Wie wil wie, voor welk karretje spannen?"
Is export de
redder van
de economie?
L
goedkopi
en boere.
Advocaat
zoetjesaai
onbetaall
Waarom
geen boek?
ZATERDAG 14 JANUARI 1984
ACHTERGROND
PAGINA;
ARGENTINIË:
VATICAANDOOR VS DIPLOMATIEK ERKEND
„We hebben
achting voor de
grote morele en
politieke invloed
die de paus en
het Vaticaan
overal ter wereld
uitoefenen"
Meer kans op
ongeluk dan
op een prijs
CONSUMENTEN-
EVEN een saluut bren
gen aan een groep
mannen die we bijna
vergeten nu de echte win
ter uitblijft. De bemannin
gen van de strooiwagens
laten zich door de warme
westenwinden en de re
gens niet in slaap sussen.
Zij zijn paraat om er bij nacht
en ontij op uit te trekken. Ik
heb dat zelf kunnen vaststellen
in de vroege nacht van donder
dag op vrijdag. Rond en ten
westen van Breda, knipperden
overal de oranje lichten van de
strooiwagens, zelfs op de fiets
paden. Tijdens m'n retourrit
naar Roosendaal, zo tussen elf
uur en half één heb ik er min
stens tien geteld.
Het moet een voorzorgs
maatregel zijn geweest want
echt glad was het (nog) niet.
Wel had de kou in de loop van
de middag vorst gesuggereerd
en vermoedelijk heeft het iets
of wat gevroren rond midder
nacht, toen de strooiwagen-be
manningen werden opgeroe
pen. Een paar uur later was de
wind weer warm en spoelde de
regen het zand van de wegen.
Echte actie hebben de
sneeuwruimers en pekelstrooi-
.ers deze winter nog niet ge
kend, de laatstgenoemden wat
meer dan de eersten. Maar voor
een verwende automobilist is
het een onverwachte opluchting
te constateren dat deze 'wegbe
reiders in barre tijden' paraat
zijn en zelfs al uitrukken wan
neer gladheid dreigt.
Economie
Mensen die met aandacht
de kranten lezen zijn in de afge
lopen paar jaar allemaal wel
een beetje econoom geworden.
Toch zullen ze, evenmin als ik,
het gevoel van zich af kunnen
zetten dat we door 'Hel Econo
misch Herstel' volledig worden
overrompeld. Bijna van de ene
dag op de andere veranderden
de voorpagina's van toon. Het
gaat beter of het zal binnenkort
beter gaan. Maar de nu spoedig
met emeritaat gaande Ópper-
patroon van Nederland, mr.
Chris van Veen, die destijds al
héél vroeg begon te waarschu
wen voor economisch verval,
waarschuwt nü dat we vooral
niet te optimistisch moeten
zijn. Ja, ja
Inmiddels wekken de pro
fessoren Schouten en Kornaar
nieuwe twijfel aan het huidige
regeringsbeleid. Het roer moet
om. Minder subsidie voor de
bedrijven en meer werkgele
genheid in de collectieve sector.
Daar sta je dan als welwillende
leek. Je doet je uiterste best om
het allemaal bij te houden. Je
luistert naar Lubbers en Den
Uyl. naar de commissie Wag
ner en het Centraal Planbu
reau, naar Duisenberg en
Schouten. Zuchtend en kreu
nend, maar tenslotte berustend,
heb je je neergelegd bij wat
Lubbers' vijanden het Verelen-
dungrbeleid van het kabinet
noemen en dan hoor je weer uit
onverdachte (CPB) of erkend
knappe (Schouten) bronnen
dat we de verkeerde medicijn
slikken en zo doorgaande al
leen maar méér pijn zullen
moeten lijden.
„Gooi het maar in m'n pet",
zegt de leek dan, „en zoek het
verder zelf maar uit." Het is
eigenlijk verbazingwekkend dat
de politici dat nooit zeggen.
Voor wetenschappers lijkt het
me nog wel aardig om verze
kerd te zijn van een opwinden
de. eeuwigdurende discussie
zonder vaste uitkomsten, maar
politici zijn er toch om econo
mische theorie om te zetten in
daadwerkelijk huishouden.
Nooit zeker weten of je de juis-
WIM KOCK
te keuze maakt, of je naar
Schouten of Halberstadt moet
luisteren en toch te moeten
doen alsof je precies weet 'waar
je mee bezig bent', daar wordt
een mens toch mismoedig van?
Niet de politicus. Hij/zij moet
dus een bijzonder mens zijn.
Laten we het daar maar op
houden. Hoop doet tenslotte le
ven.
Elektronika
Vandaag of morgen valt er
nog eens een jumbo uit de lucht
omdat een passagier met een
elektronisch zakflipperkastje zit
te spelen. Ik lees tenminste dat
de CAA, zeg maar de Britse
rijksluchtvaartdienst, onder
zoekt of het inderdaad waar is
dat een Boeing 737 tijdens een
Europese vlucht uit zijn koers
raakte omdat een van de passa
giers met een elektronisch spel
letje had zitten spelen.
Gebleken is dat de CAA de
luchtvaartmaatschappijen al
eens heeft gewaarschuwd voor
de risico's van 'elektronische
zakrekenmachientjes, radio's,
bandrecorders en spelletjes'.
Aangenomen wordt dat deze
zegeningetjes van het robottijd
perk de automatische besturing
van een vliegtuig kunnen beïn
vloeden. Daarvan zouden trou
wens in Europa al drie eerdere
gevallen bekend zijn. Volgens
een woordvoerder van de CAA
werden daarbij echter geen na-
vigatiefouten gemaakt.
De Duitse luchtvaartmaat
schappij Lufthansa heeft al het
zekere voor het onzekere geno
men en de passagiers het ge
bruik van elektronika aan
boord verboden, aldus het pers
bureau. De KLM gebeld. Daar
blijkt men tegenover meege
brachte elektronika een ge
nuanceerde houding aan te ne
men.
Het laten spelen van draag
bare radio's en lv-ontvangertjes
is aan boord verboden. Met ra-
diozendertjes mag evenmin
worden gespeeld. Deze appara
tuur kan volgens de KLM in
derdaad de radionavigatie-ap-
paratuur beïnvloedende. Maar
zakrekenmachientjes? De
KLM-woordvoerder lacht.
„Die gebruiken we zelf volop
aan boord." Ook toegestaan bij
de KLM zijn pacemakers, ge
hoorapparaten, kleine recor
ders (de z.g. voice recorders) en
elektrische scheerapparaten.
Er is echter iets anders: er
komen steeds nieuwe elektroni
sche snufjes op de markt en te
gelijkertijd neemt de elektroni
ka in de nieuwere vliegtuigen
ook een steeds belangrijkere
plaats in. „Twee ontwikkelin
gen die elkaar versterken", zegt
de KLM. We houden dat heel
nauwkeurig 111 de gaten. Die
spelletjes zijn nieuw. Op dit
ogenblik bestaat er nog weinig
inzicht in de mate waarin ze in
vloed zouden uitoefenen op
boordapparatuur. We houden
dat in internationaal verband
echter goed bij en we zijn er
alert op", aldus de KLM.
Het klinkt geruststellend,
maar ik weet zeker dat ik het
niet leuk zal vinden wanneer ik
in de nabije toekomst in een
vliegtuig iemand op z'n zakflip-
perkast zie spelen. „Waarom le
zen die mensen niet gewoon
een boek?" zal ik dan geërgerd
en bezorgd denken.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiHNiHiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiië
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H M. Brader.
Hoofdredactie: L Leijendekker en H. Coumans
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres Postbus 3229, 4800 MB Breda
©076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe Ginnekenstraat 41©076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 1 01100-28030
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920
Vhssingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8 30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
J 22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar Prijzen inclusief 5% B T W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888
Lezersservice:
Info."natie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur).
Informatie grote advertenties 076-236881
t Kleintje 076-236882.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek 230301584 - Rabo rek 101053738.
T5
Door Pieter Eggen
BIJNA dagelijks, doet
Argentinië de wereld
versteld staan. De oude
bloeddorstige generalis
simo's, hun executeurs
en handlangers vallen
met een bijna onvoor
stelbaar gemak ten
'prooi' aan de golven van
democratie die over het
land spoelen.
Een greep uit het nieuws
van de laatste dagen: Het Ar
gentijnse weekblad El Ob-
servador plaatste maandag
een oproep om een aantal
bisschoppen voor de rechter
te slepen, wegens hun onver
hulde steun aan de junta.
Vooral aartsbisschop Aram-
buru van Buenos Aires kreeg
ongezouten kritiek op zijn
lankmoedige houding ten
aanzien van de militaire dic
tatuur en repressie.
Dinsdag werd de laatste
militaire president Bignone
gearresteerd, nadat hij eer
der al was verhoord wegens
zijn verantwoordelijkheid
voor de dood van twee men
sen. Diezelfde dag werd de
voormalige Argentijnse le
gercommandant Mason ge
molesteerd toen hij een
rechtbank verliet na een ver
hoor.
Woensdag legde het hoofd
van de politie in Buenos
Aires ten tijde van de junta,
generaal Ramon Camps, een
verbazingwekkende beken
tenis af. Hij gaf toe recht
streeks verantwoordelijk te
zijn voor de dood van 5.000
tegenstanders, die op de treu
rig lange lijst van 'verdwij
ningen' stonden. „De meeste
van deze subversieven zijn
dood", zo liet de generaal we
ten.
Om een beetje een idee te
Videla
Viola
Galtieri
geven van de denkwereld
van deze man (en met hem de
verdreven groep machtheb
bers) liet hij tijdens het ver
hoor zonder een spoortje te
rughoudendheid weten Hit-
Ier als zijn grote voorbeeld te
zien. „Ik ben geen Nazi, maar
een man van rechts", zei hij.
De losse feiten, die in hoog
tempo bekend worden, zijn
stuk voor stuk verbijsterend
en bevestigen de duistere
vermoedens die mensenrech
ten-vechters en waarnemers
in de voorbije jaren uitten.
De opengelegde massagraven
van 'verdwenen' Argentijnen
en de bekentenissen snijden
de Argentijnen door de ziel.
In verschillende kringen
wordt met wraakgevoelens
gereageerd, maar overheer
send is de stemming dat dit
het moment is waarop Ar
gentinië schoon schip kan
maken met zijn lugubere
jongste geschiedenis. 'Einde
lijk gerechtigheid': dat is
waar de 'Dwaze Moeders',
het bureau van Nobelprijs
winnaar Peres Esquivel, de
lagere vakbondskaders en de
politici die - geschaard om
president Raul Alfonsin - op
dit moment om vragen.
En deze groepen hebben
goed in de gaten dat die ge
rechtigheid er moet komen,
wil dit land ooit weer rustig
kunnen slapen. Alfonsin lijkt
zijn politiek zeer intelligent
te hebben ingesteld op het te
gemoet komen aan dat stre
ven, zonder de weg vrij te
maken voor een soort
'bijltjesdag'.
Een kenner van Argentinië
bevestigt dat er onder de Ar-
Bignone
.voorde bijl.
- FOTO S ARCHIEF OE STEM
gentijnse militaire top een
'Neurenberg-syndroom' be
staat. „De afrekening waar
voor Argentinië momenteel
is gesteld heeft sterke over
eenkomsten met Neurenberg.
Als Alfonsin de weg vrij
maakt voor een Neurenberg-
achtige aanpak verspeelt hij
de steun van het leger. Dat
zou funest voor het hele pro
ces in Argentinië zijn", meent
deze deskundige.
De nieuwe burgerregering
in Buenos Aires heeft het ge
vaar scherp gezien, want één
speciale wet die Alfonsin
verleden maand liet aanne
men in het parlement voor
ziet in de bestraffing van de
genen die opdracht hebben
gegeven voor de 'verdwijnin
gen', maar dat de executeurs
vrijuit kunnen gaan, tenzij ze
uit persoonlijk rancune of
machtswellust hebben ge
handeld. Een andere beper
king, die Alfonsin welover
wogen heeft aangebracht is
dat de beulen en hun op
drachtgevers zich voor mili
taire tribunalen zullen moe
ten verantwoorden.
Dat laatste heeft nogal wat
kritiek losgewoeld, omdat
met name de 'Dwaze Moe
ders' vrezen dat daardoor ho
gere militairen hun misdadi
ge ondergeschikten te mild
zullen bestraffen.
Of dat ook feitelijk zal ge.
beuren is niet te zeggen:
maar er zijn aanwijzingen
dat het niet zo'n vaart zal lo-
pen. Volgens de eerder aan
gehaalde kenner van het
land staat met name de mili-
taire top te popelen om - als
de hond die afdruipt met de
staart tussen de benen - zo
snel mogelijk de stilte van
kazerne te mogen opzoeken.
De snelheid waarmee de
militaire structuren uiteen
vallen wordt het best geïllu-
streerd aan de hand van de
vele bekentenissen die afge-
legd worden. Het lijkt erop
alsof de verantwoordelijke
militairen haijst maken met
hun 'mea culpa'. De tijd van
de verdediging, zoals dat op
het laatst van het junta-tijd-
perk nog wel gebeurde, is
voorbij
Een waarnemer: „Het mi
litaire blok is vooral uiteen
gevallen door de enorme al-
gang van de Falkland-oorlog.
Bestaande tegenstellingen
binnen de strijdmachten zijn
er door aangescherpt en er is
een scheiding van geesten
ontstaan tussen de hogere en
lagere officieren. Als je nu
soldaten hoort praten over de
Malvinas-oorlog dan spreekt
daar frustratie uit en haat
jegens de top. Zo de militai
ren ooit gezag uitstraalden
hebben ze het door de Falk-
lands volkomen verspeeld. Ze
bleken niet eens in staat hun
eigenlijke werk - oorlog voe
ren - naar behoren te kunnen
vervullen. Zonder Falklands
had het proces dat nu plaats
heeft in Argentinië nooit zo'n
vaart kunnen krijgen".
Door Jan Bouwmans
WAT de katholieke
John F. Kennedy zelfs in
die „alles wordt nieuw"
jaren zestig nooit gelukt
zou zijn, is deze week
zonder echt noemens
waardige weerstand te
ondervinden tot stand
gebracht door president
Ronald Reagan: na 116
jaar hebben de Verenig
de Staten en het Vati-
caan op 10 januari 1984
officiële diplomatieke
betrekkingen aange
knoopt op ambassa
deursniveau.
De VS zijn hiermee de
honderdenzevende staat die
een ambassadeur bij het Va-
ticaan hebben geaccredi
teerd.
In het prille begin van hun
bestaan hebben de Verenigde
Staten van Amerika luttele
jaren diplomatieke betrek
kingen met de Vaticaanse
Staat onderhouden, toen die
staat namelijk nog half Italië
omvatte. Maar in 1867 werd
het de Amerikaanse presi
dent door het Congres verbo
den - in een overigens katho-
liekvijandig klimaat - geld
uit te trekken voor een diplo
matieke missie bij het Vati-
caan. Het officiële^ motief
hiervoor was dat kerk en
staat strikt van elkaar ge
scheiden behoorden te zijn.
De Vaticaanse Staat was op
dat moment door Garribaldi
bijna totaal op de paus ver
overd.
Amerikaanse presidente^
hebben nadien dit wettelijke'
verbod wel omzeild door offi
cieuze stationeringen; zo bij
voorbeeld Teddy Roosevelt
van 1939 tot 1951, de periode
van de Tweede Wereldoorlog
en dat geeft meteen ook aan
in welk soort situatie de Va
ticaanse mini-staat nuttig
werd geacht.
Van een uitzonderlijke
toestand is anno 1984 geen
sprake. Waarom slaat Rea
gan dan nu deze nieuwe weg
in voor Ameria Electorale
overwegingen kunnen nau
welijks een rol spelen. De
R.K. Kerk mag dan in de VS
met ongeveer 50 miljoen le
den van de ongeveer 230 mil
joen staatsburgers de groot
ste denominatie zijn, het ver
zet van protestantse zijde,
dat ook nu niet verdwenen is,
kan in de loop van dit verkie
zingsjaar even goed sterker
worden als verder afzwak
ken. In het gunstigste geval
ondervindt Reagan geen
electorale schade.
Het is in Europa nauwe-
lijks doorgedrongen, maar
protestantse groeperingen in
Amerika hebben wel degen-
lijk campagne gevoerd tegen
de diplomatieke erkenning
van het Vaticaan. Niet uit
onuitroeibaar antipapisme,
hoewel dat in de diepte toch
nog mee kan resoneren. Dean
Kelly van de Amerikaanse
Raad van Kerken noemde el
ke ambassadeur die bij een
kerk zou worden gestatio
neerd, ongepast, ook bij de
Wereldraad van Kerken.
„Juist omdat de kerk zichzelf
in de middeleeuwen valselijk
beschouwde als een wereld
lijke macht, is er voor de VS
geen enkele reden zich ver
plicht te voelen om die mis-
Amerika's vice-president George Bush bracht vorig jaar een bezoek aan de paus.
vatting bij te vallen via het
aanknopen van diplomatieke
betrekkingen", betoogde Kel
ly.
Tegen de achtergrond van
deze inhoudelijke kritiek
moet wellicht een kronkelige
verantwoording gezien wor
den van presidentieel woord
voerder Larry Speakes, die
het Vaticaan in tweeën hakt.
De VS, aldus Speakes, erken
nen dat de Heilige Stoel een
internationaal orgaan is dat
onderscheiden moet worden
van de Rooms-Katholieke
Kerk. Met andere woorden,
je hebt twee Vaticanen en
met een van die twee, de
niet-kerk, knopen de VS offi
ciële betrekkingen aan. Deze
kronkel, hoewel niet van alle
realiteit ontbloot, zal wel be
doeld zijn voor binnenlands
gebruik.
Blijft de vraag wat super
macht Amerika werkelij k
bewogen heeft tot een forme
le band met mini-Vaticaan.
Het antwoord moet in dit
soort aangelegenheden per
definitie gezocht worden in
de sfeer van de belangenbe
hartiging. Het zal best waar
zijn dat het Vaticaan een
middelpunt is van interna
tionale diplomatieke contac
ten, maar zulke middelpun
ten zijn er meer op de wereld
en dichter bij Amerikaans
huis. Veelbetekender is de
volgende motivering van
woordvoerder Speakes: „De
VS hebben paus Johannes
Paulus II heel hoog. We heb
ben achting voor de grote
morele en politieke invloed
die hij en het Vaticaan overal
ter wereld uitoefenen. We
bewonderen zij n moedige
standpunten die hij inneemt
ter verdediging van de wes
terse normen en waarden."
Deze motivering roept
eigenlijk de vraag op: wie wil
wie voor welk karretje span
nen Immers, de geschiede-
Door Louis van de Geijn
HET Nederlandse be
drijfsleven heeft een
gouden exportjaar ach
ter de rug. Maar blijft
het zo verder gaan? En
zo ja, kan de wereld
markt onze economie
redden?
De dienst voor economi
sche voorlichting en export
bevordering van het minis
terie van Economische Za
ken heeft opgetogen aange
kondigd dat vorig jaar negen
miljard gulden meer aan ex
port is omgezet dan in 1982.
Dat is een groei van 5 tot 6
procent.
De zeer gunstige resulta
ten van de maand oktober
blijken de export-ambtena
ren tot deze uitspraak te
hebben gebracht, in de ver
onderstelling dat november
en december daar niet veel
voor onder zullen doen.
In september nog hield het
Centraal Planbureau het op
een exportgroei in 1983 van
3,5 procent. Maar in oktober
was de export 16% hoger dan
in dezelfde (zwakke) maand
van 1982.
Ook over de ontwikkeling
in 1984 is men bij Economi
sche Zaken optimistisch. In
1983 al overtrof de groei van
de Nederlandse uitvoer die
van de wereldhandel. Dat
betekent dat de Nederlandse
bedrijven hun marktaande
len hebben kunnen uitbrei
den.
Datzelfde gebeurt naar
verwachting dit jaar: de
OESO (organisatie voor eco
nomische samenwerking en
ontwikkeling) voorspelt een
groei van de Nederlandse
uitvoer voor 1984 van 8,5 pro
cent terwijl de wereldhandel
met 4 procent zou toenemen.
Volgens de econoom drs. J.
Chapman, medewerker van
het Centraal orgaan voor de
economische betrekkingen
met het buitenland, past ech
ter wel enige terughoudend
heid bij het enthousiasme
van de dienst exportbevor
dering. In de eerste plaats
was de maand oktober een
duidelijke uitschieter. Maar
bovenal mag men zich afvra
gen of de gunstige ontwikke
ling van de Nederlandse ex
port in 1984 zonder meer
doorzet.
Daarbij is het van belang
om de samenstelling van het
Nederlandse exportpakket te
bezien. Het leeuwendeel be
staat uit aardolie, oliepro-
dukten, aardgas en chemi
sche produkten. Nederland
exporteert vanouds betrek
kelijk weinig machines en
dergelijke en moet het vooral
hebben van consumptiegoe
deren (landbouwprodukten)
en halffabrikaten.
Nu herstelt de vraag naar
deze laatste categorie pro
dukten bij een opleving van
de economie het eerst, om bij
voortgezet herstel te worden
gevolgd door een investe-
ringsvraag. In de eerste fase
van de conjuncturele ople
ving van de wereldeconomie
blijkt het Nederlandse ex
portpakket dus goed te pas
sen. Maar komt er meer
vraag naar machines en an
dere zogenaamde kapitaal-,
goederen, dan blijft Neder
land ver achter bij landen als
de Bondsrepubliek en
Frankrijk.
Volgens Chapman is er
dus nog geen sprake van dat
de Nederlandse export de
vruchten begint te plukken
van een beter uitgewogen
exportpakket. Wel consta
teert hij dat Nederland wat
betreft de loonkosten per
eenheid produkt zijn positie
heeft verbeterd, al heeft de
hardheid van de gulden
daaraan weer wat afbreuk
gedaan.
Zeer gunstige voor de uit
voer is momenteel de hoge
koers van de Amerikaanse
dollar. Dat biedt niet alleen
prima kansen voor de Ame
rikaanse markt (40 procent
groei in 1983) maar ook in de
zogenaamde Asean-landen
(ondermeer Indonesië), waar
ook veel in dollars wordt af
gerekend.
Dat de export, zelfs als het
zo goed blijft gaan, de Ne
derlandse economie weer he
lemaal uit het slop kan ha
len, valt sterk te betwijfelen.
De recente kritiek van de
Tilburgse hoogleraren
Schouten en Kolnaar op het
regeringsbeleid zet in feite
ook grote vraagtekens bij de
uitkomsten van het 'exports
cenario'. De uitvoer is vooral
een zaak voor grote onderne
mingen en hun bijdrage aan
de (groei van de) werkgele
genheid is betrekkelij k.
Daarom vinden beide econo
men het stimuleren van de
vraag in het binnenland be
ter dan het koesteren van al
te hoge verwachtingen van
de export.
nis van deze eeuw leert dat
politieke machten de kerk -
welke dan ook - alleen be
nutten als legitimatie van
eigen denkqn, streven en
handelen. Weigert de kerk
die rol te spelen, dan wordt ze
als achterhaald instituut ter
zijde geschoven. In dit ver
band krijgt ook een recente
uitspraak van de Ameri
kaanse katholieke gods
dienstwetenschapper Grego
ry Baum meer betekenis.
Baum constateerde dat
christenen heden ten dage
vanuit de identificatie van
het oosten als de wereld van
satan en het westen als de
goede wereld menen vanuit
hun geloof verplicht te zijn
de Amerikaanse (politieke,
militaire en economische)
zaak in de wereld te moeten
steunen. In de laatste woor
den van presidentieel woord
voerder Speakes is die poli
tieke bruikbaarheid van het
Vaticaan voor de Ameri
kaanse zaak te proeven. Di
plomatieke kringen wijzen
ook op de Amerikaanse
waardering van het Vati
caanse beleid in Latijns-
Amerika dat gebruik van ge
weld voor gerechtvaardigde
hervormingen verwerpt en
dat betekent voor Washing
ton derhalve verwerping van
onwelgevallige revolutionai
re bewegingen. Diplomaten
wijzen ook op Vaticaanse
steun voor de Libanese presi
dent Gemayel, maar vooral
ook op de niet aflatende pau
selijke steun voor de Poolse
onafhankelijke vakbeweging
Solidariteit, hetgeen Reagan
in elk geval ook 'goed te pas
komt in zijn koude-oorlog-
aanpak.
Anderzijds is het duidelijk
dat het diplomatieke aanzien
van het Vaticaan door de su
permachtelij ke erkenning
duchtig wordt versterkt. Het
kan best zijn dat de huidige
paus graag ook onder deze
vlag wil varen om zijn mo
reel beleid in en buiten de
kerk te versterken. De vraag
is echter of deze ontwikke
ling inderdaad zo gunstig is
voor de kerk als Volk van
God. Twijfel lijkt mij meer
dan gerechtvaardigd.
(ADVERTENTIE)
NU GRATIS OP
ELK POSTKANTOOR
UW EIGEN
UIVER-SOUVENIR
Tot 25 januari 1984 ligter
voor iedereen op het post
kantoor een speciale Uiyer-
prentbriefkaart klaar. Wil'"
op deze kaart een bijzonde
poststempel en een stemp
van Melbourne? Dat kan.
lees dan de bij de prentbrie
kaart gevoegde aanwijz|n9
ingej
•lil
Con
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG - De kans om
ten gevolge van een ver
keersongeval te overlij
den is bijna 500 keer gro
ter dan de kans op de
hoofdprijs van de Neder
landse Lotto.
Dit blijkt uit een on
derzoek van de Consu
mentenbond naar kans
spelen die in Nederland
gespeeld kunnen worden
en de winstkansen hier
bij.
Volgens de heer Knopff
van de Consumentenbond
is er bijna geen Nederlan
der die niet regelmatig
gokt. Je kan beter vra
gen wie er niet gokt. Ze
ker 80 tot 85 procent van
alle Nederlandse onder
danen gokt regelmatig",
aldus de heer Knopff
Er wordt volgens de
Consumentenbond voor
ruim een miljard gulden
verspeeld per jaar. Zeker
de helft hiervan ver
dwijnt naar de Staatslote
rij. Veel ziet men van zijn
ingezette geld meestal
met terug en de conclusie
van de Consumentenbond
is dan ook dat men nooit
aan een kansspel mee
moet doen als men snel
rijk wil worden. De beste
manier om aan gokken
geld te verdienen is door
zelf een kansspel op poten
te zetten. Dit wordt echter
door de Nederlandse staat
tegengewerkt met allerlei
beperkende maatregelen.
Van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Iemand van wie
een spiksplinternieuwe auto
volhardt in weigeren te star-
Ion, het huwelijk op de klip
pen is gelopen of de buurman
a' te uitbundig het mes in de
gemeenschappelijke coniferen
heeft gezet en die de zaak wil
aanvechten voor de rechtbank
kan in de meeste gevallen niet
om een advocaat heen.
Die advocatenhulp dreigt
evenwel onbetaalbaar duur te
worden.
Dit zegt de Consumenten
bond in het jongste nummer
an de Consumenten-Geld-
Vaak is het onmogelijk
m andere deskundigen dan
vocaten in de arm te nemen
mdat in civiele zaken (bij
oorbeeld echtscheiding of
°Ptie) alleen een advocaat
De fabrikant van de Doe-h(
volgende bekend.
Een produktiepartij van he
van één van de componen
van het haar en/of irritatie
Het gaat hier uitsluitend or
van 100 ml, welke flakons
Gebruikers van „Golf Lol
44?0 niet te gebruiken, ma
10628, 2410 VB Bodegra\
20L' ?ijn. Desgewenst kan
mentenservice, tel. 01726
s zaterdags). Bij terugzenc
overmaking van het aanko
kosten.
jDe fabrikant van het merk
etreffende partij uit de wi
