iTiMyiya
j„Van 'n arbeid
zaam leven
naar niets toe"
KEmrfiffl
AS
Spsslgcad
mal Ships
Treintje spelen
met
de computer
De MAN met de dubbele gekte, modelspoorfanaat an
nex micro-computerhobbyist, zegt bescheiden dat het ont
wikkelen van complete prints en programma's niet alleen
zijn werk is. Maar anderen omschrijven de grijsgekuifde
Rein Heesterman uit Zoetermeer als super-hobbyist, de goe
roe van een heel bijzondere dubbele hobby: treintje-spelen
met de computer.
"W
"Maar DAT heb ik heel snel van me af kunnen zet
ten. Werkloos zijn kan ook zijn voordelen hebben. Je gaat
naar een gespreksgroep en daar kom je mensen tegen. Ik ga
naar mijn volkstuin of ik ga trimmen in het bos en dan kom
ik ook anderen tegen. En dan ontdek je: naast mijn pro
bleem is er nog zoveel maatschappelijke miserie. Ik kan ge
lukkig nog iets doen voor anderen. Primair voor mijn gezin.
Dingen die me niet opgelegd worden, want ik ben een vrij
mens, die zinvol bezig kan zijn".
\TERDAG 24 DECEMBER 1983
-
VERVOLG VAN VORIGE tf/tfWAGINA |j)| j
I er is een kanaal waarlangs OR-leden en bedrijfsledengroe-
I pen informatie aan de achterban kwijt kunnen. En na het
I faillissement werkt dat doof, nou en of! Er blijft behoefte
I aan contact vanwege het isolement waarin mensen terecht
I komen. Dat zie je wel aan de reünies die we belegd hebben.
I De eerste in oktober '82, alleen voor mensen uit Etten-Leur.
I Er kwamen er zo'n 70. De tweede reünie, in mei van dit
hebben we ook in de omliggende plaatsen bekend ge-
I maakt en toen kwamen er 150. En er is al besloten om er in
I april of mei volgend jaar weer een te beleggen. Daar moeten
I we, denk ik, nog grotere bekendheid aan geven".
al/EN KENMERK van Tornado was dat er veel oudere
[mensen werkten en die blijken niet zomaar weer aan het
jwerk te komen. Jongere mensen en hoger kader hebben,
[denk ik, wat meer kans door relaties die ze hebben. Voor
Iveel van de wat ouderen die na het faillissement werkloos
■zijn gebleven is augustus 1984 een bedreiging. Daar ligt het
[moment waarop ze in aanraking komen met de bijstand en
[dan beginnen ze aan het opeten van hun eigen huis. Dat is
[onvoorstelbaar erg. Mensen die er bij de eerste reorganisa-
tie uitvlogen zijn daar trouwens al mee bezig".
I"A
I"W
DOOR TOON KLOET
E VOLGENDE T-PAGINA
Til
"T
"T
jl OEN DAT werk klaar was heb ik even met een uitke
ring thuis gezeten, ik was intussen getrouwd, en toen kon ik
in losse dienst bij de gemeente terecht, bij de stratenmakers.
Ik bleef wel mijn banden houden met het maatschappelijke,
zal ik maar zeggen. Ik was lid van de KAB en speelde bij
'Rooms Toneel'. Dat is ook vormend. Toen het werk bij de
gemeente klaar was heb ik weer een paar weken thuis geze
ten en toen hoorde ik van mijn broer, dat er werk bij Torna
do was, in Zwijndrecht. Voor 44,- in de week, geloof ik. In
elk geval minder dan mijn uitkering, maar ik was van huis-
uit gewend datje hoorde te werken. Dat deed ik dus".
"T
DOOR RINZE BRANDSMA
ak ben in 1978 begonnen, me te verdiepen in de compu
ter, ik was een volstrekte leek. Spoortjesgek was ik allang. Ik
had een kamer vol rails, 35,40 meter, bestuurd via relais.
aaet IS een gezonde sport, zeg ik altijd. Je drinkt niet
meer, je rookt niet meer, je hebt genoeg aan één vrouw. Al
je zakgeld besteed je aan die rommel immers. En het geeft
me avontuur: een van de weinige avonturen in de wereld
die nog mogelijk is, zeker voor een ouwe zak als ik van bo
ven de 60."
IeMAND tipte: schrijf eens over spoortjesgekken, die hun
emplacementen-op-schaal besturen via een computer. Zoals
je ook lieden hebt, die zich met toewijding via het toetsen
bord van hun hobbycomputer buigen over satellietbanen.
radiofrequenties of een soort super-stratego met elektroni
sche slagvelden. De gedreven Heesterman buit als geen an
der de computer uit voor zijn hobby. Ik beland in een we
reldje dat uit de huiscomputer ofwel micro-processor wer
kelijk avontuur haalt: vaak lange nachten vol elektronische
passie.
Het IS een nog exclusief wereldje. Niet omdat die hobby
zo prijzig is (valt best mee), niet omdat het om een stel
hoogbegaafde Willy Wortels gaat (een modaal stel hersens
is toereikend), maar omdat weinigen zich nog in de moge
lijkheid hebben durven verdiepen, hun modelspoorbanen
dankzij de chip feilloze dienstregelingen te geven. Noch in
Amerika, noch in West-Duitsland, anders toch onze grote
voorbeelden op vooruitstrevend technisch gebied, zou zo'n
grote en kundige groep van dit soort hobbyisten bestaan.
'Uniek' is het woord dat steeds valt. Als er in ons land tien
mensen zijn, die hun modelspoorbaan met een computer
besturen, zijn het veel, zo schat Heesterman.
LEES VERDER OP DE VOLGENDE Kf/WT-PAGINA
2\
li- 3 I
l&ss&mi
t
.-.v.. SHE
Er kwam een gedeelte-
delijke produkten ging
:ven doorgaan. Bijna de
>'n 250. Dat was me een
een enveloppe met een
De nummers 1 mochten
gevallen en de nummers
stijdverkorting. Er werd
en op 29 januari 1982
Die datum vergeet ik
ig bleef achter om de lo
ta zijn er nog 6 gebleven
nog op een soort affiche
zijn ook allemaal ergens
- de mensen die de straat
ders ook Belgen, Turken,
t je nagaan, er waren er-
echt in 1979 naar Etten-
dus in korte tijd voor de
or gedaan heb? Ik kwam
het meeste op de werk-
taakt, die hier in huis bij
man of 15 aanvankelijk,
!aken. Maar toen de grote
storm. Op de drukste
man of 70. Vóór de slui-
op hun afdeling. Stukjes
aar informeren, elkaar le-
kwam, de eerste sluiting,
tatie uit te wisselen, elkaar
ichzelf en elkaar moed in
van elkaar horen, ja. In
iderden mensen werken,
ningsraad hun achterban
>ms niet eens, de verslagen
leknopt om alles duidelijk
ïformatie doorvertellen en
Tornado heeft de FNV er
n toen werd de communi-
tstor
fotoh kok
"F
I /a.LS MENSEN zeggen: als je maar wilt kom je wel aan
jwerk, dan zeg ik keihard: dat is niet waar! En trouwens, ik
[ken werklozen die gewoon niet meer kunnen willen. Dat
aantal is groter dan je denkt. Als je zelf niet werkloos bent
kun je dat proces niet begrijpen. Ze kruipen achter de gera-
Jniums, ze verbergen zich. Ik weet dat er straten zijn waar
mensen niet van elkaar weten dat ze geen werk hebben. Ze
nemen er vaak ook geen activiteiten bij. Over wat ze doen,
opstaan, koffie drinken, de krant lezen, doen ze alleen maar
langer. Er zijn er ook niet zoveel die vrijwilligerswerk doen,
Jwant dat biedt geen uitzicht op een betaalde baan. En solli-
citeren? Kom nou Telkens je hoofd stoten of gewoon
I niks terug horen, die mensen krijgen het gevoel dat ze niet
serieus genomen worden. Bepaalde mensen, vooral de wat
ouderen, moeten ze eens een tijdje met rust laten tot ze hun
jwerkloosheidsproblematiek een beetje verwerkt hebben.
Anders bevestig je het etiketje nog maar meer".
TT ERKLOOS ZIJN is op dit moment helemaal afhan-
jkelijk worden van deze regering. En daar kun je als werklo-
|ze niks tegen doen. Die afhankelijkheid, dat is voor heel
Jveel mensen een moeilijke zaak. Maar daar kun je beter
leens met zo'n werkloze over praten. Je moet maar eens naar
JJan Lambregts gaan".
AN LAMBREGTS in Etten-Leur, 53 jaar, oud-Toniado-
Iwerkjiemer. Heeft nog een gouden horloge van toen hij er 25
Ijaar in dienst was. Woont met zijn vrouw Sjaantje in een
■eigen huis, dat bijna rijp is om opgegeten te worden. Als hij
daar over praat wordt hij emotioneel. Om zich vervolgens te
[Verontschuldigen. „Je hoort wel, als ik echt kwaad ben kan
1 ik ook plat worden".
)RAAT zet een gespreks-
omado was er dus een heel
:n hoop problemen waar de
vastknopen. Die geruchten,
iet met de continuïeteit van
n groep is tenslotte dat de
t er binding komt en aktie,
1
E ZULLEN maar in mijn eigen kamertje gaan zit-
||®n' "aar is het rustig. Dat is heerlijk, zo'n eigen kamertje.
I Sa d'r zitten om eens wat te lezen, of te schrijven, of naar
juc radio te luisteren. Ik heb het ingericht toen onze drie kin-
I eren binnen vier weken trouwden en de deur uitgingen.
i oen leek het hier even net of er een bom ontploft was. Met
I steenstrips heb ik dat schoorsteentje gemaakt, de zaak
Inetjes betimmerd, deuren geverfd, allemaal zelf gedaan.'En
i'oen werkte ik nog".
JA N Lambregts uit Etten-Leur - foto de stem/ben steffen
IK HEB heel de Tomado-geschiedenis in Etten-Leur
meegemaakt. Zelfs nog anderhalf jaar in Zwijndrecht ge
werkt toen er hier nog gebouwd werd. Kijk, ik wil er niet
sentimenteel over doen, maar het raakt je wel, dat wil ik je
wel vertellen. Want het was een stuk van mijn ideaal, van
mijn levensdoel. Maar dan moet ik eerst over vroeger vertel
len. Als het te lang duurt moetje 't maar zeggen".
AK BEN de jongste uit een gezin met 7 kinderen. Ik was
10 jaar toen de oorlog uitbrak. Na de oorlog was Etten-Leur
een geweldig probleemgebied. Verschrikkelijke woningnood
en, hoe zal ik dat zeggen, geen infrastructuur. Ik kreeg mijn
eerste vorming bij de Kajotters. Toen ik 15 was ging ik in
Breda bij de HKI werken als glasblazer. Jongen, dat was
een bedrijf. Stulemeyer in die tijd. Je kreeg er goede sociale
begeleiding en vorming. Na vier jaar ging ik naar de vlasfa
briek Zwartenberg, want daar was meer te verdienen. Daar
stuurden ze me ook naar de Noord-Oostpolder, waar ik heel
wat mensen heb leren kennen, arbeiders uit Twente en zo
ook. En toen kwam de watersnood. De dijken moesten
dicht. Je bent een jonge vent en je denkt: dat moet gebeu
ren. Samen met mijn broer dus naar de dijken".
Try
"I
K KWAM er in het magazijn, goederen sorteren op de
band, ik werd er heftruckchauffeur en na een bepaalde tijd
ging ik naar het magazijn in Etten-Leur. Intussen ging ook
mijn vorming door. Iemand zei me, dat ik heel geschikt was
voor de gewestelijke sociale school van de KAB. Ik daar
naartoe dus, drie jaar lang studeren. Ik slaagde er cum lau-
de, maar ik weet niet of dat erbij moet. Dat staat zo op
schepperig. Ik werd geleidelijk aan voorman, onderbaas en
afdelingsbaas. Ik wilde het allemaal goed doen, dus ik
moest me ook in mijn vak vormen. Ik volgde een cursus al
gemene ontwikkeling en een technische basiscursus en ik
studeerde magazijn-administratie en -organisatie. Ik kreeg
ook te maken met vorming van jongeren. De levensscholen
kwamen en ik draai jaren mee in het bestuur".
iï\r
JVIJK, in Etten-Leur was een industrialisatiebeleid uit
gezet. Door de overheid. Ik had ook voor een hoger loon
kunnen kiezen. Dat hebben ze dikwijls tegen mij gezegd: je
moet gaan pendelen, naar de Randstad. Maar ik vertrouw
de op de overheid en op dat industrialisatiebeleid. Ik dacht
dat ik dan zekerheid had. Maar je ziet het: van een zeer
werkzaam leven naar niks. Het bedrijf naar de filistijnen.
Gek, hè, je ziet het aankomen, maar je blijft hopen dat het
niet kan, dat ze zoiets niet laten gebeuren. Maar jawel,
hoor, van de ene dag op de andere thuis. Dan ben je werk
loos. Met mij zijn er veel mensen die de overheid hebben
vertrouwd, die voor dat industrialisatiebeleid hebben geko
zen. En die voelen zich nou zwaar belazerd. Wij zijn mensen
die zich gemakkelijk aan het gezag onderwerpen, zie je, van
huis-uit".
IK OOK, ja. ik voel me ook belazerd. Want luister nou
eens, waar werk je voor? Ik had een ideële doelstelling in
mijn leven. Ik heb gekozen voor een bepaalde levensstaat,
voor het huwelijk. Mijn levensdoel was een gezin. Het ge
zinsleven is een bestaansmogelijk voor mensen. Kijk maar
eens om je heen naar al die verontmaatschappelijking, zo
noem ik dat, van mensen, vooral jonge mensen die geen
goed gezinsleven kennen. Dat kost de gemeenschap handen
vol geld. Ik veroordeel geen enkele andere situatie, hoor,
maar als ik mijn verhaal doe zeggen ze wel eens: jij lijdt aan
bewustzijnsvernauwing. Nou, in dat patroon van een gezin
hoort voor mij ook een eigen huis".
"Tl
mJAT IS een christelijk standpunt, ja, want dat is ons
indertijd door christelijke politici in de regering aangepraat.
Een eigen huisje als bezitsvorming. Want hoe kun je respect
hebben voor het bezit van een ander als je niet zelf een
beetje eigen bezit hebt? Dat zei de overheid, dus daar ver
trouwde ik op. Ik dus een eigen huisje, dat ik met mijn eigen
3
i y.
handen helemaal mooi gemaakt heb en uitgebreid. En nou
zit daar zo'n regering die zegt: vreet het maar op. Weet je
dat ik op mijn 43e, en toen nog op doktersadvies, voor het
eerst op vakantie ben geweest? Want dat kon niet. En ik
heb nooit een bandrecorder of een fototoestelletje gekocht.
Want dat huis, hè!"
"O
V-F F ER beleidsfouten gemaakt zijn? Ik weet niet veel
van economie, maar als je zo'n bedrijf zag, met honderden
arbeidsplaatsen, en al die toelevering, en je ziet nu hoeveel
uitkeringen er betaald worden, zou er dan geen mogelijk
heid geweest zijn om zo'n bedrijf in stand te houden? Met
een produkt waarvoor toch 60 jaar wél een markt is ge
weest?"
„Onslag, ja, dat gevoel kun je met geen pen beschrijven.
Het is, denk ik, net zoiets als een wielrenner die 50 meter
voor de streep op kop ligt en dan plat rijdt en zijn wereld
kampioenschap verloren ziet gaan. Een tijdje heb ik nog een
geringe hoop gehad. Ik dacht: arbeid kan toch geen loterij
zijn. Daar in dat bakje in de hoek liggen m'n sollicitaties.
Maar daar word je vanzelf wat selectiever mee. Als ze een
vent van 35 vragen schrijf ik niet meer, hoewel ik nog heel
fit ben. Ik heb mijn trimfiets en ik loop veel, want ik wil
conditie houden. Weet je, er wordt ook nooit eens een be
roep op je gedaan voor een mindere functie. Ik zou bijvoor
beeld best ergens klusjesman willen zijn. Tenslotte is ieder
een nuttig in de maatschappij".
AK BEN niet werkloos, maar haanloos. Ik ben mijn ar
beid kwijt. En een hoop sociale contacten. Je had wat om 's-
avonds thuis te vertellen. Luister even, ik vind het voor
mensen in de WAO, die hebben ook nog pijn in d'r rug of
zo, nog veel erger. En voor werkloze buitenlanders ook. Die
zijn hier helemaal van God en alleman verlaten. Hoewel,
van God niet, hoop ik maar. Ik heb het ritme van de arbeid
proberen aan te houden. De grootste klap krijg je, als je 's-
morgens voor het raam gaat staan en je ziet andere mensen
naar het werk gaan. En als je op feestjes zit, waar mensen
altijd over hun werk praten. Dan hoor je d'r niet meer bij".
E HEBT nu mijn zwarte kant gezien, maar ik kan ook
heel gelukkig zijn om gewone, kleine dingen. Ik zou een ge
lukkig mens zijn, als ze maar met hun jatten afblijven van
wat ik met mijn salaris, altijd beneden de loongrens, zelf
verdiend heb. Mijn huis. Wat ik gedaan heb heeft de maat
schappij van mij gevraagd. Ik heb het gezag gevolgd. En nu
gaat datzelfde gezag. Ik ben niet van plan om mijn huis
twee keer te betalen. Er is verder geen enkele wet in Neder
land die je eigendom aantast. Maar pas op, de WAO-ers
gaan ze ook nog pakken, de schoften! Volgend jaar Kerst
mis ben ik aan bijstand toe. Dat zal me een mooi kerstca
deautje worden
Maar dat was niet meer bevredigend. Dat complex was niet
goed te beveiligen, alles knalde steeds weer op elkaar.
Iemand zei: die baan van je kan je toch besturen met een
computer? Voor het eerst is toen de combinatie computer/
modelspoorbaan gemaakt."
ZlJN GROEP, opererend als gebruikersgroep onder de
vleugels van de Hobby Computer Club - de snelst groeien
de vereniging in ons land met binnen de 5 jaar 13.000 leden
- heeft na jaren denkwerk nu een computersysteem dat
foutloos üjkt te werken. Het is kennelijk een echte mannen-
hobby. Vrouwen spelen niet met treintjes, zeker niet via de
computer. „Hier in Zoetermeer hebben we op de model-
SUPER-hobbyist R.Heesterman uit Zoetermeer, die
zijn enorme treintjesemplacement door zijn zelf-gepro-
grammeerde computer laat besturen. foto abie wapenaar
