even..L
UITBLAZEN
JD101
Aanslag Koeweit produkt van geloof
en woede over politiek Reagan
Tilburg nu zeker van
'Sociale Zekerheid'
Rabobank Q
Burger
plicht v
AËN Bank
ABN Bank
Ondoorzi
V edior-hc
fraude vei
Belegerde
samenleving
OM BEZUÏN
WIM KOCK
WOENSDAG 14 DECEMBER 1983
ACHTERGROND
Zuiverheid
Goede kans
Fiat
GRONINGEN GEKLOPT MET UNIEKE STUDIERICHTING
Bijzonder
Gouden idee
voor een surprise.
Geven is zilver,
krijgen is goud.
voor ondernemers uit het en voor ondernemers uit hef
agrarische bedrijfsleven midden- en klein bedrijf.
WOENSDAG 14DECE
Niet dat president
Reagan daar een
voorstander van
was, maar nu blijkt dat hij
zichzelf beschermt met
luchtdoelraketten en een
vrachtauto vol gorilla's
met machinepistolen, zal
het niet meevallen het be
zit van vuurwapens in Amerika
te verbieden. Een paar jaar ge
leden was dat nog een issue,
herinner ik me.
Het is goed dat je er niet el
ke dag op let - het leven heeft
gelukkig nog wel wat anders in
petto - maar de wereld heeft de
laatste decennia een grimmiger
aanzien gekregen.
Bij de bank draait een ca
mera aan het plafond. Af en toe
licht een rood lampje op. Dan
wordt er waarschijnlijk een foto
gemaakt. Ik probeer er altijd
maar zo onschuldig mogelijk
uit te zien. Niet begerig te kij
ken naar de stapel bankbiljet
ten die voor de man vóór me
wordt neergeteld.
Als ik aan de beurt ben
moet ik dwars door centimeter-
dik en kogelvrij glas converse
ren. We kennen mekaar al ja
ren, de mevrouw van de bank
en ik; we informeren naar el-
kaars gezondheid en vakantie
plannen. Als het om vriende
lijkheid gaat, gooit de balieser
vice van de banken tegenwoor
dig heel wat hogere ogen dan
de klantenservice in het waren
huis. Maar het blijft een glim
lach door kogelvrij glas. We
zullen mekaar in elk geval niet
bijten.
Nog niet zo lang geleden
had je banklopers. Mannen met
aktetassen die met een glanzen
de ketting aan hun polsen wa
ren vastgemaakt. Iedereen kon
ze herkennen, niemand raakte
ze aan. Tot op een kwade dag
een bankloper werd neerge-
knuppeld en van z'n tas be
roofd. En nog een. En nóg een.
Tot ze van de straat werden ge
plukt alsof ze vogelvrij waren.
Sindsdien blokkeert van tijd tot
tijd de geldtransportauto de in
gang van de bank en durf je
nauwelijks te naderen uit vrees
voor een potentiële rover te
worden aangezien.
Ik geef toe: toen we met de
krant nog in de Reigerstraat za
ten werd er soms gestolen als
de raven. Fietsen, maar ook
schrijfmachines en persoonlijke
bezittingen uit de Meren in de
garderobes. Hier in de polder
hebben we ons verschanst ach
ter hoge hekken. Om vijf uur,
wanneer iedereen die alleen
maar overdag werkt, naar huis
is en de achtergebleven journa
listen en technici slechts een
deel van het gebouw bezet en
bewaakt kunnen houden, treedt
de bewakingsdienst aan.
We hebben daar echt aan
moeten wennen. Kojak werd hij
misprijzend genoemd. De lichte
schok die je voelde als je voor
het eerst die geüniformeerde
man achter het raam zag in
plaats van de meisjes die er
overdag breiend de telefoon
centrale bevrouwen. Inmiddels
heeft Kojak zijn plekje in het
geheel veroverd. Hij valt niet
meer op en de bijnaam raakt al
weer in onbruik. Maar het blijft
een hele toer om in het weeken-
de het bedrijf binnen te komen
omdat je iets in je bureaulade
hebt laten liggen of gewoon
omdat je er werk te doen hebt.
Dievenklauwen
Met moderne middelen -
beton, glas, staal - wordt er
weer middeleeuws gebouwd.
Gladde kubussen met hoge ra
men. Burchten, die een belege
ring kunnen doorstaan. Ik heb
nog niet zo lang geleden een ar
tikel van een architect gelezen
over inbraakvrij- en overvalbe-
stendig bouwen. Trouwens: ik
heb zelf ook ooit dievenklau-
Overdreven veilig
heidszorg? Nee, publici
teit waarschijnlijk.
Nancy Reagan op schoot
bij Mr T., de robuuste
zwarte held van 'The A
Team', een tv-serie over
veiligheidshelden.
wen op de keukendeur ge
schroefd.
Op de luchthaven moet je
de nooit routine wordende, al
tijd weer vernederende proce
dure van het fouilleren onder
gaan. Pantserwagens van de
veiligheidspolitie staan opge
steld op strategische plekken.
Op de pieren patrouilleren
agenten met stenguns. Zelfs bij
de Westminster Abbey in Lon
den, behalve een toeristische
trekpleister en een stenen boek
over de Britse geschiedenis toch
ook altijd nog een huis van
God, snuffelen bewakers in tas
sen om te zien of je geen bom
men mee naar binnen smok
kelt. En onze eigen ME is ook
nog lang niet aan zijn zilveren
bestaansfeest toe.
En altijd is er een reden. De
krakers, de IRA, vliegtuigka
pingen, de PLO, roofoverval
len, de RAF, de ayatollah's en
nu weer de Islamitische Jihad.
Betonblokken
Het Witte Huis in Washing
ton is voor deze tijd al te tradi
tioneel gebouwd. Nu terroris
ten zich zijn gaan bedienen van
met explosieven geladen
vrachtauto's waarmee ze ge
bouwen binnenrammen, biedt
de gevel van de presidentiële
woning geen bescherming
meer. Dus zijn ook daér bij de
toegangen de enorme beton
blokken of -containers versche
nen waarachter zich over de
halve wereld Amerikaanse
wachtposten hebben ver
schanst. Tot in West-Europa
toe.
Ik weet niet of er ooit een
tijd is geweest dat democratisch
gekozen hoogwaardigheidsbe
kleders zich zónder lijfwacht op
de openbare weg konden bege
ven, maar mocht dat niet zo
zijn dan was de bewaking in elk
geval discreet. De laatste jaren
is de lijfwacht steeds zichtbaar
der geworden. Een Pretoriaan-
se Garde van de 20ste eeuw.
Wie leest hoeveel veiligheids
personeel gemobiliseerd moet
worden wanneer nota béne de
paus van Rome een constitutio
nele monarchie als Engeland
bezoekt, vraagt zich af of hij
zich misschien in een schijnwe
reld waant, ogen en oren geslo
ten voor de giftige reptielen en
verscheurende beesten in de
jungle om hem heen.
Wie zal het de uit zijn veilig-
heidsdroom wakker geschrok
ken burger kwalijk nemen dat
hij heimelijk verlangt naar een
pistool onder zijn hoofdkussen
als de president van de Vere
nigde Staten zich met lucht
doelraketten omringt?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. JHM Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26. 01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9. 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Abonnementen:
f 20,49 per maand, 61,15 per kwartaal of 238,00 per jaar
Heeft u de krant niet ontvangenOnze excuses
Bel voor nabezorging ti]dens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (ti|dens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje® 076-236882.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag.van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rankrölstioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738
OdNWTMT
SlJL JB/IJü/JL
T5 PAGINA;
Door Pieter Eggen
UITDRUKKELIJK be
doeld om herkend te wor
den als daders maakten
leden van de geheime sec-
te Islamitische Jihad
(Arabisch voor Heilige
Oorlog) van de autobom
men van maandag in
Koeweit precieze copieën
van eerdere aanslagen op
de Amerikaanse, Franse
en Israëlische militaire
commandoposten in Li
banon, verleden maand.
In alle gevallen werd on
aangekondigd en lafhartig
met autobommen dood en
verderf gezaaid. De terreur
methode blijkt uiterst doel
treffend. In Beiroet waren
het ruim driehonderd doden,
in Tyrus zo'n veertig en in
Koeweit vijf. Ravage en pa
niek waren de belangrijkste
resultaten van de iedere
aanslag.
In Washington verklaar
den terreurdeskundigen
vrijwel ogenblikkelijk na de
bommen in het overigens po
litiek redelijk rustige Koe
weit dat deze aanslagen der
mate professioneel waren
dat ze niet afkomstig kunnen
zijn van 'toevallig' overver
hit geraakte islamitische ex
tremisten. Dat was een nau
welijks verhulde manier om
te zeggen dat de bommen
'gestuurd' waren door het
Syrische regime van presi
dent Assad. En ook de Ame
rikaanse regering ziet in de
aanslagen in de eerste plaats
de diabolische hand van As
sad.
Nu heeft Syrië met name
in het geval van de terreur
daden in Beiroet dermate
uitbundig de loftrompet ge
stoken op de 'heldhaftige'
daders, dat je op zijn minst
moet constateren dat de aan
slagen Syrië goed uitkomen.
Toch wil dat niet zeggen
dat Syrië de commando's van
de 'Heilige Oorlog' volledig
in de hand heeft of zelfs di-
rekt om een boodschap kan
sturen.
Het wemelt in de Arabi
sche wereld van de sectes die
elkaar overtroefen in 'zui-
verheid-in-de-leer'. De heili
ge oorlog als fenomeen is een
belangrijk islamitische ge-
loofsopdracht. Zoals de da
gelijkse gebeden en de pel
grimage naar Mekka onont
beerlijk zijn voor een isla
miet, zo is ook de heilige oor
log tegen 'het kwaad' dat de
islam bedreigt een verplicht
nummer. Die heilige oorlog
kan soms zeer letterlijke
vormen aannemen, maar
doorgaans beperkt die zich
tot het buiten de eigen leef
sfeer houden van anti-isla
mitische tendenzen.
Wat anti-islamitisch is
laat zich raden. De culturele
en economische 'overval' van
het westen en dan vooral
Amerika op het Midden-
Oosten (die overval duurt al
meer dan een halve eeuw) is
zeker in de ogen van de puri
teinse moslims de ernstigste
bedreiging waarvoor men
zich gesteld ziet. De ontwik
kelingen in Iran van kort
vóór de val van de sjah tot in
het Khomeiny-tijdperk ge
ven aan hoe diep de religieu
ze haat tegen de Amerikanen
(en Russen) kan zitten. In
Iran kwam daar de bijzonde
re omstandigheid bij dat
Khomeiny van zichzelf zegt
dat hij een rechtstreekse
boodschap van de Profeet
heeft gekregen. Hij zal de
Sjia-moslims terugvoeren
naar de Twaalfde Imam.
Voor de vervulling van die
opdracht is Iran, als thuisha
ven van de Sj ia-tak van de
islam, het meest geschikt.
Maar niet alleen in Iran, ook
in Irak, de meeste Golfsta
ten, Syrië en Libanon her
bergen veel aanhanger van
de Sjia, de sji'ieten.
Een bomaanslag in het
pro-westerse Koeweit was
daarom, in islamitisch-fun-
damentalistische ogen, een
daad van verzet. Wat overi
gens niet wil zeggen dat de
Koeweiti - als slachtoffer -
deze terreurdaad daarom
zullen vergoelijken. Niets is
minder waar, want de aan
slag moet in de eerste plaats
de machtsbasis aantasten
van het regime in Koeweit.
Er zijn een paar goede re
denen waarom de daders van
de aanslagen en hun geeste
lijke en politieke leiders
kunnen menen een goede
kans te maken met hun do
delijke werk.
In de eerste plaats is Koe
weit uitermate strategisch
gelegen aan de monding van
de Eufraat en Tigris aan de
Perzische Golf. In de regio
woedt al jaren de oorlog tus
sen Iran en Irak. Iran wei
gert al jaren een vergelijk
met het regime van Saddam
Hoessein, omdat deze een
'agent van het westen' is en
hij bovendien in eigen land
de grootste minderheid van
sji'ieten buiten de macht
houdt. Wat voor Irak geldt,
gaat ook op voor de meeste
Golfstaten. De val van Bag
dad zou nagenoeg zeker wor
den gevolgd door de ineen
storting van de politieke
structuur van de Golfstaten.
Niet voor niets zijn deze lan
den anderhalf jaar geleden
een defensiepakt aangegaan,
dat mag rekenen op westerse
steun.
Een tweede reden volgt
hieruit. Waar Iran weinig
kans op een doorbraak lijkt
te maken in de oorlog met
Irak, zou de 'omweg' van een
destabilisering van de Golf
net zo effectief kunnen zijn.
Een derde kans op succes
lijkt in de Amerikaanse Mid-
den-Oosten-politiek te lig
gen. Reagan en de zijnen
hebben veel van hun krediet
bij hun Arabische bondgeno
ten in het Midden-Oosten
verspeeld met het aangaan
van een 'strategisch akkoord'
met Israel eerverleden week.
In iets meer dan een jaar tijd
heeft Washington daarmee
zijn positie in de regio dras
tisch veranderd. Riep Rea
gan eerst Israel op een rege
ling voor het Palestijnse
vraagstuk niet langer onmo
gelijk te maken, zeker sinds
A, ft 'ify.
Een overzicht van de ravage bij de Amerikaanse am
bassade in Koeweit, kort na de aanslag. - foto kuna
het zeer ongelukkige optre
den in Libanon van de laat-
raelisch-Amerikaanse ak
koord werd alom - ook door
Saoedi-Arabië en de Golf
staten - berouwd in het Mid
den-Oosten.
Steeds meer
groeit de twijfel aan Ameri-
ste maanden én het genoem
de akkoord met Israel wekt
Washington niet langer de
indruk serieus te willen luis
teren naar de stemmen uit
het Arabische koor. Het Is-
kaanse betrouwbaarheid in
pro-westerse kringen in het
gebied.
Deze twijfel en irri
tatie spelen op hun beurt ook
die krachten in de kaart, die
een islamisering van het
Midden-Oosten nastreven.
Van onze onderwijsredactie
OP 24 mei 1982 adviseer
de een commissie onder
leiding van prof. De Ga-
lan de Rijksuniversiteit
Groningen om een nieu
we studierichting 'Sociale
Zekerheid' op te zetten.
Groningen nam dat advies
over en wilde er in 1984 mee
starten in de dependance in
Leeuwarden. Dat om het on
derwijs in Friesland op een
hoger plan te brengen. Op 29
juni 1982 werd er in Tilburg
aan de Katholieke Hoge
school een soortgelijk advies
uitgebracht.
Toeval, zo kort na Gronin
gen Nou, eigenlijk niet.
Universiteiten en hogescho
len zaten toen in de aanloop
fase' voor de door minister
Deetman opgelegde taakver
delingsoperatie. Iedere in
stelling probeerde toen - en
eigenlijk nog steeds - het
marktaandeel op te voeren
om wat er door bezuiniging
weg zou vallen zo goed mo
gelijk te compenseren.
Tilburg is nu zover en
Groningen zal voorlopig
moeten afhaken. Tilburg
Veldkamp
kind
heeft z'n aanvraag ingediend
voor een nog experimentele
studierichting 'Sociale Ze
kerheidswetenschap'. Voor
mei volgend jaar hoopt men
Deetmans fiat binnen te heb
ben. Veel problemen zal dat
niet opleveren, want de mi
nister heeft Tilburg toege
zegd, dat er zes jaar lang
ieder jaar één miljoen be
schikbaar is om de aanloop
te financieren. En dat is ruim
voldoende om te kunnen
starten.
Dat betekent dat er in sep
tember 1984 in Tilburg een
voor Nederland unieke stu
dierichting wordt gestart:
'Sociale Zekerheidsweten
schap'.
De Tilburgse Hogeschool
heeft de blauwdruk voor die
studie laten maken door
'zwaargewicht' prof. Veld
kamp, oud-minister van So
ciale Zaken, die aan de Leid-
se universiteit een bijzondere
leerstoel 'Sociale Zekerheid'
bekleedt. Veldkamp werd
geholpen door een aantal
deskundigen. Daarbij zat ook
weer een 'zwaargewicht',
drs. L. Lamers, directeur-ge
neraal sociale zekerheid van
het ministerie van Sociale
Zaken.
Wat is er nu zo bijzonder
aan dit 'kind van Veld
kamp' In de eerste plaats
dat buiten de bijzondere
leerstoel van Veldkamp 'So
ciale Zekerheid' in Neder
land nergens als zelfstandig
vakgebied wordt behandeld.
Ze zit meestal opgesloten in
andere studierichtingen, zo
als rechten, economie en so
ciologie.
Verder is de studierichting
bijzonder omdat ze ook een
'kind van deze tijd' is.
De uitgaven voor sociale
zekerheid bedragen inmid
dels meer dan een derde deel
- in 1982 ruim 121 miljard
gulden - van het nationaal
inkomen en vormen ruim de
helft van de uitgaven in de
collectieve sector.
Toch worden er jaarlijks
maar enkele miljoenen be
steed aan onderzoek op dit
terrein. Tegen de achter
grond van de crisis van de
verzorgingsstaat en de nood
zakelijke restauratie van ons
sociaal verzekeringsstelsel
kun je stellen dat deze stu
dierichting een bittere nood
zaak is. Om beslissingen over
sociale zekerheid uit de sfeer
te halen van het natte-vin-
gerwerk is wetenschappelijk
onderzoek nodig. Tilburg zal
in ieder geval een apart on
derzoeksinstituut opzetten.
En wat de 'marktwaarde'
van de opleiding betreft:
Veldkamp heeft laten uitzoe
ken dat er zo ongeveer 4.500
functies zijn, waarvoor die
relevant is. En er zijn onge
veer 30.000 tot 40.000 mensen
werkzaam in deze sector.
De studie leidt niet op tot
'eng specialisme', maar is
breed opgezet. Ze gaat men
sen afleveren, die op veel
plaatsen inzetbaar zijn. Bij
voorbeeld allerlei instellin
gen, die werkzaam zijn op
het terrein van sociale zeker
heid, maar ook bij universi
teiten, adviesorganen vah de
overheid, zoals de SER, en le
rarenopleidingen.
Veldkamp en zijn advi
seurs zijn er in ieder geval
vanuit gegaan dat zowel aan
de uitvoering van als de her
bezinning op ons sociaal ze
kerheidsstelsel een waarde
volle bijdrage geleverd kan
worden door wetenschappe
lijk onderwijs en onderzoek
op dit gebied.
Tilburg verwcht dat de
studie 100 tot 150 studenten
per jaar zal trekken en dater
in 1987 ruim 300 mensen in
Tilburg zullen studeren.
Een echt stukje goud
van i gram voor f 62,50.
Staat ook leuk aan een
kettinkje.
Het onverwachte cadeau-adres.
Al voor f17,50
koopt u zo'n leuk cadeau
de eerste zilveren rijksdaalder
Juliana '59.
Het onverwachte cadeau-adres.
(ADVERTENTIES)
De Rabobank
is een brede bank
U weet dat de Rabobank bekend staat
als de bank voor het agrarische bedrijfsleven.
Van veehouder tot zuivelfabrikant.
Maar is het u ook bekend dat één op de
vier ondernemers uit het midden- en klein
bedrijf werkt met de Rabobank? En steeds
meer ondernemers kunnen zich uitstekend
vinden in de aanpak van de Rabobank.
Geen wonder. Want 3.100 vestigingen
met een sterke plaatselijke betrokkenheid
en een brede deskundigheid in tal van diensten
maken de Rabobank tot meer dan een goede
buur van het midden- en kleinbedrijf.
Thuis in elke bedrijfstak.
Van onze
parlementaire redactie
DEN HAAG - Een nieuwe po
litieke partij, de Burgerpartij
voor Recht en Vrijheid, wil dat
werklozen arbeidsplicht krij
gen.
Ze moeten ingeschakeld
worden bij het schoonhouden
van de straten, het aanharken
van parken en plantsoenen.
Doen ze dat niet dan moet hun
uitkering ingehouden worden.
Jongeren die vier maanden
na het verlaten van de school
Lag<
bij L
Van onze Haagst
DEN HAAG - De T\
werknemers volgend ja
krijgen als ze voor korte
CDA en VVD weten nog
bezuiniging in de Ziektewe
De regeringspartijen CDA
en VVD zijn het er over eens
dat het kabinet per 1 juli be
zuinigingen moet doorvoeren
in de Ziektewet. De opbrengst
moet dan gébruikt worden om
de verlagingen van de uitke
ringen in de WW, WWV en
WAO te verzachten.
Het kabinet wil de uitkerin
gen WAO (nu 80%), de WW
(80%) en WWV (75%) per 1 juli
verlagen tot 70% van het
laatst-verdiende loon. Het
CDA vindt alle drie de verla
gingen te veel van het goede.
De VVD heeft vooral moeite
met de verlaging van de WAO,
die met name de beter betaal
de arbeidsongeschikten hard
in de portemonnee treft.
Daarom wil de Kamer
meerderheid dat het kabinet
bezuinigt in de Ziektewet.
Over de manier waarop dat
moet gebeuren zijn CDA en
VVD het nog niets eens. De
twee belangrijkste mogelijk
heden zijn het verlagen van de
uitkering in de Ziektewet (van
80% naar 75% of 70%) of het la
ten betalen van de eerste ziek
tedag door de werknemer. Er
moeten dan wel wettelijke
maatregelen komen, die ver
hinderen dat werkgevers ge
dwongen worden om (zoals in
de meeste cao's vastligt) de
ziektewet-uitkeringen aan te
vullen tot 100% van het loon.
CDA en VVD zijn het er over
eens dat de bezuiniging in de
Ziektewet minimaal 150 mil-
Van een onzer
verslaggevers
ALMERE/BREDA - De
grootscheepse inval van
justitie en de FIOD (Fisca
le Inlichtingen en Opspo
ringsdienst) in een aantal
werkmaatschappijen van
de Vedior-holding in Al-
mere (Vendex Internatio
nal), markeert opnieuw de
ondoorzichtigheid in de
werkwijze van veel BV's in
Nederland.
Zo werd begin '82 door
dezelfde Vedior-holding,
de in staat van faillisse
ment verkerende BV Cen-
eo-instrumenten in Breda
óvergenomen.
Eind mei van dit jaar
werd Cenco volledig ont
manteld door de directie
van Transinvest BV, op
haar beurt een bedrijf met
nauwe banden met de Ve
dior-holding. De 21 Cenco-
werknemers werden zon
der pardon op straat gezet.
ërïJPt in deze wereld
alles ineen want de activi
teiten van Cenco werden
zonder problemen voortge
zet via de BV Breda Scien-
utic, onderdeel van Tran
sinvest BV.
De vedior-holding is on
derdeel van Vendex Inter-
ational (Vroom en Drees-
man) en houdt zich met
uiteenlopende acti-
1 eiten bezig. Zo bestaat
