even..t
UITBLAZEN
.DESTIM.
Athene moet EG voor
faillisement behoeden
Felipe Gonzalez houdt de engelen in de hemel
Vreemdgaan
in Japan (2)
WE HEBBEN AL ZOVEEL CRISISSEN OVERLEEFD. WAAROM DEZE NIET
EEN JAAR SOCIALISTISCH BEWIND IN SPANJE
ZATERDAG 3 DECEMBER 1983
ACHTERGROND
pagin
Chauvinisme
Grootste slok-op
Scheefgegroeid
Superheffing
Zwakke regio's
Familiebedrijf
Meer elan
Coupsfeer
WAAR zijn eigenlijk
de Nederlanders
van de 'Erasmus'
gebleven? Toen ze door de
Japanners werden wegge
voerd, toonde stuurman
John Blackthorne zich he
vig verontrust, maar nu
heb ik hem er al afleverin
gen lang geen woord meer aan
horen wijden. Nu moet ik toe
geven dat Blackthorne alias
Anjin het druk heeft. Het lief
desspel met Mariko is zo ge
compliceerd dat het voor een
normaal mens dagwerk zou
zijn. Deze week verloor Anjin,
zoals ik al had voorspeld, zijn
tuinman. Daar tegenover ver
wierf hij zich een beschermheer
door een hoge, in gouden zijde
gehulde. Piet het leven te red
den.
Intussen weet ik waar
'Vinck' en de andere Nederlan
ders van de 'Erasmus' zijn ge
bleven. Het schip heette trou
wens niet echt 'Erasmus', maar
'De Liefde'. De stuurman was
inderdaad een Engelsman. Hij
heette Will Adams in plaats
van John Blackthorne.
'De Liefde' maakte deel uil
van een vloot die in 1600 uit
Nederland vertrok om via
Straat Magelhaes naar Azië te
varen. Het werd een ongelukki
ge reis en uiteindelijk bereikte
alleen de zwaar gehavende
'Liefde' Japan. Terwijl Will
Adams bezig was zich lang
zaam een positie van aanzien te
verwerven, deden de Neder
landse bemanningsleden wat
onder de gegeven omstandighe
den waarschijnlijk van ze werd
verwacht. Ze werden koopman,
dreven handel met Achter-In-
dië en schreven van daaruit
brieven naar Nederland waarin
ze erop aandrongen dat de Re
publiek handelsbetrekkingen
zou aanknopen met het ge
heimzinnige en voor de buiten
wereld afgesloten eilandrijk.
Ik heb op dit alles, na het
kijken naar de jongste afleve
ring van Shöguneen boekje na
geslagen dat ik deze week toe
vallig in handen kreeg. Het heet
'Vier eeuwen Nederland-Japan'
en het bevat een aantal droog
geschreven, maar boeiende arti
kelen over de even merkwaardi
ge als unieke band die Neder
land met Japan had gedurende
de zeventiende en achttiende
eeuw. 250 jaar lang waren Ne
derlanders de enige Europea
nen die zich - onder bar stren
ge voorwaarden - in Japan
mochten ophouden. (De Portu
gese jezuïten-missionarissen die
we in Shögun tegenkomen wer
den weer verbannen. Toen dit
nieuws bekend werd, werden in
Batavia dankdiensten gehou
den!)
Roodharigen
In 1609 - de Verenigde Oos-
tindische Compagnie was in
middels opgericht - kregen de
kooplieden van 'De Liefde' in
Hirado eindelijk gezelschap uit
Nederland en daarmee werden
ook de min of meer officiële be
trekkingen tussen Nederland
en Japan aangeknoopt.
Tweeëneenhalve eeuw lang
keken Japanners en Nederlan
ders zich op elkaar de ogen uit.
Alles wat gedurende die eeu
wen in het westen bekend werd
over het Land van de Rijzende
Zon was uit Nederlandse gan-
zeveren en pennen gevloeid.
Omgekeerd inspireerden de
'roodharige barbaren' Japanse
kunstenaars en schrijvers. Toch
waren de onderlinge contacten
schaars en streng geregeld. De
Nederlanders zaten praktisch
opgesloten op het eilandje Des-
hima, bij Nagasaki. Ook hun
handel was streng gereglemen
teerd en bracht dan ook nooit
veel op.
De V.O.C. bleef echter be
lang hechten aan het exclusieve
bruggehoofd en omgekeerd was
T5
WIM KOCK
Deshima voor Japan het ven
ster op een wereld die zich
vooral in de negentiende eeuw
(stoomschepen!) steeds sneller
ontwikkelde. Vooral in Ameri
ka groeide de belangstelling
voor Japan.
Ondanks waarschuwingen
en goede raad van koning Wil
lem II volhardde Japan in zijn
zelfgekozen isolement totdat in
1853 een Amerikaans eskader
onder bevel van admiraal Perry
voor de Japanse kust verscheen
en Japan gedwongen werd een
verdrag met Amerika te sluiten.
De onderhandelingen tussen
Perry en de Japanners werden,
met behulp van tolken, in het
Nederlands gevoerd!
Modernisering
Japan was nu opengelegd en
de modernisering van het land
werd aangepakt. Een Neder
lands marinedetachement dat
zich - op verzoek van de Japan
ners - sinds 1855 in Nagasaki
bevond, introduceerde allerlei
moderne technieken, machines
en gereedschappen. Je kunt
zonder te overdrijven zeggen
dat de Nederlanders aan de
wieg stonden van de Japanse
industrie én de basis legden
voor de moderne Japanse vloot
die vijftig jaar later de Russi
sche marine zou verslaan.
Maar nu nog even terug
naar vroeger tijden. De culture
le afstand tussen Japan en Ne
derland was enorm en onover
brugbaar. De scherpe contras
ten veroorzaakten aan de ene
kant misvattingen (zoals het Ja
panse idee dat westerlingen
geen hielen hadden omdat ze
hakken onder de schoenen
droegen), maar maakten aan de
andere kant dat men elkaar in
tensief gadesloeg. Er werd we
derzijds driftig gestudeerd en
over elkaar geschreven. Uit het
groeiende tolkenkorps kwamen
de Rungaku-sha. de 'Hollando-
logen' voort die niet alleen de
Nederlandse taal, maar ook al
lerlei andere westerse weten
schappen bestudeerden.
Minnedrank
Het leven op Deshima was
overigens geen pretje. Vrouwen
en kijideren moght men ersijiet
hebben. Alleen "publieke vrou
wen hadden toegang tot Deshi
ma. Dat waren de zogenaamde
Oranda-yuki'meisjes die naar
de Hollanders gingen', naar het
schijnt een vrolijk slag meisjes.
Je had ook Kara-yuki en Nihon-
yuki. Die gingen respectievelijk
naar de Chinezen en de Japan
ners.
Aan de Nederlanders wer
den geweldige seksuele capaci
teiten toegedicht. Ook zouden
ze zich bedienen van medicij
nen die hun vermogens op dit
terrein nog verder opvoerden.
Een Japans versje zegt daar
over:
Hoe probaat toch werkt
de Hollandse minnedrank
mijn liefje kronkelt
Op het gebied van de hygië
ne waren de Japanners, die da
gelijks een bad namen, wel wat
verder dan de 'roodharigen'.
Ook daarover bestaat een Ja
pans versje:
Gaan de Hollanders
naar het kasteel van de shögun,
dan zwermen de vliegen hen na.
Het zal me benieuwen of we
in komende afleveringen van
Shögun nog iets te zien krijgen
van 'Vinck' en de zijnen van de
'Erasmus', die dus 'De Liefde'
heette.
lilliliiiiiliiiiiiiiiiiiillliiiiiiilillllllllllllllllllllllllilliiiiiliiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilllilllllllllllllll;
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs JHM Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres Postbus 3229, 4800 MB Breda
©076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28 ©01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150
Terneuzen, Nieuwstraat 9 01150-17920
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910
Abonnementen:
20,49 per maand, 61,15 per kwartaal of 238,00 per jaar.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje 076-236882
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20 30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RankrplatiPQ-
Postgiro 1114111 - ABN rek 520538447
NCBrek. 230301584 - Rabo rek 101053738.
Door Jan van Zuilen
IS de EG eigenlijk nog wel te
redden En zo ja: hoe Voor
het antwoord op deze vragen
roosterde de Europese Com
missie in Brussel een aantal
van haar topambtenaren
vrij om met journalisten van
provinciale dagbladen uit
vijf van de tien lidstaten
(Frankrijk, Duitsland, Ne
derland, België en Luxem
burg) anderhalve dag lang te
confereren.
Hun antwoord is: ja, mits
de regeringsleiders het in
Athene eens worden over
een aantal ingrijpende voor
stellen die de Europese Com
missie de ministerraad heeft
gecjaan. Of zoals Claude Vil
lain, de directeur-generaal
van Landbouw het zei: „Dan
zal men daar een cocktail
moeten brouwen uit de voor
stellen die wij hebben ge
daan". Voorwaarde is, voeg
de Villain er aan toe, dat de
regeringsleiders het natio
nalistisch egoïsme van zich
af werpen.
Het optimisme van de
ambtelijke EG-bazen in een
goede afloop van Athene be
rust vooral op ervaringen uit
het verleden. Directeur H.
Wachter van het landbouw
fonds verwoordde dat: „We
hebben al zoveel crisissen
overleefd. Waarom deze dan
niet
Een ander argument voor
optimisme is het besef bij al
le lidstaten dat ze het bij een
'ieder voor zich beleid' zeker
afleggen tegen de concur
rentie van Japan en Ameri
ka. Ofschoon vergelijkingen
daarmee wel mank gaan. De
onderlinge naijver tussen
tussen California en Oregon
is van een ander niveau dan
die tussen Duitsland en
Frankrijk. Het nationaal
chauvinisme is op de keper
beschouwd een veel groter
probleem voor de Europese
eenwording dan de zuivel-
overschotten. Begrijpelijk in
een constellatie waarin de
nationale regeringen de
dienst uit maken en omdat
die er zitten bij de gratie van
de kiezers binnen hun eigen
regering, zal aan hun belan
den meer prioriteit worden
gegeven dan aan die van de
buren. Voorbeelden te over.
Als de EG zegt dat sanering
van de overcapaciteit in de
staalsector noodzakelijk is,
knikt Nederland instem
mend, maar de Belgische re
gering denkt meteen aan de
tienduizenden stemmen van
de werknemers van Cocke-
rijl Sambre en houdt de boot
af. Het fiasco van het Euro
pees denken ten voeten uit,
maar je kunt zoveel van die
voorbeelden noemen.
De voorstellen van de
Europese Commissie aan de
ministerraad bevinden zich
ergens in de marge van dat
spanningsveld tussen natio
nalisme en het restje Euro
pese solidariteit. Niettemin
ingrijpend genoeg om aan-
DE EG staat met de rug
tegen de muur,
balanceert op de rand
van de afgrond, is op
sterven na dood.
Kortom koppenmakers
kunnen hun hart dezer
dagen weer ophalen
aan de sombere
voorbeschouwingen die
kranten wijden aan de
komende Europese top
op 6 december in
Athene.
Schreeuwerig,
opdringend, misschien
zelfs wat overtrokken,
maar er zit een kern van
waarheid in. De EG zit in
het defensief, ledereen
is het er overeens dat
Athene het keerpunt zal
moeten zijn, anders is
een faillissement van de
gemeenschap
onafwendbaar.
zetten te geven voor een be
leidsombuiging. Een ombui
ging die: - a) het financie
ringstekort drastisch moet
terugbrengen; - b) de EG een
socialer gezicht moet geven
en - c) het 'verenigd' Europa
weer in een concurrende po
sitie jegens Japan en de USA
moet manoeuvreren.
Grootste slok-op van de
EG-begroting is het land
bouwbeleid. Het is vooral
daarom dat in deze sector
moet worden ingegrepen.
Och, de feiten zijn uit en ten
treure bekend. Het Europees
landbouwbeleid is synoniem
geworden met begrippen als
boterberg en melkplas.
Tweederde deel van de EG-
begroting (bijna 16 miljard
dollar) gaat op aan het ge
meenschappelijk landbouw
beleid en daarvan gaat dan
weer liefst 95 procent naar
het garantiefonds. Populair
gezegd het fonds dat de prij -
zen van landbouwprodukten
kunstmatig op peil houdt.
De twee peilers van dat
prijzenbeleid zijn subsidie
op export en boete op import.
Op produkten die de EG-
landen uitvoeren, wordt zo
veel subsidie gegeven dat ze
concurrend zijn op de we
reldmarkt en andersom
wordt op producten die van
buitenaf op de EG-markt
worden gebracht, zoveel in
voerheffing gelegd, dat ze
net zo duur zijn als die van
de eigen boeren. Buiten dat
is er de interventie, het tegen
de vastgestelde bodemprijs
uit de markt nemen van on
verkoopbare produkten.Het-
geen de boeren een vast,
maar niet eens zo'n goed in
komen garandeert. Een be
leid dat heeft geleid tot een
explosieve productiestij ging
in de landbouw en dat nu
onbetaalbaar blijkt te zijn.
De resterende vijf procent
van de landbouwbegroting
wordt gebruikt voor structu
rele maatregelen in deze sec
tor. Een volkomen scheefge
groeide verhouding, stelde
de directeur Wachter van
het landbouwfonds, vast.
Maar voor hetzelfde geld
kun je zeggen dat het totnu-
toe gelukkig is gebleken dat
die verhouding zo scheef is
gegroeid. Immers, het geld
dat aan structurele maatre
gelen is uitgegeven, heeft de
overproductie in de land
bouw alleen maar mede in
de hand gewerkt. Een simpel
voorbeeld. De premies die de
EG uitkeerde voor vrijwilli
ge bedrijfsbeëindiging in de
agrarische sector. Wat is er
gebeurd met de grond van
die oude boer die nog zo
maar wat aanrommelde met
vijf melkkoeien, een paar
vetweiders, een akkertje
bouwland en een paar ap
pelbomen Precies, die is
opgekocht door zijn buur
man die wel een opvolger
had. En om die opvolger aan
een rendabel bedrijf te hel
pen, is de productiviteit van
dat lapje grond verveelvou
digd. Dientengevolge groeide
de boterberg en dijde de
melkplas uit.
Vraag het de boeren zelf.
Ze zullen nog legio andere
voorbeelden noemen, maar
er ook bij vertellen dat ze
wel gedwongen zijn om mee
te doen in die trent van
steeds meer melk, graan of
bieten per hectare.
Het fenomeen superhef
fing moet die trend ombui
gen. Niet langer zal de prijs
bepalend zijn, maar de pro
ductie. Uitgangspunt is dat
de boeren zelf opdraaien
voor de kosten van opslag
van de overproductie. Voor
Nederland zuivelland treft
dat vooral de melk. Over het
principe zijn de lidstaten het
al zo goed als eens, gestoeid
wordt nog over (niet onbe
langrijke) details als de duur
van de maatregel en op welk
deel van de productie de su
perheffing wordt opgelegd.
Om bij de melk te blijven, de
EG had zelf voorgesteld de
productie over 1981 als uit
gangspunt te nemen. Thans
neigt men naar een gemid
delde over de jaren 1982 en
1983. Het komt er dan op
neer dat de boer tot aan dat
vastgesteld quotum gewoon
de garantieprijs krijgt. Voor
de melk die hij meer levert,
moet hij de superheffing be
talen. Een soort boete die on
geveer twee kwartjes per li
ter zal bedragen.
Hier blijkt het principiële
verschil met een eerdere
maatregel die bedoeld was
om de overproductie af te
remmen, de zogenaamde
medeverantwoordelij k-
heidsheffing. Volgens die re
geling betalen de boeren de
EG twee cent over elke ge
produceerde liter (officieel is
het kg) melk. Een complete
flop want een beetje boer
zorgde ervoor dat hij zoveel
meer molk dat die medever
antwoordelijkheidsheffing
werd geneutraliseerd. Dat
werkte verdere overproduc
tie juist in de hand. Bij de
superheffing gaat die truc
Tienduizenden stemmen struikelblok voor sanering
staalindustrie in België. - fotodann
niet op, omdat elke te veel
geproduceerde liter melk ver
onder de kostprijs de deur
uitgaat en dus alleen maar
verlies oplevert. Pij nlij k
voor boeren die net hebben
geïnvesteerd en daar de ko
mende jaren de vruchten
van hadden willen plukken.
Maar ook over dit soort pro
blemen wordt nog volop ge
marchandeerd.
Het voorstel van EG aan
de ministerraad voorziet
verder in het niet verlengen
van de dit jaar aflopende
structurele maatregelen. In
plaats daarvan moet een
structuurbeleid komen van
gerichte steun aan zwakkere
regio's. Dus geen algemene
investeringspremies meer,
maar alleen voor die gebie
den waar de achterstand het
grootst is. Want niet verge
ten mag worden dat in grote
delen van de EG geboerd
wordt op anderhalf verdord
graspriétjé waar letterlijk
geen droge boterham op te
verdienen is. En het uit
gangspunt van het land
bouwbeleid is om ALLE boe
ren in de EG een levens
waardig inkomen (afgeme
ten naar het gemiddeld ge
zinsinkomen in de desbetref
fende lidstaat) te garande
ren. Wel geldt ook voor die
gerichte steun aan die zwak
kere regio's de voorwaarde
dat ze niet tot verdere over
productie mag leiden. Daar
om wordt vooral gedacht
aan maatregelen die in sec
toren die nog onvoldoende
tot ontplooiing zijn gekomen,
bijvoorbeeld de bosbouw.
Wat nog overblijft aan
steunmaatregelen voor de
sterkere landbouwcentra
wordt gebruikt voor verbe
tering van voorlichting en
opleiding alsmede voor in
novatie van nieuwe produc
ten en het aanboren van
nieuwe markten.
Wat zal het beeld zijn van
de landbouw in de komende
jaren werd Villain ge
vraagd. Het antwoord maakt
duidelijk hoezeer ook de be-
leidsvoorbereiders bij de EG
doordrongen zijn van de
bufferpositie van Europa
tussen Oost en West en van
de waarde die de oude we
reld hecht aan tradities.
Geen kolchozen, ook geen
hyperkapitalistische land
bouwbedrijven naar Ameri
kaans voorbeeld. Wel hand
having van het traditionele
familiebedrijf, de individue
le onderneming. Dat vindt
Claude Villain. En mag dat
belastingcenten kosten
Villain schiet er vanuit zijn
slof. Attendeert terechtwij
zend dat datzelfde super-ka-
pitalische Amerika ook ka
pitalen in de landbouw in
vesteert. Niet in de .zin van
prijsgaranties, wel tvoor
structurele maatregelen, bij
voorbeeld om ongunstige
klimatologisch ongunstige
omstandigheden bij te stu
ren. En buiten dat. Wat is
een evenwichtige voedsel
voorziening wel niet waard,
retoreert Villain om vervol
gens verontwaardigd de
stelling te poneren dat een
boer toch ook recht heeft op
een menswaardig bestaan.
Als een staalarbeider op
straat komt te staan, krijgt
hij toch ook WW. Van de an
dere kant, dat de boeren er
met dit nieuwe beleid op
achteruit gaan, staat ook
vast. Weer Villain: „Mag het,
alle andere inkomens staan
toch ook onder druk
Aanmerkelijk meer elan
spreidt het nieuwe indus
triebeleid ten toon. Hetp-
gramma Esprit maakt
dat betreft zijn naam he
maal waar, al vormende;?,
ters de Engelse afkorf
van het eerste Euro>?
strategisch programma vc'
onderzoek en ontwikkeld
op het gebied van de inf9
matietechnologie. Het c
het ook in die zin makkefi
omdat er op dit gebied aki'
luut geen sprake van ondt,
linge naijver kan zijn. Ir;,
gendeel, alle tien de lidstat
zullen moeten bekennend
ze op het gebied van comp,
tertechniek en tele-eomn'
nicatie de boot volkom'
hebben gemist. Deze i
worden getikt op een beêlj
scherm dat is aangesloten"
een Amerikaanse Harm
computer, Philips erken?
met paginagrote advert,-
ties' over haar video 20?
systeem afgelopen zaterk-
impliciet dat ze de strijd re.
de Japanse VHS- en 1
mexsysteem heeft verlor-
De realiteit is dat Europa,
deze sector nog geen t::
procent van de wereldmar
heeft kunnen veroveren. Jj
pan daarentegen veert'
procent en toch heeft i
land maar de helft aan e
searchkosten uitgegeven va
het totaal dat de EG-land:
elk voor zichzelf spend«
den. En met de helft vami
financiële inspanning;
slaagde Japan er in om vit
keer zoveel patenten te clai
men dan de Tien van Eurt
pa. „De prijs van het not
Europa", stelde de heer
Helin, woordvoerder van if
geestesvader van Esprit, vj
ce-voorzitter Etienne Davij
non van de Europese Cm
ynissie, zelfverzekerd vis
Om nog maar te zwijg-
over de traditionele indut
trie, waarvoor ook nooit c
gemeenschappelijk belt
van de grond is gekome
Hejjn: „Het is in de jart
zestig weieens geprobeen
maar het stuitte op te v:
weerstand, zowel van
vakbonden als van de natie
nale overheden. Men red;
neerde: het loopt toch wel:
rolletjes. Elke lidstaat wilt
haar eigen potje blijven ki
ken onder het motto: thu
zitten we het best. En toen
moeilij kheden kwams
bleef dat zo. Elk land steur,
de zijn eigen industrie, i
gevolg is dat je achter
moet concluderen dat enor
me kapitalen overheidsge!
zijn verspild aan bedrijv;
die a,chteraf toch niet 1:
vensvatbaar zijn gebleken".
Esprit voorziet in het t
elkaar brengen van tecs'
nisch know how. De EG v
daarbij het voortouw nemcf
maar de uitwerking vanif
sultaten van gemeenscha)
pel ijk onderzoek behoort!
de verantwoordelijkheid vi
de deelnemende industrie
zelf. Het uiteindelijke dc:
van Esprit: binnen tien ja'
de achterstand op Japan'
Amerika inlopen en het va
volgens voorbij streven.
Concluderend: een vastgi
lopen gemeenschappen?
landbouwbeleid aan de er
kant, een minstens zo faler.
'ieder voor zich' beleid in
industriële sector aan de a:
dere kant. Anders
het verschil tussen gi
tot elkaar en afhankeli;
van elkaar is niet eens
groot. En wie weet wot
Esprit wel het bindmidde.
Door Anton Theunissen
Toen Ferdinand II, de der
tiende koning van Castilië,
Sevilla innam en stierf, ont
kwam hij aan het vagevuur
omdat hij een heilige was.
Ene Santiago stelde in de he
mel de koning voor aan de
Heilige Maagd, die onmid
dellijk van hem wilde weten
of hij enige gunsten wilde
voor zijn geliefde Spanje.
De vorst vroeg om olie,
wijn en koren. De Maagd:
„Toegestaan". De koning
vroeg verder om zonnige
luchten, dappere mannen en
mooie vrouwen. De Maagd:
„Toegestaan". Dan ook maar
om sigaren, souvenirs, kno
flook en stieren. De Maagd:
„Natuurlijk". Tenslotte
vroeg de koning om een goe
de regering voor Spanje.
„Nee, nee", zei de Heilige
Maagd, „die kan nooit wor
den gegeven, want zou ik dat
wel doen, dan zou geen engel
een dag langer in de hemel
blijven".
Deze beroemde passage
uit een in 1846 geschreven
boek van Richard Fords
heeft nog niets aan actuali
teit ingeboet. Na precies één
jaar socialistisch bestuur in
Madrid blijven de Spanjaar
den kankeren op hun rege
ring, die niet zelden gezien
wordt als de oorzaak van
eigen ellende. Met deze con
statering is het verhaal niet
af, want de Spanjaarden
zouden geen Spanjaarden
meer zijn, als zij niet met een
aangeboren dualisme hun
regeerders zouden benade
ren. In de woordenstromen
van afschuw ontdek je snel,
dat zij de 'rot'-regering van
Felipe Gonzalez ook omhel
zen, al was het alleen maar
om de afwezigheid van een
deugdelijk alternatief.
Felipe Gonzalez begon één
jaar geleden aan zijn taak
met de slogan 'por gambio',
voor verandering. Dat pro
ces zou niet met socialisti
sche wildheid, maar met be
heerste geleidelij kheid in
gang gezet worden. Dat is
gebeurd, maar veranderin
gen plegen met slakkegang
tot stand te komen. En in de
bij zondere situatie van
Spanje, waar een democratie
in opbouw is na bijna dertig
jaar Franco-dictatuur, kan
zelfs een slakkegang be
schouwd worden als een
grote sprong voorwaarts.
De socialisten, tot jaren na
de dood van Franco nog
vaak gezien als 'antimilitai-
re en antiklerikale hervor
mers' hebben de zaken met
voorzichtigheid en met koel
realisme aangepakt. On
danks een gigantisch man
daat van de kiezers blijven
zij zeer behoedzaam laveren
tussen de overblijfselen van
de Franco-dictatuur en de
nieuwe, nog zwakke funda
menten van de democratie.
De traditionele krachten in
Spanje - de monarchie, de
bureaucratie, de kerk, het le
ger en de aristocratie - heb
ben realtief weinig van hun
macht verloren, maar hun
verzet tegen de langzame
verandering wordt niet
zichtbaar sterker.
Spanje
heeft dan ook een regering,
die, voor het eerst sinds de
tijden van Napoleon, werke
lijk een uitdrukking is van
de aspiraties van de gewone
Spanjaard.
De socialisten hebben hun
twee voornaamste verkie
zingsbeloften - 800.000 banen
in vier jaar en een refenren-
dum over de terugtrekking
van Spanje uit de NAVO -
niet kunnen inlossen. Inte
gendeel zelfs. Na een jaar so
cialistische regering is het
aantal werklozen met 200.000
mensen gestegen en wat het
NAVO-item betreft 'bestu
deert de regering de beste
manier waarop Spanje kan
bijdragen tot de defensie van
het Westen'.
Natuurlijk beschuldigt de
rechtse oppositie de regering
Gonzalez van het breken van
verkiezingsbeloftes, maar de
Spanjaarden begrijpen in
meerderheid, dat regeren de
kunst van het mogelijke is
en dat niemand zonder won
deren het onmogelijke kan
doen.
In twaalf maanden heeft
de regering-Gonzalez toch
het nodige gedaan: zij heeft
het Rumasa concern gena
tionaliseerd, de abortus gele
galiseerd en de wet gewe
tensbezwaarden door het
parlement gesleurd. De pen
sioenen zijn verhoogd en de
soft-drugs uit de strafsfeer
gehaald. Frauderende on
dernemers worden nu aan
gepakt en honderden nieuwe
inspecteurs zijn ingezet om
de miljarden die aan belas
tingen ontdoken worden, bo
ven tafel te halen. Het zijn
kleine dingen weliswaar en
hebben weinig invloed op
het herstel van de econoi®
maar het zijn toch vera®
ringen en misschien de
zet tot de echte 'gambio'
Zeker: de grote probleW-,
van Spanje - het terrorist
dat ook Gonzalez
kwellen, en de economie R
daaraan verbonden de j
treding tot de Europese
meenschap - zijn niet opI>,
lost, maar de zaken wow,
met slagvaardigheid r""'
pakt.
Bovendien is in Spar.'
'coupsfeer', die de voorg»'
gers van Gonzalez P®
nent nerveus maakten,
dwenen. De regering-W
zalez onderhoudt een op -
lend goede relatie met ne_
ger en de Guardia Givl1
in deze bastions van -
structuren heeft Gon
kans gezien kleine vera
ringen aan te brengen
der het voetvolk mo
achter te laten.
De balans van eenja
cialistische regering b
om niet negatief. Het
werk moet weliswaa
komen, maar de 'K'Te'v_
veel moeite aanvaarde
anderingen wijzen erop,
het 'onweeglijke' Span)
xibeler en toleranter 5
worden. Maar de situ
Spanje is nog zo gey'
Jat r
zo kwetsbaar,
Gonzalez geen ma:
stand van engelen
verwachten.
issale
I
