De kleine man pikt het niet
Boos-op-Koos: wie gaat de strijd winnen?
pagina
7&terdag 12 november 1983
Foto's
Achterstand
Inleveren
Eerlijke
lastenverdeling
ACHTERGROND
Vulkaan
Evangelie
Grens
Uitrazen
Blunder
Toeval
Vraagtekens
T11
T47
letariërs aller landen vel
nig u" en „Godsdienst is J
opium voor het volk", ny
al te gaarne maakte Lelj
gebruik van de godsdje,
van het plattelandsvolk
als kolcholzeboeren de
stendom hofsteden toeëiJJ
den en hun keuterhoeven|
eigen bezit namen. oC[,
IJzerfront korporaal uit ij
Adolf Hitler kwam als
ciaal Democraat' aan
volksmacht. In 1933 wenjil
Duits rijkskanselier. Sanv
met fascistenleider Musso)
ni hielp Hitler in de Spa J
Burgeroorlog de falangj
tenleider Franco in het a
del. Luidruchtig toegejiJ;j
schreeuwde Hitier dat hij]
Krieg niet wilde, maar'
werd hem opgedrongen i
leider van Groot-Brittann
Frankenrijk en Noor]
Amerika waagden het i
te herbewapenen, uit vrA
dat Hitier dit als neutral
teitschennis zou bescho]
wen. Ook Nederland wacJ
te de aanval van Hitler J
zoet gehouden door de Stic]
ting Ontwikkeling en OrJ
spanning. Aan de Noor]
Amerikanen hebben de R J
sen en West-Europeanen U
te danken dat de asmogeri
heden niet het ImperjJ
Trihumviraat van Euro'a]
geworden zijn. Het waJ
géén stompzinnigen, ma]
wel valserikken en daara;
mag geen wetgevende, ui,
voerende en rechtspreken!
macht worden toevef
trouwd. Daarom is voort,
handhaven van de vrede ti
bezit van moderne wap»
nodig.
Roosendaal
C. van Tilburg
De schokkende en hartvel
scheurende foto's van
oorlogsgeweld in het lli|
den-oosten snijden dwaf
door mijn ziel! Vooral i
beeltenissen met in letterlil
ke doodsangst verkeren!
kinderen brengen tranen f
mijn ogen. Eigenlijk mot
men dit eens onder
brengen bij de verantwo
delijke leiders der strijden!
partijen. En ze dan vragef
zou u dit leed mede door|
veroorzaakt nu ook aan i
eigen kinderen doen toekl
men? Als ik één wens moei
doen, dan was het deze: all
wapens van deze wereld!
Helaas nog een illusie, jan]
mer genoeg.
Bergen op Zoom
J.C. v.d. Ketterij
Meer dan treurig dat de p
litie, de rij kspolitie, NS, d
bus, de giro, de PTT all|
maal staken. Dan Rotte
dam, was een van de groc
ste havens van de were!
Nu door de staking gaanj
boten uitwijken naar Anl
werpen en Hamburg. Wal
zijn de bonden en ons vo)
mee bezig? Zij allen hebt*
het zo goed. Kleding van
politie, NS, rijkspolitie,
krijgen dat allemaal, en
wordt niet aan gedacht, f
land krijgt daarmee groj
achterstand.
(Naam van inzender bij
Redactie bekend)
In de regionale bladen (zj
ook De Stem van 8 noven]
ber) laat de heer M. v|
Broek ons regelmatig welf
wat voor een goed christa
en rechtvaardige hij is
hoe slecht de mensen die a
ders denken dan hij.
mensen die niet aan de vrd
desmars deelnamen vinj
hij laf en afgodendienaai]
Hij vond de Vredesmars e
(anti-Amerikaans?) feest. 1
die mars konden we leze]
„Liever een Rus in
danenz. Zoiets gee
moed, ook voor onze stip]
heid-acteurs. Want moetf
wij straks de Ruskies ve|
welkomen, dan mogen
geen 3% inleveren maar v
70% en wellicht hun vroui
Van den Broek, leidt u totj
heil (wat?).
Rucphen
J. Marijnissen
De schade voor de bedrijve]
die ontstaat door de stak'J
gen, zal via computer-m
dellen gemakkelijk vast I
stellen zijn. Daar het »j
drijfsleven via de belastij
gen toch al de ambtenare
salarissen moet betalen,
het billijk dat de extra-»]
ten op de veroorzaker wol
den verhaald. Stel oi a
schade één miljard is.
dan het bedrijfsleven
punten eenmalige verlag'!
van de vennootschap-b®3!
ting, dat die schade wotl
vergoed. Laat de regering!
het door de bonden zoWl
gewenste en geëiste over!
treden, welke ambtenarij
groepen de openstaande J
kening van 1 miljard zn'l
betalen en in welke ver
dingen en dat via een f
malige extra korting °P
salarissen. Over een ree
vaardige verdeling van d 1
nota mogen de bonden z
een bindend advies uitbr I
gen, mits de rekening
wordt voldaan.
Oosterhout
Jac. P. Sluis
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Pre
mier Lubbers haalt
zijn schouders op.
„Hoe lang de acties
kunnen gaan duren?
Dat is in de eerste
plaats de verant
woordelij kheid van
de actievoerders."
Maar hoe lang blijft het
kabinet dan toezien dat trei
nen niet op tijd rijden, vuil
nis niet wordt opgehaald en
brieven onbezorgd bij de PTT
blijven liggen? Tot Kerstmis,
tot Oud en Nieuw?
„U verwacht toch niet dat
ik die vraag beantwoord
We moeten nog drie dagen
wachten om wat meer duide
lijkheid te krijgen op de
vraag hoe lang de ambtena
ren-acties gaan duren. Want,
zo heeft de rechter gezegd,
het kabinet en de ambtena
ren-bonden moeten snel aan
tafel te gaan zitten om te
praten over de arbeidsvoor
waarden van de ambtenaren
en over het tijdstip waarop
de acties worden beëindigd.
De acties kunnen, aldus mr.
Wijnholt, in ieder geval niet
verboden worden, want ze
zijn geoorloofd.
Met zijn uitspraak heeft de
rechter het de bonden en
Rietkerk makkelijker ge
maakt om zonder gezichts
verlies weer aan tafel te
gaan zitten. Maar waarom
moest er een rechter aan te
pas komen om de strijdende
partijen weer aan tafel te
krijgen? Het leven wordt
aardig ontregelt en toch
maakt het kabinet een wat
treuzelende indruk?
„Misschien denkt Lubbers
wel: laat het maar een paar
weken uitrazen", zegt FNV-
voorzitter Wim Kok om er
direct aan toe te voegen: „Als
de regering dat inderdaad
denkt, is dat wel kortzich
tig."
Waarom raakt er in Den
Haag niemand in paniek?
„De regering registreert de
acties met een verbijsterende
onverschilligheid. Men on
derschat wat er in de samen
leving aan de hand is. Als ik
Ruding over de acties hoor
zeggen „Ach, dat is een rim
peling", dan denk ik dat we
met aan aantal wereld
vreemde mensen te maken
hebben, die absoluut niet in
de gaten hebben wat er in dit
land allemaal aan de hand
is", meent PvdA-er Marcel
van Dam.
„Wat er nu gebeurt heeft
grote consequenties voor de
samenleving. Want hoe het
ook met de acties afloopt, het
zal altijd fout aflopen. Als de
acties succes hebben, levert
dat bij dit economisch beleid
financiële consequenties op
die ons verder achterop
brengen. Maar als de acties
mislukken dan is de schade
in de samenleving waar
schijnlijk nog groter. De ver
warring in de vakbeweging
zal dan zeer groot zijn, ter
wijl de verbittering onder de
mensen een explosief karak
ter zal krijgen."
Is er op het moment spra
ke van een „simpel" conflict
over het al dan niet inleveren
van drie procent van het
bruto-inkomen of zijn de ac
ties van vandaag de aankon
diging van een uitbarsting
van een vulkaan van verzet?
In de eerste plaats is er na
tuurlijk een conflict tussen
de ambtenaren en hun werk
gever, minister Rietkerk
(Binnenlandse zaken). Werk
gever Rietkerk wil bezuini
gen op de personeelskosten
en de salarissen van de amb
tenaren met drie procent
verlagen. Die korting geldt
dan ook voor de trendvolgers
en dat zijn verpleegsters,
welzijnswerkers, ministers,
Tweede Kamerleden en vele
anderen die de ambtenaren
in hun loonontwikkeling (de
trend) volgen. In totaal gaat
het dan om 1,2 miljoen wer
kende Nederlanders, die de
korting van drie procent
straks op hun loonstrookje
zullen terugvinden.
Daarnaast geldt deze ver-
laging ook voor alle mensen
met een sociale uitkering
(van AOW tot WAO), die er
°P 1 januari bruto 3 procent
op achteruit gaan. Inclusief
de AOW-ers hebben 3,5 mil
joen Nederlanders een uitke
ring, zodat in totaal bijna
vijf miljoen Nederlanders
direct betrokken zijn bij het
Boos-op-Koos-conflict.
Daarnaast hebben werk
nemers in de bedrijven ook
ie maken met het conflict. De
Boos-op-Koos-acties zijn
immers principieel gericht
legen het feit dat mensen die
wat hun inkomen betreft
van de overheid afhankelijk
zijn, anders behandeld wor
den dan werknemers in het
bedrijfsleven. In feite krij
sen die werknemers daar
door de vraag voorgelegd of
ze bereid zijn wat extra in te
leveren ten bate van ambte
naren, trendvolgers en men
sen met een uitkering.
Ook de voorzitters van de
centrale vakbonden FNV en
EEN dame, die de vertragingen bij NS
en PTT nu al zat is, schiet een heer met
Boos-op-Koos-button aan. „Mijnheer,
met u acties pakt u niet de politici,
maar de kleine man". Zegt de heer:
„Mevrouw, ik ben de kleine man."
Hoe lang kunnen de acties doorgaan?
Hoe lang kunnen de acties doorgaan
zonder ongelukken? Wanneer barst de
bom van irritatie? Wanneer barst de
vulkaan van verzet?
„Er is op dit moment een geweldige
afkeer van het politieke bedrijf", zegt
Harm van der Meulen. Wat doet men in
Den Haag om dat vertrouwen in de
parlementaire democratie te herstel
len? Hoe reageert men aan het Binnen
hof op de voorspelling dat de acties
weieens heel lang kunnen gaan duren?
Ruud Lubbers:
.„zaak van de bonden"
CNV, Wim Kok en Harm van
der Meulen, vinden het on
juist om slechts te spreken
van een geïsoleerd conflict
tussen Rietkerk en zijn
werknemers. Daarom hou
den ze zich ook intensief met
deze zaak bezig. Ze proberen
de innerlijke verdeeldheid
van hun leden (ambtenaren
bonden tegenover bedrij ven
bonden) te voorkomen, ze
willen zich sterk maken voor
de uitkeringstrekkers en ze
moeten er voor zorgen dat er
niet verder geknaagd wordt
aan de tanende kracht van
de vakbeweging. Want, on
danks een recente stroom
aanmeldingen, neemt het le
dental van de vakbonden
steeds verder af en ook met
de politieke invloed van de
vakbeweging gaat het de
zelfde kant op.
Wim Kok: „De vraag is
wat onze argumenten nog
waard zijn, als ze keer op
keer door het geweld van de
voortdenderende bezuini-
gingstrein worden verbrij
zeld. Natuurlijk, de financië
le situatie in ons land is ern
stig. Maar dat mag voor re
gering en regeringspartijen
geen vrijbrief zijn om de
stem van de vakbeweging
stelselmatig te negeren."
Niet alleen Kok klaagt
daarover, ook Harm van der
Meulen voelt zich in de steek
gelaten door het kabinet dat
„zo op cijfers gefixeerd is" en
het CDA dat zich zo „kil" op
stelt. Is het CDA doof voor
het CNV?
„Wat er ook gebeurt,
het zal altijd fout aflopen'
Harm van der Meulen:
.„in de steek gelaten".
Wim Kok:
geen vrij brief'
Marcel van Dam:
.„verbijsterend"
J.de Koning:
.„niet zo gemakkelijk"
„Nee", zegt Gerrit Gerrit-
se, de sociaal-economische
specialist van de CDA-frac-
tie en, als oud-CFO-bestuur-
der, nog steeds „met overtui
ging" lid van het CNV: „Het
is ook een misverstand dat
de mening van CDA en CNV
samen zouden lopen of sa
men zouden moeten lopen.
CNV en CDA gaan uit van
dezelfde principes, het is het
evangelie dat ons samen
bindt. Maar dat geldt ook
voor de christelijke werkge
vers. Dat hoeft toch niet te
betekenen dat we het over
alles eens zijn. Op het mo
ment zou een CNV-lid zich
op inkomens-politiek terrein
misschien meer thuis voelen
bij de PvdA, maar op al die
andere terreinen? Ik denk
van niet."
Gerritse vindt dat de te
genstelling tussen CDA en
CNV een beetje te breed
wordt uitgemeten. „Toen ik
zelf bij het CNV werkte kon
ik ook vaak terecht bij ARP
en CHU, maar als ik met an
dere partijen beter zakeru
kon doen, deed ik dat. Dat
doet het CNV nu ook."
Ondanks zijn CNV-liefde,
vindt Gerritse het te ver
gaan om van hem te verlan
gen dat hij zich opstelt als
een CNV-exponent in de
Tweede Kamer. „Het zou ook
onjuist zijn als ik dat zou
zijn. Ik maak er geen geheim
van dat ik CNV-lid ben,
maar dat wil niet zeggen dat
ik in de Tweede Kamer al
leen maar briefjes van het
CNV zou willen voorlezen."
Daar lijkt het op het mo
ment ook niet op. Er zijn
CNV-ers die teleurgesteld
hun lidmaatschap van het
CDA opzeggen en Van der
Meulen voelt zich „door het
CDA in de steek gelaten".
Die kritiek laat het CDA niet
koud. Maar, relativeert Ger
ritse, „we zouden nu op korte
termijn wel de mooie jongen
kunnen uithangen. Maar dat
betekent dat de financiële
problemen over enkele jaren
veel en veel groter zijn. Het
zou natuurlijk leuk zijn om
applaus te krijgen als ik nu
zeg dat we niet hoeven te be
zuinigen, maar daar lossen
we de problemen niet mee
op. Als we nu niet saneren
worden de problemen alleen
maar groter. En dat is a-so
ciaal beleid."
Hebben CDA en WD de
mogelijkheid op overeen
stemming tussen Rietkerk en
de bonden niet kleiner ge
maakt door akkoord te gaan
met het laatste bod van het
kabinet, dat door de bonden
wordt afgewezen.
„Wie zegt dat het het laat
ste bod is?"
Tijdens het Kamerdebat zei
Eversdijk toch dat dit het
uiterste was dat het kabinet
kon doen?
„Nee, hij sprak over een
uiterste krachtinspanning, ik
heb, dat zelf geschreven. Er is
sprake van nieuw overleg
met de ambtenaren, dus het
kabinetsbod is nog open. De
situatie is wel erg verhard en
teerd. Als het kabinet nu niet
naar de ambtenarenbonden
luistert, zullen de ambtena-
•ren dat niet vergeten. Wie
niet horen wil, moet voelen.
Dat zal het kabinet dan mer
ken. Als het kabinet door
gaat met het uitspelen van
groepen tegen elkaar, dan
speelt het met vuur."
Hans Alders:
.„blunder"
daardoor zal het moeilijk
worden om het eens te wor
den, helemaal over de maat
regelen voor 1984. Maar voor
wat 1985 en 1986 betreft zijn
er zeker openingen."
Maar waarom zet het CDA
in de Tweede Kamer niet nog
een extra stapje, zodat de ac
ties snel af kunnen lopen?
„De Tweede Kamer moet
zich niet met dat overleg be
moeien. Het is een zaak tus
sen werkgever en werkne
mers. Daar moeten we niet
met onze klompen doorheen
fietsen, dat zegt de vakbewe
ging ook altijd."
Heeft de Kamer dat al niet
gedaan, door „ja" te zeggen
tegen de begroting waarin
die korting verwerkt is?
„De overheid is natuurlijk
niet alleen werkgever, de
overheid moet ook de publie
ke portemonnee beheren.
Daarover heeft de Tweede
Kamer zich uitgesproken."
Lijkt het er nu niet op dat
het kabinet de zaak laat uit
razen, waardoor de vakbewe
ging een deuk oploopt?
„Daar heeft het kabinet
niet zoveel belang bij. Het
kabinet realiseert zich dat
men de vakbonden hoe dan
ook verder nodig heeft."
Maar ontstaat er geen ge
vaar voor de samenleving als
de vakbeweging verdeeld en
met lege handen uit de strijd
zou komen?
"Een kabinetscrisis is ook
heel gevaarlijk. We moeten
er in ieder geval voor zorgen
dat er uit nieuw overleg een
akkoord komt, waarbij beide
partijen geen, of zo weinig
mogelijk, gezichtsverlies lij
den. Eens moeten beide par
tijen het toch eens kunnen
worden."
Gerrit Gerritse:
„saneren móet".
In tegenstelling tot Gerrit
se vindt Hans Alders, de
ambtenaren-specialist van
de PvdA-fractie, wel dat
CDA en WD in de Tweede
Kamer medeschuldig zijn. Ze
hadden zich moeten onthou
den van een oordeel over de
kabinetsplannen.
„Het kabinet heeft nu een
dictaat aan de bonden opge
legd en de meerderheid van
de Tweede Kamer heeft
daarmee ingestemd. Dat mag
niet. Het mag ook niet zo zijn
dat Rietkerk tegen de amb
tenarenbonden roept: Ik heb
steun van de Tweede Kamer.
Dat is niet relevant in vrije
onderhandelingen, waarvan
de resultaten pas aan het
eind in de Tweede Kamer
besproken moeten worden.
Als er sprake is van zinvol
overleg, dan moeten de re
sultaten van dat overleg niet
bij voorbaat worden vastge
legd. Dat heeft het kabinet
wel gedaan en daarmee is
gelij kwaardig overleg tussen
werkgever en werknemers
onmogelijk gemaakt."
Hans Alders verwijt het
kabinet met de bezuinigings
maatregel te hebben willen
in spelen op anti-ambte
naar-sentiment bij veel Ne
derlanders en dat te doen
met een onjuiste voorstelling
van zaken.
Alders: „De ambtenaren
hebben de afgelopen jaren al
tien procent ingeleverd, dat
heeft het kabinet zelf bere
kend. En nu wordt toch ge
daan dat het maar om één
keer drie procent zou gaan.
Maar er is al ingeleverd en
ook in 1985 en 1985 moet die
drie procent opnieuw ingele
verd worden. En zijn die ba
nen van die 1,2 miljoen amb
tenaren en trendvolgers zo
vast als we moeten geloven?
Bij de rijksdiensten zijn geen
ontslagen gevallen, maar bij
de gemeenten, in het onder
wijs, de ziekenhuizen? Daar
zijn ontslagen toch aan de
orde van de dag."
Alders: „Het kabinet
speelt in op sentimenten, zo
van: die mensen die uit de
staatsruif eten hebben het
toch zo slecht nog niet daar
kan best wat van af. Maar
we praten niet alleen over
top-ambtenaren, maar ook
over de vuilnisman, de con
ducteur, de gezinsverzorg
ster, heel wat minimumlo
ners die worden getroffen.
En wat is daarvan de recht
vaardiging? Er is geen argu
mentatie om die ene groep
van 1,2 miljoen Nederlanders
anders te behandelen en ze
een dictaat op te leggen,
waarin staat dat ze drie pro
cent extra moeten inleveren.
De ambtenaren zijn best be
reid in te leveren. Maar dan
moet eerst dat dictaat van
tafel. In de onderhandelin
gen die dan volgen zullen de
ambtenaren en trendvolgers
bereid zijn een stap in de
richting van het kabinet te
zetten."
Maar dat lijkt er nu niet in
te zitten. Het kabinet dient de
wetsontwerpen met de 3%-
korting al ijl. Hoe moet het
dan verder? Zou het de be
doeling kunnen zijn dat het
kabinet de actievoerders laat
uitrazen in de hoop dat de
vakbeweging daarmee aan
kracht verliest en ook verzet
tegen komende maatregelen
bij voorbaat de kop in wordt
gedrukt, omdat het toch
vechten tegen de bierkaai is?
„Dat zou dan de grootst
mogelijk blunder zijn. Het is
niet zo dat er alleen maar
wat vakbondsleiders boos
zijn, al die mensen weten zelf
dat ze onredelijk behandeld
Ina Brouwer:
.„hooghartig".
worden. Hoe is het mogelijk
dat mensen die nooit actie
voeren nu opeens zo boos
worden? Waarom voelen die
mensen zich nu opeens zo
vernederd? Dan moet het
kabinet toch wel heel wat
gepresteerd hebben. En dat
zegt niet alleen het oppositie
lid Alders, dat zeggen niet
alleen een paar vakbondslei
ders, nee dat zeggen al die
vakbondsleden en al die
mensen die nu actie voeren.
Allemaal mensen die vinden
dat er sprake is van onrede
lijk beleid. Die mensen wor
den op hun ziel getrapt, die
worden onrechtvaardig be
handeld. De vakbeweging
heeft toch altijd enorme ver
antwoordelijk meegewerkt
met,Den Haag. Als je de vak
beweging nu hard gaat aan
pakken, dan ben je bezig aan
maatschappelijk ontwrich
ting. Dan ontstaat er straks
ongecontroleerd verzet", zegt
Alders om een beetje veront
waardigd te vervolgen:
„En de ambtenaren, die
hebben toch altijd enorm
verantwoordelijk meege
werkt. Waarom kan de poli
tie in Amsterdam het werk
nog aan? Omdat de politie
mensen bereid zijn zich ex
tra in te zetten. Eén typerend
voorbeeld. Vijfhonderd amb
tenaren van het ministerie
van Economische Zaken
hebben minister Van Aar-
denne een brief geschreven.
Daarin stond een heel be
langrijke zin: „Stel dat het
kabinet het conflict met de
ambtenarenbonden wint,
denkt u dan dat wij ooit nog
met dezelfde inzet als vroe
ger kunnen werken". Dat
wordt geschreven door
enorm loyale medewerkers
van minister Van Aardenne.
En dat maakt het duidelijk:
stel dat het kabinet dit con
flict wint, dan krijgt het la
ter de rekening gepresen-
Daar is Ina Brouwer, frac
tievoorzitter van de CPN, het
helemaal mee eens. Ze denkt
dat het kabinet een verkeer
de inschatting heeft gemaakt
van het verzet dat zou ont
staan.
„Er is een grens aan het
opzij zetten van grote groe
pen mensen. Er is een grens
aan het hooghartig in de
wind slaan van de woorden
van de vakbeweging. Ik denk
dat het kabinet het verzet te
gen de maatregelen verkeerd
heeft ingeschat. Gedacht was
dat groepen in de samenle
ving zich wel tegen elkaar
zouden laten uitspelen
(werknemers tegen ambte
naren en werkenden tegen
uitkeringsgerechtigden),
maar die zeggen nu samen
nee. Het kabinet is uit op een
confrontatie met de vakbe
weging en ik ben er van
overtuigd dat het niet vast
staat dat de overheid de
sterkste is in zo'n krachtme
ting. En als het kabinet deze
maatregel toch doordrukt
dan komen er straks nieuwe
acties tegen komende maat
regelen."
Maar zou het kabinet als de
acties nu nog lang doorgaan
niet een keer moeten ingrij
pen, sommige mensen zullen
het misschien wel beu wor
den om tevergeefs op de trein
en de posbode te moeten
wachten?
„Bij die wachtende trein
reizigers zullen toch ook heel
wat mensen zijn, die zelf de
dupe van de kabinetsmaat
regelen zijn. Het is niet zo
dat er een paar actievoerders
zijn en dat de rest van de
mensen het daarmee oneens
zou zijn. Acties zijn soms
vervelend, maar ik heb nog
geen stenengooiende passa
giers gezien."
Wat Ina Brouwer veel ho
ger zit is de telex die minis
ter Rietkerk heeft laten uit
gaan naar de burgemeesters
en commissarissen van de
koningin over het inzetten
van de Marechaussee en het
leger als dat nodig zou zijn.
Dat telex-bericht werd
openbaar vlak voordat de
rechter uitspraak moest doen
in het kort geding van de
staat tegen de politiebonden.
„Zonder aan de onafhan
kelijkheid van de rechter te
twijfelen, vind ik dat Riet
kerk op onverantwoorde
wijze druk op de rechter
heeft uitgeoefend. Ook vind
ik dat Rietkerk zich schuldig
maakt aan stemmingmake
rij Hij heeft gedaan alsof de
politiebonden zouden hebben
geweigerd er voqr te zorgen
dat de openbare orde ge
handhaafd wordt. Maar de
politiebonden hebben steeds
gezegd dat dat juist niet de
bedoeling was. Door het te
gendeel te suggereren heeft
Rietkerk de politiemensen in
een kwaad daglicht gesteld.
Uit democratisch oogpunt is
het een kwalijke zaak dat
Rietkerk van te voren heeft
gedreigd dat het leger inge
zet zou kunnen worden. Dat
is intimidatie", zegt Ina
Brouwer.
Minister Rietkerk ontkent
dat. Die telex is niet bewust
uitgegaan omdat de rechter
een uitspraak ging doen:
„Dat is volstrekt toeval. Het
is op generlei wijze zo ge
pland". Ook de inhoud van
dat (overigens vertrouwelijk
bedoelde) telex-bericht, als
zou Rietkerk het leger in
willen zetten als bepaalde
overheidsdienaren hun werk
niet zouden uitvoeren, is vol
gens de minister verkeerd
uitgelegd. „Ik heb juist het
tegenovergestelde beoogd."
Het was juist zijn bedoeling
dat de burgemeesters en
commissarissen der koningin
terughoudend zouden zijn
met het inzetten van Mare
chaussee „en ander krijgs
volk" („zo staat dat nu een
maal in de wet") en dat die
inzet goed politiek gecontro
leerd zou kunnen worden.
Het is zover nog niet geko
men. De soldaten zitten nog
in de kazernes. De rechter
heeft de staat en de boze
bonden nu wel gedwongen
om aan tafel te gaan zitten
om te praten over een moge
lijk vredige afloop van de
Boos-op-Koos-acties, maar
dat wil niet zeggen dat die
acties nu direct voor afgelo
pen verklaard kunnen wor
den. Zullen de strijdbare Ab-
va-Kabo en de andere bon
den op één lijn uitkomen?
Zullen de actievoerders be
reid zijn direct het eindsein
op te volgen? Zullen de irri
taties bij mensen die door de
acties worden „getroffen"
(werkgevers die naar de
rechter stappen, passagiers
die er veel voor voelen om
actievoerende NS-ers naar
de keel te grijpen) en interne
ruzies, niet uit de hand lo
pen? En wat voor diepe won
den laat de Boos-op-Koos-
actie achter?
Dinsdag weten we meer.
Dan kan duidelijk worden of
er een akkoord te bereiken is
en hoe lang de Boos-op-Koos
acties worden voortgezet. De
rechter heeft de strijdende
partijen weer aan tafel ge
dwongen: verplichte onder
handelingen op een vulkaan
van verzet.
En ondertussen? De acties
gaan door. Wat moeten we nu
zeggen tegen die mensen die
op de perrons kleumend
staan te wachten op hun nog
steeds vertraagde trein?
De Koning: „Rustig
blijven staan. Rustig
blijven staan."
