CDA: weer ruk naar rechts
Engeland bakermat
van vredesbeweging
Gasunie voelt
zich omsingeld
ONTDEK'N
VERLEDEN
I
Voo,ï«?»»^k
even.._
UITBLAZEN
DE STEM
•Politie!
Ook pakl
H Witteke
gewit
Fransen en Italianen reageren lauw
»i|vEn«r«S"-b,|u
JEKi"1—
ZATERDAG 29 OKTOBER
■ACHTERGROND1
WIMKOCK
Fractie niet onverdeeld gelukkig met vertrek dissidenten
Symbool
96 Italië
Frankrijk
Exportpositie in het geding
Ander beeld
Dwaal door Jeruzalem, de 3000 jaar
oude hoofdstad met zijn Tempelmuur, de
Via Dolorosa, de musea, de vele heilige
plaatsen en de ontelbare smalle straatjes
en bazaars. Beleef Bethlehem, Nazareth,
Akko, Massada en Caesarea, waar veel
van het verleden bewaard is gebleven.
Maar u kunt ook in het verleden
duiken en tegelijkertijd bruin worden.
Geniet van het zonnige klimaat van Elat,
de prachtige stranden aan de Rode-,
de Dode- en de Middellandse Zee, of het
meer van Galilea.
Boek nu-El Al
brengt u er, in de "t
winter, voor t f
minder dan fÈ
u denkt.
S3*gXZ>
IN BELGIË Wordt het
'witteke' gewit. Binnen
kort mag in de café's de
jenever openlijk worden
geschonken, mits de
waard de speciaal daar
voor nodige vergunning
heeft. Tot nu toe is het
schenken van sterke drank
in Belgische café's bij wet ver
boden, maar iedere zichzelf res
pecterende kastelein had na
tuurlijk een fles achter de hand
om zijn vaste, vertrouwde klan
ten van de zeer gewilde Neder
landse brandstof te voorzien.
Afgelopen zondag nog
dronk ik uit zo'n clandestiene
fles. De jenever - het was
'oude' en hij kwam beslist niet
uit een Nederlandse distilleer
derij van naam al hield de
kastelein vol dat het 'Holland
se' was - werd geschonken in
een bekertje van aardewerk,
een soort eierdopje. Ik was er
niet bijster verguld mee want ik
zat aan het bier en ik weet uit
ervaring dat je midden op de
middag niet ongestraft aan een
kopstoot kunt beginnen. Mijn
gulle vrienden hielden echter
aan, ook wel een beetje trots op
het feit dat zij me konden laten
zien dat je ook in het hart van
Zuid-Brabant gewoon jenever
kon bestellen in een café.
Met lichte tegenzin dronk ik
de eierdop leeg en stak hem
toen in mijn zak; als een soort
genoegdoening, maar vooral
ook om thuis op m'n gemak de
maat eens te kunnen controle
ren. Belgen namelijk beklagen
zich eeuwig en altijd over de
maat van ons glaasje bier. Die
klachten zijn volkomen terecht.
Het 'kleintje pils' kan alleen
een bedenksel zijn van het volk
dat eerder al de kaasschaaf en
de flessenschraper heeft uitge
vonden. Maar om die klacht nu
bij elk besteld glas te laten ho
ren, vind ik overdreven en het
irriteert me op de duur.
Helaas moest ik later thuis
vaststellen dat de eierdop onge
veer net zoveel kon bevatten als
een gewoon borrelglas met
maatstreep. Ik had dus nóg
niets terug te zeggen als de
klaagzang over de colaglaasjes
weer eens zou worden aangehe
ven.
Tafelbier
Belgen zijn echte bierdrin
kers. Ze zijn zo gemaakt. De
Belgische bierindustrie en haar
produkten hebben altijd in
hoog aanzien gestaan. Als kind
al maken Belgjes kennis met ta
felbier dat de spijsvertering
heet te bevorderen en dat, naar
ik al vaak heb vastgesteld, in
derdaad het boeren na de maal
tijd stevig stimuleert.
De bierindustrie mag zich
sinds jaar en dag verheugen in
de sympathie van machtige be
schermers en is daardoor zelf
een macht van belang gewor
den. Zo'n 64 jaar geleden werd
de 'Wet-Vandervelden' aange
nomen en die verbood de ver
koop van sterke drank in café's
en restaurants. De wel gaf de
brouwerijen vrij spel in het ho-
reca-wezen. Het bier hoefde al
leen nog te concurreren met ga-
zeuze en likeuren. De uitslag
BIERMONOPOLIE
was niet moeilijk te voorspel
len: de Belgen werden bierdrin
kers en niet zulke zuinige ook.
Ik kan maar één reden be
denken waarom de Belgen
daarnaast een 'witteke' als een
tractatie beschouwen waarop
ze helemaal verzot blijken te
zijn, zodra ze de Nederlandse
grens hebben overschreden:
omdat het thuis niet mag is het
op 'n ander extra lekker. Ze
vliegen erop af als een bok op
de haverkist:
10 uur 30 v.m. Ontvangst van
de gasten met een kop koffie.
Wat de Belgische gasten be
treft: vergeet het maar. Zij hoe
ven geen koffie en vragen om
een 'witteke'. Voor een bier
drinker is zo'n borrel maar een
druppel en de tweede en de
derde volgen elkaar in snel
tempo op, zodat de Belgen al
een rood hoofd hebben tegen
de tijd dat de drankzuchtigste
Nederlanders voorzichtig aan
een glas sherry beginnen te nip
pen, onder het motto: 'het is
nog vroeg'.
Suikerwater
Het verraderlijke van jene
ver is dat hij - in tegenstelling
tot cognac en whisky - nét niet
zo sterk is dat hij op de tong
bijt en een branderig spoor na
laat in de slokdarm. Waar
schuw je een Belg tegen de val
die de jenever hem zet, dan ant
woordt hij onveranderlijk in de
geest van: 'ach wat, suikerwa
ter'.
Het wordt dan een kwestie
van geluk wat er met de man
gebeurt. Heeft hij pech dan
raakt hij 'bevangen' vóór hij
doorheeft dat jenever iets meer
dan suikerwater is. Het ene mo
ment staat hij nog luidkeels te
oreren. Een oogwenk later gaat
hij door de knieën, met moeite
een stoel bereikend waarop hij
kan proberen een nog enigszins
waardige houding te handha
ven, hetgeen in het gunstigste
geval alleen in zijn eigen ogen
lukt. Ieder ander ziet wel hoe
laat het is. Het feest is voorlo
pig voor hem afgelopen en hij
wordt afgevoerd. Zijn ge
schrokken maat - dat is dus de
gene die geluk heeft - merkt nu
ook dat hij de wereld door een
waas ziet. Hij stapt wijselijk
over opbier.
Zwalken
Zo worstelt een Belg een
feestelijke dag in Nederland
door, heen en weer zwalkend
tussen 'suikerwater' en 'co
laglaasjes' bier. De hoofdpijn
van de andere dag wijt hij aan
de toevoegingen in het Neder
landse bier en als het toevallig
Stella Artois zou zijn geweest,
wat tegenwoordig in Zuid-Ne
derland nogal eens het geval is,
dan was het volgens hem Ne
derlandse Stella.
Ik weet niet of de jenever
nog zo aanlokkelijk zal zijn
wanneer die straks in België
zijn prikkelende status van on
wettigheid verliest. Aan de an-,
dere kant echter is de kans
groot dat de Belgische café-
borrel clandestien zal blijven.
De vergunning om jenever te
mogen schenken zal jaarlijks
door de kastelein moeten wor
den aangevraagd. De kosten er
van zijn gepeperd: een kwart
van de jaarlijkse huurwaarde
van het café.
Als je al sinds jaar en dag
clandestien schenkt, waarom
zou je dan nu ineens een dure
vergunning aanschaffen? Een
dergelijke manier van 'wittekes'
witten zou door een bierbrou
wer bedacht kunnen zijn.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllrc
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883,
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550,
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957,
Roosendaal, Molenstraal 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910
Abonnementen:
20,49 per maand; 61,15 per kwartaal of 238,00 per jaar
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties:
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje 076-236882
Overlijdensadvertenties 076-236442
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rank rolatiPQ'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
ER zijn al weddenschappen afgesloten over het aantal dagen dat Dijkman (links) en Scholten nog in de CDA-fractie
zullen zitten. - f°to de stem johan van gurp
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - Hoe menslie
vend, collegiaal en verdraag
zaam is de rechtervleugel
van het CDA? Woensdag
avond laat riepen, briesend
van woede, twee fractiele
den: „Jullie willen als min
derheid jullie wil aan de
meerderheid opleggen! Dat
is ondemocratisch, dat is
precies zoals het in Oosteu-
ropese landen gaat!"
De linkse dissident Schol
ten had toen, mede namens
zijn lotgenoot Dijkman, in
een betoog van drie kwartier
net proberen uit te leggen
dat zij beiden niets liever
willen dan deel uitmaken
van de CDA-fractie; kritisch,
maar bereid tot concessies.
Alleen niet tot die ene: het
wegcijferen van de eigen in
dividuele verantwoordelij k-
heid.
Maar toen al was duidelijk
dat dit betoog of welk ander
ook aan de dertien a vijftien
man sterke rechtervleugel
niet meer besteed was. Wel
aan het resterende twee-der
de deel, maar dat kon intus
sen niet anders meer dan on
der leiding van fractieleider
De Vries terugvallen op het
vorige week al bedachte
compromisconsultaties bij
het partijbestuur en in af
wachting van het oordeel
van die kant (een journalist
sprak deze week al over de
Brede Maatschappelijke Dis
cussie over Dijkman en
Scholten) een absoluut
spreekverbod in Kamer en
commissies voor beide dissi
denten.
Daarmee had partijvoor
zitter Bukman zijn zin. Want
van hem en van niemand an
ders was het voorstel afkom
stig om het CDA-bestuur te
raadplegen.
Nu was de situatie in de
grootste regeringsfractie, die
zich graag als een plurifor
me, maar op hoofdlijnen toch
eensgezinde club presenteert,
natuurlijk al een hele tijd
onwerkbaar, zoals fractielei
der De Vries woensdagavond
eindelijk ook openlijk toegaf.
Dijkman was al een keer
van zijn woordvoerderschap
op Volkshuisvesting onthe
ven, datzelfde overkwam
Scholten - ondanks zijn meer
dan coulante houding tijdens
het Zuid Afrika-debat, vlak
voor het zomerreces - met
zijn woordvoerderschap op
Buitenlandse Zaken.
Maar ook zonder dat
Scholten en Dijkman deel
uitmaken van de fractie, is
het CDA minder eensgezind
dan wordt voorgesteld. Dat
bleek ook woensdagavond,
toen een ruime meerderheid
van de fractie te kennen gaf
het voorstel van het fractie
bestuur - de zaak verder
over de band van het partij
bestuur spelen te willen on
dersteunen.
De militante groep onder
aanvoering van Wim Mate-
man nam daar geen genoe
gen mee en eiste toch een on
middellijk vertrek van de
beide dissidenten, „die de
zaak al zo lang verzieken".
Een houding die ook bij het
partij bestuur wrevel heeft
opgeroepen. Daar werd van
de week, door niet de minste
der partij bestuurderen, het
fractiegedrag van woensdag
als „dictatoriaal" omschre
ven.
Hoe het allemaal zover
heeft kunnen komen (de
zwakke houding van De
Vries is daar voor minstens
een groot deel debet aan; hij
laat afwisselend zijn oren
hangen naar Bukman, Lub
bers en Nijpels, en heeft ook
niet een bijzonder krachtig
fractiebestuur achter ziéh) is
op dit moment minder inte
ressant dan de vraag hoe het
nu verder zal lopen.
Want ook daarover wordt
binnen het CDA nogal ver
schillend gedacht.
Weddenschappen over het
aantal dagen dat Scholten en
Dijkman nog deel uitmaken
van de fractie zijn al afgeslo
ten. En natuurlijk kan het
bijna niet anders of ook het
partijbestuur komt tot de
conclusie dat de vertrou
wenscrisis tussen het dissi
dente tweetal en de rest van
de fractie zo groot is dat een
constructieve samenwerking
niet meer mogelijk is.
In het tegenovergestelde
geval namelijk zou er sprake
zijn van een vertrouwens
breuk tussen het bestuur en
de 43 andere fractieleden, en
dat kan het CDA - dat toch al
wordt doodgedrukt tussen de
dankzij een veel stabieler
politieke lijn sterk groeiende
VVD en PvdA - zich hele
maal niet permitteren.
Maar zo heel geruisloos zal
het vertrek van Scholten en
Dijkman ook weer niet ver
lopen: vandaag over een
week is er nog een Partij
raad, en hoewel die formeel
niet bij de incidenten van de
ze week wordt betrokken,
ligt het niet voor de hand dat
de representanten van de
achterban in het land deze
perikelen zwijgend zal laten
passeren.
Niet alleen de inderhaaste
vorming van een steuncomi
té deze week heeft aange
toond dat Scholten en Dijk
man bij een groot (en promi
nent) deel van de CDA-ach-
terban veel krediet hebben.
Hoe meer de CDA-top hen in
de rol van martelaar dringt,
hoe sterker die aanhang
wordt.
Het lijkt in het belang van
het CDA toch nog maar eens
een serieuze poging te doen
Schol ten en Dijkman binnen
de fractie te houden en de
onkiese wensen van de rech
tervleugel - de Matemannen,
Van Iersels, Van der Lin
dens, Van Weezeis, Van der
Meiën, de Paulissen en Van
Dammen - te negeren.
Want zonder de rol van
Schol ten en Dijkman binnen
het CDA te overdrijven kan
wel worden gezegd dat zij -
door toedoen van henzelf èn
van de rest van de fractie -
minstens het symbool zijn
(geworden) van het laatste
restje sociaal gezicht dat het
CDA nog heeft.
Zoals ook een tot de gema
tigd linksen behorend CDA-
Kamerlid deze week dat met
een mengeling van spijt en
ingehouden woede opmerk
te: „Zeer triest dat de heren
zichzelf onthoofd hebben.
Want het CDA maakt nu
toch weer een ruk naar
rechts."
Van onze correspondenten
LONDEN/ROME/PARIJS -
De Britse vredesbeweging
CND (Campaign for Nu
cleair Disarmement) is de
oudste van Europa.
In 1957 trokken de grote
risico's van bewapening met
atoom- en waterstofbommen
de aandacht van enkele pro
minente Britten, als de his
toricus Taylor, de auteur
Priestley en de filosoof Rus
sell.
In 1958 organiseerde de
CND haar eerste anti-kern
wapenmars van Londen
naar Aldermaston, waar de
Britse atoomwapens ge
maakt werden. Het aantal
demonstranten nam elk jaar
gestaag toe; in 1962 waren er
pakweg 50.000 deelnemers.
Maar na de paasdemonstra-
tie van 1962 begon voor de
CND een crisistijd. Veel aan
hangers waren ontevreden
omdat hun acties niets ople
verden. Zij verloren de moed
om er mee door te gaan.
Pas tegen het einde van de
jaren zeventig werd de CND
als het ware herboren. De
tweede generatie CND-ers is
jonger, luidruchtiger en
vooral taaier. Nu de bewe
ging praktisch overal navol
ging heeft gekregen, voelen
de nieuwe Britse CND-ers
zich veel sterker dan hun
voorgangers van de jaren
vijftig.
In het licht van de hard
nekkige CND-actie tegen de
Amerikaanse basis van
Greenham Common, ten
westen van Londen, waar
kruisraketten geplaatst zul
len worden, nam de Conser
vatieve regering-Thatcher
dit jaar speciale maatrege
len om de vredespropaganda
tegen te werken. Minister
van defensie Heseltine be
schouwde de CND een tijd
lang als zijn persoonlijke
vijand numero 1.
De CND werkte in die tijd
nauw samen met kandidaten
van de Labour-partij, die
voorstanders waren van
eenzijdige kernontwapening.
Maar het was vergeefse
moeite: de verpletterende
verkiezingsoverwinning van
premier Thatcher had op de
vredesbeweging een demo
raliserende invloed. De actie
tegen Greenham Common,
die hoofdzakelijk door vrou
wen gevoerd wordt, duurt
echter voort. Voor de rege
ring-Thatcher vormen deze
hinderlijke acties evenwel
geen politiek gevaar meer.
De demonstranten mogen
allemaal op hun hoofd gaan
staan, de raketten komen er
toch.
In Italië krijgt de vredes
beweging nauwelijks een pot
aan de grond. De Italianen
hebben andere zorgen. Als
de inwoners van het Sici-
liaanse dorp Comiso, waar
de Amerikanen straks hun
112 kruisraketten installe
ren, al niet bereid zijn tegen
de komst van deze wapens te
demonstreren, hoe kun je
dat dan verwachten van
iemand uit Rome, of uit Mi
laan?
Actiebereidheid is er wel,
maar niet voor zaken als
kruisraketten, Afghanistan
of honger in de wereld. Dat
is voor velen te ver van het
bed. Straten en pleinen van
Rome vullen zich pas als het
gaat om een vermindering
van de automatische prijs
compensatie, of bedrijfsslui
tingen.
Voor de meeste Italianen
mogen de kruisraketten ko
men, want meer of minder
oorlogsdreiging beroert hen
nauwelijks. Dit land is al
lang een geliefd doelwit van
de vijand gezien de enorme
voorraad kernwapens die op
zijn grondgebied is opgesla
gen, en waarvoor tot nog toe
alleen enkele splintergroe
pen zich hebben opgewon
den.
De gelatenheid van de Ita
liaanse massa heeft nog an
dere oorzaken. De katholieke
kerk, die voor velen toch nog
de dagelijkse koers uitzet,
weigert ondubbelzinnige
uitspraken inzake 'Comiso'
te doen. Daarmee volgen de
Italiaanse herders hun leids
man, de paus, die de wapen
race slechts in de meest alge
mene termen veroordeelt.
Veel anti-Amerikanisme
bestaat er ook niet. Amerika
is nog steeds het beloofde
land, waar vele familieleden
en kennissen fortuin hebben
gemaakt.
In deze omstandigheden is
er voor een vredesbeweging
die zich zelf respecteert wei
nig eer te behalen.
In Frankrijk beperkt de
vredesbeweging zich vrijwel
tot de Communistische Par
tij en enkele onder haar in
vloed staande groeperingen.
Ondanks deelname aan een
regering die uitgesproken
atlantisch is staat de partij
meer dan ooit achter Mos
kou.
De beweging voor ker
nontwapening in Europa en
de socialistische vakbonds
centrale CFDT hebben zich
van de communisten gedis-
tancieerd door de publicatie
van een verklaring, waarin
het heet dat het welslagen
van de Geneefse onderhan
delingen voor het ogenblik
het belangrijkste is. De so
cialistische partij ontried
haar leden met klem om aan
de vredesdemonstratie van
af afgelopen weekeinde deel
te nemen.
President Mitterrand
heeft voor zijn standpunt
steun gekregen van opposi
tiefiguren zoals oud-presi
dent Giscard d'Estaing
staan. Die feliciteren hem
met zijn „vastberadenheid
ten overstaan van het ge
vaar dat heden ten dage ver
tegenwoordigd wordt door
het pacifisme en neutralisme
in een wereld vol gevaren".
De Franse president heeft
een aanzienlijk deel van de
Franse publieke opinie ach
ter zich gekregen toen hij
onlangs verkaarde: „Ik ben
ook tegen de raketten, maar
ik stel vast dat de zaken te
genwoordig dóódsimpel zijn:
het pacifisme staat in het
Westen, de raketten in het
Oosten en dat lijkt mij een
onevenwichtige verhou
ding".
Door Louis van de Ceijn
AMSTERDAM - „De Russen
zijn er, de Noren komen en
in het zuiden staan de Alge
rijnen".
President-directeur A.C.
Helfrich van Shell-Neder-
land drukte deze week tref
fend het gevoel van omsin
geling uit dat zich de laatste
tijd van dit semi-OPEC-
land-in-de-versukkeling
meester lijkt te hebben ge
maakt.
De Gasunie, tot dusver
vrijwel monopolist op de
Europese markt, voelt zich
in het nauw komen en wil in
de aanval. „We hebben",
meent Helfrich, „met name
de Duitse markt veel te veel
aan de Russen overgelaten.
Het zal moeilijk genoeg zijn
om de klanten die we daar
nog hebben, te behouden".
Helfrich sprak op een stu
diedag van de jubilerende
economie-studenten aan de
Vrije Universiteit van Am
sterdam, samen met onder
andere Gasunie-topman G.
Kardaun en Vegin-voorzit-
ter A.J. Kaland.
De geschiedenis herhaalt
zich. In de jaren zestig sloot
de Gasunie tegen (achteraf
bezien) spotprijzen enorme
exportcontracten af. Stel je
voor: straks wemelt het van
de kerncentrales en kunnen
we Slochteren wel vergeten.
Na de oliecrisis van '73/74
is de zuinige marktbenade
ring gekomen. Aardgas
moet je eigenlijk alleen voor
de meest hoogwaardige toe
passingen gebruiken. Het
leegpompen van de bel in
electriciteitscentrales en
grote industrieën was voor
taan onverantwoord.
Nu, in 1983, doet zich op
nieuw een compleet ander
beeld voor. De explosie van
de energieprijzen en de eco
nomische crisis heeft alle
prognoses over gasafzet in
binnen- en buitenland om
ver gekegeld. Tegelijk zijn
er voortdurend nieuwe re
serves aangeboord. De voor-
raadpositie ziet er plotseling
riant (maar niettemin ein
dig) uit.
In 1984 moet de Gasunie
opnieuw om de tafel met de
buitenlandse afnemers. De
regering heeft er met een
schuin oog naar de schatkist
intussen ook in toegestemd,
dat er gepraat wordt over
nieuwe exporten. Gasunie
directeur G. Kardaun heeft
echter niet de illusie dat hij
al binnen enkele jaren grote
hoeveelheden extra gas aan
het buitenland kwijt kan. De
Nederlandse gasexport is
juist de laatste jaren dras
tisch afgenomen. Het beju
belde succes van super-on
derhandelaar Spierenburg
is daardoor wat verbleekt.
Hij bedong in een spectacu
laire onderhandelingstrip
door Europa weliswaar ho
gere prijzen, maar moest
toegeven dat er meer sou
plesse zou komen in de hoe
veelheden af te nemen gas.
Prompt zakte de export in.
Als de Gasunie nu praat
over extra gasexport dan
gaat dat over een periode na
1994/1995. Vanaf die jaren
neemt de vastgelegde aard-
gasuitvoer namelijk dras
tisch af, in vijf jaar tijd van
dertig miljard kubieke me
ter naar vrijwel nul. Dat gat
in de markt wil de Gasunie
best zelf voor een deel vul
len. Maar, zegt Kardaun,
dan moet je wel nü het sig
naal geven dat je in de
markt bent. Anders gaan de
klanten, in de veronderstel
ling dat de stroom Neder
lands gas mettertijd op
droogt, zich tot andere leve
ranciers wenden en hun in
stallaties geschikt maken
voor dat andere gas.
Wat dat alles te betekenen
kan hebben voor de gasnota
van de Nederlandse huis
houdens is moeilijk te taxe
ren. Voorzitter A.J. Kaland
van de Vegin (distributiebe
drijven) verwacht dat het
ruime aanbod van aardgas
op de Europese markt in de
komende tien jaren tot een
lagere basisprijs zal leiden.
Maar vooralsnog hebben de
onderhandelingen met bui
tenlandse afnemers alleen
maar een prijsverhogend ef
fect voor het binnenland.
Als je het gas in eigen land
niet tegen een 'reële' prijs
verkoopt zit je wat onge
makkelijk aan tafel met het
buitenland, is de redenering.
Dat is één van de argumen
ten voor minister Van Aar-
denne om het gas voor
kleinverbruikers per 1 ja
nuari 3,6 cent duurder te
maken.
De Gasunie hoopt zij op de
steeds drukker wordende
internationale gasmarkt
toch nog een voet tussen
deur kan krij gen. De Nedet-
landse leveranciersheeft na
melijk, dankzij de unieke
eigenschappen van het
Slochteren-veld, vóór op
concurrenten dat de kraan
naar believen verder open
dan wel dicht kan worden
gedraaid. Die flexibiliteit
wil de Gasunie ook in de on
derhandelingen van 1984 te
gelde zien te maken.
(ADVERTENTIE)
ISRAEL AIRLINES
Vraag verdere inlichtingen aan uw reisburo.
Of stuur deze bon op aan het
Israëlisch Nationaal Verkeersbureau.
Wijde Kapelsteeg 2,1012 NS Amsterdam
Van onze redactie binnenlar
DEN HAAG - De ondernemi
in de industrie zijn mini
somber gestemd dan een ja;
geleden. Dit blijkt uit de resi
taten van de september-co|
junctuurtest van het CBS,
gisteren door het minister v
Économische Zaken beke
zijn gemaakt.
Uit het onderzoek koi
naar voren dat steeds me
ondernemers de vraag na
hun produkt bevredigend vi
den. Het aantal onderneme
dat spreekt van onvoldoen
vraag is sinds september voi
jaar gedaald van 42 naar
procent.
Van onze ré\
DEN HAAG - Taiv|
meer orders in ons
twee onderzeeërs, dit
besteld.
Met name bestaan plai|
opdrachten.
(ADVERTENTIE)
fraai cm- jje prau>"t,
verkoopt van kasregis-
tekstverwerke^rljjk e|ek.
ters en-" i rijfmachines-
troniSC mensen komen
Veleisende rn^ten Want
0LlV£ niet groag keTÓS
maakt u ontwikkel' I
met nieuwe ,j „en va" I
genTDeontwJke^^gon
komaeer*-'DotcUmen'
dem°nstr0tie'
,n«nC-f;800Vf
Ja, ik ben geïnteresseerd in die unieke vakantie.
Stuur mij a.u.b. meer informatie over:
Rondreizen Hotel-vakantie Verblijf in een kibboets
Naam:
Adres:
Voor kantoor
Stationsweg
Woonplaats met code:
I
