Gigantische
tekorten bij
luxueuze Duitse
Spoorwegen
HeT RAPPORTUittreding uit nieuwe
religieuze bewegingen' van de psycholoog
drs. Frans Derks, is het eindverslag van
Actie
Oi
ZATERDAG 29 OKTO
ZATERDAG 29 OKTOBER 1983
W2
TIS dat de Duitse minister van
Financiën Gerhard Stoltenberg al
jarenlang sneeuwwit haar heeft. Anders
zou menigeen concluderen dat de enorme
tekorten bij de Duitse Spoorwegen
's mans conditie slopen. Alleen al voor dit
jaar moet de bewindsman knarsetandend
DM 13,5 miljard bijpassen om Duitsland's
uiterst comfortabele treinen aan het
rijden te houden.
Recordhoogte
Traditie
een onderzoeksproject over de
identiteitsverwarring bij ex-sekteleden.
Na drie jaar onderzoek en gesprekken met
ex-sekteleden kwam Derks op
wetenschappelijke gronden tot de
conclusie dat het met die verwarring en
vervreemding best meevalt.
Niet ernstig
Psychische
problemen
van ex-leden
vallen mee
Verergerd
Op zoek
'NZE COh
Verenigde Sta
keerde dezer
tweeweekse reis
Dank zij de v
Amerikaanse mh
zaken en van Am
plaatse, kon hij
militaire dictato
linkse en ree
opstandige bisi
Commandanten
groepen kreeg
serie, die onze
ervaringen schr
geen politiek ui
zijn, maar een sc
onthutsende 'bo
zich dat afspee
Guatemala, I
Nicaraguc
verhalenreek
worden afgesl
militaire analyse
geheel Ce
lllllllllllilllllllllllllllllllll
Door onze correspondent
Gerard Kessels
BONN - Er helpt geen moe
dertjelief aan: de Deutsche
Bundesbahn, de grootste slo
kop van Stoltenberg's begro
ting, zal moeten bezuinigen.
De minister heeft het duurste
en meest verlieslijdende
staatsbedrijf aller tijden de
wacht aangezegd. De
13,5 miljard die Bonn zowel
in 1982 als 1983 bijlapt, vor
men het absolute maximum.
Die aankondiging heeft op de
voorhoofden van het in
Frankfurt zetelende manage
ment zweetdruppels op doen
parelen. De Spoorweg-top wil
alleen voor volgend jaar al
minstens 15,5 miljard, anders
moeten peperdure uitbrei
dingsinvesteringen worden
stilgelegd.
„Een crisis met comfort", zo be-
schijft een Duits weekblad de proble
men bij de Spoorwegen. Inderdaad.
Op de Duitse Spoorwegen valt, ook
vanuit de optiek van de reizigers, niet
zoveel aan te merken. Het is goed toe
ven in de Duitse treinen. Ze zijn
punctueel, snel en comfortabel. De
restauratiewagens hebben een kaart
die reikt van een compleet ontbijt tot
een royale keuze uit lunches en di
ners. Tussen de grote steden rijdt
vaak elk kwartier, elke twintig mi
nuten een trein.
Witte vlekken in het dichte net
worden snel weggewerkt. De Bundes
bahn investeert dat het een lieve lust
is. Voor de nieuwe lijn van Hannover
naar Würtzburg is inmiddels al
1,7 miljard uitgegeven. De lijn Mann-
heim-Stuttgart heeft al 1 miljard ge
kost. Maar terwijl de top van de
Spoorwegen het voorstelt alsof deze
nieuwe lijnen het miljarden verlies
straks aanzienlijk zullen verminde
ren, komt het ministerie van Finan
ciën tot heel andere conclusies. Deze
twee nieuwe lijnen, die in totaal
DM 15 miljard gaan kosten, zullen
het toch al gigantische verlies naar
nieuwe recordhoogtes drijven.
Ondanks de miljardentekorten is
de Deutsche Bundesbahn een luxueus
bedrijf. Een werknemer in de Bonds
republiek kan nauwelijks een royale-
ré werkgever hebben. Bij 'Der Bahn'
werken 305.000 mensen. Ter vergelij
king: de Engelse Spoorwegen, die on
geveer evenveel verkeer afwikkelen,
hebben 140.000 man op de loonlijst.
Het ziekteverzuim bij de Spoorwegen
in Duitsland is 8,8 procent, dat is
aanzienlijk boven het Duitse gemid
delde, dat 4,5 procent bedraagt. Met
een daling van het ziekteverzuim
naar het Duitse gemiddelde zouden
bij de Spoorwegen 12.000 arbeids-
plaatsfen kunnen vervallen.
GERIEFLIJK op reis met de
Deutsche Bundesbahn. Worden ook
de Duitse treinen het slachtoffer
van de economische recessie?
- FOTO AP
Alleen al de ziektenkostenverzeke-
ring van het Spoorweg-personeel
kost DM 1,1 miljard per jaar. Dat is
veertig procent van de totale inkom
sten uit het reizigersverkeer. In de so
ciale premies van het personeel dra
gen de Spoorwegen twee keer zoveel
bij als het Rijk bij zijn ambtenaren.
Het wegpoetsen van dit voordeel zou
al goed zijn voor een besparing van
een half miljard.
Weinig werknemers gaan zo snel
met pensioen als het Spoorweg-per
soneel. Machinisten houden het ge
middeld met 54 jaar al voor gezien,
opzichters met 51 en conducteurs met
50. Deze geldsmijterij is Bonn een
doorn in het oog. Een bedrijf dat zich
dergelijke riante regelingen kan per
mitteren zou met minder steun uit
moeten kunnen komen, zo wordt er
aan de Rijn geredeneerd.
Dat er volop te bezuinigen valt
heeft de Bundesbahn-top dit jaar zelf
bewezen. Een lid van de Raad van
Bestuur maakte een rondgang langs
alle directies om te bezien waar be
zuinigd kan worden. Het resultaat:
bijna DM 1 miljard.
Maar ondanks de spectaculaire uit
komst van deze actie meent de Bun
desbahn, daarin gesteund door minis
ter van Verkeer Dollinger, niet uit te
kunnen komen met Stoltenberg's
DM 13,5 miljard per jaar. Dat is vol
gens hen te weinig om de nieuwe in
vesteringen te bekostigen en het j aar
lij ks exploitatieverlies 1 van
DM 5 miljard te verminderen.
Bovendien zou het personeelsbe
stand veel sterker ingekrompen moe
ten worden dan de 80.000 man die
'Der Bahn' tot 1990 kwijt wil door het
natuurlijk verloop niet aan te vullen.
Om met de 13 miljard uit te komen
moeten de Spoorwegen tot 1990 min
stens 120.000 man kwijt en een derge
lijke operatie valt niet door te voeren
zonder gedwongen ontslagen. En daar
is de Bundesbahn als des doods voor.
De Spoorwegen willen aan hun tradi
tie van geen gedwongen ontslagen
vasthouden.
Minister Dollinger bevindt zich in
een moeilijke positie. Hij wordt ge
mangeld tussen de Bundesbahn-top
en Stoltenberg, een van de sterkste
ministers uit Kohl's kabinet. Dat hij
in de problemen is gekomen heeft
Dollinger grotendeels aan zichzelf te
wijten. In het kabinet ging hij er mee'
akkoord dat zijn totale begroting tot
1987 niet meer groeit.
Tegelijkertijd stelde de Beier zich
aan het hoofd van de beweging die
het peperdure en zeer omstreden
Rijn-Main-Donau-kanaal af wil ma
ken. Ook de Saar moet verder be
vaarbaar worden gemaakt. Boven
dien wil Dollinger maar met mond
jesmaat op de wegenbouw bezuini
gen. Dat alles heeft er toe geleid dat
Dollinger geen geld heeft voor een
grondige sanering van de Spoorwe
gen.
'SEKTE MMKT NIET GEK'
Door Frits Stommels
NIJMEGEN - „Normale jon
geren worden in een sekte
niet gek gemaakt, maar gek
ken worden er ook niet nor
maal. Lidmaatschap van een
sekte blijkt, ondanks alle ver
halen over hersenspoeling,
nauwelijks van invloed te zijn
op iemands geestvermogens."
De Nijmeegse psycholoog drs.
Frans Derks (vakgroep cultuur- en
godsdienstpsychologie) heeft de afge
lopen jaren veel gepraat met ex-sek
teleden van 'Kinderen van God', 'Di
vine Light Mission', 'Scientology
Kerk', 'Verenigingskerk', twee pro
testantse 'Jeugd-Evangelisatie-be
wegingen' en Boeddhistische Medita
tie-beweging (Hinayana-Boeddhis-
me).
Volgens hem blijken slechts weini
gen na hun uittreden in psychische
moeilijkheden te verkeren. Bij wie
dat wel het geval was bleek daarmee,
aldus Derks, ook al vóór zijn of haar
toetreding te kampen.
Bij een kwart van de ondervraag
den deden zich aanpassingsmoeilijk
heden voor, maar die waren niet zo
ernstig dat ze het psychische en so
ciale handelen langdurig nadelig be
ïnvloedden.
Door de groep verontruste ouders
zal de conclusie van dit onderzoek
niet zo in dank worden afgenomen.
Derks: „Bij voortduring benadruk
ken ouders hoe harmonieus hun gezin
was tot het moment waarop een van
de kinderen de beslissing nam zich bij
een van deze bewegingen aan te slui
ten. En bij voortduring leggen ze er
de nadruk op hoe normaal hun kind
tot op dat moment was: levenslustig,
initiatiefrijk, veel vrienden, goede
studieresultaten, muzikaal begaafd
en idealistisch."
Maar misschien is het, aldus Derks,
tekenend dat er bij de jongere onder
een dunne laag van oppervlakkige
blijmoedigheid vaak ernstige proble
men schuil gaan, die niet zelden juist
verergerd worden door de onmoge
lijkheid om ze met de ouders te be
spreken.
„Als zo'n jongere dan iemand ont
moet die wél bereid is erover te pra
ten en die bovendien in een religieuze
beweging een oplossing heeft gevon
den is de eerste stap op weg naar een
sekte - ik spreek liever over een nieu
we religieuze beweging - al gezet."
Het is, volgens Derks, in de meeste
gevallen trouwens niet de leer die de
jongere doet toetreden. „De meesten
worden lid vanwege het gemeen
schapsgevoel, uit protest tegen hun
ouders of wegens persoonlijke pro
blemen. De toetreders streven in het
algemeen hun eigen geluk ria en niet
dat van de mensheid als geheel. De
groep en de leefwijze van de leden is
SEKTELEDEN rond de goeroe.
Hoe diep is de val als men de sekte
loslaat? - FOTO ANP
voor de meesten het aantrekkelijke
en niet de leer."
Het zijn, aldus Derks, over het al
gemeen jongeren die op zoek zijn
naar zichzelf (wie ben ik, wat wil ik)
en naar een levensbeschouwelijke
basis voor hun bestaan. Een aantal
treedt toe met de gedachte dat binnen
de sekte een oplossing gevonden kan
worden voor al bestaande problemen.
Als zich na uittreding ernstige pro
blemen voordoen kunnen die, volgens
Derks, niet worden toegeschreven
aan het sektelidmaatschap.
„Het feit echter dat de betrokkenen
in de religieuze beweging een oplos
sing zochten heeft tot gevolg dat zij
na uittreding zeer terughoudend zijn
bij het zoeken van psychiatrische
hulp. Zij zijn eerder geneigd om bui
ten het officiële circuit van hulpver
leners een andere oplossing te zoe
ken."
Derks waarschuwt dan ook dan
ook dat hulpverleners die met ex-
sekteleden in contact komen zich
daarvan bewust moeten zijn. Volgens
hem mag het er niet toe doen of een
hulpverlener een voor- of tegenstan
der van sekten is, hij of zij dient een
ex-sektelid serieus te benaderen.
In veel gevallen gebeurt dat ook en
daarom is een speciaal opvangcen
trum voor ex-sekteleden, volgens
hem, overbodig.
„De problemen van ex-sekteleden
zijn in wezen niet afwijkend van de
problemen van andere jongeren en
bovendien is ons gebleken dat er
hulpverleners zijn die goed raad we
ten met deze problemen. Ex-sektele
den spraken zeer lovend over hen."
Volgens Derks is er zowel van we
tenschap als journalistiek vaak een
onevenredig grote aandacht voor de
sekten, die qua ledenaantallen over
het algemeen klein zijn. Ook de kri
tiek die de sekten oproepen is over het
algemeen niet terecht.
De beschuldiging dat sekten op een
misleidende wijze werven en dat zij
zelfs gebruik maken van hersenspoe
lingstechnieken wordt door Derks en
zijn eindverslag weersproken.
Door Bert van Velzen
Begint nu de hete herfst? Als
de kater na de vredesroes zich
onverschillig uitrekt in de
grauwe maandag worden we
dan pas echt ziedend in het
dwangbuis van bezuinigin
gen? Hoe kwaad we precies
mogen worden is onderwerp
van debat. Ik vind dat er voor
zelfs lichte vormen van agres
sie, zoals een rukje aan de re
genjas van de minister-presi
dent, geen plaats is.
Volgens enkele leden van
mijn familie die door slechte
ervaringen zijn geradicali
seerd mag je hem flink tegen
de schenen trappen. De toe
lichting daarbij is: hij heeft
het er naar gemaakt. Hij pro
voceert het. Dan moet die laf
aard maar door de achterdeur
naar binnen komen. Hoeveel
mensen denken dat geweld
verdedigbaar is als een dimen
sie van legitiem protest? Ik
heb het nu niet over El Salva
dor of de Libanon, maar over
Nederland, toch alles behalve
een strafkolonie. De kwaliteit
van ons bestaan valt met ge
weld niet te verbeteren. De
Klu Klux Klan probeert het
tegendeel te bewijzen.
Wat doe je dan als de zachte en
harde acties tegen het sociaal-
economische uitbenen niets
opleveren? Het antwoord is:
niets. Men moet zich daar geen
illusies over maken. We kun
nen geen burgeroorlog aan
spannen en gaan kwaad de pot
op totdat we naar de stembus
worden geroepen.
De hete herfst is koel begon
nen met rituelen van stiptheid
onder ambtenaren, die tradi
tioneel al van een zekere mate
van arbeidsrust werden ver
dacht. Ons leven wordt er niet
door ontwricht. De rekenin
gen vallen wat later in de bus
en de bus wacht geen sekonde
als je er een halve straat in een
rode nevel achteraan hebt ge
rend. Als je struikelt over een
zachte actie vergeet je meestal
de regering te verwensen.
In Engeland, waar „industrial
action", dat is teruggedraaide
of lamgelegde activiteit, als
een schimmel op het dagelijk
se bestaan ligt heeft men er
mee leren leven zoals de oude
lord met zijn jicht. Sommige
Engelse acties werden door
reactionaire bladen als The
Sun opgeklopt tot gruwelijke
drama's: brute vakbondsbeu-
len versperden de iveg van de
desperate burger die zich met
een defecte pacemaker naar
het ziekenhuis spoedde: hon
gersnood bedreigde de bejaar
den in de grote steden toen de
vrachtrijders staakten en er
ging een rilling van afschuw
door de Britse natie toen graf
delvers in Liverpool hun be-
grafeniswerk stil legden.
Ik herinner me levendige dis
cussies rond die doodgravers:
wat moest er met oma gebeu
ren als zij niet aan de schoot
der aarde kon worden toever
trouwd? De oplossing die ten
slotte werd aangedragen was
een zeemansgraf. Jawel, de do
den van Liverpool zouden
buitengaats gebracht worden
en daar, met 'n 'een twee drie
in Godsnaam' overboord wor
den gezet. Het is gelukkig
nooit zo ver gekomen, want de
britten weten vrij aardig hoe
ver ze kunnen gaan, jichtig en
wel.
Ik denk dat acties hun vorm
vinden in de publiciteit. Er
wordt een bonus gegeven voor
originaliteit. De VARA-radio
riep kort geleden luisteraars
op om oorspronkelijke of aar
dige acties te bedenken. De
oogst viel bitter tegen en de
eerste, wat drastische suggestie
was dat we allemaal zelfmoord
zouden moeten plegen. Er was
duidelijk een wat korzelig
persoon aan het woord,
iemand die het niet zo erg
meer zag zitten.
Er zijn inmiddels enkele
boeiende voorstellen gedaan.
Bijvoorbeeld om het huisvuil
in de straat van Ed Nijpels te
laten liggen, waardoor hij
bonje met de meegestrafte bu
ren krijgt en er zich wellicht
kolonies van reuzenratten
gaan vestigen dank zij etens
resten van hoogwaardige
kwaliteit. Of het censureren
van alle doelpunten uit tv-re-
portages. Leuk is anders, maar
we zullen toch op een of ande
re manier moeten demonstre
ren dat we kwaad zijn. Er bre
ken moeilijke tijden aan. Hete
herfst, bittere winter, zwarte
lente?
Door Ma\
DE HITTE,
speld, valt m
uit 25 grade
lucht is loodz
let van zwar
jagen de
vliegveld va
ty. Het regei
den-Amerik;
einde.
Het welkom
zeven mannen,
vullen met de e
een reusachtige
nen zijn gedoofi
van de Guatem;
„U zult hier het
ten. En we zuil
ken, waar wij v
rilla's. Maar ma
rust. We zullen
Op weg naar
die zwaar schor:
len in het asfal
gratis stortbad,
de rijbaan loper
het hoofd, lij k<
trekken van
kletsnatte jurke
lijf. Ze bewegen
van tropische
waartussen zich
ten daken schuil
mer van de deur
mannen bijeen.
Er zijn veel s
Met machinegew
hoeken van de
hebben wat ki
smerige t-shirtje
heen verzameld,
de bewonderaar!
dan de jongens in
Vanuit het lux
wordt het uitzich
men door statig:
begroeiing vol k<
kleuren-tv verto
Amerikaanse bs
het hoofdkussen
pakt chocolaatje
DE VOLG
kennen
door ste
bijna, bli;
sneden. Op de hel
afvalmateriaal s;
de armsten der
meer dan de hel
miljoen bewoner:
ty worden genoe
er nauwelijks.
1976 is verwoeste
hart van de stad
verspreide nieuw
langrijkste bastic
zijn, zoals zo vaal
De rampzalige ri
ren van de magn
in Spaans-koloni
stenen kruis een
Het Nationaal Pa
president zetelt, e
diens onmiddell
aartsbisschop, vei
