even,
UITBLAZEN
Faber niet bang voor kater
na demonstratie in Den Haag
Meelopen in Den Haag: ja/nee/geen mening
DE STEM
ZIEKEN
'VREDESBEWEGING MOET POLITIEK ALIBI ONTNEMEN'
Indrukwekkei
'Solidair of
ik schiet9
UIT DE
WEEKBLADEN
DE STEM COP
WIM KOCK
VRIJDAG 28 OKTOBER 1983
ACHTERGROND
Echo
'Demonstratie ondermijnt onze defensie'
Hoop
Lobby
Gelijk
'Fluweel'
Radicaal
VRIJDAG 28 OKTOI:
BINNENLAND
Als ze bij de spoorwe
gen stipt en volgens
het boekje werken,
loopt het hele treinverkeer
in de war. Hoe kan dat?
Stiptheid, zou je denken,
is nu juist een begrip dat
bij een bedrijf als de NS
hoort als de secondenw-
ijzer bij een duur horloge. De
hoogste baas van de NS heeft
deze week in een interview met
een krant het raadsel enigszins
verklaard.
Stiptheidsacties, zei hij,
worden nogal eens verward met
langzaamaan-acties. Hij gaf
ook een aantal voorbeelden van
het gemak waarmee de spoor
wegman een stiptheidsactie in
een langzaamaan-actie kan
doen verkeren, misschien wel
zonder dat hij er erg in heeft.
Zo bestaan er nogal wat con
troles en bij twijfel dubbel-con-
troles. Als een machinist nu
maar blijft twijfelen moet hij
ook blijven controleren zodat
zijn trein nooit meer aankomt.
Wie zal bepalen of de twijfel
van de machinist echt of ge
veinsd was?
Stipt of langzaamaan, de ac
ties bij de spoorwegen doen mij
persoonlijk niet veel. Ik heb na
tuurlijk te doen met die mensen
die het spoor nodig hebben om
hun werk te bereiken, maar zelf
heb ik er geen last van. Met de
bus ligt dat anders. Wij hebben
er thuis één die elke dag met de
bus naar zijn school moet. Gis
teren kon hij niet verder komen
dan halverwege omdat de
chauffeurs in het district waar
het eindpunt van de lijn ligt, in
staking waren gegaan. Normaal
zou het geen probleem zijn ge
weest want - zoals ik er van de
buitenkant tegenaan kijk - bij
het hoger beroepsonderwijs zijn
de zaakjes soepel geregeld. Het
toeval wil echter dat hij net met
een moduul bezig is dat zijn
full time aanwezigheid opeist.
Voorproef
We hebben het vervoerspro
bleem opgelost, maar vraag
niet wat daar voor nodig was.
De hele huishoudelijke orde
ging overhoop. Het enige heili
ge uur dat ik dagelijks koester,
het eerste uur na het ontwaken
met koffie en de krant en ge
huld in zwijgzaamheid, werd
ruw verstoord. Ik moest voor
tijdig m'n bed uit. Routinepro
cedures en plannen voor de dag
moesten voor alle gezinsleden
worden gewijzigd. Iedereen
moest schipperen en schikken.
Het beste af was eigenlijk nog
de door de staking getroffene
zelf; die kreeg een auto mee.
Er gebeurde niets ergs. We
kregen alleen een voorproefje
van wat een chaos bij de open
bare diensten eventueel zou
kunnen aanrichten in de aange
name regelmaat van het dage
lijks bestaan. Als we Van der
Scheur van de Abvo/Kabo
moeten geloven is wat we nu
zien allemaal nog maar een
voorzichtig begin. Slnilis in no
vember, dan zullen we er van
lusten. Van der Scheur is tot in
het diepst van zijn hart ge
kwetst en wie zijn verdriet niet
horen wil zal het moeten voe
len. Het zullen lange stakingen
worden, dreigt hij.
Als de ambtenaren en
trendvolgers straks weken lang
op een uitkering uit de sta
kingskas willen teren, dan is
het niet aan ons hen daarvan te
weerhouden, vind ik. Ontberin
gen, mits niet te erg, kunnen
heel verfrissend zijn. De Engel
sen genieten ervan en geven
zich over aan wat zij noemen
the Spirit of Dunkirk, de Geest
van Duinkerken. 'Zachte' ellen
de levert aangename gespreks
stof op.
Pesten
En wij, de slachtoffers? Wij
zullen wat moeten improvise-
Van der Scheur
...gekwetst...
ren. Een paar tientjes extra op
zij leggen voor bezine; als het
lang duurt misschien de salaris
rekening overbrengen van de
giro naar een bank; het vuilnis
even zelf wegbrengen naar een
braakliggend gemeentelijk ter
rein dat voorlopig toch niet be
bouwd zal worden; naar de
Belgische en Duitse televisie
kijken en eens bij oma op de
thee gaan in plaats van haar af
te schepen met een wekelijks
telefoontje gedurende de laag-
tarief-uren.
Met een beetje improvisatie,
geduld, behulpzaamheid en
saamhorigheid houden we het
waarschijnlijk langer vol dan
de stakers. We moeten ook niet
vergeten te genieten van de
voordelen. Minder parkeerbon
nen en andere bekeuringen.
Rancuneuze naturen kunnen
hun hart ophalen met het ein
deloos pesten van instanties
door schadevergoeding of resti
tutie te eisen (wie betaalt de
benzine die mijn zoon vanmor
gen heeft verstookt, terwijl hij
al drie weken geleden betaald
heeft voor de busrit die per
dienstregeling was toegezegd?
etc.). En we kunnen allerlei re
keningen laten liggen met de
verontschuldiging dat de post
en de giro ontregeld zijn.
Over de vraag waar dat alle
maal heen moet, hoeven wij
niet te tobben. Dat regelt zich
allemaal vanzelf. Het kost mil
joenen natuurlijk en die moeten
wij met z'n allen betalen, maar
het gaat ongetwijfeld over geld
dat we hoe dan ook toch al
kwijt zouden raken in de bo
demloze put van de staatshuis
houding.
Dilemma
Wie nu de indruk heeft ge
kregen dat ik het probleem
waarvoor de ambtenaren staan
wil bagatelliseren, begrijpt me
verkeerd. Het dilemma is niet
gering. Hun boosheid is groten
deels terecht en er staat hen in
laatste instantie niets anders
open dan de weg van de harde
actie. Maar weet u waar die in
feite toe leidt? Naar de situatie
dat de ambtenaren de niet-
ambtenaren met het pistool op
de borst sommeren solidair met
hen te zijn, want daar gaat het
in de kern om: wat de ambte
naren minder inleveren moeten
de niet-ambtenaren meer beta
len.
Na vijftien jaar lang 'naar
mekaar kijken', koppelen en
trends volgen is nu het uur van
de waarheid aangebroken en
wordt de veelbezongen solidari
teit op de proef gesteld. Onder
die test zou de solidariteit wel
eens kunnen bezwijken en dan
staan de ambtenaren niet sterk.
Het is weer eens niet leuk
om ambtenaar te zijn. Is het
eigenlijk wel leuk, dezer dagen,
om Nederlander te zijn?
T5 PAGINA 2
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiii?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs J.H.M. Brader.
Hoofdredactie- L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751.
Oosterhout, Arendstraat 14 ©01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Abonnementen:
20,49 per maand; 61,15 per kwartaal of 238,00 per jaar.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties:
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje 076-236882
Overlijdensadvèrtenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rnnkrolstipc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
en Jan Bouwmans
STEL: de Amerikanen be
sluiten Nederland zijn 48
kruisraketten te 'onthou
den de publieke opinie viert
zijn overwinning en verliest
zijn belangstelling voor de
kernwapens. „Als dat ge
beurt hebben we pas echt
verloren. Het gaat er niet om
dat we de kruisraketten
kwijtgescholden krijgen, als
ze niet geplaatst worden
moet dat het resultaat van
een Nederlands besluit zijn.
Alleen op die manier kan de
vredesbeweging de winst
binnenhalen. Onze taak is
het waanzinnige denken
over de politiek van af
schrikking en over de kern
bewapening te doorbreken."
Tlient Jan Faber, secreta
ris van het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) - en op
nieuw nauw betrokken bij
de voorbereiding op de vre
desdemonstratie van zater
dag in Den Haag waar
schuwt met bovenstaande
paradox tegen te vroeg ge
juich. Of er na 29 oktober
veel te juichen zal zijn, valt
overigens nog te bezien. Het
massale en somtijds in
drukwekkende slotoffensief
van de Westeuropese vre
desbewegingen tegen de
plaatsing van kruis- en
Pershing Il-raketten valt
samen met een sombere cli
max aan de onderhande
lingstafel in Genève. Daar
voeren Russen en Amerika
nen bijna twee jaar nu een
macaber ping-pongspel op,
waarbij het maar de vraag
is of de kernwapens of de
Europeanen als balletjes
dienen. Een akkoord in Ge
nève is verder weg dan ooit;
volgende maand beslist de
Duitse Bondsdag (waar
schijnlijk positief) over
plaatsing van een hele bat
terij nieuwe wapensyste
men. Engeland en Italië vol
gen snel daarna. Is het pro
test van de vredesbeweging
tegen dat licht niet eigenlijk
zinloos?
Faber vindt van niet: „Op
de eerste plaats is het be
langrijk dat de vredesbewe
ging laat zien dat ze er nog
steeds massaal is. Het gaat
ook om een herbevestiging
van het protest tegen de
waanzin van "bewapening.
In die zin moeten de mensen
die in Amsterdam demon
streerden elkaar en de poli
tiek laten zien dat ze het be
leid nog steeds afkeuren."
Faber meent bovendien
dat 'Den Haag' een „echo zal
moeten hebben, die over een
half jaar nog hoorbaar is."
In juni van het komende
jaar zal de Nederlandse re
gering (en daarna de Ka
mer) besluiten of de raket
ten ja dan nee worden ge
plaatst. „Twee jaar geleden
zei zelfs Van Agt na de on
verwacht massale demon
stratie in Amsterdam, dat de
politiek consequenties moest
verbinden aan dat protest.
Die consequenties zullen
duidelijk moeten worden
gemaakt als over een half
jaar het plaatsingsbesluit
aan de orde komt."
Faber durft de stelling
aan dat Nederland uiteinde
lijk niét zal plaatsen. „Het
enige argument dat dej)oli-
tiek nog heeft om wél tot
plaatsing te besluiten is het
argument van de loyaliteit
binnen het bondgenoot
schap. Ik denk dat zoiets
echt zal worden opgevat als
een dictaat. Zelfs als de
meerderheid van de Kamer
bereid is de redenering van
de trouw te volgen - en tot
plaatsing besluit - zal het
Nederlandse volk het niet
accepteren. De geloofwaar
digheid van de democratie is
dan in het geding. Het is zo
als Van Mierlo dat zo mooi
zei: „óf de democratie helpt
de bewapeningswedloop om
zeep, óf de raketten ver
moorden de democratie."
Faber denkt dat vooral in
het CDA het besef dat zuiver
politieke machtsverhoudin
gen de komst van de raket
ten moeten legitimeren, gro
te spanningen oproept. „Je
ziet momenteel een sterke
tendens tot disciplinering in
het CDA. Mensen die straks
uit de boot dreigen te vallen,
vormen steeds meer het
mikpunt van aanvallen. Als
het CDA op die manier de
besluitvorming rond de
kruisraketten rondmaakt,
verliezen zij en de democra
tie veel van het vertrouwen
van de mensen," voorspelt
Faber. Hij geeft toe dat uit
opiniepeilingen blijkt, dat
een grote meerderheid van
de Nederlanders bereid is de
kruisraketten te accepteren
als het parlement er zijn
goedkeuring aan gehecht
heeft. „Het is waar dat veel
mensen denken dat je wel
tegen die raketten kunt zijn,
maar dat je ze uiteindelijk
niet kan tegenhouden. Ook
de politieke partijen doen
hun uiterste best machteloos
te lijken en die machteloos
heid uit te buiten om een be
slissing vóór plaatsing er
door te duwen. Zowel de re
geringspartijen als het
bondgenootschap zijn druk
bezig de plaatsing te vergoe
lijken als iets onvermijde
lijks. Als vredesbeweging
moet je alles doen om te
voorkomen dat die stem
ming algemene geldigheid
krijgt. Dat alibi mag je de
politiek niet gunnen.
Mient-Jan Faber -fotoaimp
BERGEN - De vredesdemonstratie van zaterdag kan de
westerse defensie ondermijnen en schaadt de Geneefse
onderhandelingen over kernwapens in Europa.
Daarom keurt het ICTO, de rechtse tegenhanger van
het IKV, de demonstratie af.
Dit heeft het hoofdbestuur van het Interkerkelijk Co
mité Tweezijdige Ontwapening donderdag in een open
brief medegedeeld aan de ambassadeurs van België,
Duitsland, Engeland, Italië en de VS.
Het Oud-strijderslegioen heeft laten weten dat zij tij
dens wat zij noemen de „zogenaamde vredesdemonstra
tie" in Den Haag uiterst actief zullen zijn in de lucht. Het
OSL wil tussen kwart voor twaalf en half vijf acht recla
mevliegtuigjes in het geweer brengen met teksten als
„Liever een raket in de tuin dan een Rus in de Keuken"
en „Andropov: niets dan lof".
Faber raakt de kern van
een tweezijdig probleem,
waarmee de vredesbewe
ging worstelt. Op welke ma
nier kun je die grote groepen
verontruste mensen, die zich
tot de beweging rekenen,
hoop bieden en hoe kun je
die hoop politiek vertalen?
Na Amsterdam 1981 zakte de
vredesbeweging in. De
hooggestemde verwachtin
gen, die door dat 'vredes-
volksfeest' waren losge
woeld, konden (uiteraard)
niet onmiddellijk ingelost
worden door de politiek. Het
gevaar van een kater be
staat ook nu weer. Faber:
„De stemming zal ook na za
terdag wel weer inzakken.
Twee jaar geleden hebben
we geprobeerd ons op voor
hand daartegen te wapenen.
We zijn nog voor de demon
stratie begonnen met de
campagne voor kernwapen-
vrije gemeenten. Dat heeft
zeker geholpen. Bovendien
hebben we in de tussenlig
gende tijd' het onderwerp
met inzet van veel energie
goed in de belangstelling
kunnen houden. Eén van de
grote winstpunten van die
demonstratie is toch geweest
dat veel mensen zijn gaan
twijfelen aan de goede be
doelingen van de mensen,
die het veiligheidsbeleid
maken. De mensen zijn dui-
delij k gepolitiseerd, weten
veel beter waarover het
gaat.
Eén van de grootste suc
cessen is bovendien dat we
duidelij k kunnen maken,
dat die raketten er niet voor
onze veiligheid zijn, maar
slechts een politiek doel die
nen. Dat geeft ook de Navo
nu onomwonden toe, terwijl
van die kant aanvankelijk
gehamderd werd op het her
stel van de militaire balans
tussen oost en west."
winnen. Nu Den Haag voor
de deur staat, is het contact
met het CDA zoek. De voor
bereiding op de demonstra
tie bracht de breuk met de
christen-democraten zelfs
duidelijker dan ooit aan het
licht. Faber: „In het voor
jaar hebben we geprobeerd
het CDA voor de leuze 'Geen
nieuwe kernwapens in
Europa' te winnen. Daar
voelde men aanvankelijk
wel voor, totdat we zeiden
dat ze zich daarmee ook te
gen de plaatsing van de
kruisraketten uitspraken.
Toen haakte het CDA snel
af."
Het vervelende voor de
vredesbeweging is natuur
lijk, dat het diepere inzicht
in het machtsspel om de ra
ketten nog niet tot resulta
ten hoeft te leiden. De poli
tieke beslissing wordt in de
eerste plaats niet door de
vredesbeweging genomen en
waarschijnlijk zelfs maar
ten dele beïnvloed. Anders
gezegd: actievoeren is leuk
en nuttig, maar als je de po
litiek niet van je 'gelijk'
overtuigt, dreig je te verzan
den. Toen twee jaar geleden
400.000 Nederlanders de weg
naar Amsterdam vonden,
slaagde de beweging er niet
in de PvdA (op dat moment
regeringspartij) voor zich te
Toch heeft Faber de hoop
nog niet opgegeven de chris
ten-democraten op hun
grondbeginselen aan te
spfeken. „De komende
maanden zullen we veel
energie moeten stoppen in
het lobby'en. We zullen het
contact met de politieke par
tijen zoeken. Direct, maar
ook via de afdelingen in het
land. Het gaat erom dat we
telkens weer duidelijk ma
ken, warom de mensen de
weg van de politieke
dwangbeslissingen niet
meer willen bewandelen.
Onze eerste taak is ervoor te
zorgen dat die discussie met
name effect heeft op de be
handeling van de defensie
nota. Daar moet een politiek
proces op gang worden ge
bracht dat een 'ja' tegen de
plaatsing uitsluit. Daar
naast zal met name het
overleg met vakbeweging en
bedrijfsleven gezocht moe
ten worden. We zullen ze ac
ties vragen, bijvoorbeeld één
die ertoe leidt dat de aanbe-
stedingswerken in Woens-
drecht 'besmet' worden ver
klaard. De tijd tussen nu en
juni volgend jaar zal daar
voor gebruikt worden. Ver
der gaan we samen met de
Belgische organisatie acties
bij Florennes en Woens-
drecht houden om de zaak
warm te houden. Het plan
bestaat om een menselijke
karavaan van Florennes
naar Brussel en Woens-
drecht en Den Haag te orga
niseren. Tot slot zal het IKV
vóór de behandeling van de
defensienota een veilig
heidsconferentie beleggen,
waar ook inzicht gegeven
moet worden hoe het veilig
heidsbeleid werkt en niet
werkt."
Het actieprogramma
overziende, blijkt wel, dat
het IKV niet van zijn geloof
in de parlementaire en
maatschappelijk 'nette' me
thoden is afgevallen. Er zijn
ook clubs binnen de vredes
beweging die deze aanpak
maar voos vinden en ontoe
reikend. Met name een orga
nisatie als de Vredes Aktie-
kampen (VAK) ziet meer in
grovere middelen als blok
kades.
Ook in de boezem van het
comité dat de demonstratie
van zaterdag organiseert,
zitten nogal wat groeperin
gen die de 'fluwelen hand-
schoen'-aanpak van het IKV
niet aanstaat. Dreigen die
verschillen de vredesbewe
ging niet aan te tasten in
zijn slagvaardigheid? Faber
gelooft van niet: „De discus
sie gaat op dit moment echt
niet over de middelen van
protest. Binnen de organisa
ties is met name de laatste
tijd sterk de wens gegroeid
naar goed onderling overleg.
De verschillen in identiteit
blijken elkaar eerder te sti
muleren dan af te breken.
Elke beweging, ook de vre
desbeweging heeft zijn vleu
gels. Die houden elkaar goed
in evenwicht. Wat dat be
treft zijn we heel wat vol-
wassener geworden. We lo
pen echt niet blind ons eigen
gelijk achterna. Wat het
VAK betreft, die opereren
zeer autonoom. Als het in
1986 echt tot blokkades
komt, zal de situatie ernaar
moeten zijn. De mensen zul
len dan heus begrip hebben
voor dergelijke acties. Nu
speelt dat nog niet."
Waar de fricties tussen de
vredesgroepen onderling (al
dan niet tijdelijk) naar de
achtergrond gedrongen zijn,
daar kijken met name de
kerkelijke vredesclubs aan
tegen het betrekkelijk nieu
we fenomeen van een snel
opkomende 'tegenbeweging'.
Sinds 1980 operert het Icto
(Interkerkelijk Comité voor
Tweezijdige Ontwapening)
op het terrein van het IKV.
Het Icto bestrijdt de filosofie
van de eenzijdige stappen
van het IKV en ijvert ervoor
dat de geldschieters (de ker
ken) hun steun aan het IKV
opzeggen. Als dat gebeurt
(zo is de uitdagende stelling
van het Icto) zal ook hij
zichzelf opheffen. Treffen
der voorbeeld van een diepe
polarisatie tussen de vredes
groepen van kerkelijke hui
ze is nauwelijks denkbaar.
Met zijn opstelling verwierf
het Icto verleden jaar al niet
geringe steun binnen de ge
reformeerde synode.
Faber: „Het probleem is
vooral theologisch van aard.
Een antwoord vanuit die
stelling kunnen wij noch het
Icto geven. Dat is op de eer
ste plaats de taak van de
kerken zelf. Ons uitgangs
punt is meer politiek.
De moeilijkheid van de
opstelling van het Icto is
vooral dat zij ons het be
staansrecht ontzeggen, on
der verwijzing naar theolo
gische vraagstukken.
Toen we in 1977 begonnen
met de campagne tegen de
kernbewapening verwacht
ten we een sterke polarisa
tie. Ons uitgangspunt was
zeer politiek, maar het
werkte helemaal niet polari
serend. Dat had ook te ma
ken met onze opdracht. We
zijn begonnen met kerkelij
ke uitspraken als uitgangs
punt. Die uitspraken waren
in wezen heel radicaal, ze
bevatten een morele veroor
deling van de filosofie van
de afschrikking door ken-
wapens. Als je evenwel zul
ke uitspraken doet, is het lo
gisch dat je een volgende
stap zet. En die stap is: we
doen nietTneer mee. Die po
litieke vertaling hebben wij
gegeven. Als IKV staan we
voor de taak theologische
stellingen een betekenis
voor alledag te geven. Het
probleem is dat de kerken
die heel directe vertalingen
vaak niet voor hun rekening
durven of willen nemen.
Net zoals je als IKV het ri
sico loopt zodanig diep in de
politieke strijd onder te dui
ken datje onvindbaar wordt
voor de kerken. Het is dui-
del ijk zo dat met name het
Icto zijn ontstaansgrond
ontleent aan dat spannings
veld tussen theologie en
praktijk van alledag. Zij
vinden dat de kerk geen po
litieke uitspraken mag doen.
Als je vanuit die stelling de
discussie over de vraagstuk
ken op een hoger niveau
brengt, is dat prima. Het
punt is dat dit niet gebeurt.
Het gaat op een gegeven mo
ment alleen nog maar om de
vraag of de kerk wel of geen
praktische oplossingen mag
aandragen. De neiging be
staat bovendien bij kerklei
ders om, ni.'eïni '.riiagjstuk-
ken een politieke vertaling
krijgen, te zeggen: dat kun
nen we niet beoordelen. Een
algemene veroordeling van
kernwapens kan dan wel;
gaat het over de kruisraket
ten, dan is het ineens poli
tiek. Die redenering is res
pectabel, maar wel uiterst
moeilijk hanteerbaar."
Faber zegt dat ondanks
deze patstelling de kerken
wel loyaal steun blijven ver
lenen aan het IKV. „De laat
ste tijd is het overleg tussen
ons en de kerken weer goed
op gang gekomen. En ik ge
loof dat er veel van de mis
verstanden weggenomen
zijn; we kunnen echt duide
lijk maken waar we het over
hebben en wat voor de ker
ken moeilijk ligt. Een duide
lijk gevolg van die voortdu
rende discussie is dat de
kerken het IKV niet meer
voor de voeten lopen. In 1981
was er de dag voor de de
monstratie een samenkomst
in de Nieuwe Kerk in Am
sterdam. De kerkleiders
spraken zich toen nadruk
kelijk niet uit voor of tegen
de demonstratie. Dat kon
natuurlijk niet. Gelukkig
hebben de kerken dat nu ook
ingezien. Dat stemt zeer
hoopvol voor de toekomst."
Heeft u al een buskaartje
voor Den Haag? Of gaat u
zaterdag misschien op de
bonnefooi naar het station
om een extra trein te pak
ken? Of gaat u zeker niet
naar de demonstratie omdat
u vindt dat die raketten er
gewoon moeten komen om
de Russen af te schrikken?
Of weet u niet wat u er alle
maal van denken moet?
Voor alle twijfelaars, en dat
zijn er nogal wat, heeft het
weekblad DE TIJD aan
twintig zogenaamde beken
de Nederlanders gevraagd
of zij mee-demonstreren, of
althans sympathiseren. Mis
schien zijn er argumenten
van uw gading bij, die de
balans naar de ene of de an
dere kant kunnen doen
doorslaan en uw besluit
kunnen vergemakkelijken.
Schrijver Harry Mulisch:
„Ik zal er zijn. Weg met die
rotzooi, heel simpel. Ik ge
loof dat er op een dag raket
ten worden afgevuurd. In de
wereldgeschiedenis kom je
zeker vijftig leiders tegen
die ze hadden gebruikt als ze
ze hadden gehad".
Econoom Pen: „lk hou
niet van mensenmassa's.
Wel vind ik wat zich daar in
Den Haag gaat voltrekken
sympathiek".
Rob de Nijs, zanger: „De
wereldvrede is mijn harte-
wens. Je hoopt en bidt:
kernwapens de wereld uit".
Hans van Mierlo, voorma
lig minister van defensie:
„Een kort antwoord: nee. Ik
acht mijn plaats in het kern-
wapenvraagstuk niet op het
demonstratieveld".
Koos Postema, omroep
man: „Je ziet in dat soort de
monstraties altijd van die
akelige types, de beroepsde
monstranten, de vervelende
jongens en meiden met hun
Palestijnse sjaaltjes, de pro
fessionele herriemakers.
Daar loop ik liever niet
naast. Bovendien ben ik he
lemaal nog niet uit die kern-
wapenproblematiek".
Lou de Jong, historicus:
„U zult mij daar niet zien. In
de wereld zoals die reilt en
zeilt beschouw ik zo'm on
derneming als zinloos en ge
vaarlijk eenzijdig. Zinloos
omdat het niets uithaalt, ge
vaarlijk eenzijdig omdat
met dit soort manifestaties
aanstuurt op een verzwak
king van de wil tot het in
stand houden van een goede
defensie aan onze kant".
Marga Klompé, oud-mi-
nister (KVP): „Dat is mijn
stijl niet. Met het thema ben
ik het volkomen eens. Dat
het CDA zich er niet in kan
vinden heeft mij verwon
derd. Ik kan niet helemaal
begrijpen hoe die partij dat
met haar programma
rijmt".
Willem Aantjes, voorzit
ter Kampeerraad: „Ik ga
niet, al wil ik graag. Mijn
deelname zou iets sensatio
neels hebben, de aandacht
van de zaak afleiden".
Jules Croiset, acteur: „Ik
demonstreer niet omdat ik
ernstige bedenkingen heb:
hoe ze het ook wenden of ke
ren, het blijft een eenzijdige
gebeurtenis. Het is gewoon
zo dat de regeringen aan de
ze kant van de muur nog wel
voor rede vatbaar zijn, maar
aan de andere zijde beslist
niet".
Simon Carmiggelt,
auteur: „Ik loop niet mee. In
de eerste plaats ben ik geen
pacifist, In de tweede plaats
heb ik een diepe afkeer van
de menigte. Ik geloof dat ons
lidmaatschap van de Navo
Postema
.Palestijnse
sjaaltjes.
en de Navo op zich de vrede
bevorderen".
Jan Wolkers, schrijver:
„Er is ontzettend veel spul
om elkaar te vernietigen.
Afwegen, vergelijken, voor
zichtige stapjes, dat vind ik
allemaal gelul. De invloed
van de demonstratie schat ik
hoog in. Volgens mij zal de
regering zich daardoor wel
bedenken die rotzooi hier te
plaatsen".
De HAAGSE POST biedt
een gesprek met minister
president Lubbers „in de
storm". Hij ergert zich nogal
aan de oppositie, en hij zegt:
„De ambtenaren worden
juist ontzien". Lijfelijk be
laagd als hij de laatste tijd
wordt, blijkt dat niet zo heel
erg problematisch: „Hm ja,
het was wel iets, maar nog
niet de helft van wat ik
iedere zondagmiddag op het
hockeyveld aan lijfelijke
contacten heb".
Wie de acties van dit mo
ment helemaal in het ver
keerde keelgat schieten is
Neelie Smit-Kroes, de popu
lairste vrouw van Neder
land, zoals onlangs uit een
onderzoek bleek. „Ik tolereer
geen ontwrichting", ordon-
neeert zij in de 'coverstory'
van ELSEVIERS MAGAZI
NE van deze week. Na 2 no
vember zou de hei wel eens
echt kunnen losbreken,
maar Smit staat pal: „Open
bare wegen en vaarwegen
kunnen niet worden geblok
keerd. Bij het blokkeren van
vaarwegen wordt ingegre
pen. Er zijn een aantal sanc
ties mogelijk. Het zou echter
onverstandig zijn om daar
nu al op in te gaan".
De wekelijkse kleurenbij-
lage van VRIJ NEDER
LAND heet „Op kantoor" en
bestaat uitsluitend uit foto's.
Afgezien van de neerdruk
kende sfeer die uitgaat van
beton, glas, gangen en deu
ren, loopt het meest in het
oog de verregaande 'unifor
mering' van de meest uit
eenlopende soorten kanto
ren. Banken, gemeentelijke
instellingen, verzekerings
bedrijven, groothandels,
krantenredacties, je ziet het
verschil niet meer, je ziet
slechts een ruimte met veel
beeldschermen en toetsen
borden, en weinig mensenr
Het is bijna 1984, en de com
puter heeft het pleit overal
gewonnen.
Geé
eigt
bijd
Valse dollars
TWEE hotelhouders in Va
kenburg hebben gisteren vo
gens de rijkspolitie vijf val:
biljetten van vijfig dollar aar
genomen. Eerder dit jaar zij
valse dollarbiljetten gesigna
leerd in Alkmaar en Den Hel
der.
Philips
PHILIPS is uit de gezamelijk
onderneming met Honeywe
op het gebied van medisch
elektronica gestapt. De gezq
menlijke onderneming, Hc
neywell and Philips Medicó
Eletronics, is door Honeywe
in haar geheel overgenomet
Deze overneming was al voor
zien bij de vorming van d
joint-venture, zo heeft Philip
bekendgemaakt. Bij Philip
Medical Systems werken ove
de gehele wereld meer da
10.000 mensen.
Kamer
DE bankier Vetter heef
woensdag een federale aan
klager in Los Angeles toege
zegd te willen getuigen tegei
de projectontwikkelaar Whit
ney en Rienk Kamer, die ver
dacht worden van een van d<
grootste onroerend-goedzwen
dels in de VS. Vetter, die mee
werkte aan het projekt, heef
«duld bekend.
•I9V 9Ji9ii -:óé
Slarfighlers
(NEDERLAND verkoopt
oude F-104 G Starfighters aanl
(Turkije op grond van een bin-f
nen de NAVO gegroeide ge-L
woonte. Turkije is bereid bijnal
180.000 gulden per stuk te be-|
talen. Dit heeft minister Var|
den Broek (buitenlandse za
ken) gisteren de Tweede Ka
mer laten weten. De minister!
wil dus niets weten van de|
kritiek op de voorgenomen le
gering.
Aids
HET aantal in Nederland ge-,
registreerde gevallen van del
virusziekte AIDS (Acquired
Immune Deficiency Syndro
me) is in vijf weken tijd opge
lopen van acht tot twaalf.
Drie patiënten zijn sinds
dien aan de gevolgen van de
ziekte overleden, het totaal
aantal slachtoffers sinds 1981
komt daarmee op zeven.
3EZIEN de dodelijke ernst van
)rote protestdemonstratie van
«aanzin van de kernbewapenir
Toeten zijn. Zonder strijdlieden
itilte waarin de angst en zorg or
luwde toekomst luid en klaar 1
itemd worden door bekvechten*
[erende vredesbewegingen.
Maar zo zal het niet gaan. De
■ie van Grenada de zoveelste t
ling dat Amerika er voor verant
ussen Oost en West uit de hant
rusland de bron van alle kwaai
peergeschoten Zuidkoreaanse
aangezien beide partijen al I
[en blijft hun niet veel anders ovf
Schreeuwen: zowel vanaf het po
fel.
Van de honderdduizenden die
lls be actievoerende vervoersbo
jen - zal een niet gering deel na
e wirwar van (partij)politieke ei
e in het debat over de kernb
laar is dan ook nauwelijks nog i
lle' meer om een schuldige te br
falen maar om een gebaar te mi
'9s gebaar van mensen, die we
Fa9 maar die zich desondanks b
Dl9 gechicaneer met kernwapen:
e al even misdadige geldversi
'a9 40,000 kinderen van honger
Mensen kunnen vanzelfsprek
ebben om zaterdag niet naar
chter een spandoek aan te lope
6 en gerechtigheid bent. Streve
lr" bij jezelf; daarover nadenker
indeling in de vrije natuur of bij
'hningscentrum. Waar het op a
["CQelijk Nederlanders, ieder op
r te zijn met die miljoenen an<
badwerkelijk in te zetten voor vn
