CDA offert andersdenkenden
op aan vaag eenheidsideaal
'Dutchbatt wordt
gewijzigd
in Dutchcoy'
Hoe maak ie van
een
een
even
UITBLAZEN
Winterkost
en frisdrank
Tekorten arme landen
zijn te financieren
CDA en V
Lubbers: c
met baan
Sociale
premies
vastgesteld
DONDERDAG 20 OKTOBER 1983
ACHTERGROND
Breuk met CNV niet uitgesloten
Tribune
Bedanken
Onverteerbaar
Jammer
Nederlands Unifilbataljon vandaag thuis
Opleiding van de
onderwijzer schiet tekort
Aanpak
m
Bank voor Internationale Betalingen
Onvrijwillig
Groei
Kredieten
pQNDERDAG 20 OK
ALS PRINS HEI
We hebben gisteren
weer hutspot gege
ten (peeenstamp
dus). Met haché en een
flinke lik scherpe Engelse
mosterd. Dat is voor ons
zoveel als een sein van
mijn vrouw dat wat haar
betreft de zomer fini is en
de winterregels van kracht wor
den. De winterorde stelt tegen
woordig niet veel meer voor.
Lang geleden betekende het de
wollen borstrok, de lange Jae
ger-onderbroek, een extra de
ken en de regelmatige gang
naar het koude kolenhok om de
kit te vullen.
Nu is het nog slechts een
kwestie van de thermostaat op
20 graden zetten en anti-vries
in het koelwater van de auto
gooien. Jaeger heeft het overi-'
gens overleefd. Ik heb er nu een
sportjasje van.
Alleen in de altijd seizoen-
gevoelige keuken wordt de win
ter nog ouderwets gevierd. Ten
minste bij ons. Likkebaardend
slaan we de voortekenen gade.
Er worden spliterwten ingesla
gen. Uit Limburg arriveert 'via
via' de winterprei die je goed
kunt houden door hem gewoon
weer in de tuin uit te planten.
In de garage rusten winterwor
telen (ook uit Limburg) in een
kistje met zwarte, enigszins
vochtige aarde.
Het is een privilege van
mijn vrouw niet te hoeven uit
leggen waarom ze uitgerekend
op 18 oktober het wintersei
zoen van 1983 heeft geopend.
De snertprimeur wordt elk jaar
op 3 november aangeboden.
Daar is een reden voor die we
kennen. Het is een soort tradi
tie geworden. Het is de verjaar
dag van onze oudste zoon en
snert was vroeger steevast zijn
hartewens als we vroegen wat
hij op zijn verjaardag wilde
eten.
Wat het nu precies is dat
mijn vrouw de winter doet af
kondigen weten we dus niet en
we vragen er ook niet naar. We
zijn al blij genoeg met de eerste
winterschotel. Dat is het voor
deel van de resolute weigering
van mijn vrouw om winterkost
op te dienen buiten wat zij als
'het seizoen' beschouwt.
WIM KOCK
T5PAGlNfl
Winterkost ontstond ooit onder
de dictatuur van de seizoenen.
Een soort noodrantsoenen - ge
droogd, gezouten of in 't vat,
geweckt of op zuur - om de on
vruchtbare winter mee door te
komen. Eeuwenlang is er door
ontelbare vrouwen aan gedok
terd om van deze primitieve
kost iets smakelijks te maken
en nu het niet meer hoeft, nu er
zelfs in de donkerste weken van
de winter verse groenten, sla en
zelfs aardbeien te krijgen zijn,
eten we af en toe 'ouderwetse'
winterkost omdat we het dood
eenvoudig lekker vinden. Maar
ook nog steeds alleen als het
winter is.
Cola-oorlog
Hoewel ik persoonlijk bij de
capucijners met uien, spek en
pikante gehaktballetjes liever
een glas bokbier heb dan cola
of seven-up, hebben de limona
defabrikanten bij het scheiden
van de zomer toch mijn aan
dacht weten te vangen. In het
glaasje fris is weer een storm
opgestoken. „In geen enkel
land buiten het Amerikaanse
continent is de concurrentie zo
hevig als in Nederland", laat
een van de betrokken partijen,
de Nederlandse bottelier van
Pepsi Cola weten.
Er is weer een ware slag om
het marktaandeel ontbrand. De
promotors van Pepsi Cola heb
ben inmiddels - wereldwijd - al
zo'n 14 miljoen mensen onder
worpen aan de Pepsi-proef.
Dat is echter op zich niet
nieuw. Pepsi vecht al veertig
jaar tegen het blijkbaar niet
weg te branden imago van een
namaak-Cola te zijn.
Nieuw element is wel de in-
troduktie van Like-Free, een
cafeïnevrije cola die blijkbaar
voldoende is aangeslagen om
zowel Coca Cola als Pepsi Cola
te dwingen óók cafeïnevrije co
la's te .gaan maken.. Binnenkort
verschijnen die ook in de Ne
derlandse 'supermarkt. Het
spreekt vanzelf dat-gigant num
mer drie op de frisdranken-
markt - 7-UP - met stilletjes
aan de kant kan staan toekij
ken. Elke fles al of niet cafeïne
vrije cola die over de toonbank
gaat had immers een fles 7-UP
kunnen zijn.
Proevers
Seven-Up Nederland gaat
nu de consumenten in een cam
pagne bezweren dat er in 7-UP
eigenlijk helemaal niets zit. Dus
in elk geval ook geen caffeïne
of kunstmatige smaakstoffen
zoals, blijkens een onderzoek,
bijna 70 procent van de consu
menten denkt.
Misschien wilt u als geboeid
kijker naar de Pepsi-proef op
de tv (probeert u ook altijd te
raden wat er onder de koker te
voorschijn zal komen: een Pep-
si- of misschien toch een keer
een Cocafles?) weten wat de 14
miljoen proevers ervan vonden.
Ik zal het u vertellen:
8 120.000 proevers vonden
Pepsi het lekkerst en 'slechts'
5 880 000 gaven de voorkeur
aan Coca Cola. De cijfers zijn
natuurlijk afgerond en - ook
dat moet u weten - ze zijn af
komstig van Pepsi zelf. Ik heb
ze niet gecontroleerd.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiië
Erwtensoep
Ik kan bij hoog en bij laag -
en nïllir 'waarheid - beweren
dat we vroeger bij de marine
zelfs op het tropische Curasao
elke maandag snert aten en da'
die daar in de hitte even lekkei
smaakte als hartje winter in
tochtig Den Helder, zij laat
zich niet vermurwen: 'snert is
winterkost'. Die periodieke
onthouding van minstens een
half jaar prikkelt bij ons na
tuurlijk de goesting. Al in sep
tember beginnen we te henge
len: "t Is kil buiten, echt weer
voor erwtensoep'. Het werkt
niet. Chili-con-carne, dat wil
nog wel eens lukken. Dat is met
z'n Mexicaanse achtergrond en
rode pepers onvermijdelijk een
grensgeval.
Ik ben met die culinaire
wintertraditie best tevreden.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie, drs. J.H.M Brader
Hoofdredactie. L. Lei|endekker en H Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres Postbus 3229, 4800 MB Breda.
©076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550
Goes, Klokstraat 101100-28030
Hulst, Steenstraat 14. ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuws1raat9 ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5. ©01184-19910
Abonnementen:
20,49 per maand, 61,15 per kwartaal of J 238,00 per jaar.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573,
Advertenties:
Informatie grote advertenties 076-236881
't Kleintje 076-236882.
Overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek 230301584 - Rabo rek 101053738
Door Pieter-Jan Dekkers
HET lijkt er op dat het
CDA nog sneller van z'n
'bloedgroepen' wordt
verlost, dan de partijbon
zen hadden gehoopt. Na
het vertrek van anti-re
volutionairen als prof.
Goudswaard, Boersma
en oud-CNV-voorzitter
Jan van Eibergen en het
'buiten gevecht stellen'
van dwarsliggers als
Schol ten en Dijkman,
komt het CDA intern in
rustiger vaarwater.
Tenminste, dat hopen de
partijbonzen. Want echt
rustig zal het voorlopig niet
worden. Zowel Scholten als
Dijkman weigeren uit de
CDA-fractie te treden en
zullen dus op gezette tijden
in de Tweede Kamer een
van de partijlijn afwijkend
stanpunt verdedigen, ook al
brengt dat met zich mee dat
opnieuw tegen eigen CDA-
moties en voor die van de
oppositie zal worden ge
stemd.
Bovendien zitten er in die
fractie nog enkele anti's van
de 'oude' stempel, links door
de bocht gevlogen parle
mentariërs, die bij herhaling
hebben geprobeerd het CDA
in een andere richting te
stuwen. Mannen als Faber,
Couprie, Beinema en De
Kwaadsteniet hebben zich
dan wel neergelegd bij de
partijdiscipline, maar ze
blijven proberen het CDA in
een andere richting te du
wen. (Dissidente loyalisten
uit de vorige regeerperiode
als Van Houwelingen en
Hans de Boer zijn naar het
kabinet gepromoveerd of
burgemeester gemaakt).
Mr. Ruppert..uiterst
kritisch... - foto'anp
Daarbij komt dat op de
tribune enkele niet meer po
litiek actieve CDA'ers zitten,
die op gezette tijden hun
stem verheffen, als het CDA
huns inziens weer wat te ver
naar rechts doorschiet. Zo
was het deze week niet al
leen 'oud-onderkoning'
(oud-voorzitter van de Raad
van State) Ruppert, die zich
uiterst kritisch over de koers
van het CDA uitliet, maar
ook oud-minister van Bin
nenlandse Zaken De Gaay
Fortman, die zeer verontrust
is over de sociale koers, die
het CDA vaart.
Beide van huis uit anti
revolutionairen vragen zich
bezorgd af of de christelijke
politiek bij het CDA nog wel
aan bod komt. De partij
loopt volgens hen te vaak
aan de leiband van de VVD.
Ruppert gaat zelfs zo ver te
verzuchten, dat hij zich so
ciaal-economisch tegen
woordig meer thuisvoelt bij
de splinter Evangelische
Volkspartij. Alleen de 'ge
vaarlijk' standpunten van
die partij op het terrein van
vrede en veligheid verhin
deren, dat Ruppert - mede-
'maker' van het kabinet-
Den Uyl - uit het CDA stapt.
Het bedanken van oud-
CNV-voorzitter Jan van
Eibergen als lid van het
CDA moet de partijleiding
extra aan het denken zetten.
Oude voormannen als Rup
pert en De Gaay Fortman
mogen dan nog veel invloed
hebben in het CDA, in de po
litieke praktijk van alle dag
weegt de mening van zitten
de Kamerleden en CDA-be-
stuursleden nu eenmaal
zwaarder.
Maar de stap van Van
Eibergen zal zeker niet hele
maal zonder gevolgen zijn.
De kans is groot dat meerde
re CNV'ers het nu wel voor
gezien houden en de partij
zullen verlaten. De huidige
CNV-voorzitter Harm van
der Meulen zal die stap niet
zo snel doen, maar andere
bestuurders van de christe
lijke vakbond zitten niet zo
aan de partij gebakken.
Met het inslaan van de
richting die Lubbers en de
VVD het CDA zo nadrukke
lijk voorhouden, dreigt het
CDA zich volledig te ver
vreemden van de enige grote
maatschappelijke organisa
tie van werknemers, die het
tot de achterban mag reke
nen: het CNV. Slechts twee
Kamerleden hebben nu nog
het vertrouwen van de
christelijke vakbeweging:
Schol ten en Dijkman. En die
Mr. De Gaay Fort
man... zeer veront
rust... -foto anp
zijn nu net door de leiding
van de fractie uitgeran
geerd, op een zijspoor gezet.
Hun invloed binnen de frac
tie is minimaal, hun invloed
op de politiek van het kabi
net nihil.
Voor veel CNV'ers is dat
onverteerbaar, omdat beide
Kamerleden opkomen voor
zaken, waar ook het CNV
voor staat (rechtvaardiger
verdeling van de lasten, te
rugdringen van de kernwa
pens). Zowel Scholten als
Dijkman zeggen zich te ba
seren op het CDA-progra»
en daarom zullen ze
Kamerzetel dan ook niet on
geven. Ze zeggen gekozen*
zijn op dat program en ujt
eindelij ke slechts 'verat®
woording' schuldig zijri
degenen die hen hebben se
kozen, de CDA-kiezers dus
Als de leiding van he
CDA er in slaagt ook 4
voorstellen van een werk
groep - één partij, één n®
ning en géén afwijkend»
drag van partijleden - aaj
vaard te krijgen, wordt he
CDA een grauwe partij
rechterzijde in plaats vané
middenpartij, die het tot®
toe is geweest, mt linker- 9
rechtervleugels. Nu word
het CDA een partij zondei
lastige horzels, die bij tijde,
wijle het geweten van CD.t
politici aanspreken.
Dat is jammer. Want
echte christen-democrati
sche partij zou even plun
form moeten zijn als de ker-
kelijke achterban, waar®
het kiezers recruteert. He
monddood maken vat
CDA'ers, die van de officg
partijlijn afwijken (en dj
meestal doen op basis vat
hetzelfde program als waar.
op de partijbonzen die offi
ciële lijn vaststellen), wekl
op z'n minst de indruk dal
die leiders via machtspoh
tiek handelen nu al de sa,
menwerking met de Wt
voor lange tijd willen pro
longeren.
Waarmee de lood-o®
oud-ijzer filosofie wordt
verlaten. Wat op zich de d®j
delijkheid in de politiek wel
bevorderd, maar een
aantal CDA'ers politie!
dakloos maakt. En dat alk
maal vanwege een vaag
eenheidsideaal.
Van onze
redactie binnenland
SCHIPHOL - Na ruim
vier jaar Dutchbatt, de
aanduiding van het Ne
derlandse Unifilbataljon-^
in Zuid-Libanon, moet de
compagnie van 150 man,
die na 19 oktober haar
plaats in Zuid-Libanon
gaat innemen, de naam
Dutchcoy gaan dragen.
Op het Unifilhoofdkwar-
tier in Nakoera in Zuid-Li
banon, wil men de nieuwe
compagnie aanduiden met
„Dutch-Stay-Behind-For-
ce", de Nederlandse achter-
blijfmacht, maar die aan
duiding is fout en moet niet
gebruikt worden.
Brigade-generaal A.G.
Gilissen (51) uit het Gelderse
Dieren, de sous-chef opera
ties van de landmachtstaf,
zei dit bij aankomst afgelo
pen weekeinde op Schiphol
na een werkbezoek aan het
Nederlandse bataljon in
Zuid-Libanon. Tijdens dat
bezoek zijn de laatste
puntjes op de i gezet om ver
vanging van het bataljon
door een compagnie van 150
man zo soepel mogelijk te
laten verlopen. Als vandaag
de hoofdmacht van zeshon
derd man naar Nederland
vertrekt, blijft de Charlie-
compagnie ter grootte van
150 man achter.
Het gebied van de Char-
lie-compagnie, ongeveer een
kwart van het huidige
Dutchbatt-gebied, wordt het
werkterrein van de nieuwe
compagnie, die wat Neder
land betreft daar nog eens
zqs maandgn.tenyiénste van
tde^Unifi]Lmag--WijVen. Het
gebied grenst in het zuiden
aan het Hadat-gebied en
volgt in het westen een paar
kilbmeter de kustlijn, alhoe
wel het niet aan zee grenst,
omdat de Israelies de strook
aan zee hebben ingenomen.
De posten die de Neder
landers verlaten hebben,
zijn overgenomen door de
Ieren en de Fidji's. Vanmor
gen, 20 oktober, gaan de
manschappen met vracht
wagens naar Nakoera, waar
bussen klaar staan die hen
naar het vliegveld Ben Goe-
rion bij Tel Aviv brengen.
Daar staan dan twee DC-10
verkeersvliegtuigen gereed
die hen naar Amsterdam
brengen.
Naast de 150 man van de
Charlie-compagnie blijven
er nog tientallen manschap
pen achter om de verhuizing
van materieel naar Neder
land te regelen. Tussen 20 en
28 oktober worden via de
haven van Haifa 36 inzetba
re voertuigen naar Neder
land verscheept en ongeveer
veertig containers met an
der materieel. De voertuigen
bestaan onder meer. uit
pantserwagens, kraanwa
gens en andere speciale
voertuigen.
De 150 man van de Char-
Voertuigen 'Via Haifa verscheept
archieffoto de stem
lie-compagnie worden ver
vangen door 150 Unifillers
die tussen 10 en 17 november
hun plaats innemen. Op 10
november wisselt ongeveer
een groep van honderd man
en op 17 november de reste
rende vijftig manschappen.
Op het Unifil-hoofdkwar-
tier in Nakoera wordt het
huidige aandeel van twintig
Nederlandse militairen te
ruggebracht tot tien. De
hoogste Nederlandse mili
tair op het Unifil-hoofd-
kwartier wordt overste T.H.
Aalfs (47).
De rotatie van de laatste
150 manschappen vindt in
dien mogelijk plaats via
Beiroet. Tenslotte verlenen
we hulp aan Libanon en dan
moet je ook als het even kan
via dat land aankomen en
vertrekken, aldus brigade
generaal Gilissen. Dat de
zeshonderd mannen donder
dag via Israël weggaan,
komt omdat de groep nogal
groot is.
De nieuwe Unifil-com-
pagnie krijgt de beschikking
over ongeveer zesentwintig
lichte voertuigen die door de
VN worden verstrekt. De
manschappen zullen slechts
licht bewapend zijn met het
FN-pistool, de Uzi-pistool
mitrailleur, het FAL-semi-
automatisch geweer en de
MAG-mitrailleur. Ook be
schikken ze over het Karl-
Gustav anti-tankwapen.
Binnen het nieuwe com
pagnie-gebied worden zo
veel mogelijk dezelfde pos
ten gehandhaafd die er nu
ook zijn, inclusief de boven-
posten. „Maar tezamen met
het Unifil-hoofdkwartier
Nakoera moet bezien wor
den in hoeverre dit haalbaar
is", aldus brigade-generaal
Gilissen.
De bovenposten, kleine
posten die zich in het Hadat-
gebied bevinden en daar
door nogal afgelegen zijn,
leveren geen problemen
meer op. In dat gebied be
vinden zich geen Hadat-mi-
lities meer. Die zitten nu
veel noordelijker en rond de
stad Tyrus. Hij wijst er
daarnaast op, dat sinds het
bekend is dat Nederland uit
Zuid-Libanon wilde ver
trekken, er vrijwel geen
meldingen zijn geweest van
'onaangenaam' optreden
van Israelies.
Alleen de uitvoering van
dat streven blijkt aanmer
kelijk moeilijker te zijn.
Want de onderwijzer of on
derwijzeres die moet zorgen
dat dat mooie begrip we
reldoriëntatie inhoud krijgt,
blijkt er vaak niet goed voor
te zijn opgeleid voor deze
mondiale, opvoedende taak.
En dus blijft het behelpen.
Dat is de uitkomst van een
onderzoek dat werd verricht
door dr. H. Tillema, een on
derwijskundige die aan de
Rijksuniversiteit Utrecht
promoveerde op het proef
schrift „Leerkrachten als
ontwerpers". Tillema onder
zocht - en dat is voor het
eerst - zowel de opleiding
aan de pedagogische akade-
mies op dit punt als de in
vloed van die opleiding op
de manier van lesgeven. En
dat is het aardige, hij maak
te ook nog een handleiding
voor de lesgevenden.
Wereldoriëntatie staat
sinds 1975 op het lespro
gramma van de pedagogi
sche akademies. Maar daar
is dan ook alles mee gezegd.
Want de aanpak van dit vak
is zo verschillend dat de les-
resultaten van de afgestu
deerden sterk uiteen blijken
te lopen. De handleiding die
Tillema schreef, zou daarin
enige verbetering kunnen
brengen, omdat in ieder ge-
.val bereikt wordt datjjë
aanpak wat uniformer
Wordt. Tilletna is zelf noigal
terughoudend in zijn aanbe
velingen, maar zijn handlei
ding is zeer wel bruikbaar
om onderwijzers in spe te
trainen.
Dat is tenminste gebleken
uit een proef die hijzelf heeft
genomen. Toen Tillema
klaar was met zijn onder
zoek en zijn handleiding had
geschreven, probeerde hij
die uit op 130 leerkrachten.
Kern van die handleiding is
om te proberen samenhang
aan te brengen in de ver
schillende vakken die met
wereldoriëntatie te maken
hebben.
Alle leerkrachten die de
handleiding gebruikten om
te „trainen", waren daar en
thousiast over. Alleen de
uitwerking bleek verschil-
lend. Voor een deel van de
130 leerkrachten leverde de
training positieve resultaten
op, maar een ander deel wil
de te strak vasthouden aan
de handleiding, waardoor de
uitwerking niet voldoende
opleverde. Wel positief was,
dat de meeste proefkonijnen
na de training veel kriti-1
scher stonden tegenover het
lesmateriaal.
Voor de leerlingen was
het resultaat over het alge
meen positief. Uit de toetsen
bleek dat zij de verbanden
in de leerstof veel beter gin
gen begrijpen dan in de het
onderwij s-oude-stijl. En
daarom was het uiteindelijk
begonnen. Want samenhang
tussen vakken is ook een
kenmerk van het onderwijs
na de lagere school en er is
dus alle reden om de leerlin
gen daarop al tijdens de ba
sisschool op voor te berei
den. Wanneer leerlingen
niet zo gevormd worden dat
ze de grotere verbanden le
ren zien hebben ze daar la
ter veel last van. Eerst op de
middelbare school en daar
na in het hoger onderwijs.
De onderwijzers en on
derwijzeressen die volgens
de handleiding van Tillema
aan het werk gingen, moes
ten aanvankelijk veel meer
tijd steken in de voorberei
ding van hun lessen. Be
droeg die aanvankelijk drie
kwartier, via de methode
Tillema kostte een les voor-
1 bereiden anderhalf uur.
Maar dat gold alleen voor de
eerste drie maanden „wer
ken volgens het boekje".
Toen men eenmaal gewend
was aan de handleiding nam
de voorbereidingstijd voor
de lessen weer aanzienlijk
af.
De conclusie is dat het re
sultaat van de methode Til
lema over het algemeen ge
nomen positief is, zowel voor
lesgevenden als leerlingen.
Op kleine schaal is men er
inmiddels mee begonnen in
het basisonderwijs en de pe
dagogische akademies, maar
gezien de resultaten zou er
aan de nieuwe lesmethodiek
best op grote schaal aan
dacht mogen worden be
steed.
Door onze
redactie buitenland
HET ziet ernaar uit dat
de tekorten, die dit jaar
zullen ontstaan op de
lopende rekening van
de betalingsbalans van
de ontwikkelingslan
den, kunnen worden ge
financierd met bankle
ningen.
Dit zegt de Bank voor
Internationale Betalingen
(BIB) in haar verslag over
het tweede kwartaal van
dit jaar, dat deze week is
gepubliceerd.
De BIB, een overkoepe
lende organisatie van de
westerse centrale banken,
was in haar vorige kwar
taalverslag veel somberder
over de mogelijkheden tot
financiering omdat zich
een sterk dalende lijn afte
kende in de kredietverle
ning van de banken aan de
Derde Wereld.
In het eerste kwartaal
werd aan de ontwikke
lingslanden zonder olie
slechts 1,6 miljard dollar
uitgeleend, maar in het
tweede kwartaal is dat
weer toegenomen tot 4,2
miljard dollar. Het laatst
genoemde bedrag is altijd
nog aanzienlijk kleiner
dan de dertien miljard dol
lar in het tweede kwartaal
van 1982.
Het gezamenlijke tekort
op de lopende rekening
van de ontwikkelingslan
den zonder olie zal dit j aar
volgens de BIB uitkomen
op ongeveer vijftig miljard
dollar. Voor de financie
ring daarvan zal om
streeks twintig miljard
dollar aan nieuwe bankle
ningen nodig zijn. Dat be
drag zal er volgens de bank
wel komen als de opleving
van de kredietverlening in
het tweede kwartaal gedu
rende de rest van het jaar
voortduurt en als er weer
„onvrijwillige leningen"
aan landen met grote pro
blemen worden verstrekt.
Met die „onvrijwillige
leningen" worden leningen
bedoeld die handelsbanken
onder druk van regeringen
en centrale banken ver
strekken als onderdeel van
mede door het Internatio
nale Monetaire Fonds
(IMF) gefinancierde red
dingsprogramma's voor
landen met ernstige finan
ciële problemen. Mexico en
Brazilië kregen in het eer
ste kwartaal voor drie mil
jard dollar aan zulke le
ningen.
Om de financiële proble
men van de Derde Wereld
ook na 1983 enigszins in de
hand te kunnen houden zal
volgens de BIB aan een
aantal voorwaarden moe
ten worden voldaan. De
landen met de grootste
problemen zullen door
moeten gaan met het aan
passen van hun economie
op basis van overeenkom
sten met het IMF en de
banken zullen hun
moeten blijven leveren in
de financiering van sane
ringsprogramma's. Verder
is een enigszins gunslgfi-
nanciëel en economische
klimaat in de industrieta-
den onontbeerlijk.
Uit het verslag van
BIB blijkt dat de interna
tionale kredietverleninj
door de banken in he
tweede kwartaal slecht
weinig is toegenomen, K
brutovorderingen van
banken stegen, na correcli
voor schommelingen in
wisselkoersen, met slechts
zes miljard dollar tot
miljard dollar. De grot
over de eerste zes maand®
van dit jaar kwam daar
door op 22 miljard doilat
aanzienlijk minder dan®
74 miljard dollar in dezelf
de periode van vorig
De groei van de krediet
verlening in het tweedi
kwartaal kwam voorna
melijk voor rekening vat
de Europese banken. Ds
vorderingen van de Ame
rikaanse banken, die deal
gelopen drie j aar zeer sn(
waren opgelopen, namet
iets af.
Daar staat tegenover dit
de buitenlandse verplich
tingen van de Amerikaat-
se banken met 2,8 miljat
dollar toenamen. Het nel
toresultaat was dat
banken in de VS in het
tweede kwartaal 3,4 mil
jard dollar in het buiten
land opnamen nadat zij
het eerste kwartaal M
11,2 miljard dollar had*
geëxporteerd. Deze on*
keer verklaart volgens
BIB mede dat de pos
van de dollar zo sterk blij!
ondanks de aanzienlij!
verslechtering van de
pende rekening van
Amerikaanse betalingsbi
lans.
De Latijnsamerikaaiï
landen kregen in de eers-
helft van dit jaar, afgez!'
van „onvrijwillige lei®
gen", slechts 700 miljt®
dollar aan nieuwe
kredieten. De vordering'
van de banken op Me*1-5
stegen in het tweede kW
taal met 400 miljoen dol'1
en die op Argentinië en®
lumbia met telkens
miljoen dollar. In de 'T
plichtingen van Brazü>
kwam nauwelijks vers'
dering.De kredietverlei®
aan de leden van de Org'
nisatie van Olie-Expo'j
rende Landen (OPEC),
in het eerste kwartaal vrC
wel nihil was, beliep in
tweede kwartaal sW?
800 miljoen dollar.
OPEC-landen namen
ter maar liefst 7,1 miï'
dollar van hun bankteg®;
den op. De landen in 0®
Europa ontvingen in
tweede kwartaal 300
joen dollar aan nieuwe"
ningen.
^OTTERDAM (ANP) - Drie
goor een machine afgerukte
vingers van een werknemer
van de Graan Elevator Maat-
schappij (GEM) zijn dinsdag
goor een politie-helikoptei
van het GEM-terrein in Euro
poort naar het Dijkzigtzieken-
buis in Rotterdam vervoerd.
Daar zijn de vingers tijden:
een spoedoperatie aan de hand
gezet van het slachtoffer, dc
40-jarige voorman J. van d<
gok uit Stellendam. De polith
j,eeft dit woensdag meege
deeld.
De voorman was door he
bedrijfsongeval In totaal vie
vingers kwijtgeraakt. Na he
gebeurde werd hij direct doo
een collega met de auto naa
Stei
gre
arb
ZOETERMEER (ANP) - De
premie voor de arbeidsonge
schiktheidsverzekering
(WAO) is woensdag door het
bestuur van het Arbeidsonge
schiktheidsfonds (AOF) vast
gesteld op 19,61 procent. Het
deel van het inkomen waar
over geen premie hoeft te wor
den betaald (de franchise of
premievrije voet) is vastge
steld op 91 gulden per dag. In
1983 bedraagt de WAO-
premie gemiddeld 21 procent
en de premievrije voet 94 gul
den.
De premie voor 1984 voor de
algemene arbeidsongeschikt
heidswet AAW (een premie
die door de werkgever wordt
betaald) is woensdag door het
bestuur van het Algemeen Ar
beidsongeschiktheidsfonds,
dat de AAW-gelden beheert,
vastgesteld op 5,76 procent.
Het bestuur van het Alge
meen Werkloosheidsfonds
(AWF) vindt dat de premie
voor de werkloosheidswet
(WW) volgend jaar 3,1 procent
moet bedragen. Het AWF
heeft dat woensdag geadvi
seerd aan staatssecretaris De
Graaf van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid. In 1983 lag
de WW-premie, die geheel
voor rekening van de werkne
mer komt, gemiddeld op 4,1
procent.
Van onze p
DEN HAAG - Zodra zijn
laat, kan prins Claus een 'ec
mier Lubbers gisteren bij d
ting voor 1984 van het Huis c
Het PvdA-Kamerlid Patij
voor de prins meer functies
die welke voortvloeien uit 2
koningin. Ook Lubbers zei i
maatschappelijke positie' vi
afhankelijk van zijn persooi
ses.
(AD VER'
