VPRO-documentaire: zijn de kruis raketten kneusjes? Hoofdrolspeelster Yoko Shimada over 'Shogun' WOENSDAG 19 OKTOBER 1983 NEDERLANDSE PROGRAMMA'S NEDERLAND 1 NEDERLAND 2 BUITENLANDSE PROGRAMMA'S BELGIE NED 2 DUITSLAND 3 DUITSLAND 1 NEDERLAND 1 NEDERLAND 2 BELGIE NED 1 BELGIE NED 2 BELGIE FRANS 1 BELGIE FRANS 2 DUITSLAND 1 DUITSLAND 2 DUITSLAND 3 HILVERSUM 1 HILVERSUM 2 HILVERSUM 3 HILVERSUM 4 Beyerd Breda met overzicht Maja van Hall ucky Luke: Fin KIIMdsMWH T2 PAGINA GIDS 1 Gewelddadige scenes behoorlijk aangedikt' Door Jan Koesen HILVERSUM - De hoofdrol speelster van het Ameri kaans-Japanse spektakelstuk Shogun, de 29-jarige Yoko Shimada, staat niet helemaal achter de serie. Ze vindt Sho gun niet op alle punten histo risch verantwoord en ook ko men de Japanners er te wreed af. Dat liet ze dezer dagen we ten tijdens een bliksembezoek aan Nederland ter gelegenheid van het feit dat de AVRO morgen de eerste aflevering brengt. Shogun heeft al in België en Duitsland gedraaid en de grensbewoners weten er dus alles van af. Dit weerhoudt de AVRO niet om grote verwach tingen te koesteren van de se rie. Voor de nog niet-ingewijden even het verhaal: We schrijven 1600. Het Hol landse schip 'De Erasmus' (la ter genaamd 'De Liefde') met als bevelhebber de Engelsman Blackthorne bereikt na afgrij selijke ontberingen het legen darische Japan, uiteraard om de boel daar leeg te plunderen. Maar dat valt tegen. Black thorne en de zijnen worden door de samoerais gevangen genomen. Blachthorne slaagt er in de gunst te verwerven van een machtige oppersa- moerai, die Shogun wil wor den, de feitelijke bevelhebber van Japan. De keizer is ge woon maar een god en doet niet mee aan de politiek. De auteur James Clavell schreef daar destijds een best seller over die in de hele we- De VPRO houdt zich vanavond bezig met een verboden thema; dóen die omstreden kruisraketten wei waarvoor ze zijn inge. huurd als het er werkelijk op aankomt? Na een drie kwartiet durende documentaire is de conclusie van tv-verslaggever Emi- le Fallaux dat de 464 Tomahawks die voor West-Europa zijn be. stemd als kneusjes aangemerkt moeten worden. Misschien vlie. gen ze in plaats van naar het Kremlin wel tegen de Sint Pieters. berg in Maastricht of de zendmast bij Lopik. Yoko Shimada, een van de hoofdrolspelers in de serie 'Sho gun', die morgen van start gaat op Nederland 1. Een scene uit de 12-delige serie 'Shogun' met links Richard Chamberlain. reld liep, ook in Japan. Geen wonder dat er en serie van moest komen. De hoofdrollen worden gespeeld door Richard Chamberlain, de ambitieuze samoerai is Toshiro Mifune en de vrouw is het broze mooie poppetje Yoko Shimada. Twaalf afleveringen lang ver gt Shogun en liefhebbers van zwaarden, kastelen, een woest met de ogen knipperende ver schrikkelijk moedige held en een onbegrijpelijke maar in zijn hart wel deugende boef komen volop aan hun trekken, vooral ook gezien het auten- tieke decor, Japan zelf. Spoedcursus Yoko Shimada werd in 1975 gekozen tot beste actrice van de tv. Toen de talentenjagers zochten naar de vertolkster van de rol van de vrouwelijke samoerai Mariko, draaiden ze het ene talentje na het andere er door. De seriemakers zoch- - foto's anp ten naar een Japanse Scarlett O'Hara en veerden gelukzalig op toen Yoko de auditiezaal betrad. Er was maar één pro bleem: ze sprak geen woord Engels. En serie was in eerste instantie op de Amerikaanse markt gericht. Dus kreeg Yoko 's avonds een spoedcursus En gels en fluisterde een soufleur haar constant overdag teksten in de oren tij dens de opnamen. Veel steun had ze aan haar te genspeler, Richard Chamber lain. „Veel in de serie is histo risch niet waar. Het is het oude Japan, maar gezien door Japanse ogen. Het geraamte echter is heel goed. Maar om het verhaal romantisch te ma ken is er nogal wat verzonnen. Zo zijn de gewelddadige scè nes behoorlijk aangedikt", zegt Yoko. „Maar dat is niet erg, want anders zou Shogun een docu mentaire geworden zijn. Ach, in Amerikaanse films trekken cowboys toch ook altijd hun revolver, ook al is dat niet de werkelijkheid. Ik had aanvan kelijk moeite met de rol van Mariko. Die is enerzijds een traditionele Japanse vrouw in een feodale tijd, maar tegelij kertijd is ze in haar relaties met mannen uiterst modern. Ik kon die twee tegenstrijdig heden aanvankelijk maar moeilijk verwerken." Shogun draait overigens al drie jaar en is een topper ge weest in de VS, maar ook in Japan. Yoko: „In Japan was er destijds heel veel kritiek, maar toch vonden de Japan ners het een heel leuke serie." Yoko Shimada startte haar carrière als actrice op haar ne gentiende met de hoofdrol in een tv-serie. Ze speelde in ge voelige werkjes met veel liefde en tranen en hoefde nooit als zo veel collegae te bedelen om werk. Shogun bracht haar inter nationaal aan de top en ze kan nu kiezen uit vele buitenland se producties. „Dat doe ik graag. Maar al te vaak wordt een Chinese of Koreaanse ge bruikt voor een Japanse rol en dat is onzin. Ach, die Ameri kanen zien het verschil niet tussen een Chinese en een Ja panse, zoals wij het verschil tussen een Brit en een Frans man niet goed zien." Yoko is overigens niet van plan om alsmaar geisha-rollen te spe len. Ze hunkert naar diepere rollen. En dat zal in de toe komst wel lukken. Aan de hand van een serie gesprekken met in totaal 25 deskundigen binnen en buiten het Pentagon, van wie gezag hebbendheid overigens in niet alle gevallen even duidelijk is, verzamelt Fallaux meer oude dan nieuwe feiten over de ge breken van het paradepaardje van General Dynamics. De problemen bijvoorbeeld met het vernuftige radarsys teem, dat de kruisraket in staat zou moeten stellen naar het doel te vliegen door voort durend haar koers te vergelij ken met landschapsgegevens die in code in de computer zijn ingevoerd. Wat als het land schap verandert door een dik ke laag sneeuw, of als bossen massaal worden gekapt? Dan klopt het computerbeeld (ver kregen aan de hand van satel lietfoto's) niet meer met de werkelijkheid en raakt het projectiel dus in in de war. En omdat de kruisraket door gaans niet hoger vliegt dan 100 meter kan er makkelijk iets misgaan, is de veronderstel ling. Een ander feilen kan wor den veroorzaakt door de mo tor, een wonder van techniek, maar mogelijk niet krachtig genoeg om het projectiel wendbaar genoeg te maken. Gevolg: te laat 'optrekken' bij een hindernis. Technici zou den dat willen ondervangen door de vlucht van de Toma hawk naar een grotere hoogte te verleggen, met als mogelijk negatieve gevolg, dat hij mak kelijker is te onderscheppen door vijandelijke radar. Ma de oude Hawk luchtverdedi- gingsraket zou de kruisraket trouwens vrij eenvoudig uitde lucht zijn te schieten. Dat de vele tegenvallers de produktie van de Tomah' wawk de komende jaren nog wel overwonnen worde:, daarvan is ook Fallaux over tuigd. „Maar intussen krijgt West-Europa niet de wapens die nodig heten te zijn tegen di Russische dreiging. En mag ik me er druk over maken dat die dingen die in Woensdrecht ko men de kans maken vlak lancering tegen een kerktoren aan te vliegen?" Hier maakt Fallaux twee denkfouten. De eerste is dat de kruisraket zuiver militair zien overbodig is, hetgeen il vijf jaar geleden door de Ame rikaanse regering is gesteld ni Schmidt's verzoek om plaat sing. De tweede gedachtenfout is fundamenteler: als die din gen gelanceerd worden, hoef! hij zich namelijk nergens meer druk over te maken. Hel gaat er niet om of de kruisra ketten echt werken, maar dj de Russen dénken dat ze zul len werken. Piekeren over nat er gebeurt als ze worden schoten is piekeren over het onvoorstelbare. Het westa weet ook niet of die SS-20-ra- ketten wel zo effectief zijn, maar dat maakt hun dreii er niet minder om. Herman Merte 15.55 Wordt er in de ruimte Marjan Berk had de op dracht gekregen een kinder musical te schrijven in het kader van de Kinderboe kenweek 1983. Wat lag er meer voor de hand dan dat hij na E.T. en Star Wars over de ruimte moest gaan. 'Wordt er in de ruimte ook gelezen?' is de titel gewor den. Nee in de ruimte wordt niet gelezen. In het heelal heerst daar grote onvrede over, want op aarde geniet men al sinds 1499 van boeken en worden kinderen in bed lek ker verwend met ver haaltjes door moeder of va der voorgelezen. Waarom wij niet, vragen de twee ko- meetjes Stip en Ster zich af en zetten koers naar de aar de. De musical wordt opgevoerd door kinderen van de Nico- laas Maesschool en de Vrij- school in Amsterdam. Van Kooten and De Bie zoals ze staan afgebeeld in de VPRO-gids van deze week. - fotovpro 20.33 Van Kooten and De Bie Het duo van Kooten en De Bie heeft aangekondigd in het nieuwe seizoen hun werkterrein te willen ver breden. Het onlangs opge richte productiebedrijf 'Van Kooten and De Bie' gaat zich toeleggen op 'het in audio visuele termen vertalen van communicatieve probleem stellingen'. De heren denken daarbij aan het vervaardigen van 'informatieve programma's en hoogwaardige documen taires ten dienste van de omroepen'. Ze starten van avond met 'Gas met een luchtje', een film over een experiment in Oost-Gronin- gen, waar bejaarden inge schakeld worden bij proef boringen. thema eenzaamheid. Wanneer dominee Hans- Christian en zijn vrouw Paula in een kleine platte landsgemeente komen te wonen, krijgen ze al direct met diverse tegenslagen te maken. Hans-Christian wordt voorzitter van het aardrijkskundig genoot schap, dat uit een verzame ling excentrieke figuren be staat. De jonge Paula, die in verwachting is, kan de een zaamheid niet aan. Terwijl Paula in een inrichting wordt opgenomen, ontdekt Hans Christian, dat ook het genootschap door gevoelens van eenzaamheid beheerst wordt. 20.20 Geweervuur te OK Corral Cagnes-sur-Mer' is een ge dramatiseerde documentai re over de renbaan gemaakt door Eberhard Scharfen- berg. Terwijl overal in Europa het ijs op de renbanen ligt, wordt in Cagnes-sur-Mer een internationale meeting georganiseerd, waaraan paarden uit de hele wereld deelnemen. Trainer Charly Milbank, verbonden aan het Franse trainingscentrum Paris Chantilly heeft als eerste de klimatologische voordelen van Cagnes ont dekt en er zelfs al een Der by-winnaar voorbereid. Ook dit jaar is een van zijn paar den favoriet: Chicburg. Slechts één paard zou Chic burg kunnen verslaan, het Duitse paard Arszlan. Hans-Christian en. In de befaamde western van John Sturges 'Gunfight at the OK Corral' duikt de be kende figuur van sheriff Wyatt Earp (Burt Lancas ter) op. Hij zorgt rond 1870 in Dodge City voor rust en or de. Eerst redt hij een zekere Doc Holliday (Kirk Douglas), die door een me nigte opgehangen dreigt te worden, roeit vervolgens de bende van Shangai Pierce uit en trouwt dan met Laura (Rhonda Fleming). Maar voordat hij tenslotte een rustig bestaan kan gaan lei den, roept zijn broer Virgil hem te hulp. 22.30 De rolstoel Het Zweedse tv-spel 'Hans- Christian en het aardrijks kundige genootschap' houdt zich bezig met het mode- 20.15 Morgen wint Arszlan 'Morgen siegt Arslan in De serie Marco Ferreri- films op het derde net wordt besloten met 'De rolstoel', die in 1960 in Spanje werd vervaardigd en waarin we derom de Spaanse midden klasse aan de kaak gesteld wordt. Ondanks zijn hoge leeftijd geniet Don Anselmo nog een uitstekende gezondheid. Met een meewarige glimlach be ziet hij zijn vrienden, die een gemotoriseerde rolstoel ge bruiken. Maar als hij ont dekt, hoeveel plezier je met zo'n stoel kunt hebben, heeft hij nog maar één wens: ook zo'n vervoermiddel te heb ben. Voor zijn familie is zo'n ding veel te duur en dus pro beert Don Anselmo met al lerlei trucjs er een te be machtigen. NOS 09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden. 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. KRO 15.30 De poppenkraam. Afl. 21De glazen bol. 15.55 Wordt er in de ruimte ook gelezen, kindermusical geschreven voor de kinderboekenweek 1983. 16.45 De beste Muppetshows, een keuze uit de Muppetshows van de afgelopen jaren met als gast: Roger Moore. 17.10 Michaela, tekenfilm. Afl, 3: Het is voorjaar, Michaela, IKON-KRO-RKK 18.55 Het verhaal, wekelijkse bijbelvertelling voor de kinderen. Afl. 3: De Schepping - tweede dag. IKON 19.00 Sanne, 9-delige dramaserie. Deel 3: Sanne en Chiel raken aan elkaar gehecht en Sanne voelt steeds sterker de noodzaak om Chiel te helpen. IKON-KRO-RKK 19.26 Kenmerk, actualiteitenrubriek. NOS 20.00 Journaal. SOCUTERA 20.28 Behoud het woud, een uitzending van Global Forest Fund. VPRO 20.33 Van Kooten en de Bie, kreateam voor multimediale attitude-deformatie. 21.20 De blunder factor, documentaire over de fabricage van de kruisraket. 22.05 Attracta, Dame Wendy Hiller herinnert zich haar jeugd in Noord-Ierland. TELEAC 23.03 Introductieprogramma: Innovatie - Kreatief ondernemen. 23.18 Introductieprogramma: Tekenen en Schilderen. NOS 23.35 Journaal. 23.40 Nieuws voor doven en slechthorenden. NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.25 Staatsloterij. 18.30 Sesamstraat. 18.45 Jeugdjournaal. 19.00 Journaal. P.P. 19.12 Uitzending van de PvdA. NOS 19.22 Van gewest tot gewest, regionaal magazine. 20.10 Hans Christian en het aardrijkskundig genootschap, Zweedse tv-serie. 21.40 Cinevisie, programma over films en filmmakers. NOS 22.30 Journaal. 22.45 Den Haag Vandaag. 23.00 Kado-Lotto, speciale trekking van de lotto-getallen. 23.05 Studio Sport met o.a. Europa Cup-voetbal. 16.50 Teletekst voor iedereen. 17.00 Beter schrijven (Open school), herh. les 2. 17.30 De Smurfen, tekenfilmserie. 17.55 Korte film voor de jeugd. 18.00 Quaquao, tekenfilmserie. 18.05 Merlina, Vlaamse tv- serie. 18.30 Waard om te weten. Informatie voor kinderen. 18.40 Silas, Duitse jeugdserie. 19.05 Korte film. 19.10 Uitzending door derden: Israëlitisch godsdienstige uitzendingen. 19.40 Paardekoersen, mededelingen en Vanavond. 19.45 Journaal. 20.10 Weerbericht. 20.15 Paleisconcert: Rechtstreeks vanuit het Koninklijk Paleis te Brussel m.m.v. Het Collegium Vocale o.I.v. Philippe Herreweghe. 21.15 Gered door de gong (Second out), 13-delige serie over de avonturen van een bokser. Afl. 7. 21.45 Wie schrijft die blijft. 22.35 Nationale Loterij, paardekoersen, Journaal en Coda. 19.00 Tijdrover. 19.15 Tegen de verwachtingen in, doe. jeugd-serie. 19.40 Mededelingen en programma-overzicht. 19.45 Journaal. 20.10 Weerbericht. 20.20 Geweervuur te OK- Corral (Gunfight at the OK Corral), Amerikaanse western uit 1957 van John Sturges. 12.00 Teletekst. 14.15 Schooltelevisie. 16.00 Grafiti, jongerenprogramma met: Galactica, Amerikaanse sf- serie. 17.30 Plein Jeu, gevarieerd kinderprogramma. 19.05 Ce soir. Regionaal magazine. 19.25 Consumententips. 19.30 Journaal. 20.00 Risquons tout, spelprogramma. 21.00 Les fils d'Abraham, religieuze serie. 21.55 Les Pêches Originaux, tv-serie. Afl. 5. 22.50 Journaal. 23.05 Un autre regard, katholieke uitzending. 18.00 Teletekst magazine. 18.05 La corde au cou (l'Affaire Boiscoran), tv-serie. 19.00 Un autre regard: Katholieke uitzending. Vandaag: Wereld Missiedag. 19.30 Journaal met simultaanvertaling in gebarentaal. 20.00-22.00 Sports 2. 08.10-9.05 Schooltelevisie. 09.25 Sesamstraat. 10.00 Journaal. 10.23 Russisches Dreieck, film (herh.). 11.55 Umschau. 12.10 Report. 12.55 Persoverzicht. 13.00 Journaal. 13.15 Videotext für alle. 15.40 Videotext für alle. 16.10 Journaal. 16.15 Lieder und Leute, met Bill Ramsey. 17.00 Wir Kinder: Die Eiskunstlaufer, kinderprogramma. 17.50 Journaal. 18.00 Hier und Heute, actualiteiten. 18.25 Engel auf Radern, tv- serie. 19.00 lm Schatten des Sieges: Einer unter Hundert. 20.00 Journaal. 20.15 Morgen siegt Arszlan in Cagnes-sur-Mer, tv-film van Eberhard Scharfenberg. 21.45 'Was ware, wenndie Bundesrepublik verkabelt sein wird?', reportage over de toekomst van de kabeltelevisie. 22.30 Tagesthemen, actualiteiten. 10.00 Zie Duitsland 1. 13.15 Videotext für alle. 15.25 Enorm in Form, Tele- Aerobic (herh. 25). 15.40 Videotext für alle. 15.57 Programma-overzicht. 16.00 Journaal. 16.04 Die Stoffpuppe. 16.35 Auf Sand gebaut, reportage uit Namibië. 17.00 Journaal. Aansl.: Aus den Landern, regionaal nieuws. 17.15 Tele-IUustrierte, gevarieerd magazine. 18.00 Der Weg nach Oregon, tv-serie. 18.57 Programma-overzicht. 19.00 Journaal. 19.30 DerSport-Spiegel: Trappen en vrolijk zijn: damesvoetbal. 20.15 ZDF Magazine, informaties en meningen. 21.00 Journaal. 21.20 Midweeklotto - 7 uit 38. 21.25 Der Denver-Clan (Dynasty), tv-serie. Afl: Oog om oog. 22.10 Dominee Johannes Kuhn antwoordt. 22.40 Sport-aktuell: Europacup voetbal. 00.00 Journaal. 08.00 Tele-gymnastik (2). 08.10-11.40 Schooltelevisie. (9.25 Sesamstraat). 17.00-17.45 Schooltelevisie. 18.00 Telekolleg 1: Engels les 29. 18.30 Sesamstraat. 19.00 Aktuelle Stunde. 20.00 Journaal. 20.15 Mittwochs in informatie en amusement. 21.45 Auslandsreporter: Zwischen Vaterlandsliebe und Fremdenhass. 22.30 Der Rollstuhl, Spaanse speelfilm Van Marco Ferreri uit 1960. 23.50 Journaal. Ieder heel uur nieuws. VOO: 7.02 Ook goeiemorgen. (7.30 en 8.30 Ver onica Nieuwsradio). 9.30 Muziek terwijl u werkt. 10.30 Veronica Nieuwsradio. 10.32 Kletskop. 12.03 Will wil wel. (12.30 Veronica Nieuwsradio.) 14.03 De Jukebox. 15.03 Nederland Muziekland. (16.30 Veronica Nws. radio). EO: 17.02 EO-Onderweg. (17.55 Meded. NOS). 18.06 Tijdsein. 18.30 Schipbreuk op Malta. 18.45 De wolkenwagen. 19.02 Ronduit-magazine. 19.20 Van U wil ik zingen. 19.40 De bijbel open. NOS: 20.03 Langs de lijn, sport en muziek. (21.50 NOS-Zeevispar. van sep. 1983 - deel 2). 23.02 Met het oog op morgen. NCRV: 0.02 Volgspot. 1.02 Metropolis. 2.02 Nachtexpress. 6.02 In 't voorbijgaan. 6.09 Van daag donderdag. VARA: 7.00 Nws. 7.10 VARA Woensdag op 2: De wekkerradio. (7.30, 8.00 en 8.30 Nws. 7.20 Een greep uit de ochtendbladen. 8.11 Aktual.) NOS: 9.05 NOS-Sportief. 9.24 Waterstanden. 9.30 Nws. TE LEAC: 9.33 Follow Me I (les 3] VARA: 10.03 Nederlandse school radio: 1 voor 1 10.23 Hoor Haar, (10.30 Nws. 11.30 Nws.) 11.33 Leef tijd-genoeg. Overh.voorl.12.16 Over de grenzen. NOS: 12.26 Me ded. voor land- en tuinbouw, 12.30 Nws. VARA: 12.36 Dingen vand? dag. 13.00 Nws. 13.10 Leef-tijd-ge- noeg. (13.30 Nws.) 14.00 De schuur papier vanuit Diergaarde Blijdorp. NOS-RVU: 14.33 't Gif en ik NOS 15.03 Zo kan het ook. 15.30 Nws 15.32 NOS-Wereldwijzer. 16.00 Wat een taal. 16.30 Nws. NCRV 16.33 Studio 55. 17.30 Nws. 17.36 Hier Nu. (18.00 Nws.) PP: 18.20 Uitz.var de vvd. Hum.Verb.: 18.30 Het voor deel van de twijfel. NCRV: 1900 Steen in de vijver. (19.00 NCRV Leerhuis. 19.15 Liederen van het begin. 19.30 Rondom het woordl 20.00 Nws. 20.03 Leger des Heils- kwartier. 20.18 De wereld zm| Gods lof. 21.00 Bij de tijd. 21.250ft1 der de kop. NOS: 21.40 NOS-Servi' ce voor Antillianen. RVU: 22.11 Conversation time. NCRV: 22.31 Nws. 22.40 Nederland en z'n buren 23.00 Pianowerken uit de Roman tiek. 23.30 Muziek van eigen tijd 23.55 Nws. Ieder heel uur nieuws. KRO: He' progr. kan tussen 8.04 - 16.58, rë Nieuws en Reklame, onderbroken worden voor aktual. van Echo. 7® Het leven begint na zeven, met Pj ter Koelewijn. 9.04 Formule 3'W De wereld op woensdag. 12$ Vraag en antwoord. 13.04 Seel en Würlitzer. 14.04 Don't stop music. 15.04 Komt er nog wat v 17.04 Weeshuis van de hits. N0£ 18.04 De avondspits. KRO 19® Krachtvoer. 21.02 Demo. 22® Rocktempel. NCRV: 7.00 Nws.7.02 Het levens] Woord. 7.10 Preludium. 8.00 Nvtf 8.05 Platennieuws. 8.45 Musica Sa; era. 9.15 Onder de hoogtezon. 10® Orkestpalet. 12.15 De sympf. v. Mi zart (XXIII). 12.45 Promenade] 13.00 Nws. 13.05 Orgelconcerten van John Stanly I. AVRO: 13*, Carlos Kleiber. 14.30 Academy Ancient Music, o.I.v. ChristopM Hog wood. 15.40 Violanta, opera var Korngold. 17.00 Overname Hilvtf' sum 2. AVRO: 20.00-23.00 AVRO' OENSDAG 19 OKTO „iiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiHiHiimiiiiiiiiiiiiiii In het Bredase centrum voor beeldende kunst wordt op 28 oktober een overzichtsten toonstelling geopend van het werk van de beeldhouwster iHaja van Hall (46). ge expositie, die zo'n zestig plastieken, tekeningen voorstudies en een deel van haar atelier omvat, toont de ontwikkeling gedurende twintig jaar van deze kun stenares, die midden jaren zeventig zeer sterk in de be langstelling kwam te staan door haar bronzen vrou wenfiguren, die zich losma ken uit windsels. De kunstenares, die zich inmiddels heeft vernieuwd en tot abstractere vormen in marmer is gekomen, expo seert de laatste paar jaar ook veel in het buitenland o.a. Zwitserland en Ameri ka. Het thema van de inge kapselde vrouw is op de achtergrond gedrongen ten behoeve van een meer sculp turale dan symbolische uit drukkingsvorm. Maja van Hall groeide in Voorburg op in een kunstzinnig milieu en bezocht de Koninklijke Aca demie voor beeldende kunst in Den Haag. In 1955 won zij reeds een prijs met haar 'Bevrijdings- tegel' ter gelegenheid van de herdenking van het tiende jaar na de bevrijding. Einde jaren vijftig bezocht zij de Rijksacademie in Amster dam, waarna zij in 1959 trouwde met Eylard van Hall, thans professor in de gynaecologie in Leiden. Van huis uit begiftigd met gevoel voor humor maakte zij in haar begintijd in Nijmegen, waar haar man werkte, sati rische plastieken van kerke lijke gezagsdragers. Haar huiselijke situatie - een gezin met drie kinderen -inspireerde haar tot beeld jes van zwoegende huis vrouwen. Deze voor een kunstenaar niet onproble matische situatie bracht haar later mede tot haar be faamde, zittende ingekap selde vrouwen, die overigens meer te betekenen hebben dan wat feministen er uit sluitend in wilden zien. Deze grote en kleine bronzen ver wijzen meer nog dan naar de beperkte vrouwenbevrij - dingsthematiek naar een universeel gevoel van een zaamheid en naar een beeld- houwtraditie, die teruggaat tot de Egyptenaren. Zij zijn nauwelijks realis tisch en maar ten dele figu ratief. De stoel en de figuur die er op zit, zijn één ondeel baar gesloten geheel. Maja van Halle drukte er vooral ook haar eigen machteloos heid in uit na het overlijden van haar zevenjarige doch ter in 1974. Daarvoor had zij ironische en fantastische beeldjes gemaakt, waaron der 'Droombomen', sterk herinnerd aan de oerbeeld plastieken van primitieve volkeren. Aanvankelijk vooral anecdotisch is het werk van Maja van Hall steeds meer uitgegroeid tot een sobere, verhaalloze plas tiek, die herinnert aan de smalle, machteloze figuren van Giacometti. De expositie in De Beyerd llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll WÊKKELIcJK^ RAM IK RAT IK RITUAAL MIMRÊK Platen 1983 Publieks Prijs Klassii (De AM-zender van Hilversum wordt van 19.02-19.40 afgekopP^J voor Hilversum 5) NOS: 1fl Nieuws voor buitenlanders. Bulletin in het Marokkaans-A^' bisch. 19.10 Bulletin in het Berbe* 19.20 Bulletin in het Turks. 1" Bulletin in het Spaans.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 20