Hontenisse
bezuinigt
op welzijn
Hommels, wespen en bijen
föffltlflD
Elf mille gestolen van
bewoners bejaardentehuis
Nog geen dag
spijt gehad
)m waterschapsbegroting sluitend te maken
Eöa
Populair
genre
favoriet
in Axel
Sportieve
recreatie
Hengstdijk
WOENSDAG 19 OKTOBER 1983
I De inbraak werd vermoede-
Ij rond een uur of drie 's
Iddags gepleegd toen me-
Sfeer van wantrouwen ontstaan in Hulster Blaauwe Hoeve
TISSUE
KEUKENR0UBI
luster Marie-José viert 25-jarig professiefeest:
Wegen
3 procent minder subsidie
Plaatselijk
nieuws
Sint-Jansteen
Zuiddorpe
Axel
Enquête Cultureel
Contact wijst uit:
Nieuw complex
Internationale
Jute Mij in
Kapellebrug
Ander leven
Verbazingwek
kend
Nut
Nieuwe volken
Rijden zonder
rijbewijs:
Twee weken
cel voor
Hulstenaar
AlJ
BlËfêMM
VAN ZEELAND
T22 PAGINA ZEELAND 2
pm te zoenen I
k|e. jubileum, receptie,
'erloving. overwinning,
ar door. mag best eens
wel op de pagina
eilijk is dat niet en duur
(b v 6 regels kosten
J stelt 'n tekst op, belt
ran onze bijkantoren of
f aan de balie
particulieren.
,40 Eén grote regel
het bijplaatsen van een
f 10.- toeslag Bij niet
irdt f 2,50 adm kosten
ayonkantoren Hulst,
tel. 01140-13751;
aat 9, tel 01150-17920
1tel 01100-28030.
IW eên onzer verslaggevers
IllST Uit de kamer van
|t echtpaar R. G.-de P. in het
luister bejaardenhuis de
Luwe Hoeve is een bedrag
In 11.000 gulden gestolen. De
'[stal vond al plaats op
ig 28 september, maar
XJjj gisteren pas bekend. Van
L eventuele dader ontbreekt
ieder spoor.
vrouw G.- de P. bij de buren
op de koffie was en ook haar
echtgenoot zich niet op de ka
mer bevond. Bij terugkomst
bleek dat een kast op de kamer
was opengebroken en ook het
geldkistje dat daarin was op
geborgen. Het geld was weg.
Volgens de tachtigjarige dame
had ze de kamerdeur achter
zich op slot gedaan toen ze
wegging en trof ze bij terug
komst de deur nog steeds op
slot. Omdat er geen aanwij
zingen zijn dat er met het slot
gerommeld is, heeft de dader
vermoedelijk een sleutel van
de kamer gehad.
De afgelopen weken zijn zo
wel het personeel van de
Blaauwe Hoeve als de bewo
ners door de politie verhoord,
maar dat heeft tot nu toe geen
resultaat opgeleverd. Volgens
de politie is de sfeer in het be
jaardenhuis er niet beter op
geworden, omdat iedereen nu
iedereen wantrouwt.
ulster Ambacht wil
ijkgeschot verhogen
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUÉ
pak 2 STUKS
139
wee. Naast klassiek geeft ze nu ook jazz-ballet.
ZUSTER Marie-José: „Ik stel mijn leven helemaal in
dienst van God". - foto wim kooyman
Van een onzer verslaggevers
sjNT-MNSTEEN - „Nog geen dag spijt gehad. Eerlijk
n, ,k zou er niet aan moeten denken om uit te treden. E
bat zie ik hetzelfde als een huwelijk dat in een echtschei- E
eindigt. Zoiets kan voor mij niet".
Zuster Marie-José uit St.-Jansteen, iedereen kent haar j|
als leidster aan de kleuterschool in Zuiddorpe en balletle-
races, heeft nog steeds een rotsvast vertrouwen in het ka- j|
jnolieke geloof. „Anders zou ik het ook niet kunnen vol- e
[jouden. Ik stel mijn leven helemaal in dienst van God". E
ze zegt het in een tijd dat steeds minder mensen de weg e
naar de kerk vinden en de opgroeiende jeugd waar ze da- E
gelijks mee te maken heeft mondiger wordt. Brutaler E
™emt ze het zelf. „Ik stond vroeger voor zestig kinderen,
«aar die waren veel rustiger dan de twintig die ik nu |j
"eb Ze zijn ook veel te verwend. Als je vroeger een lastig
'ia had was dat een uitzondering. Nu zijn ze bijna alle-
™aal moeilijk".
Klooster
A Vroeger is voor haar nu dik vijfentwintig jaar geleden.
18-jarig meisje -„bij ons thuis adviseerden ze mij er e
og maar eens goed over na te denken"- trok ze het e
°osterkleed aan. Twee jaar later legde ze de gelofte af. E
ane-José, Roelans is haar familienaam, koos voor de
asters Franciscanessen omdat die orde destijds in St.- g
ks-®en huisde. „Je moest toen nog het kloosterkleed
dat S ^at was toch we' een bele overgang. Toch heb ik e
t hooit als een belasting ervaren. Dat hoorde er gewoon
stl ^0lt voor Franciscanessen bleef de tijd niet stil- E
Nu woont zuster Marie-José, sober gekleed dat E
i. m een rijtjeshuis in St.-Jansteen en geeft ze balletles, e
en swingende zuster. Ze vindt het allerminst een gek- E
Dnrf°mbinatie- "Ik deed tijdens de kleuteropleiding in
"Uuenboseh al aan ballet. Klassiek ballet. Ik heb daar E
Ikrt lessen ëevolgd om zelf balletles te kunnen geven.
graag". Ze is er diverse avonden in de week
y OAUOo 1vxac3aj.cn. gt
vjjf ri a.S oktober staat ze even stil bij het feit dat ze al
hw.f,ntv"''ntig iaar van haar leven helemaal aan God e
rert gegeven, 's Middags om 15.00 uur is wordt voor haar e
s, eucharistieviering gehouden in de kerk van St.-Jan-
kennTussen ".00 en 18.00 uur kunnen vrienden en be-
Zuiria0 baar de hand schudden op de kleuterschool in e
'"Worpe. Daarna volgt een maaltijd met haar familie. E
'""""'"lllllllllltllllllllllllllllllllllllllllJlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
Van een onzer verslaggevers
HULST - Het dagelijks bestuur van het wa
terschap Hulster Ambacht wil de polderbelas
ting (dijkgeschot) volgend jaar met drie gul
den per hectare verhogen tot 133 gulden. De
verhoging is nodig om de begroting, voor wat
de traditionele taken van het waterschap be
treft, kloppend te krijgen.
Uit de aanbiedingsbrief bij
de pas uitgekomen begroting
1984 blijkt dat het dagelijks
bestuur er voor kiest om meer
werk uit te besteden aan der
den, in plaats van ontstane va
catures op te vullen. Dit mede
vanwege de onzekerheden die
er nog zijn aan de mogelijke
overheveling van de water
schapswegen naar de gemeen
ten. Door natuurlijk verloop is
het kantonniersbestand ge
daald van 16 naar 13 perso
neelsleden. Daarnaast wordt
volgend jaar ook het machine
park ingekrompen. Een ver
sleten tractor met bijbehoren
de apparatuur zal niet worden
vervangen. Om het voorzie-
ningenpeil te kunnen handha
ven, is het echter wel noodza
kelijk om meer karweitjes uit
te besteden. Het gaat daarbij
om werken als het opschonen
van waterlopen, onderhoud
van duikers en het maaien van
wegbermen.
Volgend jaar wil men meer
geld uitgeven voor onderhoud
en aanbrengen van slijtlagen
op de waterschapswegen.
Vooral zogeheten 'niet-plan-
wegen' zullen van zo'n laag
voorzien worden. Wat de in
vesteringen betreft is in de
tweede helft van dit jaar een
begin gemaakt met het water-
beheersingsplan Oostelijke
Polders. Ook is in het kader
van de werkgelegenheids ver
ruimende maatregelen een
kracht aangetrokken voor het
opmaken van een legger van
waterlopen en is een begin ge
maakt met de dijkverzwaring
bij Saeftinghe, tussen Paal en
Emmadorp.
Verwacht wordt dat aan het
tweede gedeelte tot aan de
grens in 1986 begonnen kan
worden. Volgend jaar staat
ook nog op het programma de
aanleg van een persleiding
van Hengstdijk naar Klooster-
zande.
De begroting voor volgend
jaar wordt besproken tijdens
de algemene vergadering van
het waterschap, op woensdag 7
december om 14.00 uur in Den
Dullaert in Hulst.
Van een onzer verslaggevers
HONTENISSE - Enkele uitzonderingen daargelaten,
willen B en W van Hontenisse de verenigingen en in
stellingen die zijn opgenomen in het welzijnspro-
gramma, volgend jaar 3 procent minder subsidie ge
ven.
een bijdrage door het Jonge
renpastoraat Vogelwaarde
willen B en W wel honoreren
met 300 gulden. Zij gaan daar
mee in tegen het advies van de
eigen ambtenaren, die menen
dat dit geen taak is van de ge
meente, maar van de kerk.
Dat blijkt uit het ontwerp-
welzijnsprogramma dat de
raadsleden in de bus hebben
gekregen en dat in december,
samen met de gemeentebegro
ting, wordt vastgesteld.
De korting op de subsidies is
ingegeven door het feit dat de
gemeente steeds minder geld
van het rijk krijgt. Uit de aan
vragen voor 1984 blijkt dat
heel wat verenigingen en in
stellingen de bui al voelden
aankomen en zelf al matiging
hebben betracht. Er zijn er
echter ook die flink wat meer
geld gevraagd hebben. Bij de
afweging van de verschillende
subisidies is het uitgangspunt
dat verlaging van de gemeen
telijke bijdrage geen fatale ge
volgen mag hebben voor de
uitvoering van de activiteiten
van de betreffende instelling
of vereniging.
Iedereen die een waarde
ringssubsidie krijgt uit de ge
meentekas zit alvast goed,
want die bijdragen blijven op
hetzelfde niveau als dit jaar.
Ook niet bezuinigen willen B
en W op de bijdragen aan de
Stichting Zeeland, het projekt
Mensen Zonder Werk, Stich
ting vormings- en ontwikkel
ingswerk, het alfabetise
ringsproject, de Muziekschool,
de dorpshuizen en het Maat
schappelijk Werk. Voor de
muziekverenigingen wordt
dezelfde subsidiegrondslag ge
hanteerd als dit jaar.
Nieuwe subsidieverzoeken
door het bejaardenkoor Kloos-
terzande en de patiëntenvere
niging Samen Beter worden
afgewezen, maar de vraag om
Topbiljart - In café De Kroon
werd een topbiljartwedstrijd
gehouden tussen Zondagsver-
maak uit Sint-Jansteen en de
Lustige Toepers uit Hulst. De
Hulstenaren waren de meer
dere en wonnen met 14-6.
Handwerkshow - Op 22 en 23
oktober houdt het welfare-
werk de jaarlijkse handwerk-
tentoonstelling in bejaarden
huis Lindenhof te Zuiddorpe,
telkens van 14.00 tot 17.00 uur.
Vele soorten handwerk, ge
maakt door bejaarden, wordt
te koop aangeboden.
Bingo - Donderdag 27 oktober
houdt de Zonnebloem, afde
ling Axel, een bingomiddag
voor haar gasten. Er wordt ge
speeld in de recreatiezaal van
De Vurssche, aanvang 14.00
uur.
Van een onzer verslaggevers
AXEL - De enquête die het
Cultureel Contact Axel tijdens
de braderie in september on
der een deel van de Axelse be
volking hield heeft niet het ge
wenst resultaat opgeleverd.
Gepoogd werd een duidelijk
beeld te krijgen van de wensen
van de Axelaar op theaterge-
bied. „Dit is er niet helemaal
uitgekomen", aldus Ab de
Feijter van de werkgroep. „We
hebben 147 formulieren inge
vuld terug gekregen. Bijna
iedereen koos het populaire
genre. Velen wilden een een
tv. programma naar Axel ha
len zoals de revue van André
van Duijn en Ted de Braak.
Dat was niet onze opzjet.
Slechts een enkeling wilde een
toneelstuk. Dat is voor ons
geen basis om een programma
samen te stellen".
Aan de enquête was een
prijsvraag verbonden. De
deelnemers moesten raden
welke acteurs het komend sei
zoen naar Axel komen. De
prijswinnaars krijgen allen
een abonnement. Dat zijn: vol
wassenen W. Gijsel, B van
Waardenburg, mevrouw Van
de Berg-Ollebek, A. de Cock
en F. de Schepper; schooljeugd
Esther Jongepier, Ferdy Du-
deck, Martij n Kyser, Jessica
de Waay en Sigried Dophe-
mont. De laatste groep krijgt
een abonnement voor de
schoolvoorstellingen die tus
sen januari en april plaatsvin
den.
HENGSTDIJK - In de gym
zaal van Hengstdijk is de
werkgroep Sportieve Recrea
tie Hontenisse begonnen met
de wekelijkse trimavonden.
Deze worden gehouden op
dinsdagavond en zijn dit jaar
op een heel andere leest ge
schoeid dan voorgaande jaren.
Van 20.15 tot 21.15 uur zijn
er activiteiten in het kader
van „meer bewegen voor
ouderen", waaraan men vanaf
35 jaar mee kan doen.
Van 21.15 tot 22.15 uur is er
recreatief badminton voor alle
belangstellenden.
Van een onzer verslaggevers
KAPELLEBRUG - In Kapel
lebrug wordt 11 november het
nieuwe complex van de Inter
nationale Jute Maatschappij
BV geopend. Het bedrijf, waar
honderd mensen in dienst zijn,
viert dan tevens het vijfen
twintigjarig bestaan.
De Internationale Jute Mij
is een im- en exporteur van
polypropyleen-, jute- en ka
toenen zakken. Die zakken
worden geleverd in Europa,
het Middellandse Zeegebied,
het Midden-Oosten en Afrika.
De totale grondoppervlakte
van het nieuwe complex be
draagt circa zeven hectare.
Een bijenflatje.energiekosten maken de bijen niet, want ze houden, zelfs bij vorst,
met hun lichaamswarmte de temperatuur op zo'n tien tot dertien graden
- foto erik ossewaahde
Vorige week vrijdag was 't,
u weet wel, die weergaloos
mooie Zeeuwse najaarsdag.
Zo'n dag met een oneindige
klaarte, wat zo'n helder
landschap maakt en alles er
zo proper doet uitzien. In de
lucht bijna ragfijne wolken,
met strepen in grij zen en ro
ses, met hier en daar de geur
van brandend aardappelloof
over de polders. Op de ak
kers gestoken scherp gete
kende kieviten, die nog niet
weten of ze nog een tijdje
zullen blijven dan wel nog
dezelfde avond zullen door
trekken.
En dan tegen vijf uur van
die pastel-luchten waar je
stil van wordt en tegen zes
sen een halve maan al een
flink eind aan de hemel. De
merels maken dan lange da
gen: in de dimstering hoor je
ze nog druk slaan en pas laat
zoeken ze hun slaapplaats
op.
Op zo'n dag, waarop het
leek alsof in het westen de
bomen hun bladeren al ver
der kwijt waren dan in het
oosten, op zo'n dag dus,
vloog er een hommel door de
tuin. Zo'n heel zware, trage,
een waarvan je je afvraagt:
haalt ie 't of haalt ie 't niet?
Half oktober, laat voor een
hommel, zelfs voor ëen ko
ningin. Eigenlijk had die al
lang op een verdoken plekje
moeten zitten, bezig met
haar bijna acht maanden
durende winterslaap. Want
koninginnen zijn bij hom
mels de enigen die 't volgen
de jaar meemaken. Jonge
koninginnen dan nog, wel te
verstaan. De oude heerseres,
de werksters en de man
netjes, zij allen sterven aan
het eind van het seizoen. Zo
ook bij de wespen en appel-
bieën, alleen zijn daar de ko
ninginnen pas later in het
jaar op zoek naar een ge
schikt hoekje om te over
winteren.
Heel anders is het leven
van de bijen, ook van de ho
ningbij, het enige insect dat
we vrijwillig als huisdier
houden. Daar sterft aan het
eind van het seizoen het volk
niet af, maar koningin en
werksters, totaal zo'n 10.000
tot 60.000 dieren sterk, bren
gen samen de winter door.
Mannen, darren zijn er al
leen in de zomer. Ze dienen
om de koningin bevruchte
eieren te laten leggen. Daar
uit komen vrouwtjes, nege
nennegentig procoent daar
van wordt werkster, niet tot
eierleggen geroepen. Het
resterende een procent, in
feite nog minder, levert de
nieuwe koninginnen.
De werkster, de naam zegt
't al, doet 't werk. De eerste
drie weken heeft ze dienst in
het nest, in de korf of kast:
larven voederen, raten bou
wen en de zaak proper hou
den. Daarna wordt ze haal
bij. Ze haalt nectar - een
voorstadium van honing -
en stuifmeel; indien nodig
ook water. De eerste twee
produkten worden opgesla
gen als slecht weer- en win
tervoorraad. Daarvan zal de
haalbij evenwel niet meer
pröfitefën: door 't harde
werken en de hoge tempera
tuur is ze gauw 'opgebrand':
zes weken is haar hele leven,
als volwassen dier, lang. De
winterbijen zijn wat dat be
treft wat royaler bedeeld: zij
halen zes maanden.
Als je je gaat verdiepen in
het leven van de honingbij,
gaat er een verbazingwek
kende wereld voor je open.
Niet alleen weten ze in de
zomer de kast op een tempe
ratuur van 35 graden Celsius
te houden, pok in de winter
blijft het centrum van hun
verblijf zo'n 10-13 graden
Celcius, ook als het buiten
vriest. Ze produceren zelf
met hun lichaam de nodige
warmte door het openemen
-en dus verbranden- van
voedsel.
Is ook de reeds genoemde
taakverdeling al bewonde
renswaardig, nog sterker
wordt het als we constateren
dat bijen in staat zijn elkaar
door 'gebaren', de zoge
naamde bijentaai, aan te ge
ven op welke afstand, in
welke richting en welk
voedsel er te halen is. Ze
doen dat door middel van
dansen; op de verticale,
staande raten beschrijven ze
cirkels en daarmee duiden
ze aan welke hoek er is tus
sen kast-zon en kast-voed-
selbron. De nestgenoten
kunnen dat vertalen, omzet
ten in het horizontale vlak
en zo vrij nauwkeurig de
voedselbron vinden.
In het wild bouwen bijen
zelf hun raten uit was, die
gevormd wordt in kliertjes
aan de onderzijde van het
achterlijf. De moderne im
ker geeft meestal zijn volken
kunstraten. Ze moeten dan
alleen nog maar het dek
seltje maken waaronder in
de raat de honing nagenoeg
onbeperkt houdbaar is.
Het produceren van ho
ning is niet het enige nut
van bijen. Ze spelen een zeer
belangrijke rol in de bestui
ving, met name de kruisbe
stuiving. Niet alle planten
leveren zaad als ze door
eigen stuifmeel bestoven
worden, nee zij moeten
stuifmeel hebben van een
andere soortgenoot.
De bestuivingsactiviteit is
niet alleen van belang voor
de landbouw en met name
de fruitteelt, maar ook voor
veel wilde plantesoorten. En
méér zaden eri vruchten is
méér voedsel voor allerlei
andere diersoorten. Zo ziet u
maar weer: alles hangt met
alles samen.
Een vraag hierbij is wel
eens: maakt zo'n bij er geen
zooitje van? Vliegen ze niet
met stuifmeel van roos naar
appel en dan naar weer iets
anders? Geen sprake van,
bijen zijn, zo te zeggen:
bloemvast. Dat wil zeggen:
zolang een bepaalde plante-
soort voedsel genoeg levert,
blijven ze die bezoeken. Zo
krijg je klaver-, koolzaad-
en lindehoning. Maar ook
gemengde honing., bestaat.
Dan vliegt niet het hele volk
op één soort'drachtplant, één
bij echter wel.
Zou u gevraagd worden
eens wat drachtplanten op
te noemen, zou u daarbij dan
de wilg noemen? Toch is dat
een heel belangrijke; hij
bloeit al vroeg in het voor
jaar en daardoor voor de
bijen of deszelfs baas, de im
ker, bijna onmisbaar. Dus
niet alleen de liefhebber van
landschap en vogeltjes ziet
graag de knotwilg in zijn
omgeving, ook de imker. En
weer ziet u: alles hangt met
alles samen.
Nog één ding voor we de
bijen de winterrust, die zo
half deze maand begint,
gunnen: hoe ontstaan nieu
we volken? Dat gebeurt in
de zomer. Uit onbevruchte
eieren ontstaan de darren.
Daarna worden er konin
ginnecellen gebouwd. Daar
in komen bevruchte eieren.
Een dag of tien daarna ver
trekt de oude koningin met
een deel van het volk. De
bijen zwermen, heet dat.
Zo'n zwerm gaat ergens
hangen alvorens op zoek te
gaan naar een geschikte
woonplaats. Zo ver komt het
niet: een imker schept de
zwerm en regelt verder de
huisvesting.
Na deze voorzwerm kan
ook een jonge koningin er
met een deel van het volk
uittrekken in een zoge
naamde nazwerm. Dat is de
natuurlijke gang van zaken,
maar een imker houdt dit zo
goed en zo kwaad als het
kan in de hand: te veel
zwermen verzwakt zij n
volk. En een zwak volk staat
vooral in de winter niet
sterk: moeite met de tempe-
ratuurhuishouding, weinig
voorraad en dergelijke, al is
dat door bij voederen te on
dervangen. Dat moet trou
wens toch omdat de honing
geoogst,wordt. Maar het is
de moeite: een boterham
met honing is veel mensen
meer waard dan een met
suiker. En het moet nog ge
zond zijn ook.
Van onze correspondent
TERNEUZEN - „Bijzonder
stom", zo merkte officier van
justitie mr. W. Tielkemeijer
gistermorgen op tegen de Hul
stenaar W. van G. „Als je voor
het rijden zonder rijbewijs al
een voorwaardelijke straf van
twee weken op zak hebt en er
dan toch mee blijft doorgaan.
Een volkomen gebrek aan ge
zond verstand. Het betreft hier
een zeer gewaarschuwd man".
Na deze woorden kwam hij tot
zijn eis van vier weken on-
voorwaardelijke gevangenis
straf.
Van G. stond gistermorgen
voor kantonrechter mr. H. de
Mul terecht voor het rijden
zonder rijbewijs op 18 februari
en 24 juli van dit jaar in de ge
meente Hulst. De kantonrech
ter herinnerde hem eraan
reeds eerder hiervoor veroor
deeld te zijn tot 500 gulden
boete of 10 dagen en een voor
waardelijke vrijheidsstraf.
„Toen nog voorwaardelijk,
maar u bent er gewoon mee
door gegaan. U vraagt er
eigenlijk om om de straf ten
uitvoer te brengen", aldus De
Mul. Hij eiste dan ook twee
weken onvoorwaardelij k en
een boete van tweemaal hon
derd gulden.
