Onderzoek naar
rol accountant
bij Tilburgsche
359
JDEBT]
Justitie slimmer dan Rienk Kamerl
'Bezuinigingen op de BKR
richten grote schade aan'
RAADSMAN KAN AFSPRAAK NIET AANTONEN, MAAR DENKT ER WEL AAN
BU MISi
Journalistic]
Antroposofen
durven
risico wel aan
Banken zijn
bang voor de
alternatieve
onderneming
DESTEMCC
CDA ernstig
ZATERDAG 15 OKTOBER 1983
ACHTERGROND
METÉÉN ZONNESTRAALTJE
H VERWARMD TERRAS,
ÓÓK IN DC WINTER
J woonplaats'.tel:j
Formeel juist
Uitwisseling
Uitlevering
ZATERDAG 15 0
FRITS NIESSEN (PVDA) PAKT OP 17 OKTOBER PLANNEN AAN
Goed systeem
Wetgeving
Specifiek
Overheid
Getraind
Risico
Ing. De Bruij
commisaris
in GelderlanJ
T5
Door Louis van de Geijn
AMSTERDAM - Het onder
zoek dat de Vereniging Ef
fectenbescherming heeft la
ten doen naar de gang van
zaken bij de Tilburgsche
Hypotheekbank heeft nu al
thans één tastbaar gevolg:
het Nederlands Instituut
voor Registeraccountants
(NIVRA) heeft de Raad van
Tucht gevraagd te onder
zoeken of de accountant van
de Tilburgsche in de jaren
1979-1981 heeft gefaald.
De commissie-Rijnvos
heeft in de conclusies van
haar rapportage de moge
lijkheid van een tuchtrecht
procedure o.a. tegen de ac
countant nadrukkelijk ge
opperd. Bovendien is er ge
zinspeeld op een mogelijke
strafvervolging tegen de ac
countant.
Het gaat in dit geval om
accountant dr. W. Nederstigt
van het bureau Van Dien en
Co. De commissie-Rijnvos
somde o.m de volgende nala
tigheden op:
•hij protesteerde niet of te
zwak tegen kredietverlenin
gen die in strijd waren met
de statuten van de bank;
hij ging akkoord met een
misleidende voorstelling
van de financiële positie en
de resultaten van de bank.
Nederstigt heeft wel nat
tigheid gevoeld als hij bij de
Tilburgsche aan de verga
dertafel zat. Zo liet hij een
maal een pand (het Amster
damse Victoriatheater) op
eigen houtje taxeren. De uit
slag was dat het pand door
de Tilburgsche zojuist ruim
9 ton boven de waarde was
gekocht.
Directeur Bouman redde
er zich vervolgens met be
hulp van het beproefde
'draaien en schuiven' uit:
kort nadat Nederstigt hem
en de raad van commissarisr
sen van zijn bevindingen
had verteld, kon hij het Vic
toria Theater voor ander
half miljoen verkopen. De
accountant moet er wat ver
legen bij hebben gezeten.
Dat de Tilburgsche in wer
kelijkheid dit verkoopsucces
van directeur Bouman zelf
had gefinancierd, ontdekte
Nederstigt pas later.
Gemakkelijk zat de ac
countant er dus niet bij,
maar niettemin had hij zich
volgens de commissie-Rijn
vos op tal van punten fer
mer moeten opstellen.
Een eventuele tuchtrecht
procedure kan eindigen in
een waarschuwing en in het
ernstigste geval zelfs in het
schrappen uit het register.
Dat zou betekenen dat de
betrokkene zijn beroep niet
meer kan uitoefenen. Overi
gens heeft de NIVRA geen
klacht ingediend. De vereni
ging wil alleen duidelijkheid
omdat door alle publiciteit
het beroep van accountant
ter discussie is gekomen.
Dr. Nederstigt zelf heeft
intussen zijn vertrouwen in
de raad van tucht uitgespro
ken. Ook zijn kantoor heeft
er geen problemen mee, al
had men liever gezien dat
bijvoorbeeld de Vereniging
Effectenbescherming met
een duidelijke klacht was
gekomen.
Minder gelukkig is drs. P.
Lakeman van de Stichting
Onderzoek Bedrijfsinforma
tie (SOBI). Hij is bang dat de
tuchtrechtprocedure een
hinderpaal wordt bij even
tuele pogingen om de ac
countant aan te spreken
voor de schade die beleggers
door het debacle bij de Til
burgsche Hypotheekbank
hebben geleden.
ADVERTENTIE.
Met een veranda
van VERANDALUX
investeert u op ver
antwoorde wijze aan uw
woning.
Eén zonnestraaltje is
voldoende om
behaaglijk "buiten" te zit
ten, vier seizoenen lang.
Bovendien is zo'n veran
da volledig lichtdoorla-
tend en fungeert als een
pnma isolatiebuffer
Uitvoering in
aluminium en
hardhout. Alles
op maat ge
maakt. Vak
werk en pas werk dus!
Nooit meer gesjouw
met uw dure tuinmeu
belen. Bovendien geen
betaling vooraf maar né
aflevering.
Wilt u meer weten
over veranda's en
- pergola's van
VERAND ALUX?
Bel of stuur de ant
woordcoupon van
daag nog op.
I Vertel mij vrijblijvend alles over terrasoverdekking. J
j naam:j
I adres:postkode:I
In gesloten envelop zenden aan
j^Verandalux BV, Postbus 3, 4453 ZG 's Heerenhoek
VERAND ALUX BV, Heinkenszandseweg 22,
Postbus 3, 4453 ZG 's Heerenhoek, 01105-1992.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie drs. J.H VI. Brader
Hoofdredactie L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie "3? 076-236884.
Rayonkantoren.
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26 01640-36850.
Breda, Nwe Ginnekenstraat 41076-236326
Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550
Goes, Klokstraat 1 'S? 01100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhopt, Arendstraat 14. 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Abonnementen:
20,49 per maand; 61,15 per kwartaal of 238,00 per jaar.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging ti)dens kantooruren uw rayonkantoor
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties:
Informatie grote advertenties 076-236881
t Kleintje 076-236882.
Overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21 30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek 520538447.
NCBrek 230301584-Rabo rek 101053738
door Jan van de Ven
De slimme Rienk Kamer is
slachtoffer geworden van
een nog slimmere justitie.
Hij heeft het moeten afleg
gen tegen drie vervolgende
instanties, die van Neder
land, België en de Verenigde
Staten.
Dat is de mening van zijn
advocaat, mr. A. Oomen uit
Den Haag en van Kamer
zelf. Wie de ontwikkelingen
op een rijtje zet kan even
eens tot de slotsom komen,
dat het leven van de onroe-
rendgoed handelaar niet
van toevalligheden aan el
kaar hangt.
Advocaat Oomen vindt
het een oneerlijke grap, dat
zijn cliënt door de Belgische
politie in Baarle-Hertog is
opgepakt. Daarmee is Ka
mer op een stukje België in
Nederland gegrepen en ver
volgens de Nederlandse
grens overgereden met het
doel hem aan de Verenigde
Staten uit te leveren, want
in België heeft Kamer niets
op zijn kerfstok.
Tegen de arrestatie valt
echter niets in te brengen. In
een Benelux-verdrag uit
1962 staat met zoveel woor
den, dat de verdragslanden
elkaar toestaan arrestanten
over het grondgebied van de
anderen te vervoeren, mits
de arrestatie in eigen land
heeft plaatsgevonden. Dat is
gebeurd. In de enclave kijkt
men al niet meer op van de
ze handelingen. Ze komen er
regelmatig voor.
Mr. Oomen kan niet an
ders zeggen dan: strikt for
meel juist. Maar in dit geval
zit er aan de arrestatie toch
een luchtje en is het oppak
ken van zijn cliënt niet zo
maar op grond van het ver
drag goed te keuren.
Rienk Kamer moest zich
ter beschikking houden van
de Nederlandse justitie, om-
Kamer bij zijn vrijlating indertijd uit de Bijlmerbajes
dat tegen hem een onder
zoek gaande is. Hij heeft
zich volgens zijn advocaat
keurig aan deze opdracht
gehouden door justitie
voortdurend van zijn ver
blijfplaats op de hoogte te
houden. Zowel in Breda als
in Amsterdam was men van
zijn bewegingen op de hoog
te, wist men van zijn verblijf
in Baarle-Hertog.
Wat zou er in werkelijk
heid gebeurd kunnen zijn?
Kamer kan als Nederlander
niet door Nederland aan een
vreemde mogendheid wor
den uitgeleverd. Een gulden
regel, die bij overtreding
door uitleverende autoritei
ten stevige deining zou doen
ontstaan, zelfs als er in een
verdrag de mogelijkheid
van uitlevering wordt aan
gestipt. Want niet uitleve
ring aan een vreemde mo
gendheid betekent voor de
Nederlander een stuk zeker
heid in eigen land.
Ter omzeiling van deze
regel kunnen de autoriteiten
van de drie betrokken lan
den handjeklap hebben ge
speeld. Kamer oppakken op
Belgisch gebied (in Neder
land), uitleveren voor een
proces in Amerika en ver
volgens terugsturen naar
Nederland ter vervolging in
Amsterdam. Voor de mede
werking van Nederland
heeft Amerika alle gegevens
over handel en wandel van
Kamer over.
Nogmaals, zo zou het ge
gaan kunnen zijn. Mr.
Oomen wil bovenstaande
schets niet voor zijn reke
ning nemen, al klinkt het
hem niet onsympathiek in
de oren. En bij justitie zal
niemand de theorie beves
tigd krijgen, omdat justitie
daarmee zou aangeven on
gewoon te hebben gehan
deld.
Voor een andere theorie is
nauwelijks plaats. De Ne
derlandse justitie onderhan-
- FOTO ANP
delt met Amerika over uit
wisseling van gegevens. Zij
is op de hoogte van Kamers
wandel. Zij kan of durft het
niet aan Kamer rechtstreeks
uit te leveren. Zij wil met
sukses Kamer vervolgen.
Wat gebeurt er? Kamer
laat zijn neus in België zien
en hij wordt meteen door
een peloton politie ingere
kend. Waarom? Omdat de
Amerikaanse ambassadeur
in België daarom heeft ge
vraagd.
Zelfs over het vervolg is
overleg geweest. In de VS
zal Rienk Kamer worden
vervolgd wegens oplichting.
Officier van justitie De
Bruin in Amsterdam pakt
hem aan voor valsheid in
geschrifte. Deze regeling is
niet zonder betekenis.
In ons land geldt namelijk
de regel, dat iemand niet
tweemaal voor hetzelfde feit
kan worden veroordeeld.
Mocht Kamer in de VS voor
oplichting worden veroor
deeld of vrijgesproken dan
staat een vervolging wegens
valsheid in geschrifte nog
altijd open.
Mr. De Bruin kon niet an
ders dan dealen met de
Amerikanen. Hij heeft na
melijk al geprobeerd de on-
roerendgoed handelaar aan
te pakken op valsheid in ge
schrifte. Zonder succes. De
rechter oordeelde, dat hij
over te weinig materiaal be
schikte om tot vervolging
over te gaan.
In Amerika heeft justitie
heel wat meer gegevens over
handel en wandel van Ka
mer. Zijn American Land
Program, een organisatie
die grond verkocht aan klei
ne spaarders met het oog op
bouwplannen voor die
grond, speelde zich immers
daar af. De compagnon van
Kamer woont in de VS en
tegen hem loopt een gerech
telijk vooronderzoek. De
Amerikaanse justitie heeft
daardoor inmiddels een ge
weldig dossier kunnen op
bouwen.
Daar komt nog iets bij.
Samenwerking in het opzet
ten van een 'val' zou minder
voor de hand hebben gele
gen bij het ontbreken van
een uitleveringsverdrag tus
sen de VS en Nederland. De
arrestatie enige weken na in
werkingtreding van het ver
drag en voor de rechtzaak in
de VS kan nauwelijks op een
toevalligheid berusten.
De uitlevering van Kamer
aan de Verenigde Staten
kan niet lang uitblijven. Die
zal binnen enkele weken
plaatsvinden, omdat het
proces tegen zijn compagnon
daar volgende maand be
gint. Compagnon en Kamer
staan gelijk of meteen na el
kaar terecht, afhankelijk
van het 'voegen' van hun za
ken.
Over enkele weken al
denkt officier van justitie
De Bruin een verzoek tot
uitlevering te kunnen indie
nen, waaraan dan vrij snel
al -meteen na afsluiting van
een proces- kan worden vol
daan. Het maakt niet uit of
de onroerendgoed handelaar
tot een forse straf (genoemd
zijn een langdurige gevan
genisstraf of een enorme
boete) wordt veroordeeld
Hij zal zijn straf niet eerst
hoeven uitzitten om dan pas
aan ons land te worden uit-
geleverd.
Vraag is of Kamer toe
stemt in uitlevering. Als hij
zich verzet zal er een maan
den durend proces daarover
plaats vinden. Het ziet er
naar uit, dat de handelaar
zich gaat verzetten. Hij is
liever overgeleverd aan de
Nederlandse justitie. Die
heeft immers nog geen kans
gezien voldoende belastend
materiaal tegen hem te ver
zamelen.
In een brief aam ambas
sadeur Van der Klaauw in
Brussel schrijft Kamer, dat
hij naar Nederland terug
wil. „Ik wil mijn zaak in Ne
derland uitvechten" schrijft
hij. Met zijn verzet kan hij
voorkomen tegelijk met zijn
partner terecht te staan. Hij
kan behandeling van de
zaak in de VS vertragen. Zo
als het er nu uitziet is hij
niet tot meer in staat. Justi
tie laat de vis niet meer
zwemmen. Al probeert mr.
Oomen op dit moment in
België het mogelijke te doen.
Het opmerkelijke in deze
zaak is de opvallende sa
menwerking tussen drie
justitiële apparaten. Mr. De
Bruin in Amsterdam kan
niet anders dan er op ge
brand zijn Kamer met suc
ces te vervolgen. Was de
eerste slag voor Kamer; de
tweede is voor De Bruin. In
deze zaak wordt een strijd it
slimheid geleverd op hl
scherp van de snede.
dEN HAAG (ANP) -
verdraagzaamheid tegel
sche minderheden is q
land de laatste jaren nil
genomen.
In 1966 had bijna 86 pi
van de bevolking geel
zwaar tegen mensen vrf
ander ras als buren. Aa
eind van de j aren zeven tl
dit percentage gedaald f
Sindsdien is deze toleran
haar algemeenheid niet v
afgenomen.
Dit blijkt uit een ond^
getiteld door de sociolo
Door Henk Egbers
„ALS de plannen tot bezui
niging op de Beeldende
Kunstenaars Regeling
(BKR) doorgaan, dan zal dit
tot een geweldige kaalslag
onder de beeldende kunste
naars leiden. Daarbij komt
dat van échte bezuinigingen
geen sprake is - op 80 mil
joen korten is de werkelijke
winst slechts 10 tot 20 mil
joen - en de schade is gewel
dig!".
Dat zegt Fits Niessen uit
Raamsdonksveer, die tijdens
het Tweede-Kamerdebat op
17 oktober over de BKR
woordvoerder van de PvdA
is.
Hij was dat ook in de dis
cussies rond het orkestenbe-
stel. Het lijkt hem derhalve
goed op een gelijksoortige
manier een oplossing te zoe
ken voor deze slepende zaak.
Niessen wil ook nu pleiten
voor een onafhankelijke
groep deskundigen, die bin
nen een half jaar voorstellen
doet over een beeldend
kunstbeleid en een koppe
ling daaraan van de BKR en
in het licht daarvan de kor
tingen onder de loep nemen.
Hij wijst er overigens op
dat er het befaamde IVA-
onderzoek ligt. „Een uitste
kend uitgevoerd werkstuk
door Tilburgse wetenschap
pers; een van de duurste en
meest uitgebreide onder
zoeken die ooit in opdracht
van de Tweede Kamer ge
daan zijn. Dat wordt als zin
vol erkend, maar Brinkman
en De Graaf leggen het
naast zich neer. Er was een
soort verwachting van: met
dit onderzoek zal wel blijken
dat de BRK geen goede re
geling is, die door talrijke
kunstenaars misbruikt
wordt. De uitslag beweest
het tegendeel!"
Frits Niessen: „Er is alle
mogelijke kritiek op de BKR
te geven, maar als systeem
is het zo gek nog niet. Bo
vendien is het op gebied van
beeldende kunsten nog het
enige wat we hebben. De
rest is in de afgelopen jaren
allemaal afgebroken, zoals
de aankoopsubsidie, de
kunstzinnige vorming, sub
sidies aan kunstuitleen e.d.
Daardoor zijn de kunste
naars eerst in de armen van
de BKR gedreven, die ver
volgens ook afgebroken
Frits Niessen tech
nocraten zijn bezig een
regeerakkoord uit te
voeren
- FOTO GER DIJKSTRA
wordt! Als Brinkman zegt:
de kunstnaars moeten er
maar andere banen bijzoe
ken, streept men op hetzelf
de moment bij het onderwijs
- waar dan taken liggen - de
expressievakken weg. Er is
geen sprake van een op el
kaar afgestemd beleid.
„De reacties van minister
Brinkman zijn ondermaats",
aldus Niessen. „Zijn opvat
tingen over kunst zijn sterk
verouderd. Ik heb er de nota
Kunst en Kunstbeleid nog
weer eens op nageslagen en
gezien dat het nog steeds een
uitstekend stuk is. Maar er
is niets mee gebeurd. Brink
man geeft er op af en be
grijpt bijvoorbeeld niet dat
het juist een taak van de
overheid is nieuwe kunst
vormen te beschermen.
„Het is niet zo, dat de BKR
een heilige koe is, waar al
leen genieën in zitten", zegt
Frits Niessen. „Kritiek is ge
rechtvaardigd. Ik vind ook
dat je de regeling niet kunt
laten groeien zoals nu. Een
rem op de omvang zal nodig
zijn. Hoewel ik de indruk
heb, dat de laatste jaren een
streng toelatingsbeleid ge
volgd is, zou je best af en toe
kunnen evalueren. Wij vin
den, dat het op zijn plaats is
om het huidige bestand door
te lichten, waarbij mogelijk
tien tot twintig procent af
valt. Maar de twintig tot
vijfentwintig miljoen gul
den die daarmee uitge
spaard worden, zal dan weer
aangewend moeten worden
voor het kunstbeleid.
Door de regeling wat
strakker te maken, kan de
druk op de BKR wat minder
worden. Ik denk daarbij ook
aan het stringenter doorvoe
ren van korten naar aanlei
ding van bijverdiensten.
Ongelukkig vind ik het
voorstel om als toelatingseis
te stellen, dat er op de vrije
markt eerst voor 4 tot 8000
gulden verkocht moet wor
den. Dat is op de eerste
plaats niet goed te controle
ren en op de tweede plaats
zal dat ook kwaliteit-onder-
mijnend werken."
Frits Niessen verwacht
zeker niet het verlossende
woord van een afzonderlijke
wetgeving voor het kunstbe
leid, waarnaar velen stre
ven. „Deze kan zelfs desa
streus zijn, zoals blijkt uit
het beleid met de bibliothe
ken; want de wetgeving is
geen middel om bezuinigin
gen tegen te houden. De wet
geeft wel wat meer rechts
zekerheid. Nu de kaderwet
algemeen welzijn is inge
trokken, kan het kunstbe
leid daar in ieder geval niet
meer in. Alle rijksbijdrage
regelingen gaan nu in het
gemeentefonds. Ik denk niet
dat het goed voor de kunst is
als zij daar ook onder zou
vallen".
„Velen moeten eerst van
een aantal vooroordelen te
gen de BKR af", aldus Nies
sen. „Bijvoorbeeld, dat de
échte kunstenaars niet in
deze regeling zouden zitten.
Uit de historie blijkt, dat
kunstenaars, die nu interna
tionaal befaamd zijn, bijna
allemaal korte of lange tijd
van de BKR gebruik hebben
gemaakt. Vaak wordt ge
zegd, dat de BKR enkel
tweederangskunst bevat.
Het IVA-onderzoek zegt, dat
de graad van professionali
teit in de BKR groot is. Het
verhaal over de 'kunstberg'
is overdreven. Tal van ge
meenten hebben zelfs
wachtlijsten. Daar waar
kunstbergen zijn, ligt de
schuld niet bij de kunste
naars, maar bij de instanties
die niet de creativiteit heb
ben er iets mee te doen. Er
zijn nog heel wat wanden in
Nederland, die kunst kun
nen gebruiken. Je hoort ook
de vraag: Waarom kunste
naars niet in de bijstand, zo
als andere gewone men
sen?".
Is de beeldend kunstenaar
dan een specifiek mens?
Frits Niessen: „Ja, dat is hij.
Het IVA-onderzoek wijst
bijvoorbeeld op zijn werk
methode, die zeer arbeids
intensief is; op een I9e
eeuwse manier maakt hij
unica's, die hij meestal be
neden de prijs verkoopt.
Kunstenaars vormen in de
samenleving een speciale
groep met specifieke ken
merken. Er zijn meer speci
fieke groepen in Nederland
met specifieke regelingen.
Brinkman en De Graaf
zijn bezig als technocraten
het regeringsakkoord uit te
voeren: tachtig miljoen be
zuinigen op een bedrag van
honderdertig miljoen.Het
is duidelijk dat technisch
daaruit nauwelijks winst te
halen is (denk aan al die
kunstenaars die dan via de
bijstand betaald moeten
worden). Als de regerings
partijen dit zouden erken
nen en op de bres zouden
willen staan voor een echt
kunstbeleid, dan gaat deze
operatie niet door. Nog
maals: we kunnen best kri
tisch de bestaande regeling
toetsen, maar de schade die
wordt aangericht met de be
staande plannen is te groot",
aldus Frits Niessen.
DEN HAAG (ANP) - De tra
ditionele banken staan nog
steeds afwijzend tegenover
alternatieve rechtsvormen
van ondernemerschap.
Mensen die een onderne
ming willen opzetten en
daartoe een stichting of coö
peratieve vereniging als
rechtsvorm kiezen, krijgen
moeilijk een krediet bij die
gewone banken. Ze krijgen
te horen dat ze maar een Be
sloten Vennootschap van
hun onderneming moeten
maken. Ook overheidsrege
lingen houden onvoldoende
rekening met die alternatie
ve rechtsvormen.
Dit zei directeur B. J.
Krouwel van de Triodos-
bank in Den Haag bij de
presentatie van het boekje
„Kleinschalig ondernemen.
Na de start en wat dan".
De Triodosbank is in 1980
opgezet door een aantal an-
troposofen, die de mens cen
traal stellen en geld als mid
del en minder als doel zien.
De Triodosbank is niet al
leen een financieringsinstel
ling maar geeft vooral ook
adviezen aan startende on
dernemers.
Volgens Krouwel zijn het
niet alleen de gewone ban
ken die afwijzend staan te
genover niet zo ingeburger
de rechtsvormen. Ook de
overheid stelt in allerlei kre
diet- en subsidieregelingen
de eis dat de onderneming
een BV of NV moet zijn. Hij
verwees in dit verband naar
de garantie-kredietregeling
in de Kredietbeschikking
Midden- en Kleinbedrijf,
waarbij de overheid zich ga
rant stelt voor een krediet.
De eis die dan volgens Krou
wel telkens weer wordt ge
steld is het winstmaken of
de traditionale rechtsvorm.
Dat willen de kleinschalige
ondernemingen, al dan niet
alternatief van opzet, nu
juist vaak ontwijken omdat
zij andere opvattingen heb
ben over financiële doelstel
lingen, zeggenschap, werk
en verdeling van inkomen.
Krouwel vindt dat de gro
te banken, op een enkele na,
nauwelijks geïnteresseerd
zijn in kleinschalige onder
nemers. „Voor kredieten be
neden de 50.000 gulden doen
ze weinig moeite. Die kosten
te veel tijd en leveren te
weinig op. Voor een „gewo
ne" bankman is het moeilijk
in de huid te kruipen van
een kleinschalige onderne
mer, daar is hij ook niet op
getraind. Hij wil zakelijke
zekerheden, zoals onroerend
goed. In persoonlijke zeker
heden zien zij niet veel".
De Triodosbank •werkt
juist wel met persoonlijke
zekerheden. „Als wij een
krediet verstrekken willen
we dat iemand anders borg
staat. In de drie jaren dat
wij bestaan hebben wij 200
leningen verstrekt van ge;
middeld 35.000 gulden. Wij
hebben slechts zes borgen
moeten aanspreken. In twee
gevallen moest de onderne
ming worden opgeheven
Tot faillissementen is het
niet gekomen.
Als het met een onderne
ming niet goed gaat, roept
de Triodosbank de borgen
en de initiatiefnemers bij el
kaar. „Dan komen we er bij
na altijd wel uit. Omdat de
borgen zelf een risico dra
gen, zijn ze bijzonder vin
dingrijk. Ze komen met al
lerlei oplossingen en ideeen
aan om de onderneming toch
nog te laten slagen. Het aar
dige van persoonlijke zeker
heden is dat ze praten. Za
kelijke zekerheden kunnen
dat niet."
Gebrek aan geld om pr®
ondernemingen van de
grond te tillen is er volgen5
Krouwel niet. „Er is geld ge
noeg. Steeds meer particu
liere fondsen, ook uit de ker
kelijke wereld, stellen geld
beschikbaar voor beginnend
ondernemerschap".
Vooral in de katholieke
wereld is men volgens he®
tot de overtuiging gekomen
dat het raadzaam is om, nu
Nederland in een crisis ver
keert, het geld niet allemaal
naar de Derde Wereld te
sturen maar een deel be-
schikbaar te stellen vod
projecten die hier werkgele*
genheid opleveren. Krouwel
zei het bijna griezelig te vin
den hoeveel mensen en or
ganisaties zich storten °P
beginnende ondernemer5
met het doel hen te advise
ren. „Nog even en het wordt
een chaos. Aan starters
werd enkele jaren geleden
helemaal geen aandacht be
steed terwijl ze straks nie'
meer weten tot wie ze óc"
moeten wenden".
DEN HAAG (ANP) j
Utrechtse gedepuh
ing. M. de Bruijne
wordt per 16 novei|
1983 commissaris va
koningin in Gelderlaf
Hij volgt mr
Geertsema op aan
per 1 november ontsll
verleend wegens hetl
reiken van de pensiq
gerechtigde leeftijd.
Matthijs de Bru
geboren 2 oktober 19.J
Vlaardingen, is sinds
lid van Provinciale
ten van Utrecht. Vi
1974 is hij daar gedg
teerde, belast met eccl
mische zaken, werkgl
genheid en bestuurlj
organisatie. De Bruij r
voorzitter geweest vaij
JOVD, de liberale jon
renorganisatie. Hij
thans voorzitter van!
vereniging van statenJ
raadsleden van de Vï
lid van het hoofdbestl
van de partij en van|
partijraad. Eerder
hij gemeenteraadslid!
Amersfoort. Hij bel
zijn carrière na het dip
AMSTERDAM (ANP) - De I
middelde leeftijd van joura
listen in ons land wordt gel
delijk hoger. 1
Bij de dagbladonderneml
gen in ons land was vier ja'
geleden bijna 70 procent
NERGENS ter wereld, Zwedi,
ruimhartig van de wieg tot Ir
als in Nederland. Die gene*
zijn langste tijd gehad. Onbe
economische crisis gaat er
daartoe van het kabinet-Lub
de-Kamermeerderheid van
goedgekeurd.
Naar het zich laat aanziei
staat der zeventiger jaren ge
ziging van het krachtenveld
derlandse politiek. Immers,
hebben de liberalen en socl
manifesteren als de belangri
links. Het CDA daarentegen
rende en stabiliserende midi
steun aan het kabinetsbeleid
Sinds jaar en dag proberei
selend succes overigens - al
tieke midden de deugd van
beoefenen. Zij waren solidai
V|ng, maar ook de toeverlaa
fend in de weer om 'het onve
vanuit een gemeenschappelij,
ie, dikwijls tegenstrijdige belai
ongelijksoortige achterban.
werd er op toegezien dat behv
ken kwam; in een coalitie me
niet veronachtzaamd. Dit 'zw|
christen-democraten door W
Buitenlandse waarnemers za
ken naar de gulden midden
stabiliteit van Nederland.
Toen Lubbers nog fractiev
hst kabinet-Van Agt/Wiegel r,
schoten voor de boeg op een
ni) voor ieder probleem twinti
Qjster-president vaart hij op et
lüa doet een serieuze pogin
oers en het CDA ontkennen ui'
koers naar rechts verlegd heb,
ke bijstelling, zeggen zij, at
noodsituatie^ 1
Het is niet onmogelijk dat c
®n het CDA in het kamerdeba
i en aangemerkt als een daad
air durven zijn omdat het belt
on uitspraak kan inderdaad p
kan niemand exact t
noeren de crisis willen bestrij
het linea recta naar de a
tam hoe dan ook een he<
pmfnlevin9' die n°9 steeds
nst van de crisissituatie ziet
aak van alle bezuinigingsellen
kp ,,)'eke moed die op termij^
Vpir, ordi dient nader gear
öi Qpde week dinsdag praat
tprnr? van de vakbeweging en
wp?h e bezuinigingsplannen
n.Jdeo- Lubbers dient tot de b
ziin f'dJe gaan om te bezien
dp bedenken die, met hanc
dan^^bestrijding, de pijn dra<
Niin r[laar weer wat ruzie met
iPeis het graf in te laten prijze