Inkomsten uit gemeentefonds voor 1984 fors omlaag
Bier
Van affich
De entoonstellin^
geeft een indringei
op het publiek in ti
Na de Tweede V
technieken alleen
neemt daarbij een sl
middelen zijn vel
'ZATERDAG 8 OKTOBER 1983
'EMEENTEN krijgen
volgend jaar veel
minder geld van het
rijk. De teruggang in de
uitkeringen uit het
gemeentefonds kan niet
volledig op de inwoners
worden verhaald,
waardoor de
gemeentebesturen wel
worden gedwongen
door te gaan op de al
eerder ingeslagen weg,
bezuinigen en
heroverweging van de
uitgaven. Vraag is
alleen of dat voldoende
zal blijken te zijn om de
gemeentebegroting '84
kloppend te krijgen.
Kritiek
M Achteruit
Taak
Verschuivingen
Profijtbeginsel
Ombuigingen
Rentesysteem
Verlies
zn
He
ONDERD VIJF
West-Brabant, d
Remonstrantse Brt
nog maar ongevee
aan de Calvinistü
godsdiensttwisten
(1609-1621) van de
dit jaar nog ra<
Remonstrantse K
Gemeenten houden
hand op steeds
smallere beurs
De rentedruk op grond in uitbreidingsgebieden wordt aanmerkelijk hoger en stelt veel gemeente
besturen voor grote problemen. - foto de stem johan van gurp
Gj
door Jan van de Ven
en Mathieu Kothuis
BREDA - Nu al is duide-
lijk dat een groot aantal
gemeenten in Zuidwest-
Nederland moeilijkheden
met begrotingen zal krij-
gen en er tevens toe zal
moeten overgaan de ge-
meentelijke tarieven en
belastingen in '84 opnieuw
te verhogen.
Inmiddels is deze penibele fi-
nanciële situatie van de gemeen-
ten duidelijk in het verkeerde
keelgat geschoten bij de Raad
voor de Gemeentefinanciën. De
voorzitter van deze Raad en oud-
burgemeester van Amsterdam,
W. Polak, lanceerde vorige week
een scherpe aanval op de rijks-
overheid die de gemeenten in
zijn ogen in de kou laat staan.
Terwijl bezuinigingen voor een
groot deel door de gemeenten
moeten worden opgebracht, blij -
ven rijksdiensten grotendeels
buiten schot, aldus Polak. Hij
pleitte dan ook voor een extra fi-
nanciële impuls voor de gemeen-
ten.
De Vereniging van Nederland-
se Gemeenten was nog scherper
i in haar kritiek. De gemeenten
moeten zich wel in toenemende
mate als het 'vuilnisvat' van het
openbaar bestuur gaan voelen,
aldus de VNG. De grenzen van de
gemeentelijke, bestuurlijke mo-
gelijkheden bij het doorvoeren
van rijksbezuinigingen, zijn nu
wel bereikt, zo niet overschre-
den. De VNG dringt sterk aan op
heroverweging van al aangekon-
digde maatregelen die de ge-
meenten financieel hard zullen
raken.
Hoe het ook zij, de gemeenten
staan bij het opstellen van hun
jj begroting voor de moeilijke op-
gave rekening te houden met die
aangekondigde maatregelen die
de fianciële ruimte op de begro-
ting drastisch beperken.
I Aan een aantal gemeenten in
Zuidwest-Nederland is gevraagd
hoeveel zij er in '84 op achteruit
gaat en wat zij moeten doen om
de endjes aan elkaar te knopen.
De vraagstelling richtte zich uit-
sluitend op de uitkeringen uit het
I gemeentefonds, de algemene
middelen, geld dus dat wordt be
steed ten behoeve van alle inge
zetenen.
Gemeenten krijgen daarnaast
ook (rijks-)geld voor doelbeste-
dingen, bibliotheken en instellin-
gen voor sociaal cultureel werk
bijvoorbeeld. Alleen doelgroepen
Bibliotheken zullen in veel plaatsen minder gemeentegelden krijgen. De lezers zijn de dupe.
- foto de stem ben steffen
maken daar gebruik van. Van
wege het specifieke karakter
hiervan zijn uitkeringen in deze
sectoren buiten beschouwing ge
bleven.
Bekend is inmiddels, dat die
doelgroepen volgend jaar ook
flink wat minder krijgen dan dit
jaar. Het rijk heeft tot twintig
procent minder over voor deze
groepen en de gemeenten zullen,
als doorgeefluik van het rijk, dus
tot twintig procent minder kun
nen doorgeven.
De druk op doel
groepen zal overigens groter zij n,
want ook gemeenten plegen een
bijdrage uit de algemene midde
len te geven. Nu zij zelf minder
ontvangen, zullen de doelgroepen
mogelijk ook minder van de ge
meenten krijgen.
De gemeentelijke stap om
minder aan doelgroepen te beste
den ligt eigenlijk voor de hand.
Het rij k heeft die lagere overheid
een belangrijker taak toebedeeld
bij de uitvoering van de algeme
ne bijstandswet, om een voor
beeld te noemen. Welnu, voor de
vergrote verantwoordelijkheid
heeft het rijk een stuk minder
compensatie over: tien procent
komt voor rekening van de ge
meenten. De rest komt uit de
staatskas.
Zo kan men een indruk krijgen
van de pressie die op de gemeen
tekas wordt uitgeoefend. Zeker
wanneer men bedenkt, dat het
aantal uitkeringtrekkers eerder
toe- dan afneemt.
In haar reactie dringt de VNG
in dit verband aan op een oplos
sing voor dit structurele pro
bleem voor de gemeenten. De
stijging van het gemeentelijk
aandeel in de bijstandskosten
zou volgens de VNG jaarlijks
volledig via het gemeentefonds
moeten worden gecompenseerd.
Op die manier wordt de stijging
van het gemeentelijk aandeel in
de bijstandskosten opgevangen
binnen het geheel van de rijksbe
groting.
Voor Brabantse gemeenten
komt bij dit alles nog een extra
druk op de begroting als de pro
vinciale overheid het voornemen
uitvoert om rente op onbebouw
de grond van de algemene mid
delen te laten afschrij ven. Tot nu
toe was het in veel gemeenten zo,
dat rente op grond door nieuwe
eigenaren moest worden opge
bracht. Dit rente op rente-sys
teem heeft echter tot gevolg, dat
grondprijzen onaanvaardbaar
stijgen. Kopers blijven als gevolg
daarvan weg, zodat gemeenten
met grond blijven zitten.
Gedeputeerde J. Van Graafei-
land heeft enkele maanden gele
den in een gesprek met onze
krant gezegd, dat de provincie
het rente op rente-systeem bij
gemeenten verplicht gaat af
schaffen. Zij zullen de rentelast
in het vervolg via de algemene
middelen moeten betalen. Weer
een hap uit de pot, die is bestemd
voor alle ingezetenen.
De oud-burgemeester van Amsterdam, W.Polak, trok vorige
week als voorzitter van de Raad van Gemeentefinanciën aan de
bel. -foto anp
De gemeente Breda is in Zuid
west-Nederland duidelijk koplo
per als het gaat om de korting op
de bijdrage uit het gemeente
fonds. In '84 krijgt Breda hieruit
2,9 miljoen gulden minder. De
rentedruk op grond in het uit
breidingsgebied Haagse Beem
den is volgend jaar alleen al 6,5
miljoen gulden, een bedrag dat
voor een deel wordt gedekt door
de post algemene middelen. Via
een sanering in het grondbedrijf
B hoopt Breda de 3 4 6 ton die als
rente drukt op de daarin opgeno
men gemeentegrond, weg te te
kunnen werken.
De begroting '83 is in de loop
van dit jaar al bijgesteld (als ge
volg van loon- en prijscorrecties)
van 156 naar 149,5 miljoen gul
den. Volgend j aar is de begroting
geraamd op een bedrag van 155
miljoen gulden. Overigens is in
dit bedrag nog geen rekening ge
houden met nieuwe prijs- en
looncorrecties (op ambtenaren
salarissen bijvoorbeeld).
Aan de inkomenskant' van de
begroting verwacht het gemeen
tebestuur van Breda de onroe
rend goedbelasting in '84 te kun
nen verlagen door de herinvoe
ring van een hondenbelasting.
Met uitzondering van enkele
kleinere verhogingen (slacht
huistarieven o.a.) tracht het Bre
daas college de gemeentelijke be
lastingen en tarieven volgend
jaar niet te verhogen. Het groot
ste deel van het begrotingstekort
zal derhalve worden gezocht in
nieuwe bezuinigingen.
De gemeente Oosterhout is
eveneens zwaar belast. Zij krijgt
volgend jaar, als de nieuwe wet
financiële verhoudingen in wer
king treedt -een gegeven dat
voor elke gemeente is gehan
teerd-, bijna twee miljoen min
der uit het gemeentefonds; om
precies te zijn: 1,7 miljoen min
der. Oosterhout heeft een rente
druk van een miljoen per jaar.
Deze gemeente wentelt de las
ten van het grondbedrijf nog
steeds voor een groot deel af op
kopers. Zolang deze politiek de
grondprijs niet tot extreme
hoogten opdrijft, wil Oosterhout
de algemene middelen ontlasten.
De Oosterhoutse begroting zal
dan voor 1984 een bezuiniging
van twee miljoen gulden te zien
geven. De burgers merken er niet
veel van, omdat de magistraten
van mening zijn dat zij in andere
opzichten al veren genoeg moe
ten laten. Het pakket aan ge
meentelijke belastingen gaat zo
doende met een percentage van
2,5 omhoog. Daarbij is de onroe-
rendgoedbelasting niet begrepen.
Die blijft volgend jaar ongewij
zigd, althans als de gemeente
raad zich met deze visie kan ver
enigen.
Voor vrijwel alle gemeenten
geldt, dat de raad zich nog over
de stukken moet buigen. De wij
ze van bezuinigen en de verho
ging van de lasten van de bur
gers kunnen derhalve niet uit
puttend worden behandeld Hier
en daar zullen verschuivingen
van politieke aard in het cijfer-
spel van de ambtenaren worden
aangebracht.
Waar echter wordt gesproken
over bezuinigen, zal voorname
lijk worden gedacht aan het niet
invullen van vacatures bij ge
meentelijke diensten, het voorlo
pig niet uitvoeren van plannen.
Bij de ambtelijke diensten is men
er wel van overtuigd, dat aan het
aanhalen van de broekriem nog
geen einde is gekomen. Om te be
ginnen leeft de verwachting, dat
de regering tijdens het nieuwe
begrotingsjaar meer bezuinigin
gen zal afkondigen. En voor de
volgende jaren staan nieuwe for
se inkrimpingen te wachten.
In Roosendaal valt nog weinig
concreets te melden over de uit
eindelijke uitkomst van de be
groting. Wel is berekend dat op
de bijdrage uit het gemeente
fonds een bedrag van 200.000 gul
den moet worden gekort. Overi
gens is Roosendaal met dit be
drag nog niet klaar want met een
korting op tal van andere doel
uitkeringen komt deze minde
ring op de post inkomsten op
ruim vier ton. De rentelast op ge
meentegrond kan in '84 worden
becijferd op 1,7 miljoen gulden.
Wat de tarieven en gemeentelij
ke belastingen aangaat is wel
duidelijk dat het zogenaamde
„profijtbeginsel" ook in '84 na
drukkelijk tot uiting zal komen.
In Chaam ontvangt de ge
meentelijke kassier volgens de
nieuwe wet 70.000 gulden meer.
Daar staat een rentelast van
250.000 gulden tegenover. Hier
krijgt de gemeenteraad het idee
voorgelegd om de gemeentelijke
belastingen ongewijzigd te laten
op de reinigingsrechten na. Die
zouden met twintig procent moe
ten stijgen. Voor deze stap is ech
ter de goedkeuring nodig van
binnenlandse zaken.
Dongen ontvangt 365.000 gul
den minder. Het rente op rente
systeem voor grond, vervat in
een egalisatiefonds, blijft voor
alsnog gehandhaafd. Zolang een
bepaald bedrag niet wordt over
schreden, acht men in Dongen de
gehanteerde grondpolitiek
geoorloofd. En, de algemene mid
delen ondervinden geen hinder
van rentelast.
Toch ondervindt de Donge-
naar de gevolgen van het dicht
draaien van de geldkraan. B en
W vinden het redelijk dat de in
gezetenen volgend jaar vier pro
cent meer gaan betalen aan be
lastingen. Zij noemen dat een
trendmatige stijging, niet een
extra verhoging. Daarnaast zijn
er bezuinigingsvoorstellen, die
de raad eind oktober in behande
ling neemt.
Etten-Leur krijgt 780.000 gul
den minder. Voor deze gemeente
is het te hopen, dat het rente op
rente-systeem voor grond de
goedkeuring van gedeputeerde
staten kan blijven wegdragen.
Anders kijkt de gemeente straks
tegen een nog groter gat aan. Het
in evenwicht houden van de be
groting zal worden bereikt door
het gebruik van rentereserves,
het toepassen van bezuinigingen
en een lastenverzwaring voor de
burgers van twee procent.
Woensdrecht ontvangt om
precies te zijn 173.579,40 minder
uit het gemeentefonds waarmee
het totale saldo van ombuigingen
op de begroting kan worden ge
raamd op 246.000 gulden. De ren
telast op gemeentegrond is 53.000
gulden groot en de begroting
sluit, ondanks deze tegenvallers,
op een positief saldo van 222.000
gulden. Hiermee is nog niet ge
zegd dat tarieven en gemeente
lijke belastingen in '84 niet (naar
boven) zullen worden aangepast.
In '83 was geen sprake van ta
riefsverhogingen.
Een van de gelukkige gemeen
ten is ook Terneuzen. Zij krijgt
100.000 gulden meer. Daar staat
tegenover, dat twee ton is gere
serveerd voor lasten van het
grondbedrijf (rente). Met een
verhoging van de belastingen
binnen de drie procent denkt het
bestuur een jaar vooruit te kun
nen. Het bestuur denkt de ko
mende jaren niet aan ombuigin
gen te kunnen ontkomen.
Prinsenbeek houdt in de be
groting '84 rekening met een
mindering van 180.000 gulden op
de bijdrage uit het gemeente
fonds. Gemeentelijke tarieven en
belastingen zullen in '84 niet ex
tra worden verhoogd, hoewel
daarbij moet worden aangete
kend dat al eerder dit jaar is af
gesproken dat bijvoorbeeld de
post reinigingsrechten in vier
jaar kostendekkend moet zijn.
Wel zal de begroting volgend
jaar over de hele linie bezuini
gingen te zien geven.
Gilze-Rijen krijgt (op grond
van de oude wet) 330.000 gulden
minder. 90.000 gulden is voor het
grondbedrijf gereserveerd. Het
terugwinnen van vier ton is mo
gelijk gebleken, zonder dat een
aanslag op de portemonnee van
de burger hoeft te worden ge
pleegd. Het gemeentelijk perso
neel raakt een stukje kwijt, va
catures worden niet opgevuld en
gemeentewerken beknibbelt op
onderhoud aan plantsoenen, we
gen, sportvelden. Voila, een
'winst' van vier ton. Toch krijgt
de gemeenteraad bij de behande
ling van de begroting voorstellen
om belastingen met drie tot vijf
procent te verhogen. Over dat
stuk beleid valt te praten.
De gemeente Oostburg moet
het met 80.000 gulden minder
doen. Zij denkt het rente op ren
te-systeem voor grond nog even
te kunnen volhouden. Ook daar
wordt de achteruitgang in in
komsten opgevangen via bezui
nigingen. B en W zullen, aldus
een woordvoerder van de ge
meente, de raad geen belasting
verhogingen voorleggen.
Goes gaat er 470.000 gulden op
achteruit. Die gemeente denkt
rente op grond nog enkele jaren
buiten de algemene middelen te
kunnen houden, maar zij houdt
zich al wel bezig met de vraag
wat er met de gekochte en nog
braakliggende grond moet wor
den gedaan. Verkopen lijkt de
beste oplossing om zelf niet in de
problemen te komen. De Goese
raad krijgt het voorstel om naast
bezuinigingen een belastingver
hoging van 2,5 procent in over
weging te nemen.
Hulst krijgt 350.000 gulden
minder, laat de grond duurder
worden (rente op rente) en kon
digt bezuinigingen af. De
Zeeuwsvlaamse gemeente is zo
gelukkig om over een grondbe
drijf reserves te beschikken, zo
dat het met de stijging van
grondprijs nogal meevalt. Het
geluk kan niet op, want de alge
mene middelen tellen een reserve
van een miljoen gulden. Bezuini
gingen, reserve en extra af
schrijvingen stellen B en W van
Hulst in staat een begroting zon
der berlastingverhoging aan de
raad aan te bieden.
In Bergen op Zoom is men
minder gelukkig. Daar wordt
916.000 gulden ingeleverd. Rente
last op grond bedroeg in 1983
200.000 gulden. Voor volgend jaar
is die last nog niet bekend. Er
wordt met Den Bosch onderhan
deld over het verantwoorden van
de rente, omdat de last van bijna
een miljoen minder al moeilijk is
te dragen.
Het Bergse dagelijkse bestuur
kan het verlies in inkomsten niet
zomaar compenseren door van de
burgers een groter offer te vra
gen. De gemeenteraad heeft na
melijk bij de behandeling van de
begroting voor 1983 beslist, dat
de ingezetenen niet mogen lijden
onder verminderde inkomsten.
Als het dagelijks bestuur ambi
tieus wil zijn, dan met wat er in
kas is. B en W van Bergen op
Zoom moesten de tering naar de
nering zetten.
Bij de samenstelling van de
begroting voor 1984 is men ervan
uitgegaan, dat de gemeenteraad
haar stelhngname nog niet heeft
verlaten wat wil zeggen dat de
raad ook voor 1984 geen belas
tingverhoging zal accepteren.
Vandaar dat de Bergse begroting
louter bezuinigingen te zien
geeft.
Door Bert van Velzen
Toen ik vanmorgen in de
gel keek ontwaarde ik ieniai™
die er wat ontdaan uitzag, fléj
enigszins ontredderde uiter-
lijk kwam me vaag bekend
voor. Het behoorde bij iemand
die van de trap was gevallen
of die in een duistere nis het
knekelig fantoom van een
voorouder had zien staan dat
knorrig had gepreveld dat he
zo niet langer kon.
Het was het gezicht van
iemand die kon zeggen: ik belt
de neef van Jeremia en de eoori
van Job. De tortuur die in nni
is komen wonen zal ik dragen
als een man, zij het een ster
vende, die zich gelaten bij het
onvermijdelijke heeft neerge.
legd in de wetenschap dat de
verlossing nabij is. Ik zing een
zwakke klaagzang zonder
stem. Het ontluikende goede
voornemen is: nooit, maarden
ook nooit weerom zal ik zo ar
geloos in een Trappist happen
Ook al weet ik dat nooit soms
luttele minuten kan duren.
Ik ben geen patermepper ene
moet me dus goed begrijpen
als ik zeg dat ik me aan een
Trappist teveel heb vergrepen
Het kunnen er trouwens ook
twee zijn geweest. Er is in elk
geval een bijzonder gevolg je
wordt namelijk in een meege-
brouwen absolutieharnas ge
slagen met de tijdelijke straf
van een kater die vroom en
wreed is, ernstig als een plech-
tige Requiem. De kater zingt
een Dies Irae en blaast wie
rook. Het is duidelijk: de kater
van de Trappist is oerkatho
liek en hij heeft geloof ikzelfs
de-rang van broeder.
Het bier van de Trappisten
kan vrijwel schuldeloos ge
dronken worden, anders zou
den de vrome brouwers het
niet maken. De overmaat, daar
waar de onmatigheid een dui
vels grimas vertoont, wordt
onverwijld en hierop aarde
uitgeboet. Boter bij de vis. Ie
kunt er zeker van zijn dat erin
vagevuur of wat voor zielelou-
teringskliniek dan ook geen
lamenterende Trappistlijders
zitten. Zij hebben hun tol al
betaald onder toezicht vande
vrome kater des doods. Hun
penitentie lag op de bodem
van het zevende glas. Er staat
altijd een Trappist gereed om
het licht uit te doen.
Trappist. Ik spreek over een
verdovend middel. Je krijgt e
een waarschuwing bijdit is
een bier voor een goed ge
sprek. Zeker over aflaat en de
kuisheid van zelatricen. Pas
op, in deze fluwelen dmnkzit
een duivel met een rubberen
hamer die, als je even niet op
let, toeslaat met de trefzeker
heid van Rocky Marciano. Een
slok te veel en je voelt geen
pijn meer.
De les van de Trappisten ont
ving ik als een stichtend ge
schenk bij een zeldzaam jubi
leum. Eenendertig jaar gele
den is me iets belangrijks
overkomen en er was een on
weerstaanbare innerlijke
drang om dat te vieren. Nog
eens negen jaar wachten leek
me te lang; misschien had ik
er dan trouwens geen zin meet
in. Het werd een licht provo
catief gebeuren: de omringen
de mensheid werd gedwongen
om aardige dingen te beden
ken en ze mochten in ruil
daarvoor proefboringen ver
richten in de veenbodem van
mijn bestaan, niet zonder de
hoop daarbij in een gasbel van
schandaal te prikken.
De mantel der liefde die ze no
dig hadden kon gedragen
worden door een dwerg. En
och, hoe zachtkens daalde de
satijnen vuist van de Trappist
afin de keldergewelven van
de buik. Wat een magische
drank. De Trappist legde me,
minzaam en wijs, een spreek
verbod op via tijdelijke ver
lamming van de muil, zodat ik
niet in de verleiding kon gere
ken di ngen te zeggen die ik la
ter kermend zou moeten be
treuren.
Hoe dankbaar ben ik er voor
dat de Trappisten zo'n
mondklem mee kunnen brou
wen! Het is een vrome drank
martelarenbloed zeg ik, met
een schuimlaag van schreieui
berouw. De straf op de zonde
van de overdrijving liegt er
niet om, want de bierpaters
mogen niet bijdragen aan on
gewroken zonde. Zij brengen
een kater die de zondaar doel
verlangen naar kale onthech
ting. Ze brouwen hedonisti
sche genotsgranaten die ex
ploderen in oefeningen van
berouw.
am
eng
Door Matl
POLITIEKE
paganda is d(j
bepaald niet
litaire regir
boodschap aa|
in de 20e een
en oorlogspii
steeds meer ri
litieke leidersi
gebruikt om
ders te bestrij
potentieel va
ontwrichten
van die teget
richte campa
mijnen.
Die propagand|
van gewapende i
frontaties tijdend
logen een hoge vil
bij systematisch I
ingeschakeld: dJ
affiche, radio, fotl
Het lijkt alleen
Tweede WereldoJ
komen aan de vg
paganda. Lijkt, -
nieken van politie!
ganda nu meer eil
aan de handelsf
bouwd met gralf
een beroep doen t
ten, is het uiteinl
propaganda nog
gebleven.
„RegeringstroeJ
om tot actie over 1
levisie ter plaatse
het Amerikaanse I
dens de Vietnamq
'65 al uiting aan i
invloed van teleV
van de militaire I
nam. De tv-inforl
der andere toe da
flict steeds meer
die, naar de meniil
ren en politici, v|
werking op de pif
de Amerikanen
omgekeerde dus
lijke oorlogsprop
betekenisvol voorl
ding van het publil
Engelse oorlog
deerd bij de Fall
Door Jan
DE REM
Kring Breda h
jaar zelfstal
Klein als ze v
bijna meteen
lijkgezinden. I
vonden in de "1
Vrijzinnig
den'(VVH). M<;
ging gingen de
remonstranten
aan. Dat is t<
vandaag het
testants Verb
Tilburg en Be
functioneren
werkgroepen.
„Wij weten binn
kaar niet meer wa
hervormd of remo
naar elkaar toe
voorzitter Louwaa
remonstrantenkrir
voegt hij eraan toe
leden wel anders is
is overigens geen f
stellende delen vai
