MR. BORGERHOFF MULDER: een eiaen Ssr ÜBfl n vanaf tSS=- assu sU«end Dl Of] LTS Amerika's eerste vrouwelijke austronaut in de commercie 4?| W4 "Ik wil bij NASA in dienst blijven en toneel vluchten maken als ze me willen toestaan.Aldus Amerika's eerste Imimtevrouw dr. Sally Ride (31), die deze \^eek ons land bezocht in gezelschap van haar collega, ruimtepiloot Fred Hauck. Samen met Hauck en nog drie andere astronauten maakte Sally in juni j.l. de zeven de space shuttle-vlucht. En na de Russinnen Teresjkova en Savitskaja werd zij de derde vrouw die gewichtloos baantjes om de aarde trok. i 1.892.- 1.556.- as 1.935.- 1.284.- 1.680.- :o 1.995.- SE AUSTRALIE- EN Hoog tempo Medicijnen Kamerschermen Vai LN HET PRIVÉ-LEVEN van de Amsterdamse rechtbankpresident mr. w.J. Borgerhoff Mulder is meer bekend Iton van de doorsnee-rechter. Een gelovig jtnens, lid van de PvdA, tegenstander van de plaatsing van kernraketten, tegen kernenergie, voor gratis openbaar vervoer lm gratis rechtshulp. Na december wordt \kt stiller rondom de 69-jarige jurist. Hij ontdoet zich dan definitief van toga bef. ROOSENDAAL ►likliniek ;js vaf orT1vang- ;iaste ani is in nlaan 4a Valkenburg) L.TFRDAG 1 OKTOBER 1983 ay 1.556.- hi 1.870.- ta 1.750.- pore 1.700.- nbo 1.775.- er voorbehoud van wijziging HWUrnifTOND® 0/6-222121 1650-35666 tel. 01640-41900 tl flLlL± uit >rgens geopend. Door Piet Smolders Gewichtloosheid wordt door Sally Ride omschreven als een heel plezierige ervaring, hoe wel ze toegeeft dat het ook wennen is. Maar ze wil niet zeggen of zij of haar collega's last van ruimteziekte hebben gehad, want onlangs heeft SALLY Ride en haar collega Fred Hauck (links) op bezoek in Neder land. - foto de stem NASA besloten daar geen me dedelingen meer over te doen. Vast staat dat zeker de helft van de astronauten gedurende de eerste vijf dagen van de vlucht wat last heeft van duizeligheid en soms van overge ven. Dat komt omdat het evenwichts- zintuig in het inwendige oor, dat op Sally Ride haat vragen als 'Wie zette er koffie aan boord?' aarde op de zwaartekracht reageert, in gewichtloze toestand van slag raakt. Maar de shuttle-astronauten moeten commerciële opdrachten uit voeren, zoals het lanceren van satel lieten voor derden, en dan is het voor de klant niet leuk als hij hoort dat de astronaut die dat moest doen niet zo best in conditie was. Deze informatie blijft dus voortaan een zaak tussen de vluchtartsen van NASA en de 'patiënten op hoog ni veau'. Zeker is overigens dat de shuttle-vaarders hun werk ondanks soms wat nare bijverschijnselen heel best kunnen doen. Fred Hauck, de sympathieke shutt le-vlieger die met Sally in hoog tem po een aantal Europese landen aan doet, heeft zich er kennelijk al mee verzoend dat de belangstelling voor namelijk naar zijn vrouwelijke colle ga uitgaat. Sally wil het overigens niet aanmoedigen, zij beschouwt zich als een lid van het team. En voor vra gen als 'wie zette er koffie aan boord?' is zij al helemaal niet te vin den. Terecht overigens. Behalve Hauck reist ook Sally's man, Steven Hawley, in het kleine ge zelschap mee. Maar hij blijft hele maal buiten beeld, ook al is hij ook astronaut - en is hier sprake van het eerste Amerikaanse ruimtevaarders huwelijk. Hawley heeft overigens nog niet gevlogen: hij zal volgend jaar met een andere vrouwelijke collega van Sally de ruimte ingaan. DE EERSTE vrouwelijke Ameri kaanse astronaut, Sally Ride. - foto ap Wat maakt de ruimtevaart zo aan trekkelijk voor Sally Ride? „Ik heb in 1977 besloten te solliciteren naar deze job, nadat ik al enkele jaren met ster renkundig onderzoek bezig was ge weest. En toen ik de kans kreeg de ruimte in te gaan heb ik die met beide handen aangegrepen. Wat ik nu doe is min of meer een logisch vervolg op het werk dat ik als natuurkundige daarvoor al had gedaan." Sally is geen ruimtepiloot, maar werkt als vluchtspecialist. Dat wil zeggen dat ze alles weet van de syste men van de space shuttle en van het behandelen van de lading die aan boord is. Dit keer was ze betrokken bij het uitzetten van twee grote com municatie-satellieten, een voor Indo nesië en een voor Canada. Is dat een moeilijke operatie? Sal ly: „Net als de lancering zelf wordt ook dit soort operaties heel goed op de grond nagebootst. Een heel jaar voor de vlucht hebben we dat keer op keer gedaan. En je oefent zo vaak dat het op den duur gemakkelijk wordt. En dus ging het tijdens de vlucht ook zonder problemen. Alleen is het uit zicht natuurlijk veel leuker, als je zo'n satelliet werkelijk uit het vrachtruim omhoog ziet zweven. En het is veel aardiger het in gewichtloze toestand te doen dan wanneer je op de grond staat. Moeilijk is het in elk ge val niet." Sally heeft tijdens deze tocht ook geëxperimenteerd met het maken van medicijnen. Daarbij wordt een proces gebruikt dat gebaseerd is op het scheiden van bestanddelen in bio logisch materiaal met behulp van subtiele electrische ladingen. Op aar de werkt dit proces niet goed, omdat de zwaartekracht de electrische krachten verre overheerst. Maar in de ruimte werkt het procédé optimaal en is het mogelijk uit dezelfde hoe veelheid grondstof zevenhonderd keer zoveel geneesmiddel te verkrij gen. Medicijnen die tot nu toe onbetaal baar waren (zoals een afdoende kuur tegen suikerziekte) zullen mogelijk in de toekomst via de ruimte op grote schaal ter beschikking komen. Sally; „Dit is een erg veelbelovend terrein. De bedrijven die ons de proeven lie ten doen waren erg blij met onze re sultaten en met die van drie vorige Shuttle-vluchten. Ze willen binnen twee jaar al een mini-fabriekje om hoog brengen, waarin op grotere schaal medicijnen gemaakt kunnen worden. En waarschijnlijk voor 1990 zullen die ook in ziekenhuizen ter be schikking komen." Een van de problemen bij ruimte- vluchten is dat het lichaam van de mens wat zwakker wordt en daar door op den duur niet meer opgewas sen zou kunnen zijn tegen de terug keer op aarde. Wat hebben Sally en haar collega's daartegen gedaan? Sally: „Het aardige van een ruimte- vlucht is dat je zo plezierig en zonder inspanning kunt bewegen. Maar om te zorgen dat onze spieren niet te veel achteruitgaan rennen we elke dag op een lopende band, waarbij we met ve ren naar beneden getrokken worden, zodat onze voeten ondanks de ge wichtloosheid in contact blijven met die band. We doen dat elke dag vijf tien tot twintig minuten en dat is ge noeg." Vier mannen en een vrouw aan boord, geeft dat geen problemen met de privacy in de beperkte ruimte van de shuttle-cabine? Piloot Fred Hauck: „Nee, dat viel ons heel erg mee. Om ons om te kleden bij voor beeld gebruikten we de luchtsluis achter de cabine die eigenlijk bedoeld is om een ruimtepak aan te trekken als je een uitstapje buiten wilt ma ken. En we hebben een soort kamer schermen die we vast kunnen haken om een hoekje af te zonderen. Het toi let is bovendien afsluitbaar. Nee, dat was geen enkel probleem." Twintig jaar geleden ging de eerste Russin de ruimte in, maar in al die tijd werd ze maar door twee vrouwen gevolgd, is er nu langzamerhand een grotere rol weggelegd voor de vrouw op het ruimtetoneel? Sally: „Er zijn bij ons op het moment acht vrouwen in opleiding. Binnen anderhalf jaar zullen we alle acht wel gevlogen heb ben in de shuttle. Drie van mijn colle ga's hebben al een vlucht toegewezen gekregen. Amerika heeft dus wel de gelijk besloten de vrouw letterlijk meer de ruimte te geven." ilige ziekenhuisterrein te lenomen, waarin thans iden. iniek in het voormalige it de heer A. Sloot zijn stellenden ter bezichtiging n 18.00 uur tot 19.30 uur. er, K.N.O. dr. Bakker, man mann, n Dis dr. Langezaal Hooft, en, leyer internist dr. Roovers o rs, Veenendaal dt, internist dr. Roovers rs, rmans dr. Meersschaert, jys jermund, Spreeken, rs, huidarts dr. Rozemeyer Ie gehele dag geopend. ENDAAL - TEL. 01650-88000 Door Martin Gommers „Wij zijn op zoek naar een ge schikt huis in Amsterdam, waar het 's avonds rustig is", zei mr. Borgerhoff Mulder 10 jaar geleden tegen journalis ten toen hij de presidentszetel van de Arnhemse rechtbank inruilde voor die van de hoofdstedelijke rechtbank. Het is er nooit van gekomen. De rij - zige Arnhemse rechter bleef in Arn hem wonen en huurde voor door de week een appartement aan de Prin sengracht, op een steenworp afstand van het paleis van justitie. „Ja, het viel niet mee in Amster dam iets behoorlijks te vinden", zegt hij gezeten in een gerieflijke fauteuil in zijn Arnhemse twee onder een kap-herenhuis. „Dan kun je wel in Het Gooi gaan zitten, maar dat kost je ook veel reistijd. En we woonden net een paar jaar in ons Arnhemse huis, gekocht en helemaal opgeknapt. Een appartement huren bleek toen ook fi nancieel gunstiger." De overstap van het betrekkelijk rustige Arnhemse rechtsbedrijf naar het veel roeriger Amsterdamse toga- wereldje betekende voor de jurist Borgerhoff Mulder meer landelijke publiciteit. Hij kreeg er in die 10 jaar ook ruim zijn deel van. Regelmatig kwamen zijn (soms opvallende) von nissen in het nieuws. „Dat lag niet aan mij. Het komt door het ambt als zodanig. Je hebt dagen dat je 6 korte gedingen achter elkaar doet. Percentagegewijs is er dan veel meer kans, dat er zaken bij zitten die landelijk de aandacht trek ken. In Amsterdam zit je dicht tegen Het Gooi aan. Als het om rechtszaken rond de media gaat, dan spelen die in Amsterdam. Veel vakbonden hebben hun kantoor in de hoofdstad (sta kingsgedingen) en Amsterdam heeft een kraakbeweging, die demonstra tieve acties opzet en daardoor meer publiciteit veroorzaakt." Toch trokken niet alleen de vonnis sen van de Arnhemse jurist de aan dacht. Waar de meeste rechters schuchter doen tegen 'de publiciteit' en uit vrees voor niet-objectief te worden versleten hun privé-menin- gen angstvallig afschermen voor de 'Een rechter is een gewoon mens, net als ieder ander' buitenwereld, daar gaf mr. Borger hoff Mulder onverbloemd zijn me ning als hem dat werd gevraagd. „Ik vind dat een rechter een be paalde vrijheid moet hebben om voor zijn mening uit te komen. Maar hij moet ook weer niet al te gepronon ceerd naar voren komen, geen voor zitter van een politieke partij zijn, vind ik. Maar wat is het bezwaar als ik openlijk zeg dat ik lid van de Partij van de Arbeid ben? Het gaat me te ver dat een rechter iemand moet zijn die zich nergens mee bemoeit en ner gens voor mag uitkomen. Een rechter is een gewoon mens als ieder ander." Toch denkt een huizenspeculant, die een kort geding tegen krakers voert, en dan ziet dat U de rechtszaal binnenkomt: ojee, daar heb je PvdA- man Borgerhoff Mulder. En de kra- lllllllllll kers denken: Hoera, daar heb je onze sympathieke president. Mr. Borgerhoff Mulder: „Maar de Partij van de Arbeid is toch helemaal niets bijzonders? Dat is toch een doodgewone politieke partij? Als jef sympathie hebt voor een partij moet je lid worden. Gek, eigenlijk, dat er nooit iemand zegt: Heb je er geen last mee dat je lid bent van het CDA? Of de VVD?" „De mensen moeten naar de prak tijk kijken. In mijn uitspraken is geen lijn te ontdekken, die steeds een be paalde categorie in het gelijk stelt. Dat zou wèl aanleiding kunnen geven tot wantrouwen. Natuurlijk, iedere rechter heeft zijn eigen sympathieën, maar wij leren juist die in rechtsza ken te elimineren. De rechter heeft geleerd zichzelf te kennen. Hij past er wel voor op dat hij naar één kant overhelt. Als rechter moetje zo over komen, dat alle partijen het gevoel hebben de zaak te kunnen winnen". Voor mr. Borgerhoff Mulder hoeft de anonieme rechter niet. „In Am sterdam doen de president en 3 vice-, presidenten de korte gedingen. Wij zijn er toe overgegaan om voor ons op tafel naambordjes te plaatsen. Zodat ae mensen weten welke rechter hun zaak behandelt. Het is goed om niet anoniem te zijn." Dan ook maar de toga afschaffen? „Och, het maakt mij weinig uit. Er moet wel afstand zijn, maar die schep je door je manier van optreden. Ik dacht dat dat de moderne versie is van autoriteit. Proberen door je ma nier van doen acceptabel over te ko men." Van de Amsterdamse magistraat is ook bekend dat hij lid is van een ac tiegroep. En wel van de vaak origi neel, soms militant, optredende actie groep 'Lekker Dier'. „Mijn vrouw en ik hebben het gevoel dat je met alles wat leeft zorgvuldig moet omgaan. Wij vinden dat je met name tegen dieren, die zichzelf vaak niet kunnen verdedigen, een zo groot mogelijke zorgvuldigheid moet betrachten." „Het steeds verder opvoeren van de consumptie van dieren omdat de een dat culinair plezierig vindt, of omdat het de ander geld in het laatje brengt, daar zijn wij geen voorstanders van. MR. BORGERHOFF Mulder, pre sident van de Amsterdamse recht bank: „Iedere rechter heeft zijn eigen sympathieën, maar hij past er wel voor op dat hij naar één kant overhelt". -foto de stem Nee, ik ben geen vegetariër, maar het minste wat we kunnen doen is de die ren, zolang ze leven, een redelijk be staan te geven. Maar we gaan niet zelf kippen loslaten, hoor. We steunen 'Lekker Dier' financieel. Dat is in on ze situatie de meest juiste houding", aldus mr. Borgerhoff Mulder, die als lid van de Dierenbescherming met te vredenheid vast stelt dat deze organi satie onder invloed van 'Lekker Dier' zich nu ook kritischer begint op te stellen. Het aantal korte gedingen is de laatste jaren fors toegenomen. Om wissewasjes worden soms korte ge dingen gevoerd. Maar de Amster damse president vond dat prima. Hij pleitte er zelfs voor ook betalings kwesties in kort geding te gaan be handelen. „Ja dat vond men ook al buitennissig", zegt hij. En vervolgend: „Voor een buiten staander lijken het kleine kwesties. Maar voor de partijen is het belang rijk. Ik voel me daar helemaal niet te belangrijk voor. Het kost niet zoveel tijd en het is maatschappelijk van be lang dat er een beslissing op korte termijn komt in een kwestie waar men mee zit. De ellende van de gewo ne rechtspraak is dat het vaak maan den tot jaren kan duren. Meer werk? Dat is maar de vraag. Want veel van die zaken komen niet meer bij de ge wone rechter terecht." De indruk bestaat dat vreemdelin gen weinig kansen meer hebben in korte gedingen tegen de Staat. De maatschappij wordt harder tegen buitenlanders. Gaan rechters daar automatisch in mee? „Ik geloof het niet. Er is een tijd ge weest, zo'n 5 a 6 jaar geleden dat wij de staatssecretaris kenbaar maakten dat we hem moeilijk konden volgen. Maar de laatste jaren zijn de richtlij nen op het ministerie duidelijker. Daardoor zijn er niet veel mogelijk heden meer voor vreemdelingen om in kort geding succes te hebben." „Het is onze taak ook niet de staatssecretaris dwars te zitten. Wij bepalen het beleid niet, wij toetsen dat beleid alleen marginaal. Alleen als de Staat notoir onredelijk is ge weest, kun je een vreemdeling nog wel eens helpen. Het gaat ook om zó veel gevallen, het ministerie laat ook wel eens een steek vallen." Heeft de president van de grootste rechtbank in ons land nog wel tijd om zich op maatschappelijke ontwikke lingen te oriënteren? Mr. Borgerhoff Mulder: „Ik lees bewust vijf kranten en twee weekbladen en ik probeer wat tv te kijken. Zodat ik ook alvast weet welke korte gedingen er op komst zijn. Dan kun je ook gerichter vragen stellen. Ik probeer zoveel mo gelijk van het maatschappelijk ge beuren op de hoogte te blijven. Maar ja, ik moet ook nog allerlei stukken lezen. Ik word wel eens gaar van al dat lezen."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 25