MR. BORGERHOFF MULDER:
een
eiaen
Ssr
ÜBfl
n vanaf
tSS=-
assu
sU«end
Dl Of]
LTS
Amerika's eerste vrouwelijke austronaut in de commercie
4?|
W4
"Ik wil bij NASA in dienst blijven en
toneel vluchten maken als ze me willen
toestaan.Aldus Amerika's eerste
Imimtevrouw dr. Sally Ride (31), die deze
\^eek ons land bezocht in gezelschap van
haar collega, ruimtepiloot Fred Hauck.
Samen met Hauck en nog drie andere
astronauten maakte Sally in juni j.l. de
zeven de space shuttle-vlucht. En na de
Russinnen Teresjkova en Savitskaja werd
zij de derde vrouw die gewichtloos
baantjes om de aarde trok.
i 1.892.-
1.556.-
as 1.935.-
1.284.-
1.680.-
:o 1.995.-
SE AUSTRALIE-
EN
Hoog tempo
Medicijnen
Kamerschermen
Vai
LN HET PRIVÉ-LEVEN van de
Amsterdamse rechtbankpresident mr.
w.J. Borgerhoff Mulder is meer bekend
Iton van de doorsnee-rechter. Een gelovig
jtnens, lid van de PvdA, tegenstander van
de plaatsing van kernraketten, tegen
kernenergie, voor gratis openbaar vervoer
lm gratis rechtshulp. Na december wordt
\kt stiller rondom de 69-jarige jurist. Hij
ontdoet zich dan definitief van toga
bef.
ROOSENDAAL
►likliniek
;js vaf
orT1vang-
;iaste
ani
is
in
nlaan 4a
Valkenburg)
L.TFRDAG 1 OKTOBER 1983
ay 1.556.-
hi 1.870.-
ta 1.750.-
pore 1.700.-
nbo 1.775.-
er voorbehoud van wijziging
HWUrnifTOND®
0/6-222121
1650-35666
tel. 01640-41900
tl flLlL± uit
>rgens geopend.
Door Piet Smolders
Gewichtloosheid wordt door
Sally Ride omschreven als een
heel plezierige ervaring, hoe
wel ze toegeeft dat het ook
wennen is. Maar ze wil niet
zeggen of zij of haar collega's
last van ruimteziekte hebben
gehad, want onlangs heeft
SALLY Ride en haar collega Fred
Hauck (links) op bezoek in Neder
land. - foto de stem
NASA besloten daar geen me
dedelingen meer over te doen.
Vast staat dat zeker de helft van de
astronauten gedurende de eerste vijf
dagen van de vlucht wat last heeft
van duizeligheid en soms van overge
ven. Dat komt omdat het evenwichts-
zintuig in het inwendige oor, dat op
Sally Ride haat vragen
als 'Wie zette
er koffie aan boord?'
aarde op de zwaartekracht reageert,
in gewichtloze toestand van slag
raakt. Maar de shuttle-astronauten
moeten commerciële opdrachten uit
voeren, zoals het lanceren van satel
lieten voor derden, en dan is het voor
de klant niet leuk als hij hoort dat de
astronaut die dat moest doen niet zo
best in conditie was.
Deze informatie blijft dus voortaan
een zaak tussen de vluchtartsen van
NASA en de 'patiënten op hoog ni
veau'. Zeker is overigens dat de
shuttle-vaarders hun werk ondanks
soms wat nare bijverschijnselen heel
best kunnen doen.
Fred Hauck, de sympathieke shutt
le-vlieger die met Sally in hoog tem
po een aantal Europese landen aan
doet, heeft zich er kennelijk al mee
verzoend dat de belangstelling voor
namelijk naar zijn vrouwelijke colle
ga uitgaat. Sally wil het overigens
niet aanmoedigen, zij beschouwt zich
als een lid van het team. En voor vra
gen als 'wie zette er koffie aan
boord?' is zij al helemaal niet te vin
den. Terecht overigens.
Behalve Hauck reist ook Sally's
man, Steven Hawley, in het kleine ge
zelschap mee. Maar hij blijft hele
maal buiten beeld, ook al is hij ook
astronaut - en is hier sprake van het
eerste Amerikaanse ruimtevaarders
huwelijk. Hawley heeft overigens nog
niet gevlogen: hij zal volgend jaar
met een andere vrouwelijke collega
van Sally de ruimte ingaan.
DE EERSTE vrouwelijke Ameri
kaanse astronaut, Sally Ride.
- foto ap
Wat maakt de ruimtevaart zo aan
trekkelijk voor Sally Ride? „Ik heb in
1977 besloten te solliciteren naar deze
job, nadat ik al enkele jaren met ster
renkundig onderzoek bezig was ge
weest. En toen ik de kans kreeg de
ruimte in te gaan heb ik die met beide
handen aangegrepen. Wat ik nu doe
is min of meer een logisch vervolg op
het werk dat ik als natuurkundige
daarvoor al had gedaan."
Sally is geen ruimtepiloot, maar
werkt als vluchtspecialist. Dat wil
zeggen dat ze alles weet van de syste
men van de space shuttle en van het
behandelen van de lading die aan
boord is. Dit keer was ze betrokken
bij het uitzetten van twee grote com
municatie-satellieten, een voor Indo
nesië en een voor Canada.
Is dat een moeilijke operatie? Sal
ly: „Net als de lancering zelf wordt
ook dit soort operaties heel goed op de
grond nagebootst. Een heel jaar voor
de vlucht hebben we dat keer op keer
gedaan. En je oefent zo vaak dat het
op den duur gemakkelijk wordt. En
dus ging het tijdens de vlucht ook
zonder problemen. Alleen is het uit
zicht natuurlijk veel leuker, als je
zo'n satelliet werkelijk uit het
vrachtruim omhoog ziet zweven. En
het is veel aardiger het in gewichtloze
toestand te doen dan wanneer je op de
grond staat. Moeilijk is het in elk ge
val niet."
Sally heeft tijdens deze tocht ook
geëxperimenteerd met het maken
van medicijnen. Daarbij wordt een
proces gebruikt dat gebaseerd is op
het scheiden van bestanddelen in bio
logisch materiaal met behulp van
subtiele electrische ladingen. Op aar
de werkt dit proces niet goed, omdat
de zwaartekracht de electrische
krachten verre overheerst. Maar in
de ruimte werkt het procédé optimaal
en is het mogelijk uit dezelfde hoe
veelheid grondstof zevenhonderd
keer zoveel geneesmiddel te verkrij
gen.
Medicijnen die tot nu toe onbetaal
baar waren (zoals een afdoende kuur
tegen suikerziekte) zullen mogelijk in
de toekomst via de ruimte op grote
schaal ter beschikking komen. Sally;
„Dit is een erg veelbelovend terrein.
De bedrijven die ons de proeven lie
ten doen waren erg blij met onze re
sultaten en met die van drie vorige
Shuttle-vluchten. Ze willen binnen
twee jaar al een mini-fabriekje om
hoog brengen, waarin op grotere
schaal medicijnen gemaakt kunnen
worden. En waarschijnlijk voor 1990
zullen die ook in ziekenhuizen ter be
schikking komen."
Een van de problemen bij ruimte-
vluchten is dat het lichaam van de
mens wat zwakker wordt en daar
door op den duur niet meer opgewas
sen zou kunnen zijn tegen de terug
keer op aarde. Wat hebben Sally en
haar collega's daartegen gedaan?
Sally: „Het aardige van een ruimte-
vlucht is dat je zo plezierig en zonder
inspanning kunt bewegen. Maar om
te zorgen dat onze spieren niet te veel
achteruitgaan rennen we elke dag op
een lopende band, waarbij we met ve
ren naar beneden getrokken worden,
zodat onze voeten ondanks de ge
wichtloosheid in contact blijven met
die band. We doen dat elke dag vijf
tien tot twintig minuten en dat is ge
noeg."
Vier mannen en een vrouw aan
boord, geeft dat geen problemen met
de privacy in de beperkte ruimte van
de shuttle-cabine? Piloot Fred
Hauck: „Nee, dat viel ons heel erg
mee. Om ons om te kleden bij voor
beeld gebruikten we de luchtsluis
achter de cabine die eigenlijk bedoeld
is om een ruimtepak aan te trekken
als je een uitstapje buiten wilt ma
ken. En we hebben een soort kamer
schermen die we vast kunnen haken
om een hoekje af te zonderen. Het toi
let is bovendien afsluitbaar. Nee, dat
was geen enkel probleem."
Twintig jaar geleden ging de eerste
Russin de ruimte in, maar in al die
tijd werd ze maar door twee vrouwen
gevolgd, is er nu langzamerhand een
grotere rol weggelegd voor de vrouw
op het ruimtetoneel? Sally: „Er zijn
bij ons op het moment acht vrouwen
in opleiding. Binnen anderhalf jaar
zullen we alle acht wel gevlogen heb
ben in de shuttle. Drie van mijn colle
ga's hebben al een vlucht toegewezen
gekregen. Amerika heeft dus wel de
gelijk besloten de vrouw letterlijk
meer de ruimte te geven."
ilige ziekenhuisterrein te
lenomen, waarin thans
iden.
iniek in het voormalige
it de heer A. Sloot zijn
stellenden ter bezichtiging
n 18.00 uur tot 19.30 uur.
er, K.N.O. dr. Bakker,
man
mann,
n Dis dr. Langezaal
Hooft,
en,
leyer
internist dr. Roovers
o
rs,
Veenendaal
dt, internist dr. Roovers
rs,
rmans dr. Meersschaert,
jys
jermund,
Spreeken,
rs, huidarts dr. Rozemeyer
Ie gehele dag geopend.
ENDAAL - TEL.
01650-88000
Door Martin Gommers
„Wij zijn op zoek naar een ge
schikt huis in Amsterdam,
waar het 's avonds rustig is",
zei mr. Borgerhoff Mulder 10
jaar geleden tegen journalis
ten toen hij de presidentszetel
van de Arnhemse rechtbank
inruilde voor die van de
hoofdstedelijke rechtbank.
Het is er nooit van gekomen. De rij -
zige Arnhemse rechter bleef in Arn
hem wonen en huurde voor door de
week een appartement aan de Prin
sengracht, op een steenworp afstand
van het paleis van justitie.
„Ja, het viel niet mee in Amster
dam iets behoorlijks te vinden", zegt
hij gezeten in een gerieflijke fauteuil
in zijn Arnhemse twee onder een
kap-herenhuis. „Dan kun je wel in
Het Gooi gaan zitten, maar dat kost je
ook veel reistijd. En we woonden net
een paar jaar in ons Arnhemse huis,
gekocht en helemaal opgeknapt. Een
appartement huren bleek toen ook fi
nancieel gunstiger."
De overstap van het betrekkelijk
rustige Arnhemse rechtsbedrijf naar
het veel roeriger Amsterdamse toga-
wereldje betekende voor de jurist
Borgerhoff Mulder meer landelijke
publiciteit. Hij kreeg er in die 10 jaar
ook ruim zijn deel van. Regelmatig
kwamen zijn (soms opvallende) von
nissen in het nieuws.
„Dat lag niet aan mij. Het komt
door het ambt als zodanig. Je hebt
dagen dat je 6 korte gedingen achter
elkaar doet. Percentagegewijs is er
dan veel meer kans, dat er zaken bij
zitten die landelijk de aandacht trek
ken. In Amsterdam zit je dicht tegen
Het Gooi aan. Als het om rechtszaken
rond de media gaat, dan spelen die in
Amsterdam. Veel vakbonden hebben
hun kantoor in de hoofdstad (sta
kingsgedingen) en Amsterdam heeft
een kraakbeweging, die demonstra
tieve acties opzet en daardoor meer
publiciteit veroorzaakt."
Toch trokken niet alleen de vonnis
sen van de Arnhemse jurist de aan
dacht. Waar de meeste rechters
schuchter doen tegen 'de publiciteit'
en uit vrees voor niet-objectief te
worden versleten hun privé-menin-
gen angstvallig afschermen voor de
'Een rechter is een gewoon
mens, net als ieder ander'
buitenwereld, daar gaf mr. Borger
hoff Mulder onverbloemd zijn me
ning als hem dat werd gevraagd.
„Ik vind dat een rechter een be
paalde vrijheid moet hebben om voor
zijn mening uit te komen. Maar hij
moet ook weer niet al te gepronon
ceerd naar voren komen, geen voor
zitter van een politieke partij zijn,
vind ik. Maar wat is het bezwaar als
ik openlijk zeg dat ik lid van de Partij
van de Arbeid ben? Het gaat me te
ver dat een rechter iemand moet zijn
die zich nergens mee bemoeit en ner
gens voor mag uitkomen. Een rechter
is een gewoon mens als ieder ander."
Toch denkt een huizenspeculant,
die een kort geding tegen krakers
voert, en dan ziet dat U de rechtszaal
binnenkomt: ojee, daar heb je PvdA-
man Borgerhoff Mulder. En de kra-
lllllllllll
kers denken: Hoera, daar heb je onze
sympathieke president.
Mr. Borgerhoff Mulder: „Maar de
Partij van de Arbeid is toch helemaal
niets bijzonders? Dat is toch een
doodgewone politieke partij? Als jef
sympathie hebt voor een partij moet
je lid worden. Gek, eigenlijk, dat er
nooit iemand zegt: Heb je er geen last
mee dat je lid bent van het CDA? Of
de VVD?"
„De mensen moeten naar de prak
tijk kijken. In mijn uitspraken is geen
lijn te ontdekken, die steeds een be
paalde categorie in het gelijk stelt.
Dat zou wèl aanleiding kunnen geven
tot wantrouwen. Natuurlijk, iedere
rechter heeft zijn eigen sympathieën,
maar wij leren juist die in rechtsza
ken te elimineren. De rechter heeft
geleerd zichzelf te kennen. Hij past er
wel voor op dat hij naar één kant
overhelt. Als rechter moetje zo over
komen, dat alle partijen het gevoel
hebben de zaak te kunnen winnen".
Voor mr. Borgerhoff Mulder hoeft
de anonieme rechter niet. „In Am
sterdam doen de president en 3 vice-,
presidenten de korte gedingen. Wij
zijn er toe overgegaan om voor ons op
tafel naambordjes te plaatsen. Zodat
ae mensen weten welke rechter hun
zaak behandelt. Het is goed om niet
anoniem te zijn."
Dan ook maar de toga afschaffen?
„Och, het maakt mij weinig uit. Er
moet wel afstand zijn, maar die schep
je door je manier van optreden. Ik
dacht dat dat de moderne versie is
van autoriteit. Proberen door je ma
nier van doen acceptabel over te ko
men."
Van de Amsterdamse magistraat is
ook bekend dat hij lid is van een ac
tiegroep. En wel van de vaak origi
neel, soms militant, optredende actie
groep 'Lekker Dier'. „Mijn vrouw en
ik hebben het gevoel dat je met alles
wat leeft zorgvuldig moet omgaan.
Wij vinden dat je met name tegen
dieren, die zichzelf vaak niet kunnen
verdedigen, een zo groot mogelijke
zorgvuldigheid moet betrachten."
„Het steeds verder opvoeren van de
consumptie van dieren omdat de een
dat culinair plezierig vindt, of omdat
het de ander geld in het laatje brengt,
daar zijn wij geen voorstanders van.
MR. BORGERHOFF Mulder, pre
sident van de Amsterdamse recht
bank: „Iedere rechter heeft zijn
eigen sympathieën, maar hij past
er wel voor op dat hij naar één kant
overhelt". -foto de stem
Nee, ik ben geen vegetariër, maar het
minste wat we kunnen doen is de die
ren, zolang ze leven, een redelijk be
staan te geven. Maar we gaan niet
zelf kippen loslaten, hoor. We steunen
'Lekker Dier' financieel. Dat is in on
ze situatie de meest juiste houding",
aldus mr. Borgerhoff Mulder, die als
lid van de Dierenbescherming met te
vredenheid vast stelt dat deze organi
satie onder invloed van 'Lekker Dier'
zich nu ook kritischer begint op te
stellen.
Het aantal korte gedingen is de
laatste jaren fors toegenomen. Om
wissewasjes worden soms korte ge
dingen gevoerd. Maar de Amster
damse president vond dat prima. Hij
pleitte er zelfs voor ook betalings
kwesties in kort geding te gaan be
handelen. „Ja dat vond men ook al
buitennissig", zegt hij.
En vervolgend: „Voor een buiten
staander lijken het kleine kwesties.
Maar voor de partijen is het belang
rijk. Ik voel me daar helemaal niet te
belangrijk voor. Het kost niet zoveel
tijd en het is maatschappelijk van be
lang dat er een beslissing op korte
termijn komt in een kwestie waar
men mee zit. De ellende van de gewo
ne rechtspraak is dat het vaak maan
den tot jaren kan duren. Meer werk?
Dat is maar de vraag. Want veel van
die zaken komen niet meer bij de ge
wone rechter terecht."
De indruk bestaat dat vreemdelin
gen weinig kansen meer hebben in
korte gedingen tegen de Staat. De
maatschappij wordt harder tegen
buitenlanders. Gaan rechters daar
automatisch in mee?
„Ik geloof het niet. Er is een tijd ge
weest, zo'n 5 a 6 jaar geleden dat wij
de staatssecretaris kenbaar maakten
dat we hem moeilijk konden volgen.
Maar de laatste jaren zijn de richtlij
nen op het ministerie duidelijker.
Daardoor zijn er niet veel mogelijk
heden meer voor vreemdelingen om
in kort geding succes te hebben."
„Het is onze taak ook niet de
staatssecretaris dwars te zitten. Wij
bepalen het beleid niet, wij toetsen
dat beleid alleen marginaal. Alleen
als de Staat notoir onredelijk is ge
weest, kun je een vreemdeling nog
wel eens helpen. Het gaat ook om zó
veel gevallen, het ministerie laat ook
wel eens een steek vallen."
Heeft de president van de grootste
rechtbank in ons land nog wel tijd om
zich op maatschappelijke ontwikke
lingen te oriënteren? Mr. Borgerhoff
Mulder: „Ik lees bewust vijf kranten
en twee weekbladen en ik probeer
wat tv te kijken. Zodat ik ook alvast
weet welke korte gedingen er op
komst zijn. Dan kun je ook gerichter
vragen stellen. Ik probeer zoveel mo
gelijk van het maatschappelijk ge
beuren op de hoogte te blijven. Maar
ja, ik moet ook nog allerlei stukken
lezen. Ik word wel eens gaar van al
dat lezen."