Wijn p| op het ei WOUWSE BURGEMEESTER OVER KERNWAPENS: SyWAKET, Bredase bisschop andermaal in „Gordel van Smaragd" ZATERDAG 1 OKTOBER 1983 Burgemeester mr.a.rombouts (CDA) van Wouw is tegen kernwapens. Hij weet dat een gemeente plaatsing niet kan tegenhouden. „Maar daarom hoeven gemeentebesturen nog niet lijdzaam toe te zien". Hij praatte zich over dat onderwerp landelijk in de kijker. „Maar als ik mijn nek niet uit kan steken kan ik niet werken", zegt hij. H Gemeenteniveau Petitie INDONESIË is met zijn meer dan 100 miljoen inwoners het grootste moslimland ter wereld. Volgens een rapport van bisschop Hadisumarta van Malang uit 1981 is zeven tot acht procent van de bevolking christen. De katholieken vormen met drie procent een enorme minderheid. Bisschop Ernst van Breda ging er deze zomer kijken. Hij kwam enthousiast terug. Opbouw Bloei Campagne HetstaI vergelijkende bordeaux- en Si onlangs in het j Hotel, wijngeschj gebeurtenis, die opgezet om er ni I komen of Bordeax veel goedkoper is,] He computer koi II Consul Een Kim hartverscheurei kind blijven oi achter. De dooc Iemand, die gee kwijtgeraakt, ka van treurenden ni het gevoel van e gevoel van het dragen heeft oude op I Doorstas ïffiKOÖL Door Toon Kloet WOUW - Burgemeester mr. Ton Rombouts (32) van Wouw heeft de laatste tijd al een keer of tien geweigerd zitting te nemen in een forum over vredes- en veiligheidsvraag stukken. „Ik ben geen specia list in buitenlandze zaken of defensie", rechtvaardigt hij zijn afwijzingen. MR. Ton Rombouts .niet lijdzaam toezien. Waarom dan zoveel belangstelling voor zijn persoon? Omdat hij door zijn optreden en door uitspraken over kernwapens en de bevoegdheid van gemeentebesturen landelijk in de kij ker is gekomen. Maar dat heeft kennelijk tot aller lei misverstanden geleid. Mr. Rom bouts: „De wildste verhalen gingen de ronde doen". Vraag: wat is er dan allemaal wél waar? Waar is in elk geval, dat Ton Rom bouts een hartgrondige afkeer heeft van kernwapens en dat hij het tot zijn verantwoordelijkheid rekent om er al het mogelijke aan te doen dat die uit de wereld verdwijnen. „Wij hebben een dochtertje van een half jaar", zegt hij. „Ik zou niet graag hebben dat zij 5 straks, als ze 20 is, tegen mij zou zeg gen: het is jullie schuld dat er kern wapens zijn. Nou zit ik niet in de re gering en dus beslis ik er niet over, maar ik wil ook niet dat ze ons zal kunnen verwijten dat wij er geen vinger naar hebben uitgestoken". Al het mogelijke. Wat is dat in zijn geval? Hij zit niet in de regering, maar wel op een andere verantwoor delijke post, op de burgemeesterszetel van Wouw. Zijn mogelijkheden lig gen dus op het niveau van het ge meentebestuur. En daar opereert hij. Waar is ook, dat burgemeester Rombouts lid is van het CDA en dat hij, zo belijdt hij, het standpunt over vrede en veiligheid in het CDA-par- tij programma (eerst en vooral resul taat proberen te boeken door onder handelingen) onderschrijft. „Een goed standpunt", zegt hij. „Maar mis schien ben ik persoonlijk in de tijd wat verder. Als de onderhandelingen in Genève niets opleveren zouden we, vind ik, in Nederland de moed moeten hebben niet te plaatsen en tot ontwa penende stappen over te gaan". Terug naar nu en naar mr.Rom- bouts als burgemeester, als gemeen tebestuurder. In juni is door 7 vredes organisaties in Amersfoort een confe rentie belegd over de mogelijkheden en onmogelijkheden van gemeente besturen op het gebied van vrede en veiligheid. Voor de organisatie daar van werden 7 burgemeesters aange zocht. Drie van het CDA, van wie mr. Rombouts er een was. En daar komt dan zo'n misverstand: die conferentie is in de wandeling 'de I.K.V.-confe- rentie' gaan heten, terwijl het I.K.V.niet meer was dan één van de 7 initiatiefnemers. Tijdens die conferentie (mr.Rom- bouts: „Echt een wetenschappelijke conferentie") is nog eens ten over vloede komen vaststaan, dat een ge meentebestuur een eventuele plaat sing van kernwapens niet kan ver hinderen. Ook daarover dus geen misverstand. Maar moet een gemeentebestuur dan maar lijdzaam toezien als het, zo als in Woensdrecht is gebeurd, de kernwapens op zijn dak geschoven krijgt? In een artikel in een plaatse lijk tijdschrift 'Akkenaaje' in Bergen op Zoom heeft mr. Rombouts daar desgevraagd duidelijk zijn mening over gegeven: nee. En twee mogelijk heden aangereikt. Gemeentebesturen, zo zegt hij, hebben in de eerste plaats het recht van petitie. Dat biedt ze de mogelijk heid een verzoek aan de regering te richten om iets te doen of niet te doen. In dit geval het verzoek om niet tot plaatsing van kernwapens over te gaan. Of dat feitelijk iets oplevert is de vraag, maar mr. Rombouts vindt kernbewapening een zo desastreuze vernietigende) zaak, dat gemeen tebesturen zich daarover best tot re gering en parlement kunnen richten. Zeker als ze daarmee de onrust van de bevolking vertolken. „Maar", vindt Gemeentebesturen mogen best de onrust van de bevolking vertolken hij, „enkel zolang er in Den Haag nog geen beslissing over de plaatsing ge nomen is. Daarna gaat het naar be stuurlijke ongehoorzaamheid ruiken en daar pleit ik zeker niet voor". Vraag aan burgemeester Rom bouts: Als van dat recht van petitie van gemeenbesturen massaal gebruik zou worden gemaakt, zou dat dan ef fect kunnen hebben op de beslissing? Mr.Rombouts: „Dat denk ik wel. Maar ik zie het alleen niet massaal gebeuren. Het is mij opgevallen, dat na de aanwijzing van Woensdrecht het aantal moties van gemeentebe sturen die hun gemeente kernwapen- vrij verklaren belangrijk is afgeno men". Zijn eigen gemeentebestuur heeft wat dat betreft voorzichtig gelaveerd. Een meerderheid van de Wouwse raad wees de verstrekkende kernwa pen-vrij-motie af en plaatste zich meer op het CDA-standpunt. De tweede mogelijkheid die mr. Rombouts de gemeenbesturen heeft aangereikt is ondersteuning van de bewustwording van de plaatselijke bevolking. „Een gemeentebestuur kan op dat gebied het pariculier ini tiatief ondersteunen. Vredesgroepen en vredesakties subsidiëren, ruimten beschikbaar stellen voor bijeenkom sten of tentoonstellingen, lesmateria len voor de scholen beschikbaar stel len en zo". Hoe is het optreden van burge meester Rombouts binnen zijn eigen partij gewaardeerd? „Nou", zegt hij, „ik ben in elk geval niet door het par tijbestuur op mijn vingers getikt en daar ben ik blij om". Maar er zijn wel reacties gekomen van partijgenoten, collega's en anderen. Die hem vroe gen of hij nou wel zo verstandig han delde, of hij niet op een verkeerd spoor zat. Mr.Rombouts: „Vóór die Amersfoortse-conferentie ben ik er in Den Bosch met de toenmalige com- DE Woensdrechts wethouders Klunder Nijland en Lenselink on der druk. - foto's de stem ben steffen missaris der koningin Van der Har ten over gaan praten. En die heeft me gezegd: ik deel uw mening niet, maar de vrijheid van meningsuiting is voor mij zo'n belangrijk goed, dat ik u ook niks in de weg zal leggen. Dat is voor mij een hele steun in de rug geweest". Blijft natuurlijk de (heel menselij ke) vraag, of een jonge burgemeester als mr. Ton Rombouts door een zo markante opstelling niet het risico van schade aan zijn carrière over zich afroept. En daar is hij heel duidelijk over. „Daar héb ik niet over nage dacht en daar wil ik ook nietover na denken. Als ik nooit eens mijn nek zou mogen uitsteken kan ik niet wer ken. Ik denk niet dat ik hier ben weg gezet om mijn mond te houden. Trou wens, als het zó zou moeten zou er in Nederland niet veel meer gewerkt worden. Dan zou iedereen eerst gaan zitten nadenken of hij niet over die bananeschil zal uitglijden". Door Jan Bouwmans „ALS JE dat daar zo aanziet, een jonge vitale kerk, dat isBisschop H. Ernst van Breda stokt even. In zijn stem klinkt zowel weemoed als verlangen door. Zijn blik dwaalt even weg. Dan maakt hij zijn zin op zakelijkere toon af: .heel aantrekkelijk om dat te leren kennen." Die jonge vitale kerk heeft de Bre dase bisschop ontmoet in Indonesië waar hij de afgelopen zomer voor de tweede keer op bezoek is geweest. Be zocht hij vorig jaar onder meer Me- dan, Djakarta, Djokja en Bali, dit jaar bracht hij de meeste tijd door in West-Kalimantan (het vroegere Bor neo) en Flores. De afstand tussen deze tropische streken en het bisdom Bre da blijkt verrassend klein te zijn. West-Kalimantan is het werkgebied van de Zusters van Etten en de Broe ders van Huijbergen. In Flores zijn de paters van SVD werkzaam, die alle maal een paar jaar van hun leven in Teteringen hebben doorgebracht. „Mijn gastheer op Flores, bisschop Donatus Djagom, heeft in Teteringen gestudeerd", aldus Ernst. Tachtig procent van de katholieken leeft volgens de Malangse bisschop in de stad. In enkele landelijke provin cies is het tegenovergestelde het ge val daar leeft tachtig procent in dor pen of nog niet ontsloten gebieden. Wat bisschop Ernst echter vooral bij is gebleven, is de jeugdigheid van de Indonesische katholieke kerk. Niet alleen is de kerk daar pas vooral deze eeuw tot ontwikkeling gekomen, je komt er in het kerkgebeuren ook heel veel jongeren tegen. Ernst: „Kinde ren, jongeren, jonge gezinnen, jonge leiders ook. Dat is de grootste tegen stelling met ons. Hier is de kerk oud en heeft moeite met de jonge genera tie. Daar in Indonesië oefent de kerk aantrekkingskracht uit op de jonge generatie. Dat komt je trouwens ook in Afrika tegen." Religie heeft het in de Indonesische samenleving heel wat minder moei lijk dan in het verwereldlijkte wes ten. De 'Pantja Sila', de filosofie waarop het Indonesische staatsbestel rust, rekent de godsdienst tot de be langrijke factoren voor de opbouw van de samenleving. Godsdienst ge niet derhalve aanzien. In allerlei ontmoetingen, vertelt bisschop Ernst, werd wel gesproken over de overeenkomsten en verschil len in het kerkelijke leven ginds en hier. „Een van de dingen die zij zich afvragen, is hoe het toch komt dat ze vroeger zoveel priesters kregen uit Nederland en nu geen enkele meer. Ze vroegen me of ik geen jonge pries ters meer had. Ik heb toen verteld over de problemen die jongeren bij ons hebben met de kerk en de kerk met hen. Ik heb ook verteld over onze nieuwe priesteropleiding voor oude ren die in Hoeven begint. Dat vonden ze daar een interessant idee waarmee ze wellicht op een andere wijze ook iets mee kunnen doen. Urgent is het daar niet, want de stroom kandidaten voor het priester- BISSCHOP H. Ernst van Breda. - foto de stem /johan van gurp 'Kerk in Indonesië is jong en vitaal' schap wordt alleen maar groter. An derzijds heb ik ook mensen ontmoet die zeiden: het is goed dat wij kennis nemen van hetgeen zich in Europa op (het gebied van kerk en geloof aan problemen voordoet, want in de toe komst kunnen deze dingen ook bij ons gaan spelen. Zij geven zich er terdege rekenschap van dat bepaalde ontwik kelingen in het westen ook bij hen te recht kunnen komen." De levenskracht van de Indone sische kerk blijkt ook uit de bloei van de basisgemeenschappen die er eer der dan bij ons en op veel grotere schaal zijn ontwikkeld. Als melden zich steeds meer priesterkandidaten, er zijn grote gebieden waar de plaat selijke kerkgemeenschap van tijd tot tijd een priester op bezoek krijgt. Voor de rest is men op zichzelf aange wezen. De mensen maken samen hun kerk-zijn waar. Toch is de kerk in Indonesië niet zonder zorgen. Een van die zorgen heeft te maken met de minderheids positie. Bisschop Ernst: „De kerk heeft zorgen over haar voortbestaan. Op dit moment wordt ze in het maat schappelijke en politieke bestel aan vaard. Maar er zijn zorgen of dit in de toekomst zo blijven zal. Een kleine minderheid kan gemakkelijk in ver drukking komen. Op dat punt heeft men zorgen. Anderzijds wordt de In donesische cultuur door optenheid ge kenmerkt. Er zijn in het volksleven nog allerlei „vreemde" invloeden merkbaar. Dat heeft het volkskarak ter open gemaakt waardoor het be lang van godsdienst en bevordering van godsdienst in de staatsfilosofie is opgenomen; een staatsopvatting die ook door het huidige militaire bewind wordt onderschreven. Die openheid is echter niet onbedreigd", verhaalt de Bredase bisschop. De term openheid roept vanzelf de vraag op in hoeverre men in het hui dige Indonesië op zijn publiekelijke woorden moet letten. Neem de 'cam pagne tegen de misdaad' die het Indo nesische leger nog steeds voert. Het aantal kleine misdadigers dat door het leger is terechtgesteld, werd begin september al op 500 geschat. „Het was een onderwerp dat in de gesprekken vaak aan bod kwam", zegt Ernst. „In de kringen waarin ik verbleef, werd die campagne veroor deeld. Maar in die samenleving neemt men wel vaker zijn toevlucht tot een meer persoonlij ke benadering van dit soort kwesties in plaats van een pu blieke stellingname." Meer wil de Bredase bisschop er niet over kwijt gezien de gevoeligheid van de mate rie. Wel dat in het algemeen de pu blieke speelruimte van de kerk in In donesië goed is. Met bisschop Ernst kom je altijd gemakkelijk te praten over het vre desvraagstuk en het kernwapenpro bleem. Op de laatste Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Van couver werd door vertegenwoordi gers van de derde wereld betoogd dat dit vraagstuk in het westen zoveel aandacht opslorpt dat het tot een nieuwe ideologie van onderdrukking dreigt uit te groeien. De armoede in de derde wereld wordt dan de prijs die voor de vrede en de veiligheid moet worden betaald. In een land als Indonesië leeft het kernwapenprobleem echter niet zo sterk, heeft bisschop Ernst ervaren. Daar staat het ontwikkelingsvraag stuk voorop. De kerk is op dat terrein evenzeer actief. „De kerk predikt er niet alleen het geloof, ze werkt ook aan verruiming van de bestaansmo gelijkheden, bijvoorbeeld wat de rijstcultuur betreft zoals ik op Flores heb gezien." Door Bert van Velzen Jammer. Het land hijgt in jjg herniacorset van kommen,: tekort. We mogen dus niet jammeren als de kaviaar een beetje te lang bij de champjt. nefonteinen in de openlucht heeft gestaan. Niet zeuren, ze/, gen we dan opgewekt. Vroege hadden we het natuurlijk ej, heel stuk breder; nu zie je uiteraard in vermomming, rommelen tussen de wijnen van Alberto. Ach, een Chablis die twintig jaar oud is kan, zo vernemen we, een zware nagalm veroor. zaken in de dakgewelven ven de menselijke muil. Zo'n naj, knalt hoog in de huig. Mijn eigen geheugen begint bij Chablis van de late zeventigj, jaren te aarzelen en dat duidt op een zekere mate van dropt karigheid. Met Cotes du Rhoiii van bescheiden allure, zeg maar de allemansvriend ondtr de wijnen, in een mooi glas» zo'n getemd napalmblokje vu de Hema in de open haard, lijkt een toestand van tevre denheid haalbaar zonder kramp. Het vreedzame na palmblokje brandt, aangesto ken bij de papieren oortjes, cosmetisch en evenwichtig. Het snort als een blije poes. Je hoort me niet klagen. Het was natuurlijk wel leuk vroe ger, toen we een zwevende vi- notheek hadden laten bouwen in de Bugatti van het sluike type Mata Hari Monza-3. Door legden we iedere dag een paar pochende flesjes Bourgogne in, die volgens advies uit ho gere legerkringen goed be stand waren tegen veldtochten en manoeuvres. De wijn van de Romaneê is een goed reizi ger en dat verklaart wellicht de omstandigheid dat het Franse leger altijd salueert wanneer het langs de wijn gaarden van de Romaneé mar cheert. Een kwestie van diep ontzag. Romaneé dus in de zwevende Bugattiwijnbar en een mooie witte in een nog door Leonardo da Vinei ont worpen koelkabinet. De Bugattiwijn kwam goed van pas op recepties als de wijn daar te oud was, of te jong, wat al te talmend rond waarde in de mond, een iets te korte neus had of niet kleurde bij de blos van mevrouw. Er hoefde niet dat op aan te mer ken te zijn of er zwalkte een Montrachet uit de Bugatti in het glas, zo nobel dat de men sen vanzelf een Ave Verum be gonnen te zingen. Het is een niet gering gebaar om een Montrachet-Domains Rene Fleurot 1976 te ontkur ken, want voor minder dan 240 gulden weet ik 'm niet te koop en zelf heb ik'm niet meer in de kelder. Kijk, zo'n gebaar van een slok uit de koets moet je vrij groot kun nen maken. Anders valt de glans er af. Je komt dan al snel in de buurt van La Tache 19 76, domaine de la Romaneé-Con- ti, voor 260 pegels en je moet er dan natuurlij k een paar mee brengen, anders toont het niet. Voor een grap moet je wat over hebben. Zet maar eens een Methusalem (dat is Sfles- sen-in-een) champagne achter in de Ferrari, nog mooier, een Nebucadnezar van twintig Veuve Cliquot Ponsardin, brut graag. Een leuke slok. Dan staan ze wel te bulderen als je die openschroeft als de Mag- numpjes zijn leeggewrongen en de tongen als uitgedroogde zeemlapjes uit de schuif han gen. Het ontkurken van zo'n reizende Nebucadnezar is niet geheel van gevaar ontbloot; je kunt er een hoveling mee neerleggen als een hert op de Veluwe, wat de Heer natuur lijk verhoede. Het blijft op passen. Met een groot gebaar sla je gemakkelijk iemand om. Het is goed te weten dat deze uiting van smaak niet geheel in het moeras van de crisis is verzonken. Het bestaat geluk kig nog. In die gouden tijden van weleer had ik ook steevast een etui olijven in mijn bin nenzak, volgens speciaal ont werp van een trouwe Portuge se butler die we ooit in huis hebben gehad. Je hoefde dan nooit op die uitgeboorde hou ten ondingen te kauwen die onzorgvuldige gastheren uit een blik halen. Ik had m'n eigen kaas in een okselholster met comparti menten voor een bejaarde Ca membert, een beweeglijke Brie of een onherbergzaam stukje geitenkaas. We kwa men niets te kort. De diepste indruk heb ik gemaakt met de wandelstok van Henri Tou louse-Lautrec, die ik in een Londense pub van een aan ja" ger wal geraakte Britse edel man heb kunnen kopen. Daar in vervoerde ik Cockburn PoTl uit 1890, die je nu nergens meer kunt kopen, behalve het af en toe op de veiling bij So theby's. Het is alweer een hek tijd geleden dat ik die stok he losgechroefd. Jenever is er nk lekker uit. 7ATERDAG 1 OKTOt Dol jH In de bes j=j tuur kom pp en de bewl tussen Bi nogal een; p| eeuw wij H deaux op voor de dn ra, en de H ken om vt gil makersmei Kiojagebu Ebro, in te Zo wordt iq eikehouten van 220 liter,1 Sinsdien duuf zijn de wijnen SS in verband gl meermalen ol ting gepublicl SS ben ik daar bv Als doorgl moeite mee ba Rioja Bordónj gas Franco den van een 1 =1 ten Chateau Graves verslij =-- blijft dat te ook naar voij meerderheid wijn, blind g| kan houden, zijn wel ove verschillen Voorzover dil hebben op kil je de kwalitel =g je met een hep De proever] SE landse consul De Bordeaux! lijkbaar kwal =H zo duur als diK S= schil, dat wijif Door Bijna drie stond de van een o vereniging zelfhulporf zeggen: ou en verdriet praten me proces nog ken. Er k staander, i bijvoorbeel i aan te pas. Twee moed vereniging wil ven praten. Vs I leden een zoo ven. De ander geleden een d Beide kindere te. Hun ouder ren. Weten dal I ren krijgen da keersongeluk varianten in c I worden in alle Het verhaal nagenoeg geli gesprek vuile woord van de ander verder lijk spreken zi len elkaar wa misschien voo 1 een peurt stel woorden van elkaar op de b -uiteindelij k- aanwezigheid Hebt u kind 5 Ja, die heb ik: welvaren. Dri 1 knuffelen, om

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 22